Tasymaldanatyn bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalary bekitildi
Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń buıryǵy №7-1/393
2015 jylǵy 30 sáýir, Astana qalasy
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryn bekitý týraly
«Veterınarııa týraly» 2002 jylǵy 10 shildedegi Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 8-babynyń 34) tarmaqshasyna sáıkes BUIYRAMYN:
1. Qosa berilip otyrǵan Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalary bekitilsin.
2. Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń Veterınarııa jáne tamaq qaýipsizdigi departamenti zańnamada belgilengen tártippen:
1) osy buıryqtyń Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginde memlekettik tirkelýin;
2) osy buıryq Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginde memlekettik tirkelgennen keıin kúntizbelik on kún ishinde onyń kóshirmesiniń merzimdi baspa basylymdarynda jáne «Ádilet» aqparattyq-quqyqtyq júıesinde resmı jarııalaýǵa jiberilýin;
3) osy buıryqtyń Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń ınternet-resýrsynda ornalastyrylýyn qamtamasyz etsin.
3. Osy buıryqtyń oryndalýyn baqylaý jetekshilik etetin Qazaqstan Respýblıkasynyń Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstrine júktelsin.
4. Osy buıryq alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi.
Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstri A.MAMYTBEKOV
«KELІSІLGEN»
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ekonomıka mınıstri ____________ E.DOSAEV
2015 jylǵy 8 maýsym
Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń
2015 jylǵy 30 sáýirdegi № 7-1/393 buıryǵymen bekitilgen
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalary
1. Jalpy erejeler
1. Osy Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalary (budan ári - Qaǵıdalar) «Veterınarııa týraly» 2002 jylǵy 10 shildedegi Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 8-babynyń 34) tarmaqshasyna sáıkes ázirlengen jáne orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý tártibin aıqyndaıdy.
2. Osy Qaǵıdalarda mynadaı uǵymdar paıdalanylady:
1) aspa - ónim sapasynyń jeke kórsetkishterin anyqtaý úshin bólingen ortańǵy synamanyń bir bóligi;
2) baqylaý synamasy - zertteýdi júrgizetin zerthanada saqtalatyn, júrgizilgen zertteýler nátıjeleri boıynsha sáıkes kelmegen nemese daý týǵan kezde qaıta zertteýge arnalǵan ortańǵy synamanyń bir bóligi;
3) bıologııalyq materıal - janýarlardyń aýrýlaryna dıagnostıka júrgizý maqsatynda iriktep alynǵan tiri ulpanyń bir bóligi nemese bıologııalyq belsendi suıyqtyq (qan, shyrysh, julyn sarysýy, ót, iriń, zár, qı, qyryndylar, bıopsııa ádisimen alynǵan materıaldar jáne basqalary);
4) biriktirilgen synama - ortańǵy synamany qurastyrýǵa arnalǵan iriktemeden alynǵan núkteli synamalardyń jıyntyǵy;
5) zerthanalyq synama (sońǵy synama) - baqylanatyn obektiniń belgilengen talaptarǵa sáıkestigin rastaý maqsatynda normatıvtik qujattarda anyqtalǵan zertteýge joldanatyn (zerthanaǵa jetkizilgen) testilik úlgini jasaýǵa arnalǵan ortańǵy synamanyń bir bóligi;
6) kvarttaý ádisi - biriktirilgen synamany (muqııat aralastyrǵannan keıin) birdeı tórt bólikke bólip, dıagonal boıynsha eki shıregin alyp, alǵashqydaı birneshe ret qaıta tórtke bólý jolymen synamanyń mólsherin azaıtyp, ónimniń zerthanalyq taldaýǵa tıisti mólsherinde ortańǵy synamany quraý tásili;
7) konvert ádisi - úıindide, qatarda, ret-retimen ornalastyrylǵan kóliktik ydystan nemese onsyz danalanǵan, untaq kúıdegi materıaldardan núktelik synamalardy irikteý shemasy. Kólik quraly birliginiń, kóliktik ydystyń nemese ónim saqtaıtyn qoımanyń kólemine baılanysty ónimniń ortańǵy, tómengi jáne joǵarǵy qabattarynan synamany irikteý úshin bir, eki nemese úsh konvert ádisi qoldanylady;
8) kóliktik ydys - jeke kólik birligin (konteıner, qap, qorap, quty) quraıtyn, ónimderdi ornalastyrýǵa arnalǵan orama;
9) núktelik synama - biriktirilgen synama jasaý úshin orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiden bir partııadan bir qabyldaýda bir jerden alynǵan synama bóligi;
10) orama birligi - oralǵan oramamen qosa alǵandaǵy taýardyń birligi;
11) orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiler - janýarlar, janýarlardyń jynystyq jáne somatıkalyq jasýshalary, janýarlar aýrýlary qozdyrǵyshtarynyń shtammdary, janýarlardan alynatyn ónim men shıkizat, veterınarııalyq preparattar, jemshóp pen jemshóp qospalary, patologııalyq materıal nemese olardan alynatyn synamalar, sýdyń, aýanyń, topyraq qabatynyń, ósimdikterdiń synamalary, veterınarııalyq jáne zoogıgıenalyq maqsattaǵy buıymdar men atrıbýttar, sondaı-aq olardy býyp-túıý jáne tasymaldaý úshin paıdalanylatyn ydystyń barlyq túrleri jáne osyndaı orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdi tasymaldaıtyn kólik quraldary;
12) ortańǵy synama - zerthanalyq zertteý ótkizýge arnalǵan biriktirilgen synamanyń bir bóligi;
13) partııa - birdeı jaǵdaıda bir óndirýshi bir normatıvtik qujat boıynsha óndirgen (daıyndaǵan), irikteý kúni birdeı, bir ilespe qujatpen resimdelgen jáne bir ýaqytta jetkizilgen orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) bir tekti obektiniń mólsheri;
14) patologııalyq materıal - tiri nemese ólgen janýarlardan alynǵan, quramynda juqpaly nemese parazıttik aýrýlardyń qozdyrǵyshtary bar nemese bolýy múmkin, veterınarııalyq zerthanaǵa jiberýge arnalǵan bıologııalyq materıal;
15) synama - orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiden irikteletin úlgi;
16) tutynýshylyq ydys - tutynýshyǵa ónimmen birge jetkiziletin jáne jeke kólik birligin quramaıtyn ydys (bótelke, banka, paket, staqan, brıket);
17) ydys - standarttarda, tehnıkalyq sharttarda kózdelgen ónimdi ornalastyrýǵa arnalǵan orama elementi (jáshik, baraban, bóshke, tsısterna jáne býyp-túıýdiń basqa túrleri);
18) irikteme - partııanyń veterınarııalyq (veterınarııalyq-sanıtarııalyq) talaptarǵa jáne qaýipsizdik talaptaryna sáıkestigin anyqtaý úshin orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiden iriktelgen synamalardyń jıyntyǵy.
2. Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne
bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý tártibi
3. Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý:
1) janýarlar ósirýdi, janýarlardy daıyndaýdy (soıýdy), saqtaýdy, óńdeýdi jáne ótkizýdi júzege asyratyn, janýarlardan alynatyn ónimder men shıkizat, óndiris obektileriniń óndiristik ǵımarattarynda, aýmaqtarda, sondaı-aq jemshóp pen jemshóp qospalaryn óndirý, saqtaý jáne ótkizý jónindegi uıymdarda;
2) janýarlardyń aýrý qozdyrǵyshtarynyń berilý faktorlary bolyp tabylatyn ydystardyń, býyp-túıý materıaldarynyń barlyq túrleri boıynsha barlyq kólik quraldarynyń túrlerinde;
3) aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdi tasymaldaý (ornyn aýystyrý), tıeý, túsirý kezinde;
4) mal aıdaý trassalarynda, marshrýttarynda, tasymaldaý (oryn aýystyrý) marshrýty ótetin janýarlardyń jaıylym jáne sýarý aýmaqtarynda;
5) orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektini ótkizý, saqtaý, tasymaldaý kezinde veterınarııalyq-sanıtarııalyq normalardyń buzylýy belgilengen jaǵdaıda ishki saýda obektilerinde (veterınarııalyq-sanıtarııalyq saraptaý zerthanalary joq obektilerdi qospaǵanda);
6) ishki saýda obektilerinde (veterınarııalyq-sanıtarııalyq saraptaý zerthanalary bar jerlerde);
7) soıý pýnktterinde nemese et óńdeý kásiporyndarynda júzege asyrylady;
8) janýarlar men adamǵa ortaq aýrýlardy qosa alǵanda, janýarlar aýrýlarynyń paıda bolýy men azyqtan ýlanýynyń aldyn alý, janýarlardyń, janýarlardan alynatyn ónimder men shıkizattyń, veterınarııalyq preparattardyń, jemshóp pen jemshóptik qospalardyń ustalýynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń veterınarııa salasyndaǵy zańnamasy talaptaryna sáıkestigin qamtamasyz etý maqsatynda veterınarııalyq-sanıtarııalyq turǵydan qolaıly aýmaqta ótkiziletin is-sharalar kezinde;
9) shekteý is-sharalaryn nemese karantındi qosa alǵanda, janýarlardyń asa qaýipti jáne enzootııalyq aýrýlaryn joıý jáne olardyń taralýynyń aldyn alý maqsatymen baqylaý aımaǵyn, býferlik aımaqty qosa alǵanda, indet oshaǵynda jáne qolaısyz pýnktte júrgiziletin is-sharalar kezinde.
