Ýaqyt beldeýine aǵzamyz beıimdelip jatyr – Petıtsııa qaralymynda ne aıtyldy
ASTANA. KAZINFORM – Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrliginde ýaqyt beldeýine qatysty petıtsııany qaraý jónindegi jumys tobynyń birinshi otyrysy ótti.
Jumys tobyna Parlament depýtattary, petıtsııanyń bastamashy toby, qoǵamdyq birlestik sarapshylary, densaýlyq saqtaý, energetıka, aýyl sharýashylyǵy, kólik, TJ, eńbek jáne áleýmettik qorǵaý, saýda jáne ıntegratsııa mınıstrlikteriniń jáne basqa da memorgandardyń ókilderi engen. Bastamashy top ókili Áset Naýryzbaev petıtsııamen 50 myń daýys jınalýdyń eki negizgi sebebin atady:
«Birinshiden – bul tsırkadtyq yrǵaqtardyń buzylýy, bizdiń elimiz sııaqty úlken elde bir jalpy ýaqyt beldeýin adamdardyń tabıǵı yrǵaǵyna jaqyndatý múmkin emes. Ekinshiden – keshki ýaqytta artyq saǵat jeke jáne zańdy tulǵalardyń shyǵyndaryna ákeledi. Tabıǵı tsırkadtyq yrǵaqtarǵa jaqyndaýymyz kerek», – dedi ol.
Alaıda medıtsına ǵylymdarynyń doktory, L.N. Gýmılev atyndaǵy EUÝ jalpy bıologııa jáne genomıka kafedrasynyń professory Bek Jetpisbaev, kerisinshe, bıylǵy naýryz aıynan bastap qazaqstandyqtar tabıǵı ýaqytqa sáıkes ómir súre bastaǵanyn jáne qazir beıimdelý protsesi júrip jatqanyn atap ótti.
«Stresske beıimdelýdiń ózindik túrleri men kezeńderi bar, olardy kanadalyq ǵalym Gans Sele anyqtady. Birinshi kezeń – mazasyzdyq. Iá, biz fızıkalyq faktordyń aǵzaǵa áser etýine tap boldyq. Degenmen, bizdiń bıorıtmderimiz jańa faktorlarǵa beıimdeledi jáne bıologııalyq saǵattarymyz jumys isteıdi. Biz ártúrlimiz jáne beıimdelý protsesi de ártúrli joldarmen júredi», - dedi B.Jetpisbaev.
Psıholog jáne petıtsııa avtorlarynyń biri Evgenıı ıAn logıstıka men kólikti jeńildetý, bızneske yńǵaılylyq jáne kommýnıkatsııany jeńildetý sııaqty biryńǵaı ýaqyt beldeýine kóshýdiń artyqshylyqtarymen qatar, adamnyń bıorıtmderi buzyldy, eńbek ónimdiligi tómendedi dep sanaıdy.
Ol usynǵan derekterge sáıkes, kúnniń erte shyǵýy melatonın sekretsııasyn tejeıdi jáne tereń uıqy fazasyn toqtatady, bul bolashaqta uıqynyń buzylýyna, keshke uıqyshyldyqqa, psıhıkalyq buzylýlardyń nasharlaýyna ákelýi múmkin. Medıtsınalyq psıholog halyqtyń densaýlyǵyn jaqsartý men áleýmettik shıelenisti azaıtý úshin ýaqytty ońtaıly ýaqyt beldeýlerine aýystyrý oryndy sheshim bolady dep sanaıdy.
Óz kezeginde, Ulttyq Ǵylym akademııasynyń korrespondent-múshesi, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ bıofızıka jáne bıomedıtsına meńgerýshisi jáne professory Sultan Tileýhanov búkil aýmaqta biryńǵaı ýaqytty qoldanǵan Qytaıdy mysalǵa keltirdi. Onyń aıtýynsha, halyqtyń kópshiligi – stýdentter de, eresekter de saǵat 22.00 shamasynda jaryqty sóndirip, tańǵy 6-da turady. Bul tájirıbe búkil álemde keńinen qoldanylady.
Jalpy jumys tobynyń birinshi otyrysynda petıtsııa avtorlary sóz sóıledi jáne eki tarap sarapshylarynyń dáleli tyńdaldy. Talqylaýdyń barlyq aspektileri beınetúsirilim jáne aýdıojazbada jazylyp alyndy. Otyrysta kóterilgen máseleler men dálelder kelesi otyrysta talqylaýdy jalǵastyrý úshin muqııat zerdelenedi.
