Túrkistanda halyq sany 42% ósti: Úsh aýysymdy mektep máselesi qalaı sheshilip jatyr
TÚRKІSTAN. KAZINFORM — Túrkistan oblys ortalyǵy atanǵaly beri qaladaǵy halyq sany 42% ósti. Týý kórsetkishimen qatar kóship kelýshilerdiń esebinen turǵyndar sany kúrt artty. Shahar bul júktemege qanshalyqty tótep berdi?
Statıstıkaǵa sensek, 2018 jyly Túrkistanda halyq sany 165 myń bolǵan. Al, bıylǵy 1 qyrkúıekte 235 436 turǵynǵa jetip otyr. Bul kórsetkish halyq sanynyń 6 jylda 42 paıyzǵa óskenin kórsetedi.
Jalpy, qalaǵa shetelden qonys aýdarýshylar da barshylyq. Kóshi-qon polıtsııasynyń málimetinshe, Ózbekstannan 2020 jyly — 16 adam, 2021 jyly — 39 adam, 2022 jyly — 17 adam, 2023 jyly — 26 adam, al bıyl jyldyń basynan beri — 11 adam kóship kelgen.
Al, sodan keıingi tizimde Reseı, Qyrǵyzstan, Aýǵanstan, Tájikstan, Túrkııa elderi tur. Tipti, Ońtústik Koreıadan kelgen bir adam Túrkistannyń turǵyny atanypty.
Árıne, halyqtyń kóbeıýi ınfraqurylymǵa úlken kúsh túsiredi. Sebebi, qala «saǵyz» sekildi sozylmaly emes. Árbir otbasyna baspana, balalarǵa mektep pen balabaqsha qajet. Bul másele qalada sheshimin qalaı taýyp jatyr?
Túrkistan qalasy ákiminiń orynbasary Mekenhan Qyryqbaev usynǵan aqparatqa súıensek, qalanyń bas josparynda 2035 jyly Túrkistanda halyq sany 350 myńǵa jetedi dep boljanǵan.
Soǵan deıin 40,1 myń oqýshyǵa 28 mektep, 10 qosymsha qurylys salý josparlanǵan.
Qalada 17 densaýlyq saqtaý nysany, sondaı-aq bir jedel járdem stantsııasy jumys isteıdi. Ondaǵy jalpy syıymdylyq — bir aýysymda 2600 adam.
Bas jospardyń birinshi kezeńinde 10 densaýlyq saqtaý obektisin turǵyzý usynylǵan.
ıAǵnı, bir aýysymda 500 adam qabyldaıtyn qalalyq emhana, qalalyq balalar aýrýhanasynyń 190 tósektik emdeý korpýsy, 600 tósektik psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵy, sımýlıatsııalyq ortalyq, bir aýysymda 300 adam qabyldaıtyn oblystyq stomatologııa, sondaı-aq bir aýysymda 100 adam qabyldaıtyn emhana, 610 tósektik kópbeıindi oblystyq medıtsına ortalyǵy, qan ortalyǵy, 10 avtokólikke arnalǵan oblystyq jedel medıtsınalyq járdem stansasyn salý josparlanyp otyr.
— Ázirge Túrkistan qalasynyń turǵyn úı kezeginde 16 515 azamat muqtaj retinde tirkelip tur. Onyń ishinde áleýmettik osal top sanatynan 6 463 adam, 4 858 bıýdjet qyzmetkeri, 5 022 kópbalaly otbasy, 169 tul jetim jáne jalǵyz baspanasy apatty dep tanylǵan 3 adam bar. Bıyl qalada kezekte turǵan 222 otbasy arendalyq baspanamen qamtamasyz etildi. Qazirgi tańda 260 páterli 3 kópqabatty turǵyn úıdiń qurylysy aıaqtalyp otyr, — deıdi Mekenhan Qyryqbaev.
Mektepter men balabaqsha máselesine keletin bolsaq, Túrkistan qalasy oblys ortalyǵy bolmaı turyp ta jyl sanap halyq sany turaqty ósip otyrdy. Al, oblys ortalyǵy bolǵannan keıin basqa qalalardan kóship kelýshilerdiń sany artty. Sodan mektepterdiń úsh aýysymǵa ótkenderi boldy.
Halyq jańadan qonystanyp jatqan aýmaqtarǵa jańa mektepter salynǵanyna qaramastan mektepterde oryn tapshylyǵy bar. Sońǵy jyldary Jańa qala aýmaǵynda A.Baıtursynov atyndaǵy № 1 mektep-lıtseı men № 28 mektep-lıtseı ashyldy.
Qos mektepte de alǵashqy jyldary bala sany az bolǵanymen ýaqyt óte oqýshysy eń kóp mektepterge aınaldy.
— Mektepterde oryn tapshylyǵy bar. Másele Túrkistan qalasynda salynǵan jáne salynatyn «jaıly mektepter» arqyly da sheshiledi dep otyrmyz. ıAǵnı, eki jylda Túrkistan qalasynda 11 100 oqýshyǵa laıyqtalǵan 8 «jaıly mektep» salý josparlanǵan. Al, balabaqsha boıynsha ondaı problema joq. Qalada 21 memlekettik, 123 jekemenshik balabaqsha jumys istep tur. Onda 17 156 bala tárbıelenip jatyr, — deıdi qala ákiminiń orynbasary.
Búginde qalada 35 mektep bar. Onyń ishinde 32 mektep balalardy eki aýysymda, 2 mektep úsh aýysymda oqytsa, jańadan ashylǵan № 32 jalpy orta mektep bir aýysymda bilim berip jatyr.
Túrkistan qalalyq bilim bóline qarasty jalpy bilim beretin mektepterdiń jobalyq qýaty 26 198 oqýshyǵa arnalǵan. Ol bilim mekemelerinde eki aýysymda 41 140 oqýshy oqyp júr.
Degenmen, halyq tyǵyz ornalasqan aýmaqtardaǵy mektepterde, ıaǵnı № 2 Hamza, № 14 Qazybek bı atyndaǵy mektepterde oqýshylar mektep ǵımaratynyń syıymdylyǵyna baılanysty úsh aýysymda oqytylýda.
Bul oraıda jeke kásipkerlerdiń de kómegi boldy. Memlekettik-jekemenshik áriptestik aıasynda jylyna birneshe mektep ashylyp, oqýshylardyń jeke mektepterge aýysýy esebinen biraz bilim ordasy úsh aýysymnan aryldy.
Mysaly, qaladaǵy Birlik sektorynda ashylǵan jekemenshik mektepterge E.Izzatýllaev atyndaǵy jalpy orta mektebinen 1200 oqýshy aýystyrylyp, mektep qaıtadan eki aýysymmen oqyta bastady.
