Turǵyn úı men salyq: Prezıdent qandaı qujattarǵa qol qoıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Memleket basshysy birqatar zańǵa qol qoıdy. Іshinde Salyq kodeksine túzetý engizetin jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy máselesine qatysty quqyqtyq qujattar bar. Jańa zańdar qoǵamǵa qalaı áser etedi? Salalarda nendeı ózgeris bolýy múmkin? Kazinform tilshisi tarqatyp kórdi.
TKB jáne MIB: Turǵyn úı basqarýdyń jańa baǵyty
Memleket basshysy turǵyn úı salasyndaǵy túıtkildi sheshýge baǵyttalǵan eki zańǵa qol qoıdy. Alǵashqysy – «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq, kásipkerlik jáne ekporttyq-kredıttik agenttiktiń qyzmeti máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy.
Munda baspana máselesine qatysty keshendi ózgeristi baıqaý qıyn emes. Mańyzdysy, zańdaǵy túzetýlerdiń birinshi blogy kóppáterli turǵyn úılerdi basqarý júıesin jetildirýge baǵyttalǵan. Demek, ózgeris kóppáterli turǵyn úılerdi basqarý júıesin jetildirýge kómek bermek. Ásirese, zań kóppáterli úılerdi basqarýdyń qarapaıym seriktestik sekildi modelin joıady.
Endigi jerde basqarýdyń tek eki formasy qoldanylatyn bolady: TKB (tikeleı birlesken basqarý) jáne MIB (múlik ıeleriniń birlestigi). Qarapaıym seriktestik túrindegi basqarý nysany joıylady.
Mysaly, tikeleı birlesken basqarý kezinde páterler sany 36-ǵa jetpese, turǵyndar zańdy tulǵa qurmaı nemese basqarý sýbektisin tartpaı-aq derbes basqarýǵa quqyly. Oǵan qosa Ekinshi deńgeıli bankte shot ashýǵa mindetti emes. Al páter sany 36-dan assa, kondomınıým obektisin basqarý uıymynyń birimen kelisimshart jasasýǵa mindetti.
Zańdaǵy ózgeriste múlik ıeleriniń qaýymdastyǵy tóraǵasynyń ókilettigi de naqtylanǵan. Bul merzimi bir jyldan úsh jylǵa deıin uzartyldy. Sonymen birge páter ıeleriniń kooperatıvi kommertsııalyq emes uıym bolyp qala beredi, biraq budan ári basqarý nysany bolyp sanalmaıdy. Ári ketse aýla tazalaý, lıfti paıdalaný sekildi ortaq máselelerdi sheshýge qaýqarly.
Búginde respýblıka boıynsha 7 myńnan astam MIB qurylǵan. Endi olar shtat jınap, úıdi óz betinshe basqarýǵa quqyly. Oǵan qosa basqarýshy kompanııany nemese PIK-ti tańdaı alady.
Aıta keteıik, PIK páterlerdiń kondomınıým obektilerin basqarý boıynsha qyzmetter kórsetý maqsatynda ǵana qurylatyn bolady. Olar qyzmetin múlik ıeleriniń birlestigimen jasalǵan shart negizinde jasaıdy. Jańa zańda qarjylyq ashyqtyqty qamtamasyz etý maqsatynda PIK-ke qoıylatyn talaptar bar. Onyń biri – PIK árbir úı úshin jeke shot ashýy qajet.
Sonymen qatar, Memleket basshysy búgin qol qoıǵan taǵy bir qujat – «Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy. Qujattaǵy ózgeristi yqshamdap aıtsaq, endi turǵyn úı salasynda ákimshilik jaýapkershilik kúsheıetin sekildi. Kóbi jaýapty mekemelerdiń jaýapkershiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan:
· Úılerge aǵymdaǵy jáne jınaq shottaryn ýaqtyly ashpaǵany úshin – 50 AEK (2025 jyly 196 600 teńge);
· Turǵyndarǵa aılyq jáne jyldyq esepterdi ýaqtyly usynbaǵany úshin – 50 AEK;
· Qurylys salýshy úıge qujattamany usynbaǵany úshin – kásipkerlik sýbektisiniń sanatyna qaraı 100-den 200 AEK mólsherinde (393 200 teńgeden 786 400 teńgege deıin);
· Basqarý sýbektisi úıge qujattardy usynbaǵany úshin – 50-den 100 AEK mólsherinde aıyppul salynady.
