Úkimet ulttyq damý jobalaryn bekitti: Ekonomıka salalarynda qandaı ózgerister bolady
Al búgin Mınıstrler kabıneti atalǵan ulttyq jobalardy talqylaýdan keıin bekitti.
«Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev 2020 jylǵy 1 qyrkúıektegi Qazaqstan halqyna Joldaýynda memlekettik baǵdarlamalardan ulttyq jobalarǵa kóshý týraly tapsyrma berdi. Búgin biz ulttyq jobalardy qaradyq, olardy 2021 jylǵy 24 qyrkúıekte Reformalar jónindegi joǵarǵy keńeste Memleket basshysy maquldaǵan bolatyn. Ulttyq jobalar Jalpyulttyq basymdyqtardy, Ulttyq damý josparyn jáne Ulttyq qaýipsizdik strategııasyn iske asyrý úshin ázirlendi. Ulttyq jobalarda kózdelgen is-sharalar Memleket basshysynyń tapsyrmalary men «Nur Otan» partııasynyń saılaýaldy baǵdarlamasyndaǵy mindetterge tolyǵymen sáıkes keledi», - dedi Premer-Mınıstr Asqar Mamın.
Ulttyq jobalardyń basymdyqty mindetteri - ekonomıkanyń turaqtylyǵy men onyń básekege qabilettiligin odan ári kúsheıtý, halyqtyń ómir súrý sapasyn jaqsartý boıynsha mańyzdy mindetterdi sheshý.
«Mindetterdi iske asyrý úshin ulttyq jobalardy bıýdjet qarajaty men jeke ınvestıtsııalar esebinen basym qarjylandyrý kózdelgen», - dedi Úkimet basshysy.
Ulttyq ekonomıka mınıstriligi daıyndaǵan úsh ulttyq joba
«Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Reformalar jónindegi joǵary keńestiń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda, Ulttyq ekonomıka mınıstrligi múddeli memlekettik organdarmen birlesip úsh Ulttyq jobany ázirledi. Olar «Qazaqstandyqtardyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan turaqty ekonomıkalyq ósý» jáne «Kásipkerlikti damytý», sonymen birge «Qýatty óńirler – el damýynyń draıveri» atty Ulttyq jobalar. Atalǵan jobalar Elimizdiń 2025 jylǵa deıingi damýynyń ulttyq josparyn jáne «Nur Otan» partııasynyń «Ózgerister joly: Ár azamatqa laıyqty ómir!» atty saılaýaldy baǵdarlamasyn iske asyrý boıynsha jol kartasyn oryndaý maqsatynda ázirlendi», - dedi Ulttyq ekonomıka mınıstri Áset Erǵalıev.
«Qazaqstandyqtardyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan turaqty ekonomıkalyq ósý» ulttyq jobasy kelesi 5 baǵytty qamtıdy.
Olar ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý, munaı-gaz-hımııa, energetıka keshenderin, geologııa salasyn damytý, sondaı-aq shıkizattyq emes eksportty arttyrýǵa qatysty. Atalǵan baǵyttardy iske asyrý aıasynda 6 mindet, 13 kórsetkish jáne 55 is-shara kózdelgen.
Ulttyq jobany qarjylandyrýdyń jalpy kólemi 15,9 trln teńge, onyń ishinde respýblıkalyq bıýdjetten 402 mlrd teńge qarastyrylǵan. 15,5 trln teńgege jeke ınvestıtsııalar tartý kózdelip otyr. Ulttyq joba 2025 jylǵa qaraı turaqty ekonomıkalyq ósýdi 5 paıyzdan joǵary deńgeıde qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Óńdeý ónerkásibi kásiporyndaryn tehnologııalyq jańǵyrtý boıynsha sharalar qabyldanatyn bolady. Óndiris kólemin ulǵaıtýǵa jáne óńdeý ónerkásibi taýarlarynyń nomenklatýrasyn keńeıtýge yqpal etetin 418 ındýstrııalyq jobany iske qosý josparlanýda. Ulttyq joba aıasynda 1000 belsendi eksporttaýshynyń syrtqy naryqtarǵa shyǵýy, sondaı-aq 350 jýyq eksporttaýshyny «Alibaba» jáne «Amazon» sııaqty halyqaralyq elektrondyq platformalarǵa shyǵarý qamtamasyz etiletin bolady.