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý kezinde osy Qaǵıdalarǵa 1-qosymshada kórsetilgen orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý erekshelikteri eskeriledi.
4. Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń ydysyn ashý aldynda syrtynan tekserip qaraıdy jáne olardyń osy Qaǵıdalarǵa sáıkestigin anyqtaıdy. Zaqymdalǵan orama birlikterinen synama irikteý júzege asyrylmaıdy. Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń ydysy osy Qaǵıdalarǵa sáıkes bolǵan jaǵdaıda synama irikteý mynadaı kezeńderden turady:
1) ónim jáne shıkizat partııasynyń birtektiligin anyqtaý;
2) suryptaý (synama) kólemin jasaý;
3) núktelik synamalardy irikteý jáne biriktirilgen synama qalyptastyrý;
4) veterınarııalyq zerthanalyq zertteýler júrgizý úshin ortańǵy jáne baqylaý synamasyn bólip alý;
5) iriktelgen synamalardy býyp-túıip, plombalaý, mór salý.
5. Mıkrobıologııalyq baqylaý úshin synamany taza, sterıldi ydysqa irikteıdi. Organoleptıkalyq, fızıka-hımııalyq taldaýlar úshin synamalardy taza, qurǵaq, bógde ıisi joq, tıisti syıymdylyǵy men pishini bar synamalardy taldaýǵa daıyndaý úshin yńǵaıly ydysqa irikteıdi. Ydysty qabyrshaqty, plastmassa nemese folgaǵa oralǵan rezeńke tyǵynmen nemese qaqpaqpen jabady.
6. Pestıtsıdterdiń, antıbıotıkterdiń, ýytty elementterdiń jáne radıonýkleıdterdiń, mıkotoksınderdiń qaldyq mólsherin baqylaý úshin orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) bir obektiden kóp satyly synamalardy irikteý júrgiziledi.
Satylar sany orama túrimen anyqtalady:
1) 1-saty: kóliktik ydys birlikterin irikteý (jáshikter, qoraptar, qaptar, bóshkeler);
2) 2-saty: kóliktik ydysqa salynǵan orama birligin jáne tutynýshy ydysynyń birligin (paketterdi, bankalardy) irikteý;
3) 3-saty: orama birliginen (tutynýshy ydysynan) ónimdi irikteý jáne biriktirilgen iriktemeni (synamany) quraý. Іriktelgen irikteme birlikterinen núktelik synamany irikteıdi, jıyntyq synamany quraıdy jáne ortańǵy synamany bólip alady.
7. Birlikterdi (úlgilerdi, núktelik synamalardy) irikteý mólsheri men salmaǵy biriktirilgen synamany qurastyrý jáne odan ortańǵy synamany bólip alý úshin júrgiziledi. Ortańǵy synamanyń kólemin odan baqylaýshy jáne zerthanalyq synamalardy bólip alý úshin jetkilikti mólsherde irikteıdi. Zańnyń 8-babynyń 9) tarmaqshasyna sáıkes bekitiletin veterınarııalyq (veterınarııalyq-sanıtarııalyq) qaǵıdalarǵa jáne qaýipsizdik talaptaryna sáıkes ónim kórsetkishterin anyqtaý maqsatynda zerthanalyq zertteýlerdi júrgizý úshin irikteletin ortańǵy synamanyń salmaǵy baqylanatyn kórsetkishterdiń sanyna jáne qoldanylatyn zertteý ádisterine táýeldi.
8. Janýarlardan alynatyn ónimderdi irikteýdi júrgizgen kezde olardyń jáne jemshópterdiń veterınarııalyq (veterınarııalyq-sanıtarııalyq) talaptar men qaýipsizdik talaptaryna sáıkestiginiń kórsetkishine veterınarııalyq zerthanalyq zertteýler júrgizýde synama irikteýdi júrgizetin adam osy Qaǵıdalarǵa 2-qosymshaǵa sáıkes janýarlardan alynatyn ónimderdegi jáne jemshóptegi zattardyń veterınarııalyq-sanıtarııalyq talaptar men qaýipsizdik talaptarynyń kórsetkishterine zerthanalyq zertteý júrgizý úshin alynatyn synamalar aspalarynyń qajetti massasynda keltirilgen normalardy, sondaı-aq osy Qaǵıdalarǵa 3-qosymshaǵa sáıkes partııadan mal sharýashylyǵy óniminiń ortasha synamalarynyń sanyn irikteý normasyn basshylyqqa alady.
9. Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý úshin úlginiń túrine qaraı mynadaı qural-saımandar, jabdyq jáne orama materıaldary qoldanylady:
1) ár túrli pishindegi pyshaqtar;
2) qaıshylar, iskekter;
3) suıyq, sýsymaly ónimder úshin súńgi tárizdi synama alǵyshtar;
4) qasyqtar, súńgi, shómish, saptyaıaq, syıymdylyǵy 200 grammǵa deıingi ojaýlar;
5) shyny boıynsha qaryndash (marker), paster pıpetkalary, shyny tútikter, qan synamalaryn alýdyń vakýýmdy júıesi, saptyaıaqtar, staqandar, normatıvtik qujattarǵa sáıkes keletin dıametri men uzyndyǵy ártúrli metall jáne plastmassa qubyrlar;
6) jalpy maqsattaǵy zerthanalyq jáne tehnıkalyq tarazylar;
7) tıisti syıymdylyǵy, germetıkalyq jabylatyn tyǵyny men qaqpaǵy bar shyny nemese sıntetıkalyq materıaldardan jasalǵan ydystar;
8) polımerli materıaldardan jasalǵan paketter, pergament qaǵazy, folga jáne tamaq ónimderin býyp-túıý jáne saqtaý úshin ruqsat etilgen basqa orama materıaldary;
9) oraq, pyshaq, qalaqtar;
10) qıǵash qabyrǵaly aǵash plankalar.
10. Ónimniń úlgisimen baılanysatyn oraýǵa arnalǵan sý ótkizbeıtin jáne maıǵa tózimdi, erimeıtin jáne sińirmeıtin, ónimniń hımııalyq quramyn ózgertpeıtin, oǵan ıis jáne dám bermeıtin qasıetterge ıe materıal qoldanylady.
11. Zertteý úshin iriktelgen suıyq synamalardy qurǵaq taza shyny nemese polıetılendi ydysqa nemese birjolǵy tútikterge (qan alý júıesi), sýsymaly synamalardy tyǵyz polıetılendi qaptarǵa ornalastyrady.
Shyny, polıetılendi ydystardy, tútikterdi, qaptardy pergament qaǵazǵa oraıdy, jippen baılaıdy jáne mórleıdi.
Synamalardyń oralǵan úlgilerin arnaıy laıyqtalǵan jáshikke ornalastyrady, jóneltiletin ónimniń tutastyǵyn qamtamasyz etý úshin qaǵazben jabady.
12. Іriktelgen synamalar jyldam buzylatyn ónimder úshin 24 saǵattan jáne basqalary úshin 36 saǵattan aspaıtyn merzimde osy Qaǵıdalarǵa 4-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha ilespe hatpen jáne osy Qaǵıdalarǵa 5-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń synamalardy irikteý aktisimen (budan ári - Akt) birge veterınarııalyq zerthanalarǵa joldanady. Akt úsh danada jasalady: birinshi danasy synamalarmen birge veterınarııalyq zerthanaǵa jiberýge arnalǵan, ekinshisi synamalardy irikteýdi júrgizgen memlekettik veterınarııalyq-sanıtarııalyq ınspektorda nemese memlekettik veterınarııalyq dárigerde qalady, synama irikteý aktisiniń úshinshi danasy aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń ıesine nemese onyń ókiline beriledi.
Bıologııalyq materıal synamalaryn alý jáne ony veterınarııalyq zerthanaǵa jetkizýdi veterınarııa salasyndaǵy mamandar osy Qaǵıdalarǵa 6 jáne 7-qosymshalarǵa sáıkes nysandar boıynsha bıologııalyq materıal túrlerine baılanysty ilespe hattarmen (bıologııalyq nemese patologııalyq materıaldyń) jáne osy Qaǵıdalarǵa 9-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha bıologııalyq materıal synamasyn irikteý tizimdemesin qosa otyryp osy Qaǵıdalarǵa 8-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha bıologııalyq materıal synamalaryn alý (qan synamalaryn alýdy qospaǵanda) aktisin jasaı otyryp júrgizedi.
