Úkimet MÁMS reformasy men kóleńkeli ekonomıkany tómendetý sharalaryn pysyqtaıdy

ASTANA. KAZINFORM – Búgin Úkimet otyrysynda Mınıstrler kabınetiniń músheleri 2 máseleni talqyǵa salady.

Naqty aıtqanda, otyrystyń kún tártibine myna máseleler shyǵarylyp otyr:

• mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesin jańǵyrtý;
• kóleńkeli ekonomıkany tómendetý sharalary.

Otyrys qorytyndysy boıynsha ótetin baspasóz konferentsııasynda Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarova men «Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qory» KEAQ basqarma tóraǵasy Aıdyn Qulseıitov BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap beredi.

Elimizde mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesi 2020 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanylady. Osy júıeni engizýdiń nátıjesinde densaýlyq saqtaý salasyn qarjylandyrý 2,5 eseden astamǵa ósti. MÁMS esebinen densaýlyq saqtaýdy qarjylandyrýdyń aıtarlyqtaı ósýi medıtsınalyq kómektiń qoljetimdiligin jaqsartýǵa múmkindik berdi.

MÁMS júıesiniń negizgi prıntsıpteri:

• áleýmettik baǵdar – memleket 15 jeńildik sanatyndaǵy 11 mıllıon azamatqa jarna tóleıdi;
• ortaq jaýapkershilik – halyqtyń densaýlyǵy úshin memleket, jumys berýshiler jáne azamattar jaýapty;
• medıtsınalyq kómekke teń qoljetimdilik – árbir saqtandyrylǵan tulǵa tólenetin jarnalardyń mólsherine qaramastan, medıtsınalyq kómektiń qajetti kólemine quqyǵy bar;
• aqsha patsıenttiń artynan júredi – patsıent medıtsınalyq qyzmetti alý úshin óz qalaýy boıynsha medıtsınalyq uıymdy tańdaı alady, eger ol uıym qordyń ónim berýshisi bolsa ǵana;
• patsıenttiń quqyqtaryn qorǵaý – qor medıtsınalyq uıymdarǵa kórsetilgen medıtsınalyq kómektiń sapasy men kólemine monıtorıng júrgizilgennen keıin ǵana medıtsınalyq qyzmetter úshin aqy tóleıdi.

Foto: freepik.com

2024 jylǵy 1 qańtardan bastap eń tómengi jalaqy (ETJ) men aılyq eseptik kórsetkishtiń (AEK) ósýine baılanysty mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýǵa tóleıtin jarnalar men aýdarymdardyń mólsheri ózgerdi. Eger azamat eki uıymǵa jumysqa ornalasqan bolsa, tólemderdi esepteý úshin shekti tabys eskeriledi, ol – 10 ETJ (2024 jyly 850 000 teńge). Jarnalardy eseptegen kezde barlyq jumys oryndarynan túsken jıyntyq tabys eskeriledi, ıaǵnı aı saıynǵy jarnalar 17 000 teńgeden (850 000-nyń 2%-y) aspaýy tıis. Durys esepteý úshin qyzmetker ekinshi jumys ornyna birinshi jumys ornynan tólengen tólemder týraly anyqtama usynýy qajet. MÁMS-ke aýdarymdar ár jumys ornynan tólenedi, biraq ár jumys berýshi aı saıyn 25 500 teńgeden (850 000-nyń 3%-y) asyrmaýy kerek. Aýdarymdardy esepteý úshin qabyldanatyn aı saıynǵy eń tómen jalaqynyń 10 eselengen mólsherinen aspaýǵa qajet.

Memleket esebinen saqtandyrylǵan jeńildikti sanattarǵa kelesi azamattar kiredi:

• 18 jasqa deıingi balalar;
• jumys istemeıtin júkti áıelder;
• bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin ony tárbıelep otyrǵan jumys istemeıtin adamdar;
• júktilikke jáne bosanýǵa, jańa týǵan balany asyrap alýǵa, sondaı-aq balany úsh jasqa tolǵanǵa deıin kútýge baılanysty demalysta júrgen adamdar;
• «Altyn alqa», «Kúmis alqa» alqalarymen nagradtalǵan nemese buryn «Batyr Ana» ataǵyn alǵan, sondaı-aq I jáne II dárejeli «Ana dańqy» ordenderimen nagradtalǵan kóp balaly analar;
• múgedektigi bar balaǵa kútim jasaıtyn jumys istemeıtin tulǵalar;
• bala kezinen múgedektigi barlarǵa kútim jasaýshylar;
• múgedektigi bar adamdar;
• zeınetkerler men UOS ardagerleri;
• orta, tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi, joǵary bilim berý, sondaı-aq joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý uıymdarynda kúndizgi oqý nysanynda bilim alatyn adamdar;
• jumyssyz retinde tirkelgen tulǵalar;
• jumys istemeıtin memlekettik ataýly áleýmettik kómek alýshylar;
• jumys istemeıtin oralmandar;
• qaýipsizdigi barynsha tómen mekemelerdi qospaǵanda, qylmystyq-atqarý júıesi mekemelerinde sot úkimi boıynsha jazasyn ótep júrgen adamdar;
• tergeý ızolıatorlaryndaǵy adamdar.