Al «Kásipkerlikti damytý» boıynsha ulttyq joba kásipkerlik belsendilikti arttyrýǵa, kásipkerlerdiń ósýin jedeldetýge, sondaı-aq básekelestikti keshendi damytýǵa baǵyttalǵan.
Atalǵan baǵyttardy iske asyrý aıasynda 10 mindet, 30 kórsetkish jáne 69 is-shara kózdelgen.
«Ulttyq jobany qarjylandyrýdyń jalpy kólemi shamamen 8,5 trln teńgeni quraıdy, onyń ishinde respýblıkalyq bıýdjette 1 trln teńgeden astam qarjy, al jergilikti bıýdjetterde 125 mlrd teńge qarastyrylǵan. Sondaı-aq, 7,3 trln teńge somasyna jeke ınvestıtsııalar tartý qamtamasyz etiledi. Ulttyq joba kásipkerlik qurylymynda sapaly ózgeristerdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Osy maqsatqa qol jetkizý úshin jeke kásipkerlikpen aınalysýǵa jaǵdaılar jasaý, kásipkerlerdiń qajettilikterine sáıkes daǵdylardy damytý, sonymen qatar sýbsıdııalanatyn jumys oryndaryn uıymdastyrý boıynsha sharalar qabyldanatyn bolady», - dedi Á. Erǵalıev.
Onyń aıtýynsha, Ulttyq jobanyń basty mindetteriniń biri - kásipkerlik sýbektileri úshin qarjylandyrýdyń qoljetimdiligin arttyrý jáne ekonomıkadaǵy memlekettiń úlesin tómendetý. Ulttyq taýar ótkizý jelisin qurý jáne jańǵyrtý josparlanýda.
Sonymen qatar, «Qýatty óńirler – el damýynyń draıveri» ulttyq jobasy bazalyq qyzmetterge teń qoljetimdilikti jáne elimizdiń kólik baılanysyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.
Bul óńirler arasyndaǵy qatynasty jáne óńirler ishindegi eldi mekenderdiń bir-birimen baılanysyn qamtamasyz etedi. Osy baǵyttardy iske asyrý aıasynda 4 mindet, 20 kórsetkish jáne 94 is-shara kózdelgen. Ulttyq jobany qarjylandyrýdyń jalpy kólemi shamamen 7,6 trln teńge, onyń ishinde respýblıkalyq bıýdjette 4 trln teńgeden astam, al jergilikti bıýdjetterde 786 mlrd teńge qarajat qarastyrylǵan. Bul qarajat shamamen 2,8 trln teńge jeke ınvestıtsııalar tartýǵa múmkindik beredi.
«Qýatty óńirler – el damýynyń draıveri» ulttyq jobasynyń negizgi sharalarynda 13,5 trln teńge turǵyn úı qurylysyna ınvestıtsııa tartylady, 16 myń shaqyrym sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelileri salynady.
Agroónerkásiptik keshendi damytýdyń ulttyq jobasy
«Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha mınıstrlik Agroónerkásiptik keshendi damytýdyń 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan ulttyq jobasyn ázirledi.
Ulttyq jobany ázirleý kezinde agroónerkásiptik keshendi damytýdaǵy jahandyq syn-qaterler men álemdik trendter, aldyńǵy memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalardy iske asyrý qorytyndylary eskerildi. Ulttyq jobany ázirleýge halyqaralyq FAO uıymynyń sarapshylary tartyldy», - dedi Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Erbol Qarashókeev.