Qan synamalaryn alǵan kezde Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń 2014 jylǵy 30 shildedegi №16-07/332 buıryǵymen (Normatıvtik quqyqtyq aktilerdi memlekettik tirkeý tiziliminde № 9639 bolyp tirkelgen) bekitilgen Janýarlardyń asa qaýipti arýlaryna qarsy veterınarııalyq is-sharlardy josparlaý jáne júrgizý qaǵıdalarymen belgilengen nysan boıynsha qan synamalaryn alý aktisi jasalady.
13. Aǵýyna, kebýine, ydyraýyna, ózara lastanýyna qarsy is-sharalardy saqtaı otyryp, synamalar veterınarııalyq zerthanaǵa jetkiziledi. Synamalardy tasymaldaý protsesinde úlgilerdiń bógde ıistermen lastanýyn, kún sáýlesiniń tike túsýin boldyrmaýǵa, qorshaǵan orta qaýipsizdigin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan saqtyq is-sharalary saqtalady. Jyldam buzylǵysh ónimderdiń synamalary tońazytqysh-sómkege (termochemodan) salynady nemese qurǵaq muzben qorshalady. Ár synama úlginiń túri, synama massasy, synamany irikteý kúni men orny, synamany irikteýdi júrgizgen adamnyń memlekettik jáne orys tilderindegi tegi men aty-jóni kórsetiletin zattańbamen jáne japsyrmamen (zertteýlerdiń sońyna deıin saqtalatyn) qamtamasyz etiledi. Tútikterde nemese synamalary bar bıologııalyq materıaldy alýǵa arnalǵan basqa júıelerde shyny boıynsha qaryndash (marker) kómegimen qosa berilip otyrǵan bıologııalyq materıal synamalaryn alý tizimdemesine sáıkes nemese janýardyń jeke nomiriniń shtrıh-kodtary bar stıker japsyrý jolymen nómirlenedi.
14. Baqylaý synamasy sol orynda synamany irikteý protsesi barysynda sterıldi konteınerge plombalanǵan (mórlengen) kúıinde bólinedi, ol zertteý júrgizip jatqan veterınarııalyq zerthanada saqtalýy kerek. Baqylaý synamasynyń saqtalý merzimi zertteý júrgizilip bolǵannan keıin keminde 14 táýlik, al bekitilgen talaptarǵa sáıkes kelmeıtin úlgiler úshin zertteý maqsatyna jáne saraptama aktisi boıynsha (synaq hattamasy) qorytyndy nátıjesin alýǵa baılanysty úsh aıdan aspaıdy. Tez buzylatyn ónimder úshin, birqatar sapa kórsetkishteri men qaýipsizdik kórsetkishterine (organoleptıkalyq jáne mıkrobıologııalyq) arnalǵan baqylaý synamasynyń saqtalý merzimi onyń saqtalý merziminen artyq bolmaýy tıis.
3. Qorytyndy erejeler
15. Janýarlardan alynatyn ónimder men shıkizat, jemshóp pen jemshóp qospalary, patologııalyq jáne bıologııalyq materıal, sý, topyraq synamalarynyń zerthanalyq zertteýlerin júrgizý aıaqtalǵan soń veterınarııalyq zerthanalarda olardyń kórsetkishteriniń veterınarııalyq (veterınarııalyq-sanıtarııalyq) talaptarǵa jáne qaýipsizdik talaptaryna sáıkestigin aıqyndaý maqsatynda saraptama aktisi (synaq hattamasy nemese esebi) beriledi, synalatyn úlgiler zerthanalyq zertteýler júrgizgennen keıin esepten shyǵarýǵa jáne kádege jaratýǵa (joıýǵa) jatady. Baqylaý synamasy osy synamanyń jaramdylyq merzimi aıaqtalǵan soń kádege jaratýǵa (joıýǵa) jatady. Synamalardy kádege jaratýdy veterınarııalyq zerthana basshysy jáne mamandardyń qatysýymen arnaıy qurylǵan komıssııa osy Qaǵıdalarǵa 10-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha keıinnen orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alýdy joıý aktisin jasaı otyryp júrgizedi.
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 1-qosymsha
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý erekshelikteri
1. Janýarlardan alynatyn ónimderdiń synamalaryn alý erekshelikteri
1. Soıylatyn janýarlardyń barlyq túrleriniń etinen (sıyr eti, qoı eti, shoshqa eti jáne úı qoıanynan, qustan, balyqtan basqa aýyl sharýashylyǵy men kásiptik janýarlardyń barlyq túri) synamalardy irikteý mynadaı tártippen júrgiziledi.
Ushalar men jartylaı ushalardan ettiń (maısyz) núktelik synamalaryn sterıldi, kesý ornyn aldyn-ala kúıdirgennen keıin keminde 200 gramm tutas kesektermen mynadaı oryndardyń bireýinen - kesilgen jeriniń janynan, jaýyryn mańynan, san mańaıyndaǵy jýan bulshyq etterden alady.
Ettiń balǵyndyǵyn anyqtaýdyń organoleptıkalyq ádisterin anyqtaý úshin salmaǵy keminde 200 gramm ortańǵy synama bólinip alatyn biriktirilgen synama qalyptastyrylady.
Synamalardyń jalpy radıatsııalyq fonyn anyqtaý úshin dozımetrııalyq baqylaý synama almaı, dozımetrııalyq aspaptar kómegimen júrgiziledi.
Radıatsııalyq baqylaýdyń spektrometrııalyq aspaptarymen ýytty zattardy, antıbıotıkterdiń qaldyq mólsherin anyqtaý úshin biriktirilgen synamadan salmaǵy keminde 1 kılogramm ortańǵy synama alynady.
Mıkrobıologııalyq kórsetkishterge aldyńǵy jáne artqy aıaqtarynyń ıildirgish jáne jazǵysh bulshyq etteriniń 8h6h6 kólemindegi bóligin, lımfa túıinderin tutastaı (moıyn betkeıindegi jáne tizedegi olardy qorshaǵan ulpanyń qatparynan), tútik tárizdi súıekti (qajet bolǵan kezde) alady, biriktirilgen synama qurastyrady, zertteý júrgizý úshin 250 gramm ortańǵy synama bólinip alynady.
Trıhınellezge zertteý úshin ár ushanyń dıafragma shetinen eki synama úlgilerin, al olar bolmaǵan jaǵdaıda dıafragmanyń qabyrǵa bulshyq eti bóliginen, qabyrǵa aralyq bulshyq etinen jáne moıyn bulshyq etinen keminde 60 gramm alynady.
Muzdatylǵan et bloktarynan úlgilerdi salmaǵy keminde 200 gramm tutas kesektermen alady. Ettiń muzdatylǵan bloktarynyń sapasyna, salmaǵyna jáne temperatýrasyna baqylaý tekserisi úshin orama birlikteri oryndarynyń 10 %-na irikteý júrgiziledi, biraq ár partııadan keminde 10-nan oryndardaǵy keýde jáne san bulshyq etteriniń qalyńynan temperatýrasynyń shkalasy 0-den 100oS-qa deıingi suıyqtyq termometrlermen (synaptyq emes) temperatýrasyn ólsheıdi.
Et kombınattarynda, soıý pýnktterinde, tońazytqyshtarda jáne ýaqytsha saqtaý qoımalarynda irikteýge iri qara maldyń 10%-dan aspaıtyn ushalaryn (jartylaı ushalary), qoı ushalarynyń 5%-y, shoshqalardyń jáne muzdatylǵan jáne sýytylǵan et bloktary men sýbónimderiniń 2%-y engiziledi. Muzdatylǵan jáne tońazytylǵan et bloktarynan núkteli synamalardy da keminde 200 gramm bolatyn bútin kesektermen alady.
Alynǵan núktelik synamalardan osy Qaǵıdalarǵa 3-qosymshaǵa sáıkes partııadan mal sharýashylyǵy óniminiń ortasha synamalarynyń sanyn irikteý normalaryn basshylyqqa ala otyryp ortańǵy synama qalyptastyrylady.
2. Janýarlardan alynatyn eritilgen maı partııasynan synamalardy irikteý úshin partııanyń 10 %-yn quraıtyn, biraq keminde 5 orama birlikterinen irikteme jasalady. Tutyný oramasyna býyp-túıilgen maı partııasynyń ár 100 birliginen bir-bir orama birligi alynady. Kesekterdegi, saptaıaqtardaǵy, bankalardaǵy jáne basqa da tutynýshy oramalaryndaǵy bir oramadan 50 gramm mólsherinde núktelik synamalar alady. Núktelik synamalardan osy Qaǵıdalarǵa 3-qosymshaǵa sáıkes partııadan mal sharýashylyǵy óniminiń ortasha synamalarynyń sanyn irikteý normalaryn basshylyqqa ala otyryp ortańǵy synama quralady.
