Túrkistan oblysynda múgedektigi bar adamdar sany artqan
TÚRKІSTAN. KAZINFORM – Múgedektigi bar adamdardyń ishinde erlerdiń qatary kóp.
Halyqty áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy retteý jáne baqylaý komıtetiniń Túrkistan oblysy boıynsha departamenti usynǵan aqparatqa súıensek, Túrkistan oblysynda keıingi 5 jylda múgedektigi bar adamdardyń sany artqan. Máselen, 2020 jyly — 89 060 múgedektigi bar adam tirkelse, bul kórsetkish 2021 jyly — 92 095-ke ósken. Al, 2022 jyly — 93 635, 2023 jyly — 96 581, 2024 jyly — 101 065-ke kóbeıip otyr.
2023 jyly qaıta kýálandyrý nátıjesinde múgedektik taǵaıyndalǵan adamdar sany — 21 219 bolsa, alǵash ret tanylǵan múgedektigi bar adamdar sany — 5 777 bolǵan.
Al, 2024 jyly qaıta kýálandyrý nátıjesinde múgedektik taǵaıyndalǵan adamdar sany — 21 165 bolyp tómendegenimen, alǵash ret tanylǵan múgedektigi bar adamdar sany — 6 547-ge ósip otyr.
Túrkistan oblysy boıynsha múgedektigi bar adamdardyń 15,09 paıyzyn, ıaǵnı kámelet jasqa tolmaǵan jastar qurap otyr. Al, er adamdardyń úlesi — 55,4 paıyz bolsa, áıel adamdardyń úlesi — 44,6 paıyzǵa teń.
Múgedektigi bar adamdardyń ishinde eń kóp kezdesetin syrqat túri — qan aınalym júıesiniń aýrýlary bolǵan. Bul dıagnozben 16 449 adam múgedektikke shyqqan.
— Talqylaıtyn bolsaq, jalpy sebep óte kóp. Birinshiden, adamnyń ómir saltyna baılanysty ekenin aıta ketken jón. Tuqym qýalaýshylyqqa qatysty bolýy da múmkin. Bul jerde áleýmettik jaǵdaı men syrtqy faktorlardyń da áseri bar. Áıel adam dúnıege sábı alyp kelgennen keıin, organızmi qaıta qalpyna kelýi úshin 2 jyl ýaqyt kerek. Sodan keıin, kelesi júktilikti josparlaıdy. Al, bizde jıi bosanatyndar óte kóp. Áıel organızmi qalpyna kelip úlgermegendikten, ishtegi damyp kele jatqan bala kerekti qorektermen tolyq qamtamasyz etilmeıdi. Kúızeliske túsý de balaǵa tikeleı áser etedi. Sodan nevrologııalyq aqaýlar paıda bolady. Bul iship jatqan tamaqqa da baılanysty bolýy múmkin. Energetıkter, elektrondy temeki, kalıan sekildi zattardyń barlyǵy ishtegi balaǵa zııan, - dedi Túrkistan oblystyq densaýlyq saqtaý basqarmasynyń basshynyń orynbasary Baýyrjan Satybaldy.
Ol sondaı-aq erli zaıyptylar dúnıege sábı alyp kelýdi josparlasa, oǵan tyńǵylyqty daıyndalýy kerek ekenin eskertti.
— 12 aptaǵa deıin esepke turady. Merzimine sáıkes ýaqytyly tekserilýi tıis. Áıel adamdar dárigerge ýaqytyly kórinýi múmkin. Al er adamdar keńes alýǵa kelmeıdi. Sondyqtan «múgedektiktiń kóbeıýine mynaý sebep» dep naqty dóp basyp aıtý qıyn. Sebep óte kóp, - dedi B. Satybaldy.
Aıta keteıik, budan buryn Eýropada qyzylshamen aýyrǵandar sany rekordtyq deńgeıge jetkenin jazǵan bolatynbyz.