Ulttyq jobanyń mynadaı negizgi mindetteri aıqyndaldy:
- eńbek ónimdiligin 2,5 ese arttyrý;
- otandyq óndiristiń negizgi azyq-túlik taýarlarymen qamtamasyz etilýi;
- óńdelgen ónim úlesin 70%-ǵa deıin jetkize otyryp, agroónerkásiptik keshen ónimderiniń eksportyn 2 esege ulǵaıtý;
- 7 iri ekojúıe qalyptastyrý jáne ınvestıtsııalyq jobalardy iske asyrý esebinen 1 mln aýyl turǵynynyń tabysyn turaqty arttyrý.
«Ulttyq jobanyń basymdyǵy et, jemis, kókónis, qant, dándi, maıly daqyldar, sút ónimderin óndirý men óńdeýdi qosa alǵanda, iri ınvestıtsııalyq jobalardyń aınalasynda 7 ekojúıe qalyptastyrý bolmaq. Bul qosylǵan quny joǵary túpkilikti qazaqstandyq ónim jasaýǵa qatysa alatyn keminde 350 myń fermerlik jáne úı sharýashylyqtaryn iske tartýǵa múmkindik beredi. Jalpy, 5 jyl ishinde 4,1 trln teńgege 582 ınvestıtsııalyq jobany iske asyrý josparlanyp otyr», - dedi vedomstvo basshysy.
Jalpy, Ulttyq jobany iske asyrý nátıjesinde bes jyl ishinde eńbek ónimdiligin 2,5 esege arttyrý, 500 myń adamdy jumyspen qamtamasyz etý, osylaısha 1 mln aýyl turǵynynyń tabysyn arttyrý josparlanýda.
Ulttyq rýhanı jańǵyrý jobasy
«Ulttyq rýhanı jańǵyrý» jobasynyń basty maqsaty – ǵasyrlar boıy qalyptasqan Ulttyq kodty saqtap, búgingi tehnologııalyq zamannyń aǵymyna beıimdep, bolashaqtaǵy órkenıettik sananyń negizin bekitý.
«Osy rette, Ulttyq joba negizgi úsh baǵytta júzege asyrylady. Birinshi baǵyt eki negizgi mindetti kózdeıdi. Bul – Elbasy men Memleket basshysynyń ıdeıalyq bastamalary negizinde iske asyp jatqan «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyna jańa lep berý arqyly ulttyq qundylyqtarymyzdy ilgeriletý jáne memlekettik tildi damytý», - dedi A. Balaeva.
Atap aıtqanda:
- halyq arasynda utymdy salt-dástúr men ádet-ǵuryptardy, eldik tálim-tárbıe men rýhanı ústemdikti dáripteý jáne qoǵamdyq sananyń mádenı deńgeıi men talǵamyn kóterý arqyly órkenıet kóshine ilesetin, básekege qabiletti jańa ult kelbetin jasaý;
- jalpy qoǵamda, sonyń ishinde balalar men jastar arasynda qazaqtildi orta qalyptastyrý arqyly memlekettik tildi – ultaralyq til dárejesine jetkizý.
«Bul mindetterdi oryndaý úshin 2025 jylǵa deıin qarjylyq jaǵynan negizdelip, ózara biriktirilgen 38 aýqymdy is-shara men 8 naqty kórsetkishke jetý josparlanǵan. Ekinshi baǵyt «El Rýhy» degen ataýmen eki úlken mindetten turady. Bul – el ishinde mádenı qyzmetterdiń sapasyn kóterip, halyqqa qoljetimdiligin arttyrý jáne el syrtynda otandyq mádenıetti dáriptep, tanymal etý», - dedi mınıstr.
Osy oraıda 2025 jylǵa deıin:
- mádenı ınfraqurylymdy damytý men shyǵarmashylyq potentsıaldy barynsha arttyrý arqyly mádenı qyzmetterdiń elimizdiń shalǵaı aýdan-aýyldardaǵy qoljetimdiligin 92,5%-ǵa deıin jetkizý;
- tól mádenıet pen ónerimizdiń jetistikterin álemdik deńgeıde ilgeriletý úshin otandyq ónimderdi shyǵarmashylyq jáne tehnologııalyq turǵyda taratýdyń tıimdi júıesin qalyptastyrý.
