Úkimette energetıkalyq, aqparattyq-kommýnıkatsııalyq jobalardyń júzege asyrylý barysy qaraldy
ASTANA. KAZINFORM — Premer-mınıstr Oljas Bektenov Prezıdent tapsyrmalaryn, onyń ishinde Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda berilgen tapsyrmalaryn oryndaý aıasynda negizgi energetıkalyq jáne aqparattyq-kommýnıkatsııalyq jobalardy júzege asyrý máseleleri boıynsha keńes ótkizdi. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlady.
Keńes barysynda Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov, Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Jaslan Mádıev, sondaı-aq «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ basqarma tóraǵasy Nurlan Jaqypov, «KEGOC» AQ basqarma tóraǵasy Nábı Aıtjanov, «Samuryq-Energo» AQ basqarma tóraǵasy Qaırat Maqsutov baıandama jasady.
- Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyń elektr energııasymen ózin-ózi tolyq qamtamasyz etýine qol jetkizý jáne rezervterdi qalyptastyrý mindetin qoıdy. Negizgi energetıkalyq jobalardy júzege asyrý – ekonomıkanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan strategııalyq mindet. Energojúıeniń turaqty ári boljamdy jumysy ónerkásiptik ósim men óńirlerdiń damýyna negiz bolyp, jańa jobalardyń, onyń ishinde tsıfrlyq sheshimder men jasandy ıntellektini engizý baǵytyndaǵy jobalardyń iske qosylýyna jaǵdaı jasaıdy. Jańa qýattardyń belgilengen merzimde iske qosylýyn qamtamasyz etý qajet, - dep atap ótti Oljas Bektenov.
Energetıka mınıstrliginiń derekteri boıynsha qazirgi ýaqytta Qazaqstanda 230 elektr stansasy jumys isteıdi, onyń 156-sy – jalpy qýaty 3 GVt-tan asatyn jańartylatyn energııa kózderiniń (JEK) obektileri. 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha tutyný kólemi 119,9 mlrd kVt/saǵat bolsa, elektr energııasyn óndirý 117,9 mlrd kVt/saǵat boldy.
Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov tapshylyqty jabý jáne qýattardy jańartý úshin 2035 jylǵa deıin qosymsha 26 GVt-tan astam energııa óndirýdi kózdeıtin generatsııany damytý boıynsha keshendi baǵdarlama júzege asyrylyp jatqanyn baıandady. Búginde 10 GVt qýat kózin iske qosý jobalary ártúrli kezeńderde pysyqtalyp jatyr. Qoldanystaǵy stansalardy jańǵyrtý esebinen taǵy shamamen 5 GVt qamtamasyz etý josparlanǵan. 2025 jyly 621,5 MVt, onyń 166 MVt-yn dástúrli, 455,5 MVt-yn JEK qýatynan iske qosý kózdelgen.
Nóldik zııandy qaldyqtarǵa jaqyn taza kómir tehnologııalarymen baılanysty perspektıvaly jobalardy júzege asyrýǵa erekshe nazar aýdarylyp otyr. Atap aıtqanda, Ekibastuzdaǵy qýattylyǵy shamamen 2,6 GVt bolatyn GRES-3 pen Kýrchatov qalasyndaǵy qýaty 600-700 MVt bolatyn JEO qurylys jobalary qolǵa alynǵan. Bul bastamalar eskirgen kómir stansalaryn kezeń-kezeńimen aýystyrýǵa baǵyttalǵan jáne Memleket basshysynyń 2060 jylǵa qaraı kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizý baǵytyna sáıkes keledi.
«Samuryq-Qazyna» qorynyń basqarma tóraǵasy Nurlan Jaqypov Túrkistan oblysynda qýaty 1 GVt bolatyn bý-gaz qondyrǵysynyń qurylysyn salý jónindegi jobanyń júzege asyrylý barysy týraly baıandady. Nysandy TURAN arnaıy ekonomıkalyq aımaǵynyń quramyna engizý josparlanýda. Bý-gaz qondyrǵysy jobalyq qýatyna 2027 jyly shyǵady dep josparlanǵan.
«Samuryq-Energo» jobalary týraly basqarma tóraǵasy Qaırat Maqsutov baıandady. Holdıng generatsııa qýattaryn jańǵyrtý boıynsha birqatar iri bastamalardy júzege asyryp jatyr. Ekibastuz GRES-2 stansasyn keńeıtý aıasynda jalpy qýaty 540 MVt bolatyn úshinshi energobloktyń qurylysy júrip jatyr. Ony iske qosý 2028 jylǵa josparlanǵan.
Almatyda JEO-2 jáne JEO-3 ortalyqtaryn gazǵa kóshirý kózdelgen. 2026 jyly jańǵyrtý aıaqtalǵannan keıin bul stansalardyń jalpy qýaty 1 GVt-tan asady. Sondaı-aq Kókshetaý, Semeı jáne Óskemen qalalarynda jańa JEO-lar salýǵa daıyndyq jumystary júrip jatyr. Kókshetaýdaǵy joba boıynsha merdigerler anyqtalyp, kelisimshart jasaý rásimderi bastaldy.
