Túrki memleketteriniń ózara saýda kólemi 45 mlrd dollardan asty - TMU sammıti
ASTANA. KAZINFORM - Qasym-Jomart Toqaev jıynda sóılegen sózinde erekshe qonaqjaılyq kórsetken Qyrǵyzstan Prezıdenti Sadyr Japarov pen birtýǵan qyrǵyz halqyna shynaıy rızashylyǵyn bildirdi, dep habarlaıdy Aqordanyń baspasóz qyzmeti.
Sondaı-aq «Yntymaq Ordo» ǵımaratynda ótip jatqan alqaly jıyn Túrki memleketteri uıymynyń 15 jyldyǵymen tuspa-tus kelip otyrǵanyna nazar aýdardy.
– Bul – mereıli beles. Osy sátti paıdalanyp, barshańyzǵa qutty bolsyn degim keledi. Túrki memleketteri uıymy az ǵana ýaqyt ishinde bedeldi qurylymǵa aınaldy. Onyń álemdik mártebesi artty. Bul – eń aldymen, berekeli birligimizdiń, ortaq kúsh-jigerimizdiń arqasy. Osy basqosý yrysty yntymaǵymyzdy odan ári nyǵaıta túsedi dep senemin, – dedi Memleket basshysy.
Prezıdent elimizdiń Túrki memleketteri uıymyndaǵy tóraǵalyǵy aıasynda atqarylǵan sharalarǵa toqtaldy.
– Qazaqstan Uıymnyń is basyndaǵy tóraǵasy retinde «TURKTIME!» uranyn kóterdi. Túbi bir túrki jurtyn biriktirýge basa mán berdik. Jan-jaqty yntymaqtastyqty keńeıtýge erekshe nazar aýdardyq. Osy ýaqyt aralyǵynda naqty jetistikterge qol jetkizdik. Birqatar jobany júzege asyrdyq. 80-nen astam is-shara uıymdastyryldy. Astanada V Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndary ótti. Baıraqty báseke Uly dala órkenıetin jer-jahanǵa tanytty. Túrki álipbıiniń ortaq nusqasy bekitildi. Muny tarıhı oqıǵa deýge bolady. Byltyr Astanada Túrki memleketteri uıymy janyndaǵy Turaqty ókilderdi taǵaıyndaý týraly sheshim qabyldadyq. Onyń erejesi bekitilýge daıyn, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysynyń pikirinshe, uıym aıasynda saýda-ekonomıka, energetıka, qarjy jáne ınvestıtsııa salalaryndaǵy baılanystar da bekı túsken.
– Túrki ınvestıtsııalyq qory óz qyzmetin tıimdi jalǵastyryp keledi. Muny túrki ıntegratsııasyn tereńdetýge baǵyttalǵan qadam dep baǵalaımyn. Búgingi sammıtke qyrǵyz baýyrlarymyz «Ekonomıkalyq ıntegratsııa, turaqty damý, tsıfrlyq bolashaq jáne qaýipsizdik» taqyrybyn usynyp otyr. Bul usynys bárimizdiń múddemizge saı keledi. Sońǵy 10 jylda uıym músheleri arasyndaǵy ekonomıkalyq baılanystar nyǵaıa tústi. Bıyl ózara saýda aınalymy 45 mıllıard dollardan asty. Osy kórsetkishti áli de ulǵaıtýǵa bolady. Oǵan múmkindigimiz jetedi, – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev uıymǵa múshe elder arasynda kólik-logıstıka baǵytyndaǵy baılanystardy tereńdetý óte mańyzdy dep sanaıdy
– Túrki álemin ekonomıkalyq turǵydan odan ári órkendetý úshin Orta dálizdiń áleýetin tolyq paıdalanǵan jón. Onyń strategııalyq máni bar. Sondyqtan tasymaldaý joldaryna qatysty birlesken kelisim jasaý qajet. Mundaı qadam turaqty damýdy qamtamasyz etedi. Uıymǵa múshe memleketter bul bastamaǵa qoldaý bildiredi dep senemin, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy qarjy-ınvestıtsııa salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtý qajet ekenin aıtty. Qasym-Jomart Toqaevtyń pikirinshe, bul baǵytta Túrki ınvestıtsııalyq qory erekshe ról atqaryp keledi. Sonymen qatar taraptardyń Ortalyq bankter keńesin qurý týraly bastamany biraýyzdan quptaǵanyn jetkizdi.
Prezıdent adam kapıtalyn damytýdy asa mańyzdy mindet retinde atady.
– Túrki órkenıetin jańǵyrtý úshin adam resýrstaryn tıimdi paıdalaný kerek. Daryndy jastardyń áleýetin ashýǵa múmkindik jasaý qajet. Ǵylym-bilim salasyndaǵy yntymaqtastyq aıasyn keńeıtken jón. Byltyrǵy Sammıtte elderimizde bedeldi ýnıversıtetterimizdiń bólimshesin ashý týraly usynys aıtyldy. Sonyń nátıjesinde Qazaqstanda Túrkııanyń Gazı ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy búgin qol qoıylatyn «Tsıfrlyq ekonomıkadaǵy áriptestik týraly» kelisimdi Túrki memleketteri uıymy músheleri úshin máni zor qujat dep baǵalady. Sondaı-aq túrki álemine ortaq aqparat keńistigin qalyptastyrý maqsatynda kabeldik telearnalardyń ózara habar taratýyn uıymdastyrý qajet ekenine nazar aýdardy.
Qasym-Jomart Toqaev sóz sońynda sammıt aıasynda jasalatyn kelisimder túrki memleketteriniń áleýetin arttyratynyna senim bildirip, Uıymǵa tóraǵalyq etetin Qyrǵyz eline tabys tiledi.
Sondaı-aq Túrki elderiniń birligin kúsheıtýge qosqan eleýli úlesi úshin Majarstan Premer-mınıstri Vıktor Orban «Túrki áleminiń eń joǵarǵy ordenimen» marapattaldy.
Sammıtte Qyrǵyzstan Prezıdenti Sadyr Japarov, Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Álıev, Túrkııa Prezıdenti Rejep Taııp Erdoǵan, Ózbekstan Prezıdenti Shavkat Mırzıeev, Majarstan Premer-mınıstri Vıktor Orban, Túrki memleketteri uıymynyń bas hatshysy Kýbanychbek Ómirálıev sóz sóıledi.