Bul maqsatta iriktelgen 13 jalpyulttyq is-shara men 5 naqty kórsetkishke jetý josparlanǵan, onyń ishinde 250 jańa mádenı nysan salynyp, 1200 nysan kúrdeli jóndeýden ótetin bolady.
«Úshinshi baǵyt «Táýelsizdik urpaqtary» dep atalady. Ol – jastardyń rýhanı kemeldenip, kásibı ósip, qoǵamdyq jetilýin kózdeıtin úsh aýqymdy mindetti qamtıdy», - dep túsindirdi vedomstvo basshysy.
Sonymen qatar 2025 jylǵa deıin:
- jastardyń bazalyq suranystaryn sheshý, ıaǵnı, sapaly jáne qoljetimdi bilim berý, jumysqa ornalastyrý jáne turǵyn úımen qamtamasyz etý;
- jastardyń jan-jaqty damýyna quqyqtyq jaǵdaılar jasap, rýhanı-adamgershilik jáne otbasylyq qundylyqtarǵa baýlý;
- jastardy qoǵamdyq paıdaly isterge tartyp, básekege qabiletti adamı kapıtaldyq resýrsyn ulǵaıtý úshin jańa múmkindikter ashý.
«Jasyl Qazaqstan» ulttyq jobasy
«Qazaqstan Úkimetiniń 2021 jylǵy 26 qańtardaǵy keńeıtilgen otyrysynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń bergen tapsyrmasyna sáıkes, «Jasyl Qazaqstan» ulttyq jobasy ázirlendi. Ulttyq joba halyqtyń qolaıly ómir súrý ortasyn qurýǵa jáne eldegi ekologııalyq jaǵdaıdy jaqsartýǵa baǵyttalǵan. Ulttyq joba 4 negizgi baǵytty qamtıdy», - dedi QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Serikqalı Brekeshev.
Onyń aıtýynsha, «Taza Qazaqstan» atty birinshi baǵyt atmosferalyq aýanyń sapasyn jaqsartý, qaldyqtardy basqarý jáne elimizdiń sý obektileriniń ekojúıelerin saqtaý sııaqty negizgi ekologııalyq máselelerdi sheshýge yqpal etedi. Bul baǵyt aıasynda 5 jyldyń ishinde 16 iri ónerkásiptik kásiporynda shyǵaryndylardy 20%-ǵa tómendetý josparlanyp otyr. Qatty turmystyq qaldyqtardy bólektep jınaýǵa arnalǵan 8 myńnan astam konteıner ornatý, sondaı-aq olardyń úlesi men kádege jaratylýyn 18%-dan 34% -ǵa deıin ulǵaıtý josparlanýda.
«Sý obektileriniń ekojúıesin saqtaý bóliginde «Syrdarııa ózeni arnasyn retteý jáne Aral teńiziniń soltústik bóligin saqtaý» jobasynyń ekinshi kezeńin iske asyrý josparlanyp otyr. Balqash kóliniń basseıninde ornalasqan ózenderdiń sý kólemi men ótkizý qabiletin ulǵaıtý sharalary qarastyrylǵan», - dedi mınıstr.
Ekinshi baǵyt «Únemdi Qazaqstan» aıasynda sýdy únemdi paıdalaný arqyly ónimdilikti arttyrýmindeti aıasynda 401 arnany rekonstrýktsııalaý jáne 212 arnany tsıfrlandyrý esebinen sýarý kezindegi sý ysyrabyn 4 tekshe shaqyrymǵa azaıtý josparlanýda. Ulttyq jobada sýarylatyn jerlerdi 600 myń gektarǵa ulǵaıtý sharalary qarastyrylǵan.