Batys aımaqtyń energetıkalyq júıesin eldiń Birtutas elektr energetıkalyq júıesimen biriktirý jáne Ońtústik aımaqtyń qýatyn arttyrý jumystary týraly «KEGOC» AQ basqarma tóraǵasy Nábı Aıtjanov baıandady. Prezıdenttiń tapsyrmalaryn oryndaý aıasynda jalpy quny 356 mlrd teńgeden asatyn eki iri bastama júzege asyrylyp jatyr.
Uzyndyǵy 600 shaqyrymnan asatyn 500 kV «Qarabatan – Ólke» elektr jetkizý jelisin salý jobasy Atyraý jáne Aqtóbe oblystarynda elektrmen jabdyqtaý sapasyn arttyrýǵa, sondaı-aq batys óńirlerde JEK nysandaryn qosýǵa ınfraqurylymdyq jaǵdaı jasaýǵa baǵyttalǵan. Jumystar kestege sáıkes júrgizilip jatyr. 2027 jyldyń sońyna deıin paıdalanýǵa berý josparlanǵan.
Ońtústik aımaqtyń elektr jelilerin nyǵaıtý aıasynda uzyndyǵy 475 shaqyrymdy quraıtyn 500 kV «Shý – Jambyl – Shymkent» baǵyty boıynsha elektr jetkizý jelisiniń qurylysy jáne negizgi qosalqy stansalardy jańǵyrtý jumystary júrgizilip jatyr.
Barlyq jumysty 2027 jyldyń ortasynda aıaqtaý josparlanǵan. Bul joba ońtústik óńirlerdegi energetıkalyq júıeniń turaqtylyǵyn arttyryp, syrtqy táýekelderge tózimdiligin kúsheıtýge múmkindik beredi.
Jalpy, Ulttyq elektr jelisiniń senimdi jumysyn qamtamasyz etý maqsatynda generatsııa qýattaryn salý boıynsha aýqymdy josparlar aıasynda KEGOC jalpy quny 2,3 trln teńge bolatyn 8 iri ınvestıtsııalyq jobany júzege asyrýdy josparlap otyr.
Sondaı-aq keńes barysynda aqparattyq-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy damytýǵa baǵyttalǵan jobalar qaraldy. Oljas Bektenov Qazaqstan ekonomıkasyn tsıfrlyq transformatsııalaý úderisindegi osyndaı bastamalardyń rólin atap ótti.
Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń málimetinshe, qazirgi ýaqytta Qazaqstanda 6 179 aýyl bar, onyń 42%-y joǵary jyldamdyqty derekterdi taratý tehnologııasymen qamtamasyz etilgen.
Aýyldyq eldi mekenderdi shyny-talshyqty baılanys jelilerine (ShTBJ) qosý jobasy aıasynda 2027 jyldyń sońyna deıin ınternet 3 781 aýylǵa jetkiziledi. Nátıjesinde jeliniń jalpy uzyndyǵy 160 myń shaqyrymnan asady jáne qamtý deńgeıi 90%-ǵa deıin ósedi. Sonymen qatar Qazaqstannyń Eýropa men Azııa arasyndaǵy tsıfrlyq tranzıttik hab retindegi rólin nyǵaıtý úshin 2026 jyldyń sońyna deıin eldiń halyqaralyq derekter taratý úlesin arttyrý josparlanyp otyr.
Bul maqsatta Transkaspıı magıstrali men «Batys – Shyǵys» gıpermagıstraliniń qurylysy júrgizilýde. Jalpy salynǵan qarjy kólemi – 30,7 mlrd teńge.
2027 jyldyń sońyna deıin respýblıkalyq jáne oblystyq avtojoldardy qosa alǵanda, el boıynsha kúre joldardy mobıldi baılanyspen qamtý deńgeıin 99%-ǵa deıin jetkizý josparlanyp otyr. Sonymen qatar spýtnıktik baılanysty damytýǵa da basa nazar aýdaryldy: 2025 jyldyń sońyna deıin qosymsha 328 shalǵaıdaǵy eldi meken ınternetke qosylady. Qazirgi ýaqytta Qazaqstan OneWeb, Starlink, Shanghai Spacecom Satellite Technology jáne Amazon Kuiper kompanııalarymen yntymaqtastyq ornatqan. Bul baǵyttaǵy jalpy ınvestıtsııa kólemi 38,6 mlrd teńgeden asady.
Derekterdi óńdeý salasynda 2030 jylǵa deıin Qazaqstanda jalpy syıymdylyǵy 20 myńǵa jýyq IT-sóreleri bar Tier III deńgeıinen tómen emes 10 derekter ortalyǵyn paıdalanýǵa berý josparlanyp otyr.
Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Jaslan Mádıev 2025–2030 jyldar aralyǵynda AKT sektoryna jalpy kólemi shamamen 1,3 trln teńge ınvestıtsııa tartý josparlanyp otyrǵanyn baıandady.
Keńes qorytyndysy boıynsha Premer-mınıstr birqatar tapsyrma berdi.
Aıta keteıik, Oljas Bektenov Daı Daogomen «jasyl» energetıka salasyndaǵy yntymaqtastyq perspektıvalaryn talqylady.