Túrki memleketteri elektoraldy yntymaqtastyqty nyǵaıtyp jatyr
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Túrkistan qalasynda Túrki memleketteri uıymyna (TMU) múshe memleketterdiń ortalyq saılaý organdarynyń Konsýltatıvtik platformasy (OSO KP) týraly erejege qol qoıý rásimi ótti.
Іs-sharaǵa TMU múshe memleketter – Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkııa, Ózbekstan jáne TMU baqylaýshy memleket – Majarstannyń ortalyq saılaý organdarynyń, sondaı-aq 4 bedeldi halyqaralyq uıym – TMU, Saılaý organdarynyń dúnıejúzilik qaýymdastyǵy (A-WEB), Túrki memleketteriniń Parlamenttik Assambleıasy (TúrkPA), Túrki akademııasynyń basshylary, sondaı-aq TMU elderiniń ǵalymdary, QR Parlamentiniń depýtattary, QR Ortalyq saılaý komıssııasy janyndaǵy Saraptamalyq keńestiń músheleri, oblystyq, Astana, Almaty jáne Shymkent qalalarynyń aýmaqtyq saılaý komıssııalarynyń tóraǵalary qatysty.
Túrki memleketteri uıymyna múshe memleketterdiń ortalyq saılaý organdarynyń konsýltatıvtik platformasyn qurý bastamasyn Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev 2023 jylǵy 3 qarashada Astanada ótken TMU X mereıtoılyq sammıtinde usynǵan bolatyn.
TMU múshe memleketterdiń ortalyq saılaý organdarynyń konsýltatıvtik platformasyn qurý týraly sheshim barlyq túrki memleketter basshylary tarapynan biraýyzdan qoldaý taýyp, 2024 jylǵy 6 qarashada qabyldanǵan TMU XI sammıtiniń Bishkek deklaratsııasynda kórinis tapty. OSO KP Erejesine qol qoıý rásiminde QR Ortalyq saılaý komıssııasynyń tóraǵasy Nurlan Ábdirov Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń is-sharaǵa qatysýshylarǵa arnaǵan quttyqtaý hatyn oqydy.
Prezıdent óz hatynda TMU X sammıtinde usynǵan konsýltatıvtik platformany qurý týraly bastamany qoldaǵan baýyrlas elderdiń áriptesterine alǵys bildirip, bul bastama uıymnyń múshe memleketteriniń saılaý júıelerin jetildirýge yqpal etetinine senim bildirdi.
– Búkil Túrki áleminiń rýhanı astanasy sanalatyn Túrkistan qalasynda konsýltatıvtik platformanyń erejesine qol qoıylady. Munyń sımvoldyq máni zor. Sondaı-aq máseleniń mańyzdylyǵyn eskere otyryp, men «Túrki álemi: saılaý júıeleriniń dástúri, tájirıbesi jáne damý bolashaǵy» atty ǵylymı-tájirıbelik konferentsııa ótkizý týraly bastamany qoldaımyn. Bul sharalar tarıhy ortaq, tamyry bir baýyrlas elderdiń qarym-qatynasyn odan ári tereńdete túseri sózsiz, – dep Memleket basshysy óz hatynda konsýltatıvtik platformaǵa nátıjeli jumys tiledi.
Sonymen qatar QR Parlamenti Senatynyń tóraǵasy Máýlen Áshimbaev pen QR Parlamenti Májilisiniń tóraǵasy Erlan Qoshanov quttyqtaý joldady.
– Іs-shara barysynda QR OSK tóraǵasy ashyq derekterge sáıkes TMU múshe memleketterde 96,5 mıllıonnan astam saılaýshy bar ekenin, sońǵy eki jylda osy elderde túrli deńgeıdegi 15 saılaý ótkenin atap ótti. Sonymen qatar ol «biz búgin búkil túrki halqynyń rýhanı astanasy – Túrkistanda jınalyp, TMU elderiniń ortalyq saılaý organdarynyń Konsýltatıvtik platformasy týraly Erejege qol qoıyp otyrmyz. Mundaı dıalog alańyn qurý saılaý protsesteriniń sapasy, tıimdiligi men ınklıýzıvtiligin arttyrýǵa yqpal etedi, – dedi.