«BILIMDI ŪLT» ulttyq jobasy
Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, «BILIMDI ŪLT» barshaǵa arnalǵan sapaly bilim» ulttyq jobasy ázirlendi. Ulttyq joba - 2025 jylǵa deıingi Ulttyq damý josparyndaǵy, Qazaqstan-2050 Strategııasy, Memleket basshysynyń jáne Nur Otan partııasynyń saılaýaldy baǵdarlamasynda belgilengen negizgi mindetterdi qamtydy. Jalpy ol 4 baǵyt, 5 mindet, 15 kórsetkish jáne 26 is-sharadan turady.
Birinshi mindet - balabaqshalardyń qoljetimdiligin jáne sapasyn qamtamasyz etý. Ol úshin mektepke deıingi uıymdardyń jelisi damytylyp, memlekettik tapsyrys vaýcherlik qarjylandyrý arqyly ornalastylady. Sonymen birge, Memleket basshysynyń tapsyrmasy aıasynda barlyq balabaqshada balany damytýdyń jańa modeli engiziledi. Bul óte mańyzdy.
«Sonyń ishinde balabaqshalardyń memlekettik bilim berý standarty «Oıyn arqyly oqytý» prıntsıpi boıynsha ózgertiledi. Osyǵan oraı, balalardy erte jastan damytý boıynsha pedagogtarǵa biliktilikti arttyrý kýrstary uıymdastyrylytyn bolady. Nátıjesinde, 2025 jylǵa qaraı 2-6 jastaǵy balalardy qamtý 95%-ǵa jetedi, al 3-6 jasta qamtý 100% bolady», - dedi Bilim jáne ǵylym mınıstri Ashat Aımaǵambetov.
Orta bilim berý júıesiniń sapasyn arttyrýǵa toqtalsaq, Ulttyq joba aıasynda bir jaǵynan qala men aýyl jáne óńirler arasyndaǵy bilim sapasyndaǵy alshaqtyqty azaıtý, ekinshi jaǵynan jalpy respýblıkanyń bilim sapasyn arttyrý úshin keshendi sharalar qarastyrylady.
Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha pedagogtardyń jalaqysyn ári qaraı ósirý máselesi qamtyldy. Oqýlyqtardy ázirleý jáne olarǵa saraptama júrgizýge jańa tásilder ázirlenedi, pedagogtardyń kásibı damytý júıesi jetildiriletin bolady.
Pandemııaǵa jáne aldyńǵy oqý jylyndaǵy qashyqtan oqytýǵa baılanysty «Tsıfrlyq ustaz» jobasyn iske asyrý Ulttyq jobaǵa engizildi.
Sonymen qatar, qoljetimdi jáne sapaly tehnıkalyq jáne kásiptik bilimmen qamtamasyz etýge toqtalsaq, 2025 jylǵa qaraı suranysqa ıe mamandyqtar boıynsha jastardy tegin tehnıkalyq jáne kásiptik bilimmen 100% qamtý kózdelgen.
«Suranysqa ıe mamandyqtar boıynsha bilim granttarynyń sany ósedi. Oqý baǵdarlamalary jańa jaǵdaılarǵa beıimdeledi. Ol úshin ınnovatsııalyq baǵdarlamalar ázirlenedi, bilim berý baǵdarlamalary eńbek naryǵynyń talaptaryna sáıkes jańartylady. Qazaqstandyq joǵary oqý oryndarynyń básekege qabilettiligin arttyrý maqsatynda 20 akademııalyq artyqshylyq ortalyǵy jáne Nazarbaev Ýnıversıtetiniń tájirıbesi boıynsha 2 ozyq joǵary oqý orny qurylady. Sonymen birge 2025 jyldyń sońyna deıin sheteldiń 5 joǵary oqý ornynyń fılıalyn ashý josparlanýda», - dedi mınıstr.
