Tazy tuqymyn halyqaralyq kórmelerge jıi aparý kerek – Kınologtar odaǵy
ASTANA. KAZINFORM – Elordada Astana Winner – 2025 halyqaralyq ıtter kórmesi jáne «Qazaqy tazy» monotuqymdy kórmesi ótip jatyr. Bul shara qazaqy tazy tuqymynyń halyqaralyq deńgeıde tanylýyna baǵyttalǵan jumystyń jalǵasy jáne elimizdiń kınologııa salasyndaǵy mańyzdy oqıǵalardyń biri bolmaq.
Іs-sharany Qazaqstan kınologtar odaǵy uıymdastyryp otyr. Kórmege Qazaqstannyń ár óńirinen, sondaı-aq alys jáne taıaý shetelderden jetekshi tálimbaqtar men kásibı selektsıonerlerdiń 400-den astam ıti qatysyp jatyr.
Onda Qazaqstan, Japonııa, Serbııa jáne Latvııadan kelgen halyqaralyq deńgeıdegi tóreshiler sarapshylyq jasady.
− Kórmede júlde qory joq, biraq úzdik dep tanylǵan tazylardy baqylaýǵa alyp, olardyń kúshigin alý protsesin baqylaımyz, halyqaralyq kórmelerge jiberemiz. Bıyl ıtter kórmesi aıasynda tek tazyǵa arnalǵan kórmelerdi de uıymdastyrdyq. Bul tazyny álemge tanytý jolyndaǵy óte mańyzdy is-shara. Qyrkúıek aıyndaǵy Halyqaralyq kınologııalyq federatsııanyń tazyny qazaqy tuqym dep tanyǵany – aldyn ala sheshim ǵana. Endi ereje boıynsha elimizge eń kemi 10 jyl ýaqyt beriledi. Bul ýaqytta tazy tuqymyn kóbeıtip, shetelge tanytyp, suranysty arttyrýymyz kerek. Sheteldik kınologtardan, ıt baptaýshylardan qyzyǵýshylyq bolsa, bul tuqymnyń álemdik kınologııadaǵy orynǵa laıyqty ekenin dáleldegende álemdik qaýymdastyq tarapynan túpkilikti moıyndalady, − dedi Qazaqstan kınologtary odaǵynyń prezıdenti Baýyrjan Serikqalı agenttik tilshisine bergen suhbatynda.
«Qazaqy tazy» kórmesiniń negizgi maqsaty — qazaqtyń ulttyq ıt tuqymdaryn halyqaralyq deńgeıde tanystyrý, Qazaqstannyń baı kınologııalyq mádenıeti bar el retindegi bedelin arttyrý jáne ıt ustaý salasyn keńinen nasıhattaý.
Bul kórme — halyqaralyq baılanys ornatýǵa, tájirıbe almasýǵa jáne elimizdi dúnıejúzilik kınologııalyq kartada nyǵaıtýǵa arnalǵan mańyzdy alań.
Odaq prezıdentiniń aıtýynsha, tazy tuqymyn halyqaralyq arenada keńinen nasıhattap, kórmelerge belsendi qatystyrý qajet.
Bul rette Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Frantsııa prezıdenti E.Makronǵa tazy kúshikterin syılaýy álem nazaryn aýdardy.
− Kóp jaǵdaıda tazy tuqymyna ańshylar ǵana qyzyǵýshylyq týdyrady. Biraq tazyny tek ańshy dep taný jetkiliksiz. Onyń temperamenti balalarǵa óte jaqsy keledi, kóp úre bermeıdi. Osy qasıetterin kóbirek tanytýymyz kerek. Jyl saıyn medıtsınalyq zertteýler jasap, densýlyǵy myqty ekenin álemge kórsetýimiz kerek. Aldymyzda turǵan basty jumys – Qazaqstannyń barlyq óńirindegi tazylardy esepke alý. Qazir bizdiń odaqtyń statıstıkasy boıynsha úsh myń tazy tirkelgen, − deıdi B.Serikqalıev.
Sonymen birge, spıker tazylardy basqa tuqymmen býdandastyrmaý kerektigin basa aıtty.
− Býdandastyrý bolsa, tazylar ıispen ań sezý qasıetin, shydamdylyǵyn joǵaltyp alýy múmkin. Muny qalada baqylaýǵa ala alamyz, al aýyldarda qıyn. Búgingi kórme de tazylardyń standartqa sáıkestigin tekserýge arnalǵan, ıaǵnı olardyń tisin, boıyn, keýdesin tekserip, baǵa beredi. Úzdik ıtterdi aldaǵy ýaqytta qoldaý kórsetiledi, − dedi Baýyrjan Serikqalıev.
Eske sala ketsek, 2024 jylǵy 3 qyrkúıekte Amsterdamda ótken Halyqaralyq kınologııalyq federatsııasynyń Bas komıtetiniń otyrysynda «Qazaqy tazy» tuqymyn ádepki taný jáne Qazaqstandy osy tuqym standartynyń ıesi retinde bekitý týraly tarıhı sheshim qabyldanǵan bolatyn.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev 2022 jyly Prezıdenttiń Іs Basqarmasyna jeti qazynanyń biri – qazaqy tazy men tóbet tuqymdaryn saqtaý jumysyn qolǵa alýdy tapsyrǵan edi.
Byltyr qazaqstandyq ǵalymdar tazynyń genetıkalyq qurylymyn zerttep, erekshe tuqym ekenin anyqtady.
Sondaı-aq, elimizde tazy jáne tóbet kúnin merekeleý usynyldy. Bul týraly «Ashyq NQA» portalynda buıryq jarııalandy.
