Tuńǵysh onlaın sanaq: Alǵashqy eki apta qalaı ótti
Ortalyq kommýnıkatsılar qyzmetinde ótken brıfıngide Ulttyq statıstıka bıýrosynyń basshysy Nurbolat Aıdapkelov onlaın sanaqtyń alǵashqy eki aptasyn qorytyndylaǵan bolatyn. Brıfıng barysynda ol BAQ ókilderiniń saýlyna jaýap bere otyryp, sanaq suraqtarynyń kópshilik úshin túsiniksiz bolyp jatqan tustaryna toqtaldy.
Sonymen alǵashqy eki aptanyń qorytyndysy boıynsha 3 024 216 respondent onlaın sanaqtan ótken.
Óńirler arasynda Almaty oblysy (313 919 turǵyn) alda tur. Almaty qalasynda onlaın sanaqtan ótken 278 432 adam tirkelgen. Al úzdik úshtikti Túrkistan óńiri (247 175) túıindegen. Bul kórsetkish boıynsha ázirge sońǵy eki oryndy Atyraý (79 881) jáne Mańǵystaý (71 886) oblystary enshilep tur.
Úıde ınternet bolmasa, «sanaq buryshyna» júginińiz
Ulttyq statıstıka bıýrosynyń basshysy Nurbolat Aıdapkelovtiń aıtýynsha, keıbir respondentter arasynda suraqtarǵa shatasyp jaýap bergender de tirkelgen. Tipti jynysyn durys kórsetpegender bar kórinedi.
«Mysaly, tórt er adam derekter bazasynda áıel dep kórsetilgeni belgili boldy. Úsh áıel er adamdar retinde kórsetilgen. Bul adamdarǵa mártebesin ózgertý úshin Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtaryna júginý usynyldy», - dedi bıýro basshysy.
Sanaqtyń onlaın kezeńi 15 qazanǵa deıin jalǵasady. Úıde onlaın sanaqtan ótýge múmkindigi joq kez-kelgen adam halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtarynyń ǵımarattarynda, «Qazposhta» fılıaldarynda, bilim berý mekemeleri men oıyn-saýyq ortalyqtarynda ashylyp jatqan «sanaq buryshtaryndaǵy» kompıýterge otyryp, naýqanǵa atsalysa alady.
Sanaq aıaqtalǵannan keıin onyń qorytyndysy jınaqtalyp Ulttyq statıstıka bıýrosynyń saıtynda resmı statıstıka túrinde jaryq kóredi. Al ondaǵy derektermen egjeı-tegjeıli tanysý múmkindigi ǵylymı mamandarǵa ǵana berilmek.
«Bir túrli» suraqtardyń bári mańyzdy
Siz júrý, estý, kórý jáne sóıleý qıyndyqtaryn sezinesiz be? Osyǵan deıingi sanaqtarda halyqtyń densaýlyǵyna qatysty suraqtar osyndaı formatpen berilse, bul joly barynsha naqtylandyrylǵan bolatyn. Alǵashqy eki aptada keıbir jeli qoldanýshylary osyǵan narazylyqtaryn bildirip te úlgerdi. Bıýro basshysynyń aıtýynsha, mundaı «bir túrli» suraqtardyń bári mańyzdy.
«Halyq sanaǵynyń qorytyndysy boıynsha múgedekter men ómir súrýinde úlken qıyndyqtar men shekteýleri bar, biraq medıtsınalyq mekemelerge júginbegen, sondyqtan aǵymdaǵy statıstıkada kórsetilmegen adamdardyń sany týraly derekter alynady. Sonymen qatar, nátıjeler Ulttyq baǵdarlamalar men múgedekterdiń quqyqtary jónindegi konventsııa sheńberinde odan ári zertteýler júrgizý úshin irikteýler qalyptastyrýǵa múmkindik beredi»,- dedi Nurbolat Aıdapkelov.
Neshe bala dúnıege ákeldińiz, onyń ishinde tirisi nesheý?
Jeli qoldanýshylary jıi talqylaǵan suraqtyń taǵy biri osyndaı bolatyn.
«Bul suraqtarǵa jaýaptar bala týýdy baǵalaýdy esepteý jáne úlken jastaǵylardyń bala týǵyzý men bala týý qabiletiniń taýsylý deńgeıin baǵalaý boıynsha da mańyzdy aqparat beredi. Bul nátıjeler bala týýdaǵy ózgeris tendentsııasyn baǵalaýǵa negiz bolady. Halyq sanaǵynyń nátıjesi boıynsha týylǵan balalardyń jynysy boıynsha sany, týylǵan kezdegi jynystardyń arasalmaǵy, kogorttyq bala týý, týý kúntizbesi týraly derekter alynady», - deıdi bıýro basshysy.
Memleketke óz azamattarynyń qabyrǵasy qandaı materıaldan qalanǵan úıde turyp jatqanyn bilý ne úshin qajet? Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngide Nurbolat Aıdapkelovke osyndaı saýal koıyldy.
«Ras, sanaq anketasynda úıdiń qabyrǵasy neden turǵyzylǵan degen sııaqty suraqtar bar. Jalpy, BUU jarııalaǵan sanaq naýqanynyń resmı ataýy – «Halyq jáne turǵyn úı qory sanaǵy». Atalmysh sanaqtyń aıasynda naqty eldi-meken, aýdan, oblystyń, jalpy eldiń turǵyn úı qoryna ary qaraı saraptama júrgizý úshin tolyqqandy aqparat alý kózdelip otyr», - dep jaýap berdi Nurbolat Aıdapkelov.
Sonymen...
Ulttyq statıstıka bıýrosy basshysynyń aıtýynsha, jalpyulttyq sanaq kezinde ıntervıýerlerdiń anketa boıynsha qoıylǵan suraqtaryna jaýap berýden bas tartqandarǵa zańnamada norma qarastyrylǵan. Biraq bul norma sanaq kezinde ózi týraly málimet usynýdan bas tartqan adamdarǵa qarsy eshqashan qoldanylyp kórmepti.
Sanaq arqyly jınalǵa derbes derekter Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń bazasynda saqtalatyny týraly aqparat jalǵan bolyp shyqty.
«Joq, sanaq derekteri bizdiń serverlerde saqatalady. Biraq derekterdiń qaýipsizdigi men tasymaldanýy arnaıy organdar qoıyp otyrǵan talaptardyń bárine saı. Bul jerde qaýipsizdik turǵysynan ǵana organdar talap qoıatynyn aıtyp otyrmyn», - deıdi bıýro basshysy.
Azamattardyń halyq sanaǵy kezinde bergen derekterin qaýipsiz saqtaý úshin krıptografııalyq qorǵaý quraldary qoldanylady.