3. Taýyq, úırek, úı qoıanynyń etinen synama ushalarmen nemese jartylaı ushalarmen, qaz jáne kúrke taýyqtan shırek ushalarmen alynady. Qus ushalary satýǵa jetkiziletin partııadan kezdeısoq tańdaý ádisimen alynady. Núktelik synamalardan biriktirilgen synama quraıdy, biriktirilgen synamadan osy Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý erekshelikterine 1-qosymshaǵa sáıkes (budan ári - Synamalardy alý erekshelikteri) qus, úı qoıandary partııasynan irikteý normalaryn basshylyqqa ala otyryp partııanyń ortańǵy synamalary bólip shyǵarylady.
Zerthanalyq zertteýler júrgizý úshin iriktelgen qoraptardan úsh úlgi (usha) alady.
Organoleptıkalyq baǵalaý kezinde: syrtqy túri men tumsyǵynyń túsi, aýyz qýysynyń, kóz almasynyń, usha betkeıiniń, keýde-qursaq serozdy qabyǵynyń kilegeı qabyǵy synama almaı, syrtynan tekserip qaraýmen anyqtalady. Qus eti sorpasynyń hosh ıistiligi men móldirligin anyqtaý úshin qustyń 70 gramm bulshyq et ulpasyn, úı qoıanynyń etinen úı qoıanynyń
25 gramm bulshyq et kesegi alynady.
Biriktirilgen synamalardan mıkrobıologııalyq kórsetkishterge 250 gramm ortańǵy synama alynady.
Spektrometrııalyq quraldarmen radıatsııalyq baqylaý júrgizý úshin núktelik synamalardan biriktirilgen synama quraıdy, odan keminde 1 kıllogrammnan ortańǵy synama bólip alady.
Radıatsııalyq baqylaý júrgizý úshin núktelik synamalardan biriktirilgen synamany qalyptastyrady, odan keminde 1 kılogramm ortańǵy synamany bólip alady.
Fermada synamalardy irikteý kezinde irikteme kólemi taýyqtar, úırekter úshin keminde úsh ushadan jáne qazdar men kúrke taýyqtarda keminde úshten jartylaı ushalardy quraıdy.
Qoıandar etiniń synamalaryn irikteý taýyqtar men úırekterdiń ushalaryn irikteýge uqsas jasalady, biraq árbir kóliktik oramadan qoıannyń bir ushasynan artyq iriktemeıdi.
4. Suıyq bal synamalaryn irikteýdi dıametri 10 - 12 mıllımetr synama alatyn alıýmınıı tútiktermen, qoıý baldan - 100 gramm núkteli synamany ár túrli qabattardan maıǵa arnalǵan súńgilermen júrgizedi.
Organoleptıkalyq kórsetkishterge baldy zerthanalyq zertteý júrgizý úshin 100 gramm ortańǵy synamany irikteıdi, radıatsııalyq baqylaý júrgizý úshin salmaǵy keminde 1 kılogramm bolatyn ortańǵy synamany bólip alady, osy Synamalardy alý erekshelikterine 2-qosymshaǵa sáıkes baldy irikteý normalaryn basshylyqqa ala otyryp, bar partııasynan orama birlikteriniń iriktemesin jasaıdy.
5. Synamalaryn irikteýdiń aldynda ydystardaǵy sútti muqııat aralastyrady. Tsısternalardaǵy sút jáne sút ónimderiniń organoleptıkalyq, fızıkalyq-hımııalyq jáne mıkrobıologııalyq kórsetkishteri boıynsha sapasyn baqylaý úshin biriktirilgen synama qalyptastyrýǵa 250 mıllılıtr núktelik synama irikteıdi, ortańǵy synamanyń kólemi 1 lıtrdi quraıdy.
Ýytty zattardyń, antıbıotıkterdiń qaldyq mólsheriniń bar bolýyna radıatsııalyq baqylaý júrgizý úshin biriktirilgen synamadan salmaǵy keminde 2 lıtr bolatyn ortańǵy synama irikteledi.
Tsısternalardaǵy sút jáne sút ónimderiniń sapasyn fızıkalyq-hımııalyq jáne mıkrobıologııalyq kórsetkishteri boıynsha baqylaý úshin ónimniń ár partııasynan biriktirilgen synama irikteledi. Biriktirilgen synamanyń kólemi 1,5 lıtrden aspaıdy.
Qutylarda shyǵarylatyn sút, kilegeıden qutylardyń 5%-y irikteýge jatady. Synama irikteý aldynda sútti pispekpen aralastyrady. Synama qutynyń túbine deıin túsiriletin metall tútikshemen irikteledi. Synama irikteýge túsken ár qutydan zertteletin ónimmen shaıylatyn taza ydysqa aýystyrylady jáne aralastyrǵannan keıin odan kólemi 500 tekshe santımetr kóleminde ortańǵy synama iriktep alynady.
Kóliktik ydystaǵy súttiń, qaımaqtyń partııasynan irikteme kólemi ónimi bar kóliktik ydys kóleminiń 5 %-yn quraıdy. Partııada keminde 20 birlik bolǵan jaǵdaıda bir orama birligi alynady.
Tutynýshy ydysyndaǵy (bótelkeler, paketter) sút ónimderinen synamalardy irikteý kezinde osy oramalar núktelik synamalar bolyp tabylady.
Tutynýshy ydysyndaǵy sút, kilegeı partııasynan irikteme quraý kezinde biriktirilgen synamany bólip alý, ortańǵy synamany quraý úshin osy Synamalardy alý erekshelikterine 3-qosymshaǵa sáıkes sút, kilegeı partııasynan irikteý normalaryn basshylyqqa alady.
Maı, súzbe, irimshik, úıde daıyndalǵan budan basqa ashytqy sút ónimderinen núktelik synamalardy ónimniń ár túrli qabattarynan: qaımaqtan 100 gramm, maıdan 50 gramm, súzbe irimshikten - 100 gramm, súzbeden - 50 gramm, ashyǵan sút ónimderinen - 100 mıllılıtr mólsherinde irikteıdi. Maı, súzbe, irimshik, úıde daıyndalǵan ashytqy sút ónimderinen núktelik synamalardy ónimniń ár túrli qabattarynan: qaımaqtan, kilegeıden 15 gramm, maıdan 10 gramm, súzbeden, súzbe irimshikten - 20 gramm, ashyǵan sút ónimderinen - 50 mıllılıtr mólsherinde irikteıdi.
6. Jumyrtqanyń veterınarııalyq (veterınarııalyq-sanıtarııalyq) talaptarǵa jáne qaýipsizdik talaptaryna sáıkestigin anyqtaý úshin partııadan orama birlikterine irikteý júrgiziledi. Partııadaǵy orama birlikterinen jumyrtqa iriktemesin quraý kezinde biriktirilgenin quraý jáne odan ortańǵy synamalardy irikteý úshin osy Synamalardy alý erekshelikterine 4-qosymshaǵa sáıkes partııadaǵy orama birlikterinen jumyrtqany irikteý normalaryn basshylyqqa alady.
Biriktirilgenin, keıinnen ortańǵy synamany quraý úshin osy Synamalardy alý erekshelikterine 5-qosymshaǵa sáıkes dana sanynan jumyrtqalardy irikteý normalary basshylyqqa alynady.
Úı jumyrtqalarynan ár túrli núktelerden: 50-ge deıin - 4 dana, 100-ge deıin - 6 dana, 1000-ǵa deıin - 10 dana, 2000-ǵa deıin - 15 dana, 3000-ǵa deıin - 20 dana mólsherinde synama irikteledi.
Qurǵaq jumyrtqa ónimderin alý kezinde ár orama birliginen alynǵan keminde úsh-úshten núktelik synama irikteledi, salmaǵy 200 grammnan aspaıtyn núktelik synama biriktirilgen synamany quraıdy, osy Synamalardy alý erekshelikterine 6-qosymshaǵa sáıkes jumyrtqa untaǵyn irikteý normalaryn basshylyqqa alyp, ortańǵy synama bólip alynady.
7. Balyq jáne balyq ónimderinen synamalar partııany barynsha sıpattaıtyn ár túrli jerlerden alynady, iriktemege oramdardyń 10%-y engiziledi. Tiri, balǵyn, salqyndatylǵan partııany baqylaý úshin balyqtyń massasy boıynsha 1-2% alady. Zertteýge balyqtyń barlyq túrleri bólek-bólek jatqyzylady.
Balyqtyń usaq danalarynan núktelik synamalar bútin ushalarmen:
1) bir balyqtyń salmaǵy 100 gramǵa deıin bolsa ár oramadan 5 - 7 dana;
2) bir balyqtyń salmaǵy 1 kılogramǵa deıin bolsa ár oramadaǵy 1 - 2 balyqtan 100 gramnan 2 synama mólsherinde;
3) bir balyqtyń salmaǵy 1 kg-nan artyq bolsa - 3 balyqtan ár qaısysynan basynan arqa bóligine deıingi eni 5 santımetr jeke kesekter alynady, keminde 1 kılogrammnan, qymbat balyqtar úshin 500 grammnan aspaıtyn ortańǵy synama bólip alynady.
Opıstorhozǵa zertteý úshin árqaısysynyń eni arqa bóliginen 5 santımetrdi quraıtyn jeke kesekter alynady.