Salyq kodeksinde ne ózgeredi?
Sársenbide Prezıdent qol qoıǵan qujat arasynda Salyq kodeksindegi ózgeris te bar. Alaıda muny jańa Salyq kodeksimen shatastyrýǵa bolmaıdy – ol 2026 jyldan bastap qoldanysqa enedi. Bul jolǵy áńgime 2017 jyldan bastap qoldanystaǵy, ıaǵnı búgin qoldanyp júrgen Salyq kodeksi týraly bolyp otyr.
Resmı derekke sensek, mundaǵy ózgeriste jeke erejelerdi jańartý, eskirgen erejelerdi joıý, jeke maqsatty salyqqa basymdyq berilgen.
«2025 jylǵy 15 shildede Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti «Salyq jáne bıýdjetke tólenetin basqa da mindetti tólemder týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine (Salyq kodeksi) jáne ony qoldanysqa engizý máseleleri boıynsha Qazaqstan Respýblıkasy zańdaryna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańǵa qol qoıdy. Qujat 2017 jyldan bastap qoldanystaǵy Salyq kodeksine túzetýler men tolyqtyrýlar engizedi», – dep habarlady Aqorda.
Sózsiz, bıyl zań jobalarynyń ishinde kóp talqylanǵany – jańa Salyq kodeksi. Jańa redaktsııadaǵy árbir taraý dıskýssııa taqyrybyna arnalyp, mamandar men jaýapty mınıstrliktiń ortaq mámilege kelýi qıynǵa soqty.
Bárinen buryn qoǵamda jańa redaktsııadaǵy qosylǵan qun salyǵynyń mólsheri qandaı bolatyny daý týǵyzǵan. Sebebi Úkimet Salyq kodeksine ózgeris engizý sátinde 12 paıyzdyq QQS-ny 20 paıyzǵa kóterýdi usynǵan bolatyn. Bul eldegi QQS tóleıtin 300 myńnan astam kásipkerdiń tabysy men qyzmet qunynyń qymbattaýyna ákelýi múmkin edi. Sondyqtan talaı talqydan soń qosylǵan qun salyǵynyń bazalyq mólsherlemesi 16 paıyzǵa turaqtady.
Oraıy kelgende jańa Salyq kodeksiniń boljamdy bederin baǵamdasaq:
- Aqyly medıtsınalyq qyzmetterge 10% QQS salynady;
- Aýylsharýashylyq taýar óndirýshileri QQS-tan tolyq bosatylmaıdy;
- Korporatıvtik tabys salyǵynyń bazalyq mólsherlemesi 20% deńgeıinde saqtalady.
- Bank jáne oıyn sektory úshin korporatıvtik tabys salyǵynyń bazalyq mólsherlemesi 25% bolady;
- Qarjy lızıngi jáne áleýmettik sala úshin korporatıvtik tabys salyǵynyń mólsherlemesi kezeń kezeńmen 10%-ǵa deıin kóbeımek;
- Quny 450 mln teńgeden asatyn jyljymaıtyn múlik ıeleri ulǵaıtylǵan salyq tóleıdi;
- Jyldyq tabysy 33,4 mln teńgeden asatyn azamattar tabysynyń 15 paıyzyn salyqqa tóleýi múmkin;
- Salyq esebin tapsyratyndar sany 30 paıyzǵa qysqarmaq.
Aıta keteıik, Premer-mınıstr Oljas Bektenov búgin Úkimette ótken baspasóz máslıhatynda keler jyly qabyldanatyn Salyq kodeksi men QQS kóterýge aıtylǵan synı pikirlerge jaýap berdi.