Túrkistan oblysyndaǵy maqta salasyndaǵy ózekti máseleler Úkimetke joldandy
Túrkistan oblysy – respýblıkada maqta daqylyn ósiretin elimizdegi birden-bir óńir. Bul salada 25 myńǵa jýyq agroqurylym eńbek etedi. Bıyl maqta daqyly 126,3 myń gektarǵa egilip, 330,3 myń tonna ónim jınaý josparlanýda. Búgingi kúnge 305 myń tonna nemese 93% jınaldy. Shıtti maqtany qabyldaý úshin 22 maqta óńdeý zaýytynyń 187 maqta qabyldaý beketi jumys istep tur. Zaýyttar shıtti maqtany 200-250 teńgeden aldyn ala tólem jumystaryn júrgizýde. Bul agroqurylymdardyń ózindik shyǵynyn aqtamaı otyr. Sondyqtan maqta máselesine qatysty birshama jaǵdaılar óńirde ótken alqaly jıynda talqylanyp, usynystar Úkimetke usynyldy.
Saýda jáne ıntegratsııa mınıstriniń orynbasary Qaırat Tórebaev, Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń orynbasary Baǵlan Bekbaýov, Syrtqy ister mınıstrligi Investıtsııa komıtetiniń tóraǵasy Ardaq Zebeshev, Parlament Májilisiniń depýtattary Qaınar Abasov pen Syrym Ertaev, oblys ákimi Darhan Satybaldy qatysqan basqosýda maqta zaýyttarynyń basshylary men dıqandar da boldy.
«Bıyl maqta baǵasy naqty belgilenbeı ári turaqsyz bolyp, saldary osy saladaǵy agroqurylymdardyń narazylyqtaryn týdyrdy. Buǵan maqta salasynyń shıkizat kúıinde eksportqa baǵyttalyp, óńirde toqyma tigin klasterin damytý tıisti deńgeıde qolǵa alynbaýy da sebep bolýda. Atalǵan másele jylda qaıtalanady. Osyǵan baılanysty agroqurylymdardy qoldap, máseleni júıeli sheshýdiń jolyn qarastyrǵan jón», – dedi Darhan Satybaldy.
Shıtti maqta salasy tek shıkizat kúıinde eksporttalatyndyqtan, maqta baǵasy sheteldik treıderlik kompanııalarǵa táýeldi. Osydan arylý maqsatynda jáne sheteldik treıderlik kompanııalardan táýelsiz jumys isteý úshin óńirde maqta klasterin damytýdy qolǵa alý qajet. Bul jóninde Úkimettiń aldaǵy kezekti otyrysynyń kún tártibine qaraý úshin usynys engiziletin bolady. Osyǵan ortalyq atqarýshy organdarǵa birqatar máselelerdi nazarǵa alyp, oń sheshilýine yqpal jasaýy suraldy. Óıtkeni maqta máselesin tek oblys ákimdigi deńgeıinde sheshý múmkin emes. Ony kásipkerler de málimdep, saladaǵy problemalar boıynsha oılaryn ashyq aıtty. Sondaı-aq, elimizde maqta klasterin, jeńil ónerkásip salasyn damytý maqsatynda «Maqta salasyn damytýdyń» memlekettik baǵdarlamasyn qabyldaý, ınvestıtsııalyq sýbsıdııa arqyly maqta óńdeý zaýyttaryn, qaıta tereń óńdeýdi, onyń ishinde toqyma, tigin fabrıkalaryn salý men keńeıtý, qural-jabdyqtaryn alý, rekonstrýktsııalaý jónindegi jańa pasportyn engizip, ınvestıtsııalyq shyǵynnyń 50% óteý múmkindikterin qarastyrý usynyldy.
Jıynda maqta baǵasyn anyqtap, maqta zaýyttarynan satyp alý múmkindikterin usyný jaǵy da aıtyldy. Sonymen birge «Agrarlyq nesıe korporatsııasy» AQ jáne ekinshi deńgeıli bankter arqyly jeńildetilgen uzaq merzimdi úlken kólemdegi nesıe berýdi qarastyrý máselesi kóterildi.
«Qazaqstan temir joly» UK» AQ-na maqta talshyǵyn eksportaýshy kásipkerlerge úshin Maqtaaral - Dostyq stantsııalarynyń aralyǵynda qajetti kólemde vagondy merziminde bólý jáne maqta talshyǵyn tasymaldaý shyǵynyn 50% tómengi baǵada belgileý usynyldy. Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrligine maqta talshyǵyn eksporttaý kólemin ulǵaıtý jáne ınvestorlardy qoldaý maqsatynda temir jol, júk kóligi tarıfterin 50% tómendetý múmkindikterin qarastyrý, Syrtqy ister mınıstrliginiń Investıtsııa komıtetine maqta talshyǵyn ımportaýshy elderdegi elshiliktermen birlesip, maqta klasterin damytý úshin ınvestorlar tartý máselesi kóterildi.