8. Keptirilgen jáne muzdatylǵan usaq asshaıandar, krıldiń, kalmardyń, trýbachtyń biriktirilgen synamasynyń ortańǵy synamasy 1 kılogramnan aspaýǵa tıis.
9. Muzdatylǵan asshaıandar, krıldiń, kalmardyń, trýbach pen keptirilgen omyrtqasyzdardyń biriktirilgen synamasynan ortańǵy synama 1 kılogrammnan aspaýǵa tıis.
10. Muzdatylǵan balyqtan synama irikteý kezinde - 10S temperatýraǵa deıin eritedi. Salmaǵy 1 kılogramnan aspaıtyn usaq balyqty taldaý úshin múshelemeı alady, al salmaǵy 1 kılogrammnan asatyn balyqty uzyndyǵy 5 santımetrden aspaıtyn nemese 200 grammnan aspaıtyn kesekterge bóledi. Kóliktik oramalardaǵy balyq jáne balyq ónimderinen biriktirilgen synama, ortańǵy synama quraý úshin osy Synamalardy alý erekshelikterine
7-qosymshaǵa sáıkes balyq jáne balyq ónimderiniń kóliktik oramalaryn irikteý normalaryn basshylyqqa alynady.
11. Netto salmaǵy 500 gramm jáne odan kem bankalarǵa salynǵan ýyldyryq úshin ónim partııasynan bes banka alynady. Ár iriktep alynǵan bankanyń ár túrli jerinen biriktirilgen synamany quraıtyn úsh núktelik synama irikteledi, odan salmaǵy 400 gramm ortańǵy synama bólip alynady.
12. Salmaǵy 5 kılogramnan artyq baktardaǵy ýyldyryqtan bir banka alynady. Ár túrli jerlerinen núktelik synamalar irikteledi olardan biriktirilgen synama, salmaǵy 400 gramm ortańǵy synama quralady.
2. Janýarlardan alynatyn shıkizattyń synamalaryn alý erekshelikteri
13. Sapasyn anyqtaý úshin ishek-qaryn partııasynan keminde 2% taýarly birlik (býda, baılam, tizbek) alynady.
14. Býmalarǵa býyp-túıilgen jún partııasynan 10% býma irikteledi. Biriktirilgen synamany árqaısysynyń salmaǵy 50 grammnan aspaıtyn, ár sańylaýdan qolmen alynǵan núktelik synamalardan quraıdy. Biriktirilgen synamadan salmaǵy keminde 1 kılogramm bolatyn ortańǵy synama irikteledi.
3. Jemshóp pen jemshóp qospalarynyń synamalaryn alý erekshelikteri
15. Eger jasyl jemshóp tikeleı janýarlardy azyqtandyrýǵa arnalsa, sondaı-aq ýly ósimdiktermen, nıtrattarmen, pestıtsıdterdiń qaldyqtarymen ýlanǵandyǵyna kúdik týǵan kezde jasyl jemshóp synamalaryn jaıylym, shabyndyq, jemshóp daqyldarynyń ýchaskelerinen alady. Synamalardy irikteý ýchaskesiniń keminde 10 núktesinen alynady. Alynǵan núktelik synamalardy muqııat aralastyrady, tegis qabat jáne shaǵyn býdalar etip tóseıdi, keıin synamalardy biriktiredi jáne salmaǵy 2 kılogramm (botanıkalyq quramyn anyqtaý úshin jáne hımııalyq analızge), radıatsııalyq baqylaý úshin keminde
3 kılogramm ortańǵy úlgi alady. Shabyndyqta úlgilerdi ár orýdan alady. Ol úshin ár ýchaskeden aýdany 1-2 sharshy metr keminde 10-nan bólingen bólimin bólip alyp, odan bıiktiktegi jerden 5 santımetr bolatyn shóp orylady. Núktelik synamalardy alýdy shyqtan keıin jáne kún batqanǵa deıin qurǵaq aýa raıynda júrgizedi, ár bólingen bólimindegi shalǵy jolynan keminde 10 jerden ýystap shóp alady.
16. Shóp maıanyń ár túrli deńgeıinen 0,5 - 1 metr bıiktikten bastap kem degende 10 núkteden alynady. Núktelik synamanyń salmaǵy 200 - 250 grammdy quraýy tıis. Maıalanǵan shóptiń ár 5 tonnasynan salmaǵy keminde 2 kılogrammnan biriktirilgen synama irikteıdi.
17. Súrlem, pishendeme synamalaryn saqtaýǵa (konservatsııalaý úrdisi aıaqtalǵan soń) qoıǵannan keıin keminde 1 aı ótken soń jáne azyqtandyrǵanǵa, ótkizgenge nemese basqa sharýashylyqtarǵa satqanǵa deıin keminde 10 kúnge deıin synama irikteıdi. Janýarlardyń súrlemnen nemese pishennen ýlanýyna kúdik týǵan jaǵdaıda, synamany mundaı jaǵdaılar paıda bolǵannan keıin tez arada alady.
Núktelik synamalardy qabattyń búkil tereńinen synama alǵyshpen irikteıdi. Súrlemnen sapalyq taldaýǵa synamalardy irikteý kezinde negizgi massadan túsi boıynsha qatty ózgeshelenetin ústińgi (búlingen) qabatyn aldyn ala alyp tastaıdy jáne úlgige qospaıdy, ýlanýǵa kúdik týǵan jaǵdaıda jeke alady. Ár qoımadan kem degende úsh synama irikteıdi. Búıir tustary ashyq transheıalarda synamalardy irikteý núktelerin bir-birinen teń araqashyqtyqta dıagonal boıynsha ornalastyrý usynylady: bireýi transheıanyń ortasynda jáne ekeýi qabyrǵadan (shetinen) 0,5 metr shetinde jáne beseýi - qurylystardyń búıir tustarynda; búıir tustary bar transheıalarda - qabyrǵadan 0,5 metr bolýǵa tıis. Biriktirilgen synamany úldir nemese brezentke ornalastyrady jáne muqııat ári tez aralastyrǵannan keıin birneshe jerden salmaǵy 1 kılogramm shamasynda ortańǵy synama irikteledi. Ortańǵy úlgini bankalarǵa salady, hloroform jáne tolýol (1:1) qospasyn qosady, jáne ony birdeı bóliktermen 1 kılogramm massasyna 5 mılılıtr esebimen ydystyń túbine, ortasyna jáne ústine engizedi, tyǵyn nemese qaqpaqtarymen nyǵyzdap jabady.
18. Qoımalar men alańdarda 1,5 metrge deıingi bıiktikte saqtalatyn bıdaıdan, arpadan, suly jarmasynan núktelik synamalar burap kıgiziletin shtangalary bar qoldyq qýys burǵymen alynady. Úıindiniń ústińgi qabatyn sektsııalarǵa bóledi (árqaısysy shamamen 200 m2). Synamalardy qoıma qabyrǵasynan (alań shetinen) jáne sektsııanyń shekarasynan 1 metr qashyqtyqtan alty núkteden bir-birinen birdeı qashyqtyqtan alady. Partııadaǵy astyq az bolǵanda 100 metrge deıingi alańda partııanyń betindegi tórt núkteden núktelik synamalar alýǵa jol beriledi.
Núktelik synamalar úıindiniń joǵarǵy betkeıinen 10 - 15 santımetr tereńdiktegi qabatynan, ortańǵy jáne tómengi qabattarynan irikteledi. Ortańǵy synama keminde 2 kılogrammnan, salmaǵy keminde 100 gramm bolatyn 20-dan núkteli synama irikteledi.
Eger kelisimshartta arnaıy eskertpe bolmasa, núktelik synamalar árbir tıelgen vagondardan nemese avtopoıyzdan, 3,5 metrlik uzyndyqtaǵy shonaqtan (tirkemeden) salmaǵy keminde 1 kılogramnan tórt núkteden, 3,5-nan 4,5 metrlikten salmaǵy keminde 1,5 kılogramnan alty núkteden, 4,5-nan jáne odan kóp metrlikten salmaǵy keminde 2 kılogramnan segiz núkteden irikteledi. Árbir toptamadan keminde 2 kılogramnan ortańǵy synamany bólip shyǵarady.
Vagondarǵa, kemege ónimdi tıegende (túsirgende) tik túsetin aǵystyń ózgeretin jerlerinde qıylystyrý jolymen teń ýaqyt aralyǵynda ojaý nemese avtomatty synama alǵyshpen, bul rette ónimniń jyldamdyǵy negizinde árbir tonnaǵa 100 gramm esebinen, partııadan keminde 2 kılogrammnan alady.
Tigilgen qaptardan núktelik synamalardy qaptyń qol jetimdi úsh núktesinen qap tárizdi súńgimen alady. Súńgini qaptyń jipterin jyljytyp, naýasyn tómen qaratyp, qaptyń ortańǵy bóligine baǵyttap engizedi. Paıda bolǵan tesikti súńginiń ushymen krest tárizdi áreketpen biteıdi. Ortańǵy synamanyń jalpy salmaǵy-keminde 2 kılogramm.
