Úkimette tasqyn jáne jańbyr sýlaryn utymdy paıdalaný jóninde josparlar bar ma? - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 27 maýsym, senbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

«Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda «Mılan kórmesindegi Qazaqstan kúni» atty maqala jarııalandy.

«Búgin «Expo Milano 2015» kórmesinde osyndaı atty aktsııa ótkeli tur. Italııanyń soltústigindegi Mılan qalasynda ústimizdegi jylǵy 1 mamyrdan bastap, EKSPO kórmesiniń óz jumysyn bastap ketkeni belgili. Ólsheýli merzimi qazan aıynyń 31-ine deıin sozylatyn oǵan kúlli álemniń 144 memleketi, 3 halyqaralyq uıym, 16 memlekettik emes uıym jáne 5 korporatıvti pavılon qatysýda. Bas taqyryby -«Planetany asyraý. Ómir súrýge qajetti qýat» dep atalatyn búkilálemdik kórme sherýi sapynda bizdiń elimizdiń de óz pavılony bar. Maýsymnyń 27-sinde osy jerde Qazaqstan kúni atalyp ótedi. Oǵan Italııaǵa qysqa merzimdik jumys saparymen kelgen Elbasy Nursultan Nazarbaev qatysady dep kútilýde», - dep jazady «Egemen Qazaqstan».

- Biz Mılannan keıingi EKSPO kórmesin ótkizý kezegi Astanaǵa keletinin eskere otyryp, Qazaqstan pavılonyn jasaýda negizgi eki túrli nársege aıryqsha kóńil bóldik, - dedi osyǵan oraı Qazaqstan Ulttyq pavılonynyń bas komıssary Ánýarbek Mýsın. - Birinshiden, EKSPO-2015 kórmesindegi eń basty kórikti oryn retinde kórinýdi maqsat ettik, ekinshiden, 2017 jyly dál osyndaı keń aýqymdy sharany Astanada ótkizýge daıyn ekenimizdi kórsetýge kúsh saldyq. Bas komıssardyń aıtýynsha, Mılan EKSPO-synda Qazaqstan pavılonynyń úzdik úshtiktiń qatarynda turǵany qazirdiń ózinde belgili bolyp qalǵan. Al pavılonnyń dál osyndaı bıik belesten kórinýi úshin Qazaqstan Úkimeti 17 mln. eýrodan astam qarjy bólipti. Al pavılonnyń aýmaǵy 3 myń 250 sharshy metrdi quraıdy. Munda kelýshilerdi Qazaqstannyń aýyl sharýashylyǵy, mal sharýashylyǵy, balyq sharýashylyǵy, akvadaqyldar, ekologııa, eginshilik, sondaı-aq, respýblıka ómirinen qyzyqty derekter dep bólinetin 6 túrli aımaqtyń eksponattary qarsy alady. Qonaqtardyń barlyǵyna munda qazaqtyń qunarly da shıpaly sýsyny - qymyz usynylady.

«Úkimette tasqyn jáne jańbyr sýlaryn utymdy paıdalaný jóninde josparlar bar ma?» dep saýal tastalady «Egemen Qazaqstannyń» kelesi maqalasynda.

«Qaraǵandy jáne Qazaqstannyń basqa da oblystarynda oryn alǵan kóktemgi sý tasqyny, olardyń aldyn alý jáne tıi­sin­she qasiretti saldary bárimizdi de tereń oılandyrýǵa tıis. Sý basqan aýdandardaǵy qalpyna keltirý jumystary elimiz úshin, shyny kerek, óte qymbatqa túsip otyr. Buǵan apat­tyń múm­kindigin tıimdi paıdalana almaı otyrǵan ózimiz de kinálimiz», - delingen « Tasqyn jáne jańbyr sýlary » atty maqalada.