Іs-sharada TMU múshe-memleketter ortalyq saılaý organdarynyń basshylary – Ázerbaıjannan Mazahır Panahov, Qyrǵyzstannan Tynchtyk Shaınazarov, Túrkııadan Ahmet Iener, Ózbekstannan Zaınıddın Nızamhodjaev sóz sóılep, Majarstannyń Ulttyq saılaý bıýrosynyń basshysy Attıla Nadtyń quttyqtaý haty oqyldy. Sonymen qatar TMU bas hatshysy Kýbanychbek Omýralıev, Saılaý organdarynyń dúnıejúzilik qaýymdastyǵynyń (A-WEB) bas hatshysy In-Shık Chjang, Túrki memleketteriniń Parlamenttik Assambleıasynyń (TúrkPA) bas hatshysy Mehmet Sýreııa Er, Túrki akademııasynyń vıtse-prezıdenti Ashat Kesikbaev sóz sóıledi.
TMU múshe memleketterdiń ortalyq saılaý organdarynyń basshylary qol qoıǵan OSO KP Erejesinde TMU elderiniń ortalyq saılaý organdary arasynda júıeli yntymaqtastyq ornatý ózara túsinistikti nyǵaıtýǵa jáne saılaý protsesteriniń tıimdiligin arttyrýǵa yqpal etetini atap ótilgen. Sonymen qatar qujat TMU múshe memleketterdi saılaý jáne referendýmdar kezinde halyqaralyq baıqaý mıssııalaryn uıymdastyrý arqyly kópjaqty yntymaqtastyq pen úılestirýdi damytýǵa yntalandyrady. OSO KP músheleri Erejede mynadaı sheshimder qabyldady:
• saılaý rásimderi boıynsha dıalog, aqparat, úzdik tájirıbelermen almasý úshin platforma qurady;
• saılaý organdary arasyndaǵy yntymaqtastyqty damytady;
• saılaý protsesterine ınnovatsııalyq tásilder men tehnologııalardy engizedi;
• elektoraldy is-sharalardy uıymdastyrýda TMU elderiniń OSO qyzmetin úılestiredi;
• saılaý organdary arasynda sarapshylarmen jáne oqý-ádistemelik materıaldarmen almasýǵa járdemdesedi;
• saılaý baıqaýyna qatysyp, tájirıbe jınaqtaýǵa jáne saılaý júıesin damytýǵa yqpal etedi jáne t.b.
Іs-shara aıasynda QR OSK tóraǵasy Ázerbaıjan, Qyrǵyzstan, Túrkııa, Ózbekstan, Majarstan elderiniń áriptesterimen, sondaı-aq TMU, Saılaý organdarynyń dúnıejúzilik qaýymdastyǵy (A-WEB), Túrki memleketteriniń Parlamenttik Assambleıasy (TúrkPA), basshylarymen ekijaqty kezdesý ótkizdi. Taraptar saılaý naýqandaryn uıymdastyrý tájirıbesimen almasý jáne yntymaqtastyqty nyǵaıtý máselelerin talqylady. TMU ortalyq saılaý organdary arasynda turaqty keńester jáne yntymaqtastyqty qamtamasyz etýge arnalǵan ortaq platforma qurý elektoraldy protsesterdi damytýǵa yqpal etetinin taraptar taǵy da atap ótti.
Búgin Qazaqstan Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligimen birlesip «Túrki álemi: saılaý júıeleriniń dástúri, tájirıbesi jáne damý bolashaǵy» atty halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferentsııa ótedi.
Aıta keteıik, Qazaqstan Túrki memleketteri uıymy Joǵarǵy sottarynyń konferentsııasyna qatysty.