19. Úıindi túrinde saqtalatyn nemese jetkizilip beriletin qunarlandyrylǵan jemshóp partııasynan núktelik synamalar ojaý nemese konýsty súńgimen shahmat tártibimen ár túrli (ústińgi, ortańǵy, tómengi) qabattardan irikteledi. Núktelik synamalardy biriktiredi, muqııat aralastyrady jáne salmaǵy keminde 2 kılogrammnan biriktirilgen synama irikteledi.
20. Syǵyndydan, shrottan núktelik synamalardy irikteý kezinde ónimdi vagondarǵa, avtokólikke, kemege tıeý (túsirý) kezinde tik túsetin aǵystyń ózgeretin jerlerinde qıylystyrý jolymen teń ýaqyt aralyǵynan keıin ojaý nemese avtomatty synama alǵyshpen irikteledi. Núktelik synamalardy alý merzimdiligin belgileý ónimniń jyldamdyǵy negizinde árbir tonnaǵa 100 gramm esebinen, partııadan keminde 2 kılogramm bolýǵa tıis.
Qoımalarda úıindi túrinde saqtalatyn syǵyndydan, shrottan núktelik synamalardy konýsty súńgimen kúnjara úshin ár 1 sharshy metrden keıin jáne shrottar úshin ár 2 sharshy metrden keıin shahmatty tártippen ústińgi, ortańǵy jáne tómengi qabattarynan irikteıdi. Іriktelgen núkteli synamalardy taza ydysqa tógedi, muqııat aralastyrady jáne biriktirilgen synama irikteıdi. Ónimniń ortańǵy synamasyn biriktirilgen synamadan kvarttaý jolymen qolmen bólip alady. Partııadan synamanyń ortaq salmaǵy 2 kılogrammnan kem bolmaýǵa tıis.
21. Untaq tárizdi jáne usaq krıstaldy mıneraldy zattardyń, karbamıdtiń, fosfatty jemshóp qospalarynyń ortańǵy úlgilerin irikteýdi astyq jáne un tárizdi jemshópterden synamalar irikteýge uqsas ártúrli jerlerden súńgimen júrgizedi. Ortańǵy úlgini 2 kılogrammǵa teń etip jasaıdy.
Qurama jemder, shóp uny, aǵash japyraǵynyń uny, kebek, jarma, jemshóp ashytqysy, paprın, eprın jáne basqa da aqýyz jemshópteri. Qoımalarda, sharýashylyqtarda danalanǵan jáne túıirshiktelgen jemshópten núktelik synamalardy vagondyq nemese qambalyq súńgimen, ol bolmaǵan jaǵdaıda, árqaısysy 4-5 sharshy metr alańdy sharshy ortalyǵynan qalaqpen úıindiniń 0,75 metrge deıingi bıiktiginde - ústińgi jáne astyńǵy, 0,75 metrden joǵaryda - joǵarǵy, ortańǵy jáne tómengi qabattarynan irikteıdi. Taldaý úshin ortańǵy úlginiń salmaǵy 2 kılogrammnan kem bolmaýǵa tıis.
22. Bakterıologııalyq zertteýler úshin jemshóptiń ár partııasynan salmaǵy 500 grammnan eki ortańǵy úlgi alynady. Úlgilerdi sterıldi plastmassa nemese shyny ydysqa nemese polıetılen qapqa býyp-túıedi.
4. Bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý erekshelikteri
23. Tıisti bıologııalyq materıaldyń synamalaryn (qan, qan sarysýy, shyrysh, zár, qı, qyryndylar, bıopsııa tásilimen alynǵan materıaldar) janýarlar aýrýlaryna tiri kezinde dıagnostıka júrgizý maqsatynda jınaıdy.
Tıisti patologııalyq materıaldyń synamalaryn ınfektsııalyq, ınvazııalyq aýrýǵa nemese ýlanýǵa kúdik týǵan kezde janýardyń aýrýynyń nemese ólim-jitimniń (qustardy, ańdardy, bal aralaryn, balyqtardy qosa alǵanda) sebebin anyqtaý nemese rastaý maqsatynda jınaıdy (patologııalyq materıal jas ólekselerden alynady). Usaq janýarlar men qustardyń ólekseleri biteý ydysta tutastaı veterınarııalyq zerthanaǵa jiberiledi. Synamalardy muzdatylǵan kúıinde jiberedi, sondaı-aq jedel jóneltý kezinde qurǵaq muz qoldanady. Jyldyń jyly mezgilinde muzdatylmaǵan aǵzalardan nemese tólderden jeke aǵzalardy konservilemeı jóneltedi, joq degende 30% glıtserın ertindisimen konservileıdi. Іshki aǵzalardan - parenhımatozdy aǵzalardyń bóligin (júrek, ókpe, kók baýyr, búırek, baýyr lımfa túıini bar baýyr nemese óti joq ót qaby) sterıldi qaıshymen kesedi, árqaısysyn pergament qaǵazyna oraıdy jáne sterıldi pakettermen joldaıdy. Infektsııanyń taralýyna jol bermeý úshin patologııalyq materıaldy uqyptylyqpen (jáshikke nemese qoraptarǵa býyp-túıiledi) jetkizedi. Turyp qalǵan ólekselerden mindetti túrde tútikshe tárizdi súıekti alady. Bakterıologııalyq zertteý úshin ólgen ýaqyty anyqtalmaǵan patologııalyq materıaldan julyndy jiberedi. Turyp qalǵan ólekseden sibir jarasyn anyqtaý úshin qulaq qýysy nemese basqa materıal alynady.
24. Suıyq bıologııalyq materıaldy (qan, qan sarysýy, lımfa, julyn suıyqtyǵy, ót jáne basqalar) dıagnostıkalyq zertteýlerdiń barlyq keshenin júrgizýge múmkindik beretin kólemde bir ret qoldanylatyn shprıts arqyly bir rettik shyny tútikterge (qan alý júıesi) pýnktsııa arqyly jınaıdy. Tútikterdi maldardyń birdeılendirý nómirlerin jazyp, tańbalaıdy.
Bakterıologııalyq jáne vırýsologııalyq zertteýler úshin suıyq patologııalyq materıaldy (qan, iriń, zár, ót, ekssýdattar) mynalar arqyly jiberedi:
1) dánekerlengen paster pıpetkalarynda, materıaldy alý aldynda pıpetkanyń eki shetin flambırleıdi, al jińishke shetin tik burysh etip ıedi, syndyrady jáne kúıdirilgen jerden aǵzaǵa tereń engizedi, materıaldy soryp alǵannan keıin pıpetkanyń qyzyp ketýine jol bermeı, ony eki shetinen dánekerleıdi, keıin ár pıpetkany maqtaǵa oraıdy jáne tútikke ornalastyrady;
2) ınesi bar qaınatylǵan shprıtstiń kómegimen, keıin jınalǵan suıyqtyqty sterıldengen tútikke quıady jáne rezeńke tyǵynmen nyǵyzdap jabady.
25. Serologııalyq zertteýler úshin qan sarysýyn alý maqsatynda qandy tańerteń, janýarlardy azyqtandyrǵanǵa deıin alady. Serologııalyq zertteýler úshin iri qara maldan, jylqydan, qoıdan, shoshqadan 5 - 10 mıllılıtrden qan alady.
Jylqydan, iri qara maldan, túıelerden, buǵylardan, qoı jáne eshkilerden qandy aseptıka erejelerin saqtaı otyryp, moıynnyń joǵarǵy úshinshi bóliginiń kúre tamyrynan alady. Qan alatyn jerdiń júni muqııat qyrqylady, al terisi dezınfektsııalanady. Shyny tútikke qan tamshylap emes, sorǵalap aǵýy kerek. Tamshylap alynǵan jáne kópirgen qan tez gemolızdenedi jáne zertteý kezinde kóbine burys nátıje beredi. Qandy bir rettik zaýyttyq shprıtspen alǵan kezde kópirtpeı birden alady jáne aqyryndap shyny tútikke aýystyrady. Qannyń jerge tamýyn boldyrmaǵan jón. Ol úshin qannyń birinshi portsııasyn jiberetin dezınfektsııalyq eritindisi bar bankany qoldaný kerek.
Shoshqadan qandy qulaǵynan (shprıtsi bar ınemen), quıryǵynyń ushynan, aldyńǵy qandy teri tamyrynan (arqasymen jatqany durys) nemese kóz tamyrynan alady. Quıryǵyn aldyn ala sabyndy sýmen jýady jáne dezınfektsııalaıdy. Sosyn ushyn qaıshymen kesip alady. Qandy alǵannan keıin quıryqtyń ushyn dezınfektsııalyq (ıod jáne basqa da) eritindimen óńdeıdi, baılaıdy jáne kúıdiredi.
Terisi baǵaly ańdardan jáne qustardan 1-2 mıllılıtrden qan alady, qustardan qandy qanat asty tamyrynan nemese aıdarynan alady.
