Túrkistan oblysynyń zııaly qaýym ókilderi Prezıdent maqalasyn talqylady
Bıyl qazaqtyń Uly aqyny Abaıdyń týǵanyna 175 jyl tolyp otyr. Osy oraıda, Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń «Abaı jáne HHІ ǵasyrdaǵy Qazaqstan» atty maqalasy jaryq kórdi.
«Abaı Qunanbaıuly ǵulama, oıshyl, aqyn, aǵartýshy, ulttyń jańa ádebıetiniń negizin qalaýshy, aýdarmashy, kompozıtor retinde el tarıhynda óshpes iz qaldyrǵany sózsiz. Onyń óleńderi men qara sózderinde ult bolmysy, bitimi, turmysy, tirshiligi, dúnıetanymy, minezi, jany, dini, dili, tili, rýhy kórinis taýyp, keıin Abaı álemi degen biregeı qubylys retinde baǵalandy», - dep bastalǵan maqalada Qasym-Jomart Kemeluly mańyzdy jobanyń biri – uly aqynnyń shyǵarmalaryn on tilge aýdaryp, basyp shyǵarý kerek ekenin aıtty. Atap aıtqanda, Abaı eńbekteri aǵylshyn, arab, japon, ıspan, ıtalııa, qytaı, nemis, orys, túrik, frantsýz tilderine tárjimalanyp, aqynnyń ómiri men óneri, qazaq mádenıeti men ádebıetindegi róli týraly birneshe derekti fılm jáne «Abaı» teleserıaly túsiriletini belgili boldy.
Halqymyzdyń maqtanyshy Abaı Qunanbaevtyń poezııasyna tereńirek úńilip, onyń uly muratyn nasıhattaýǵa shaqyrǵan QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń maqalasyn Túrkistan oblysynyń zııaly qaýym ókilderi de ystyq yqylaspen oqyp shyqqandaryn jetkizdi.
«Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń «Abaı jáne HHІ ǵasyrdaǵy Qazaqstan» maqalasynda abaıtaný dástúrin dáýir talabyna saı júzege asyrý maqsaty kózdelipti. Bul bizdiń halyqty ótkenniń ulaǵatyna qurmetpen qaraýǵa, zerdeleýge, sabaq alýǵa shaqyrady. Uly aqynnyń mereıtoıy qarsańynda toı toılap qana emes, oı oılaǵanymyz lázim. Aqyn, aǵartýshy, oıshyl, ǵulama ǵalymnyń shyǵarmalarynyń mazmunyn jiliktep, búgingi qoǵamda ony júzege asyrýǵa degen talpynys árıne qýantady. Óıtkeni, Abaıdy taný degen sóz - ózińdi óziń taný degen sóz», - dep atap ótti tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Tursyn Hazretáli.
«Adamzat tarıhynda alyp oıdyń ıesi atanǵan adamdar kóp-aq. Olardy danyshpan dep te ataıdy. Qazaqtyń sondaı danyshpan kóretin eki adamy bolsa, biri – Abaı. Jalǵyz bolsa, naq ózi. Osy turǵyda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń ult basylymy – «Egemen Qazaqstan» gazetiniń 2020 jylǵy 9 qańtar kúngi sanynda jarııalanǵan «Abaı jáne HHІ ǵasyrdaǵy Qazaqstan» atty maqalasy maǵan úlken oı saldy.
Iá, Abaı murasy shetsiz de sheksiz álem. Ony oqytý arqyly jastardy ımandylyqqa, adamgershilikke baýlı alamyz. Ulttyq sanany saqtaý men ony zaman talabyna saı beıimdeý qashan da ózekti. Muny bizdiń Prezıdent anyq túsinip otyr. Kemel bolashaqqa bet alǵan jańa Qazaqstan tyń serpilistermen bıikterge kóterilýi tıis. Al, bul jolda uly dananyń oı-tujyrymdary bizge jol kórsete alady, rýhanı azyq bolady», - dep aǵynan jarylǵan Qazaqstannyń qurmetti jýrnalısi Baıdýlla Qonysbek kópshilik qaýymdy maqalany jiti oqýǵa shaqyrdy.
Fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Bolatbek Tileýberdıev te Prezıdent maqalasyna oraı jyly lebizin bildirdi.
«Qazaqstan Prezıdenti Abaı murasynyń halyqqa tıgizer paıdasy orasan zor ekendigin jan-jaqty baıandady. Prezıdent tapsyrmasy boıynsha bıyl elimizde Halyqaralyq, respýblıkalyq jáne aımaqtyq deńgeıde 500-den astam is-shara uıymdastyrylmaq. Tamyz aıynda Semeı qalasynda UNESCO-men birlesip ótkiziletin «Abaı murasy jáne álemdik rýhanııat» atty halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferentsııa eń basty sharaǵa aınalatyn bolady. Sondaı-aq, qazan aıynda Nur-Sultan qalasynda «Abaı jáne rýhanı jańǵyrý máseleleri» degen taqyrypta halyqaralyq konferentsııa ótedi dep josparlanypty. M.Áýezovtiń «Abaı joly» romany arqyly Abaı beınesi kórkem obraz retinde álem ádebıetinde joǵary baǵalanǵany belgili. «Biraq bul – Abaıdy tanýdyń bir qyry ǵana» deıdi Qasym-Jomart Kemeluly. Naǵyz Abaıdy, aqyn Abaıdy taný úshin onyń óleńderi men qarasózderinde aıtylǵan oı-tujyrymdardyń mán-mańyzy ashylýy kerek. Óıtkeni Abaıdyń oı-tujyrymdary barshamyzǵa qashanda rýhanı azyq bola alady. Maqala túıinin osylaı qorytýǵa bolady», - dedi zııaly qaýym ókili.
«Kúlli álem qazaqtyń oıshyldyǵy men danalyǵyn, mádenıeti men ulttyq qasıetin Abaı arqyly tanydy. Sondyqtan da Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyń «Abaı jáne HHІ ǵasyrdaǵy Qazaqstan» atty maqalasy búgingi ǵasyrdyń kókeıkesti máselesin Abaıdyń deńgeıimen talqyǵa salǵan qundy dúnıe bolyp otyr», degen tarıhshy ǵalym, eńbek ardageri Saǵynǵalı Ábýbákirov «Abaı qazaqtyń túpsiz tereń teńizi, kókjıegine kóz jetpes keń alqaby, teńdesi joq bıigi. Myńmen jalǵyz alysqan kemeńger san ǵasyrdyń ıyǵyna júk bolar oılarymen, eskirmes danalyǵymen máńgi jasary anyq. Myńmen jalǵys alysqan aqyn tutas ulttyń erteńi úshin jany kúıe shyryldaǵan, qazaqtyń ulttyq rýhy men tabıǵı bolmysyn, dástúri men qasıetin saqtap qalý jolynda aıanbaǵan ǵulama»,- dep joǵary baǵa berdi Bolatbek Tileýberdıev.
