Úkimet kógildir otyn máselesin qozǵap, mádenı muralarymyzdy ulyqtaý jaıyn qarastyrmaq
ASTANA. KAZINFORM – Búgin saǵat 9:00-de Úkimettiń kezekti otyrysy ótedi. Onda Úkimet músheleri 2 máseleni talqyǵa salýdy kózdep otyr.
Naqtyraq aıtqanda, Úkimet otyrysynyń kún tártibine myna máseleler shyǵarylady:
– gaz salasyn damytý men tsıfrlandyrý máseleleri;
– ıÝNESKO aıasynda mádenı murany saqtaý jáne ilgeriletý sharalary.
Atalǵan máseleler boıynsha Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov pen Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva baıandama jasaıdy.
Energetıka mınıstri baıandamasynda 2024 jyly óndirilgen gaz kólemi, 2025 jylǵa arnalǵan jospar jáne gaz qoryn ulǵaıtý baǵytynda atqarylyp jatqan jumystarǵa toqtalady. Sonymen qatar tsıfrlandyrý aıasynda áleýmettik osal toptarǵa arnalǵan gaz vaýcherleriniń pılottyq jobasyn elimiz boıynsha keńeıtý jospary baryn jetkizedi.
Mınıstr iri ınfraqurylymdyq jobalar men gaz esepteý júıelerin tsıfrlandyrý barysyn da atap ótedi. Salada tsıfrlyq sheshimder de engizilip jatyr – gazdy esepke alý júıesi men suıytylǵan gazdy avtomatty bólý tetigi iske qosylǵan. Sondaı-aq gazdy únemdi paıdalaný men eseptilikti arttyrýǵa baǵyttalǵan zańnamalyq ózgerister usynylǵan.
Buǵan deıingi málimetterge sáıkes, ótken jyly elimiz 59 mlrd tekshe metr kógildir otyn óndirgen edi. Al bıyl gaz óndirý kólemin 62,8 mlrd tekshe metrge deıin ulǵaıtý josparlanǵan. Oǵan Teńiz, Qarashyǵanaq, Qashaǵan sııaqty iri ken oryndarynyń turaqty jumysy men Rojkovskoe, Anabaı jáne Óriktaý sııaqty jańa ken oryndarynyń iske qosylýy yqpal etpek. Gazǵa suranystyń artýyn qanaǵattandyrý úshin Qashaǵan men Jańaózen qalalarynda jańa gaz óńdeý zaýyttarynyń qurylysy júrgizilip jatyr. Jambyl oblysynda jańa «Barhannaıa» ken orny paıdalanýǵa beriledi. Eldi gazdandyrý baǵdarlamasyn iske asyrý jalǵasyp jatyr. 2024 jyly Qazaqstan halqynyń 61,8 paıyzy gazǵa qol jetkizdi. 2025 jyly gaz taratý jelisin odan ári keńeıtý josparlanǵan. Birqatar iri gaz qubyrynyń qurylysy aıaqtalýǵa jaqyn. 2024 jyly Aqtóbe, Almaty jáne Mańǵystaý oblystarynda gaz qubyrlarynyń jańa ýchaskeleri paıdalanýǵa berildi.
Mádenıet jáne aqparat mınıstri Úkimet otyrysynda elimizdiń tarıhı-mádenı murasyn zamanǵa saı jańǵyrtý jóninde Memleket basshysynyń Ulttyq quryltaıda bergen tapsyrmasy aıasynda atqarylyp jatqan jumystar týraly baıandaıdy. Mádenı jáne qujattyq murany saqtaý men damytý máselelerine toqtalady. Sondaı-aq tarıhı eskertkishterdiń qazirgi jaǵdaıy men ony saqtaý jolyndaǵy týyndaǵan ózekti máselelerdi sheshý joldary týraly aıtady.
Búginde Dúnıejúzilik mura tizimine Qazaqstannyń 6 tabıǵı jáne mádenı mura nysany kiredi: Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesi, Tańbaly petroglıfteri, Saryarqa: Soltústik Qazaqstannyń dalasy men kólderi, Jibek jolynyń Channan-Tıan-Shan dáliziniń toraptar jelisi, Batys Tıan-Shan jáne Qońyrjaı beldeýdegi Turan shólderi. Munan bólek, Dúnıejúzilik mura tizimine engizý úshin jańa usynymdardy daıyndaý boıynsha jumystar júrgizilip jatqany belgili. Onyń ishinde Mańǵystaý óńiri murasynyń nysandary men Jibek jolynyń Ferǵana – Syrdarııa dálizi bar. Sonymen qatar ıÝNESKO janyndaǵy Materıaldyq emes mádenı murany qorǵaý jónindegi Úkimetaralyq komıtet 2014 jylǵy 26 qarashada Parıjdegi 9-shy sessııasynda Adamzattyń materıaldyq emes mádenı murasynyń reprezentatıvtik tizimine dombyramen kúı oryndaý ónerin engizgen bolatyn.
2025 jyldyń 18 sáýirinde ıÝNESKO Atqarýshy keńesiniń 221-shi sessııasynda «Handar shejiresi» qoljazbasy «Álem jady» halyqaralyq tizimine engizildi. «Ǵylym ordasy» kitaphanasynyń qoryndaǵy qoljazbany XVIII ǵasyrda belgisiz avtor túrki shaǵataı tilinde jazǵan. Qoljazbada Quranda atalǵan paıǵambarlardyń jáne memleket bıleýshileriniń shejireleri, olardyń ómirbaıandary, Qazaq dalasynyń, Ortalyq Azııa men Taıaý Shyǵystyń tarıhı oqıǵalary men geografııasy sıpattalady. «Handar shejiresi» – qazaqtar jáne kórshiles halyqtardyń tarıhy men tiline zertteý júrgizetin ǵalymdar úshin qundy derek kózi sanalatyn mańyzdy mádenı mura.
Otyrys bitkennen keıin baspasóz máslıhaty ótkiziledi. Onda Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov pen Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap beredi.
Úkimet otyrysynyń tikeleı taratylymyn PrimeMinister.kz saıtynan, YouTube resmı arnasynan, Facebook áleýmettik jelisinen, sondaı-aq UKIMET Telegram-kanalynan kórýge bolady.
Baspasóz konferentsııasynyń tikeleı taratylymy YouTube resmı arnasy men Facebook áleýmettik jelisinen kórsetiledi.
Aıta keteıik, ótken aptadaǵy Úkimet otyrysynda 2025 jylǵy sý tasqyny jaǵdaıy men órtke qarsy maýsymǵa daıyndyq boıynsha qabyldanyp jatqan sharalar qaralǵan edi. Sol kezde Úkimet basshysy Oljas Bektenov sý tasqyny kezeńindegi atqarylýy tıis sharalarǵa baılanysty tıisti vedomstvolarǵa 5 baǵyt boıynsha tapsyrma berip, Aqmola oblysyndaǵy qaýipti kezeńde jaǵdaıdy baqylaýynan shyǵaryp alǵan eki aýdannyń ákimin synaǵan edi.
Al ekinshi qaralǵan másele boıynsha Oljas Bektenov Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligine mamyr aıynyń sońyna deıin tabıǵı órtke qarsy respýblıkalyq komandalyq shtabtyq oqý-jattyǵý ótkizýdi tapsyrdy. Sonymen qatar ol Pavlodar jáne Abaı oblysynda bolǵan tabıǵı órt kezinde memlekettik organdardyń is-qımyl algorıtmi saqtalmaǵanyn synǵa alyp, bul keleńsizdikke jaýaptylardy tez arada anyqtap, tıisti shara qoldanýdy tapsyrdy.