Túlki men aq túlkilerden jaıa tamyrynan, qara kúzenderden artqy aıaǵynyń ortańǵy saýsaǵynyń jastyqshasyn nemese quıryǵynyń shetin kesý jolymen alady.
Qan sarysýyn tundyrý ádisimen alady. Qandy qoıýlandyrý jáne sarysýdy tundyrý úshin qany bar shyny tútikterdi 20-300S nemese 37-380S-da 30-60 mınýt ustaıdy, uıyǵan qandy ydys qabyrǵalarynan bolat shabaqpen (qursaý) bóledi, shabaqty ár synamadan keıin spırtovkanyń ústinde flambırleıdi. Shyny tútikterdi 4-100S-de 20-24 saǵat ustaıdy. Tunǵan sarysýlardy qurǵaq, sterıldi shyny tútikterge quıady, tyǵynmen jabady jáne zerthanaǵa joldaıdy. Qannyń konservilenbegen sarysýy sýyq (4-80S) jerde saqtaǵan kezde alǵan kúnnen bastap 6 kún ishinde zertteý úshin jaramdy.
Sarysýdy konservileýdi úsh ádispen júrgizedi:
1) hımııalyq - tek klassıkalyq serologııalyq zertteýler úshin únemi aralastyra otyryp, 1 mıllılıtr sarysýǵa 5%-dyq fenol eritindisiniń 0,05 mıllılıtrin (1 tamshysyn) qosyp (agglıýtınatsııa reaktsııasy (AR), komplımentti baılanystyrý reaktsııasy (KBR), roz bengal synamasy (RBS), komplımentti uzaq baılanystyrý reaktsııasy (KUBR). Sondaı-aq qurǵaq bor qyshqylymen (2-4% sarysý kólemine) qanyqqan eritindini alǵanǵa jáne shyny tútiktiń astynda kishkene tunba paıda bolǵanǵa deıin;
2) bir rettik muzdatý jolymen. Qan zerthanaǵa alynǵan kúni jetkiziledi. Shyny tútiktegi qandy aldyn ala sterıldi paster pıpetkasymen nemese shyny taıaqshamen shyny tútiktiń shetterindegi uıyǵan qandy qabatyn alyp tastap, bólme temperatýrasynda bir-eki saǵat ishinde nemese 37oS termostatta 0,5-1 saǵat tundyrady. Uıyndynyń retraktsııasyn jaqsartý úshin shyny tútiksheni 4oS-da 1-2 saǵatqa tońazytqyshqa ornalastyrady nemese mınýtyna 3000 aınalymda 10 mınýt nemese mınýtynda 1500 aınalymda 20 mınýt tsentrıfýgalaıdy. Sarysýdy sterıldi shyny tútikterge (ampýla, flakon) nemese qaqpaǵy bar «Eppenford» tıpti polıstırol mıkro tútikterge sterıldi pıpetkalarmen soryp alady.
Qan sarysýyn tońazytqyshta zertteýge deıin 2-40S temperatýrada tórt-alty kúnnen asyrmaı saqtaýǵa bolady. Uzaq saqtalǵan kezde (2 aptadan artyq) qan sarysýy muzdatylǵan kúıinde 20-250S temperatýrada saqtalýǵa tıis, 700S-ǵa deıin tereń muzdatýǵa jol beriledi. Sarysýdy 1 retten artyq muzdatýǵa jáne eritýge jol berilmeıdi. Qandy jalpy jınaý kezinde, sarysýdy uzaq saqtaý kezinde zertteýge deıin jáne antıdenelerdiń belsendiligin joǵaltýdyń aldyn alý maqsatynda sarysý 20-400S-dan artyq emes temperatýrada tereń sýyqta saqtalýǵa tıis.
Muzdatylǵan sarysýdy eritýge jol bermeıtindeı temperatýralyq sharttarda (tońazytqysh sómkelerde nemese muzy bar termostarda, qurǵaq muz paıdalanýǵa bolady) tasymaldaý kerek.
Sarysýdy paıdalaný aldynda tolyq eritý jáne antıdenelerdiń shoǵyrkanýyn boldyrmaý úshin muqııat aralastyrý kerek;
3) keptirý (leptospıroz) arqyly.
Sarysýdy (0,4 mıllılıtr) súzgileý qaǵazyna (5h5 sm) jaǵady jáne tolyq kepkenge deıin shashyrańqy jaryqta ustaıdy. Sarysýy bar árbir bette jaı qaryndashpen tıisti jazbalar jasaıdy, pergament qaǵazyna oraıdy (ár synamany jeke-jeke), konvertke býyp-túıedi jáne sol kúıinde zerthanaǵa jiberedi, onda qurǵaq sarysýdyń ár synamasyn eki mıllılıtr fızıkalyq eritindisi bar shyny tútikke ornalastyrady. 6-10 saǵat termostattaıdy jáne
24 saǵat bólme temperatýrasynda ustaıdy, keıin zertteıdi. Qurǵaq sarysýlar antıgendik qasıetin 40-130 kún saqtaıdy. Fenol nemese bor qyshqylymen konservilengen sarysýlar otyz kún boıy zertteýge jaramdy. Laılanǵan, óskindelgen, gemolızdengen sarysýlar zertteýge jatpaıdy. Qannyń ár synamasynda tizimdemege sáıkes janýardyń jeke nómiri kórsetiledi. Synamalar tizimdemesimen birge eki danada joldanady.
26. Janýarlardyń qıyn zertteý úshin tikishekten alady nemese sterıldi staqandarǵa, bankalarǵa nemese tútikterge sterıldi pıntsetpen jınaıdy.
27. Іshekti bútindeı emes, eń kóp zaqymdalǵan bólikteri bar kesindilerin jiberedi. Kesindiler ishindegisinen bosatylady, sterıldi sýmen muqııat jýylady jáne sterıldi bankalarǵa salynady.
28. Jilikterdi tutastaı, shetteri zaqymdalmaǵan, sińiri men bulshyq etinen jaqsylap tazalanǵan kúıde jiberedi.
29. Terini sterıldi, germetıkalyq jabylǵan kúıinde kesek túrinde (10h10 kóleminde) jiberedi. Synamalardy eń kóp zaqymdanǵan nemese terini az qunsyzdandyratyn bólikterinen alady.
30. Bakterıologııalyq (vırýsologııalyq) zertteý úshin:
1) tilmege - tútikshe tárizdi súıekti, búırekti;
2) salmonellezge - ót qaby bar baýyr bóligin, kók baýyryn, shajyrqaıdyń lımfa túıinderin, tútikshe tárizdi súıekti;
3) pasterellezge - lımfa túıinderi bar ókpe bóligin, kók baýyrdy, júrekti (qan tamyrlaryn baılap), tútikshe tárizdi súıekti jáne bulshyq et ulpasy bar ınfıltrattardy;
4) sibir jarasyna - qulaqtyń kesilgen jerinen, perıfırııalyq tamyrdan qandy nemese qulaq qalqanyn kesip jiberedi (ólekseniń jatqan jaǵyndaǵy qulaǵyna aldyn ala eki lıgatýra salady, kesindiniń shetterin kúıdiredi);
5) brýtsellezge - túsirilgen tóldi tolyǵymen (qabyǵymen) nemese erekshelik retinde óńesh pen on eki eli ishek jaǵynan lıgatýramen baılanǵan tóldiń asqazanyn qan-jynymen birge. Shoshqalardan birge týǵan keminde úsh tólden, jylqylardan abtsessterdiń irińi, jáne tól qabynyń zaqymdalǵan, ekozǵa ushyraǵan telimderi, joq degende ish tastaǵan janýarlar jatyrlarynyń kilegeıin jáne basqa bólindilerin; soıylǵan janýarlardan - parenhımatozdy aǵzalaryn, juptalǵan, mezenterıaldy lımfa túıinderin;
6) týberkýlezge - saý ulpalary bar ózgergen aǵzalardyń bólikterin jáne belgisiz oshaqtardaǵy aımaqtyq lımfa túıinderin, tútikshe tárizdi súıekti;
7) leptospırozǵa - baýyrdyń, búırektiń bólikterin, nıtrattyq qandy, lıkvordy, zárdi;
8) aýsylǵa - ashylmaǵan aftalardy (aýsyl vırýsynyń tıpin anyqtaý úshin);
9) Aýeskı aýrýyna - basyn, kók baýyr, baýyr, ókpe bólikterin;
10) sheshekke - vezıkýla satysyndaǵy sheshek zaqymdanýlaryn, sheshek lımfasyn nemese zaqymdalǵan teri bólikterin;
11) obaǵa - parenhımatozdy aǵzalar, bronhıaldy, mezenterıaldy lımfa túıinderin (bakterıaldy ınfektsııany alyp tastaý úshin);
12) lısterıozǵa - parenhımatozdy aǵzalardy, bas mıyn;
13) nekrobakterıozǵa - nekrotıkalyq zaqymdanýlaryn: aıaq bastarynyń, aýyz qýysynyń kilegeıin, ishki aǵzalaryn;
14) qarasanǵa, qaterli isikke - krepıtatsııalanatyn qabynǵan isikten sterıldi alynǵan ekssýdatyn, sondaı-aq zat shynylaryndaǵy juǵyndylaryn, jaryp-soıý jaǵdaıynda - kók baýyrdyń, búırektiń jáne zaqymdalǵan bulshyq ettiń bóligin;
15) mıkoplazmozǵa - ókpeniń zaqymdalǵan bóligin;
16) aktınamıkozǵa - aǵzalardyń túıinderi bar zaqymdalǵan bólikterin;
17) kompılobakterıozǵa - qabyǵymen jáne qynap bólindilerimen birge, túsik tastalǵan tóldi kúpek kilegeıin, uryqty, qosalqy jynys bezderin;
18) saqaýǵa - lımfa túıinderiniń jarylmaǵan abtsessterinen sterıldi alynǵan irińdi, muryn aǵyndylarynan alynǵan irińdi. Patologııalyq materıaldan basty, júrekten jáne basqa zaqymdalǵan aǵzalardan alynǵan qandy;
19) qutyrýǵa - usaq janýarlardyń jańa ólekselerin nemese iri janýarlardyń basyn jiberedi.