Tsıfrlandyrýdyń ulttyq jobasy
Atap aıtqanda, ınternet jelisiniń ený deńgeıi, ıaǵnı paıdalanýshylardyń sany 91-den 95 paıyzǵa jetkizý, memlekettik qyzmetterdi 9 kúnnen 5 mınýtqa deıin qyzmet kórsetý ýaqytyn qysqartý, bıznesten talap etiletin derekterdiń 50% onlaın esepke alý, Qazaqstan aýmaǵy arqyly «Azııa-Eýropa» jalpy tranzıttik derekterdiń trafık deńgeıin 3%-dan 8%-ǵa jetkizý eskerilgen.
Osy qadamdar «Tsıfrlandyrý, ǵylym jáne ınnovatsııalar esebinen tehnologııalyq serpilis» ulttyq jobasyn iske asyrý aıasynda iske asyrylady.
QR Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Baǵdat Mýsınnińm aıtýynsha, ulttyq joba 10 baǵyt jáne 208 is-sharadan turady, olardy iske asyrý 2025 jylǵa deıin josparlanǵan.
Ulttyq joba eki blokqa bólingen:
TsIFRLYQ TRANSFORMATsIıA, ol:
– Qyzmetterdi 5 mınýt ishinde kórsetý;
– IT salasyn damytý;
– Halyq únine qulaq asatyn jáne tıimdi memleket;
– Yńǵaıly ómir súrýge arnalǵan tsıfrlyq quraldardy qoldaný;
– Tehnologııalyq jáne ınnovatsııalyq bıznesti damytý;
– Sapaly ınternet pen aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý.
ǴYLYM blogy:
– Ǵylymı ekojúıeniń básekege qabilettiligin arttyrý;
– Eldiń damýyna ǵylymnyń úlesin arttyrý, ıaǵnı ǴYLYM-ÓNDІRІS-BIZNES prıntsıpin qoldaný;
– Ǵylymdy ákimshilendirýdi jetildirý.
Ulttyq jobany iske asyrý úshin 1,4 trln teńge mólsherinde bıýdjettik qarajat bólý talap etiledi. Onyń ishinde tsıfrlandyrý jáne ınnovatsııalarǵa 587,8 mlrd teńge jáne ǵylym baǵytyna 833 mlrd teńge qarastyrylǵan. Jalpy, ulttyq jobany iske asyrý úshin 800 mlrd teńge jeke ınvestıtsııany tartý qarastyrylǵan.
Densaýlyq saqtaýdy damytýdyń ulttyq jobasy
Búgin Úkimet otyrysynda Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Tsoı 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan «Salaýatty ult» Ár azamat úshin sapaly jáne qoljetimdi densaýlyq saqtaý» ulttyq jobasyn tanystyrdy.
Ulttyq joba 4 baǵyttan turady jáne 9 mindetten, 21 kórsetkishten, 72 is-sharadan turady. Ulttyq jobany qarjylandyrý kólemi shamamen 3,6 trln teńge.
Asa tapshy mamandyqtar boıynsha rezıdentýranyń bilim granttary sany 3800-ge deıin, sondaı-aq álimniń ozyq oqy oryndarynda qarqyndy terapııanyń halyqaralyq standarttary turǵysynda oqytylǵan dárigerler artady.
Ulttyq joba aıasynda sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptama zerthanalarynyń úlesin kóbeıtý eskerilgen.
Munymen qosa, qabyldanǵan sharalar halyqaralyq standarttaryna sáıkestelgen tirkelgen zerthanalar sanyn arttyrýǵa, dárilik ári medıtsınalyq zattardyń 30-dan kem emes jańa óndirisin iske qosýǵa múmkindik beredi.
Budan bólek, temeki tartatyn adamdar sanyn azaıtý, salaýatty ómir saltyn ustanatyndar men sportpen aınalysatyndar úlesin arttyrý qamtylǵan.
«Ekonomıkalyq apektide densaýlyq saqtaý salasyna jeke ınvestıtsııalardy 783 mlrd teńgege deıin arttyrý, 13 myń jańa jumys ornyn qurý, josparlanǵan», - dedi mınıstr.