«Qysqasy, bizge sý qoryn keıin agrarlyq sektordyń, energetıka jáne basqa da salalardyń qajetine paıdalaný úshin kóktemgi erigen sýdy jınaıtyn toǵandar qajet. Bul rette, Astana men Atyraýda oryn alǵan jańbyr sýynyń oqystan bolǵan tasqyndaryn basqarý týraly da este ustaǵanymyz jón. Bizdiń oıymyzsha, qajetti kólderdi jasaý tótenshe jaǵdaılar jáne sýǵa qatysty basqa da qyzmetterdiń jumystaryn jetildirý arqyly múmkin bolmaq. Aıtpaqshy, Qorshaǵan orta jáne sý resýrstary mınıstrligi bolǵan kezde tasqyn sýlardy jınaý úshin otyz sý qoımasy qurylysynyń jobasy jarııalanǵan bolatyn. Al búginde onyń taǵdyry múldem belgisiz. Osy arada Úkimetke: «Búgingi tańda Úkimette tasqyn jáne jań­byrdyń sýlaryn utymdy paıdalaný jóninde josparlar bar ma?» degen suraq qoıý oryndy bolmaq. Onyń ústine sý resýrstarynyń tap­shylyǵy men shekteýliligi res­pýblıka ekonomıkasyna jáne onyń Memleket basshysy N.Á.Nazar­baevtyń bes ınstıtýttyq reformasy sheńberindegi josparlaryna qater tóndiretinin Úkimettegiler de jaqsy bilse kerek», - delinedi atalǵan materıalda.

« Aıqyn » basylymy qoǵam arasynda qyzý talqyǵa túsip jatqan balalarǵa ekpe jasaý máselesin kóterýde. «Qazaqstanda shaqalaq dúnıe esigin ashyp, 1 jasqa tolǵanǵa deıin 15 túrli ekpe salynady eken. Bul az ba, kóp pe?! Árıne, kesimdi pikir aıtýdan aýlaqpyz. Alaıda «pálen aýrýdyń aldyn alady» degen dári-dármektiń birqatarynan búginde medıtsınasy myqtap damyǵan memleketterdiń ózi bas tartyp otyr. Sondyqtan da dál qazirgi kezde el ortasynda balalarǵa egiletin ekpege qatysty ekiudaı pikir tipten tereńdep ketti. Qazaqstandyq medıtsına ǵy­lym­darynyń doktory, akýsher-gınekolog Raısa Amanjolova týberkýlezge qarsy BTsJ jáne kók­jótel men sirespege qolda­natyn AKDS, t.b. vaktsınalaryn qoıandarǵa egip, tájirıbe júr­gizgen. Qoıandardyń alǵashqy urpaqtarynda ózgeris asa baı­qalmaǵanmen, besinshi urpaqta eshbir qoıan reprodýktıvtik jasqa jetpegen. Tiri qalǵandarynyń minez-qulqy ózgerip, birin-biri jaralaý sııaqty qatygezdiktiń paıda bolǵanyn anyqtaǵan ǵalym «vaktsınalardyń birden teri ishine engizilýi ımmýndyq júıeni álsi­retedi, teri, as qorytý júıesi, ty­­­­nys alý músheleri arqyly syrt­qy qaýipten qorǵanatyn adam aǵzasy kútpegen jerden birden vırýstyq shabýylǵa dýshar bolady» degen qorytyndyǵa kelgen. Bizdiń qa­zirgi medıtsınada BTsJ-ny týyla salyp, al AKDS-ty 2 aıdan 15 aıǵa deıin tórt ret salady eken. Endi álgindeı táji­rıbeden keıin oılana berińiz..., - delingen « Eldi ekige bólgen ekpe » atty maqalada.

Gazettiń jazýynsha, negizi, elimizde jańa týǵan nárestege 12 aıdyń ishinde 15 ret ekpe egilgenimen, olardyń birqatarynyń mańyzy ótken, tipten kerek­siz dep sanalady eken. Sol kóp ekpeniń ishinde aty beımálim, nebir ekzotıkalyq aýrýlardyń vaktsınalary júr.

«Máselen, adamzattyń sońǵy ret sirespemen qashan aýyrǵany belgisiz. Jynystyq aýrýlardyń aldyn alý úshin «Gepatıt V» degen ekpe sábıdiń alǵashqy tórt aıynda qatarynan úsh ret salynady. Aǵylshyn ǵalymy R.Bleılok «Gepatıt V» aýrýyna qarsy vak­tsınany balalarǵa múlde salýǵa bolmaıdy dep otyr. Eń kóp egiletin vaktsınanyń biri - OPV. Bul - júıke júıesine zaqym kel­tiretin polıomelıtke qarsy ekpe. Negizi, las qol men oıynshyqtar arqyly juǵady. AQSh-ta atalǵan ekpege resmı tyıym salynǵan. Bul vaktsına qaterli isikterdiń paıda bolýyna sebepker eken», - dep jalǵastyrady maqala avtory.

Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri aýyldyń arnaıy shottaryna demeýshilerden jáne basqa kózderden sońǵy jyldarda jarty mıllıard teńgeden astam qarajat túskenin jarııa etti, dep jazady « Aıqyn » « Jomart jandar aýylǵa aqsha saldy » atty maqalasynda.

«Bul - týǵan jerden qol úzbegen abyroıly azamattar men qoly jomart kásipkerlerdiń qamqor­lyǵy men qoldaýy.

-Tutastaı alǵanda, ákimder saılaýynan keıin 2013 jyly respýblıka boıynsha jergilikti ózin-ózi basqarýdyń 2 myń 457 arnaıy, bıýdjetten tys esepshottary ashyldy. Bul shottarǵa túsetin tabystar aýyl-kenttegi memlekettik múlikti jalǵa berý aqysynan, jeke jáne zańdy tulǵalardyń erikti jarnalarynan, eldi mekende syrtqy jarnamany ornalastyrý aqysynan, ákimshilik quqyq buzýshylyqtar úshin salynǵan aıyppuldardan turady. 2015 jylǵy 1 mamyrdaǵy jaǵdaı boıynsha atalǵan esepshottarǵa respýblıka boıynsha shamamen 600 mıllıon teńge tústi, - dedi Q.Óskenbaev", - delinedi maqalada.

Vıtse-mınıstrdiń máli­metinshe, jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń ba­qylaýlyq shottaryna túsetin túsimniń eń úlken bóligin jeke jáne zańdy tulǵalardyń erikti jarnalary quraıdy.

"Ras, ol 600 mıllıon teńge somanyń kóp emestigin aıtty: «Soǵan qaramastan, osy qarajattardy toltyrý jáne jumsaý tetikteri jergilikti qoǵamdastyqtyń isterine jergilikti jurtshylyqty belsendi tartýǵa septigin tıgizip otyr. Túsken qarjyny paıdalaný úshin aýyl ákimi aýyl turǵyndarymen kelise otyryp, túsimder pen shyǵystar josparyn bekitedi. Tek osydan keıin ǵana kelip túsken qarajattar jergilikti mańyzdaǵy mindetterdi sheshýge baǵyttalady. Osy maqsatqa endigi 352 mıllıon teńge ornymen jumsalǵan» dedi Ulttyq ekonomıka mınıstriniń orynbasary.

Ol bolashaqta aýyldyq máslıhattardyń da qurylýy múmkindigin joqqa shyǵarmady: «2018 jyldan bastap, aýyldyq okrýgterdiń tól bıýdjetin ázirleý josparlanýda. Tómengi deńgeıdiń óz ókiletti organdary qurylǵanǵa deıin aýyldyq okrýgter bıýd­jetterin aýdandyq máslıhattar bekite turady» dedi Q.Óskenbaev», - dep jazylǵan gazette.

Amerıkalyq fotorgaf Ralf Mırebs «Baıqońyr» ǵarysh aılynyń montajdaý-synaq júrgizý angarynda ornalasqan eki «Boran» ǵarysh kemesiniń sýretterin jarııalady, dep habarlaıdy resmı tilde shyǵatyn « Ekspress K » gazeti. Anyqtalǵanyndaı, bul kemeler Qazaqstan menshigi bolyp tabylady.

"Ralf Mırebs jasaǵan sýretter Batysta naǵyz sensatsııaǵa aınaldy. Eki ǵarysh kemesi shań basqan kúıi úlken angarda turǵany oıyn ba?! Ýaqyt óte kele tulymy shyqqan eki keme kim-kimdi de "ah" urǵyzady", - delingen maqalada.

Basylymnyń jazýynsha, «Boran» zymyrandary bar-joǵy 8 bolǵan. Qazir olardyń ekeýi qalyp otyr. Qazaqstan menshiginde taǵy bireýi bolǵan - 1988 jyly Jerdi eki ret aınalyp ótken sol baıaǵy tanymal «Boran"» Bul ushyrylym osy tıptegi kemeniń alǵashqy jáne sońǵy ushyrylymy bolatyn. Alaıda qurylysshylar angardy jóndeý barysynda shatyr qulap ketip, kemeni tolyqtaı jaramsyz kúıge keltirgen. Tolyǵyraq, "Býrannyı" polýstanok" atty materıaldan oqı alasyzdar.