Osy jyldyń basynda Premer-mınıstrdiń orynbasary – Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın Úkimette salyqtyq ákimshilendirýdi kúsheıtý jóninde keńes ótkizgen edi. Sol jıynda Qarjy vıtse-mınıstri Erjan Birjanovtyń aıtýynsha, elimizde sońǵy bes jylda JІÓ-degi baqylanbaıtyn ekonomıkanyń úlesi 2019 jylǵy 23,69 paıyzdan 2023 jyly 17,52 paıyzǵa deıin turaqty túrde tómendep kele jatyr. Kóleńkeli ekonomıkanyń eń joǵary úlesi kóterme jáne bólshek saýda (3,53%), densaýlyq saqtaý (2,04%), aýyl sharýashylyǵy, orman jáne balyq sharýashylyǵy (1,96%), qurylys (1,92%) jáne bilim berý salalarynda (1,49%) baıqalady.

Foto: Soltan Jeksenbekov/Kazinform

- Kóleńkeli ekonomıkanyń kópjyldyq problemasynyń sheshimin salalyq, sot, qadaǵalaý memlekettik organdarynyń qatysýymen fıskaldyq reforma arqyly kórip otyrmyz. Memleket resýrstarynyń joǵalýyna ákep soqtyratyn teris qylyqtardy anyqtaýǵa birlesip qatysý qajet, - degen edi ol.

Bıyl baqylanbaıtyn ekonomıka kórsetkishin JІÓ-ge 15 paıyzǵa deıin tómendetý mindeti tur. Ol úshin Qarjy mınıstrligi salany kóleńkeden shyǵarýdy báseńdetetin problemalyq salalyq máselelerdi memlekettik organdardyń damý josparlaryna KPI retinde qosýdy usynyp otyr.

- Memlekettik organdardyń damý josparlaryn servıstik tásilmen jáne salalardy tsıfrlandyrý arqyly jańa qyrynan qarastyrý qajet. Bul kóleńkeli ekonomıkaǵa qarsy is-qımyl jónindegi keshendi is-sharalar jospary aıasyndaǵy is-sharalardy oryndaýǵa resmı kózqarastan ketýge múmkindik beredi. Memlekettik organdarǵa kóleńkeli ekonomıkaǵa qarsy is-qımyl jónindegi sharalarmen óz vedomstvolarynyń 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan damý josparlaryna KPI qosýdy usynamyz, - dedi vıtse-mınıstr.

Ótken aptadaǵy Úkimet otyrysy Premer-Mınıstr Oljas Bektenovtiń Mınskige saparyna baılanysty bolmady. Sapar barysynda Úkimet basshysy Belarýs Respýblıkasynyń Prezıdenti Aleksandr Lýkashenkonyń Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy úkimetteri men Eýrazııalyq úkimetaralyq keńes basshylarynyń otyrystaryna qatysýshylarmen ujymdyq kezdesýine, sondaı-aq shaǵyn jáne keńeıtilgen quramdaǵy EÚAK otyrysyna qatysty. 

Foto: Úkimet

Al 23 qyrkúıektegi Úkimet otyrysynda egin jınaý naýqanynyń barysy jáne agroónerkásip keshenin tsıfrlandyrý máselesi qaralyp, Aýyl sharýashylyǵy, Energetıka, Kólik, Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrleri aǵymdaǵy jaǵdaıdy baıandaǵan edi.

Otyrysty qorytyndylaǵan Premer-mınıstr alqap basyndaǵy jumystardy ýaqtyly aıaqtaýdy, suranysqa sáıkes astyq keptirý úshin qosymsha suıytylǵan gaz ben dızel otynyn bólýdi, soltústik óńirlerde astyq keptirý jumystaryn basty nazarda ustaýdy júktedi. Sondaı-aq mynadaı naqty tapsyrmalar berdi:

1. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi óńir ákimdikterimen birlesip, elevatorlarda astyqtyń jańa túsimin ýaqtyly qabyldap, keptirýdi qamtamasyz etýi tıis. Ónimdi saqtaý ınfraqurylymyn tolyq paıdalaný kerek. Astyqty, onyń ishinde jemis-jıdek pen kókónis ónimderin saqtaý boıynsha qyzmet kórsetý baǵasyn negizsiz ósirýge jol bermek qajet.
2. Kólik mınıstrligi Qazaqstan temir joly kompanııasymen birge astyq tasymaldaıtyn vagondar men júk kólikteriniń jetkilikti kólemin qamtamasyz etýi qajet. Astyqty jınaý men tasymaldaý kestesin úılestirý úshin Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligimen birge jumyla jumys isteý kerek.
3. Egin jınaý naýqany kezinde azyq-túlik taýarlarynyń qoryn jasaqtap alý qajet. Óńir ákimdikteri kókónis ónimderiniń negizgi túrlerin qajetti kólemde jetkizý úshin qyrkúıek aıynyń sońyna deıin kelisimshart jasaýdy qamtamasyz etýi tıis.
4. Saýda mınıstrligi aýyl sharýashylyǵy ónimderine baǵa belgileý tizbeginde deldaldyq shemalarǵa qarsy sharalar qabyldap, astyqtyń fermerler úshin ádil sharttarmen satylymyn qamtamasyz etýi kerek. Sonymen qatar negizgi azyq-túlik baǵasynyń orynsyz ósýine jol bermeý qajet.
5. Saýda mınıstrligi ákimdiktermen birge baǵa saıasatyn retteý úshin qoldaǵy barlyq quraldardy iske qosyp, bul máseleni qatań baqylaýǵa alýy kerek. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi oblys ákimdikterimen birge egin oraǵynyń sapaly ótýin, onyń ishinde Úkimet janyndaǵy Jedel shtab aıasynda baqylaýdy qamtamasyz etýi tıis.