31. Gıstologııalyq zertteýler úshin:
1) týberkýlezge - aǵzalardyń zaqymdaǵan bóligin jáne aımaqtyq lımfa túıinderin;
2) salmonellezge - baýyryn;
3) leptospırozǵa - janýardyń óliminen 30 mınýttan keıin alynǵan baýyryn, búıregin;
4) Aýeskı aýrýyna - sopaqsha mıyn jáne tórt tóbeshigin;
5) Teshen aýrýyna - julynnyń beldegi bóligin, bas mıynyń sur zatyn (bazaldy bóligi);
6) sheshekke - teriniń zaqymdalǵan bólikterin;
7) mıkoplazmozǵa - ókpeniń zaqymdalǵan bólikterin;
8) brýtsellezge - túıinderi bar zaqymdalǵan aǵzalaryn;
9) aktınamıkozǵa - túıinderi bar zaqymdalǵan aǵzalaryn;
10) jylqynyń ınfektsııalyq anemııasyna (INAN) kúdik týǵanda - júregin (júrek aldy jáne qarynshalar), kók baýyryn, ókpesin, 2h2 sm mólsherindegi búıregin jiberedi.
32. Hımııalyq-toksıkologııalyq zertteýler úshin materıaldy taza, shyny bankalarǵa ornalastyrady: qaryn men ishek bir bankada, baýyr men búırek basqa bankada.
Ýlanýǵa kúdik týǵan kezde ólim-jitimge ushyraǵan janýarlardyń ólekselerinen materıaldy:
1) óńeshtiń bir bóligin jáne ishindegisiniń 0,5 kılogramy bar asqazannyń zaqymdalǵan bóligin, al iri qara mal men usaq qara maldan óńesh pen ultabardyń bir bóligin;
2) ash ishektiń eń zaqymdalǵan bóliginiń kesindisin (0,5 metrge deıin uzyndyqta) ishindegisimen birge;
3) toq ishektiń eń zaqymdalǵan bóliginiń kesindisin (40 santımetrge - deıin uzyndyqta) ishindegisimen birge;
4) ót qaby bar baýyr bóligin (0,5 - 1 kılogramm) joldaıdy.
Bir mezgilde ýlaný kózin anyqtaý maqsatynda janýarlardy azyqtandyrǵan barlyq jemshópterdi (ár túrinen 1 kılogramnan), odan basqa ottyqtardaǵy jemshóp qaldyqtaryn mindetti túrde jiberedi.
Balyqtardyń ýlanýyna kúdik týǵan kezde - sý qoımalarynyń túbindegi zertteýge arnalǵan topyraqty eki kılogramm mólsherinde, hımııalyq taldaý úshin sýdy zertteletin sýdyń barlyq massasyna sáıkes keletindeı 2 - 3 lıtr mólsherinde tazalap jýylǵan kishkentaı shyny saýyttarǵa alady. Tiri nemese jaqynda ólgen balyqtardy alady jáne taza ydysqa býyp-túıedi.
5. Sýdyń, topyraqtyń, aýanyń synamalaryn alý erekshelikteri
33. Topyraqtyń synamasyn topyraq burǵysymen alady. Tekseriletin aýmaqty 16 sharshy metrden artyq emes mólsherdegi telimderge bóledi. Túıneme qozdyrǵyshy jaıyldy degen kúdik týǵan aýmaqtan 15 sm-ge deıingi tereńdikten topyraq synamasyn alady. Mal qorymdarynyń aýmaǵynan aldymen topyraqtyń 2-3 santımetr joǵarǵy qabatyn alady, keıin 2 metrge deıingi tereńdikten ár 25 santımetrden synamalar alady.
34. Sýdyń synamalaryn batomer nemese arnaıy beıimdendirilgen bótelkemen alady. Tabıǵı jáne jasandy sý qoımalarynan sý synamalaryn 10-15 santımetr tereńdikten jáne túbinen alady. Túbindegi tunbanyń synamalary - jaǵa jıeginde jáne olardy topyraq synamalaryndaı zertteıdi. Ár synamanyń kólemi - keminde 0,5 lıtr, jalpy kólemi keminde 1 lıtr.
Sý qubyrynan synama irikteý aldynda qubyrdy janyp turǵan spırt tamponymen kúıdiredi. Shúmekti ashyp, sterıldi ydysqa 0,5 lıtr sý alady, keıin 10 mınýttyń ishinde sýdy jiberedi jáne basqa sterıldi ydysqa taǵy 0,5 lıtr alady.
35. Aýadan synama irikteý memlekettik veterınarııalyq-sanıtarııalyq baqylaý jáne qadaǵalaý nysandarynan sorý quraly arqyly aýany naqty bir jyldamdyqpen jiberip otyryp nemese shekteýli qutyny toltyrý arqyly alady. Ortasha táýliktik shamany alýdyń tıimdi tásili aýa synamasyn 24 saǵat boıy úzdiksiz alý bolyp tabylady. Aýadan synama irikteý úshin elektroaspıratorlar, shańsorǵyshtar men basqa da aýa ótkizetin qondyrǵylar, sonymen qatar, ótkiziletin aýany tirkeýshi quraldar (reometrler, rotametrler basqa da shyǵys ólshegishter) paıdalanylady.
Synamalardy alý erekshelikterine 1-qosymsha
Qus, úı qoıandary partııasynan irikteý normasy
Partııadaǵy orama birlikteriniń sany Orama birlikterin irikteıdi jáne ashady
10-ǵa deıin 1
11-den 20-ǵa 3
21-den 40-qa deıin 4
40-tan 60-qa deıin 6
60-tan joǵary 10 %, biraq keminde 7 birlik
Synamalardy alý erekshelikterine 2-qosymsha
Baldy irikteý normalary
Partııadaǵy orama birlikteriniń sany Іrikteletin orama birlikteriniń sany
3-ke deıin 1
4-20 3
21-30 4
31-40 5
41-60 6
61-80 8
81 jáne odan artyq 10 %
Synamalardy alý erekshelikterine 3-qosymsha
Sút, kilegeı partııasynan irikteý normasy
Partııadaǵy ónimi bar kóliktik ydys birliginiń sany Іriktemedegi ónimi bar kóliktik ydys birliginiń sany
100 deıin 2
101-den 200-ge deıin 3
201-den 500-ge deıin 4
501 jáne odan artyq 5
Synamalardy alý erekshelikterine 4-qosymsha
Partııadaǵy orama birlikterinen jumyrtqany irikteý normasy
Partııadaǵy orama birlikteriniń sany, dana Іrikteletin orama birlikteriniń sany, dana Zertteýge irikteletin jumyrtqalardyń sany, dana
10-ǵa (qosa alǵanda) deıin 1 20
11-den 50-ge deıin 3 30
51-den 100-ge deıin 5 50
101-den 500-ge deıin 15 75
500-den joǵary 20 150
Synamalardy alý erekshelikterine 5-qosymsha
Partııadaǵy dana sanynan jumyrtqalardy irikteý normasy
Partııadaǵy jumyrtqalardyń sany, dana Іrikteme kólemi,%
360-ge (qosa alǵanda) deıin 10
631-den 3600-ge deıin 5
3601-den 10800-ge deıin 3
10801-den 36000-ga deıin 0,5
36000-nan joǵary
Synamalardy alý erekshelikterine 6-qosymsha
Jumyrtqa untaǵyn irikteý normasy
Partııadaǵy kóliktik orama birlikteriniń sany, dana Іrikteletin kóliktik oramalar sany
1-5 1
6-50 5
51-100 10
101-200 15
201-300 20
300-den joǵary 25
Synamalardy alý erekshelikterine 7-qosymsha
Balyq jáne balyq ónimderiniń kóliktik oramalaryn irikteý normalary
Partııadaǵy ónimi bar kóliktik ydys sany, dana Ónimi bar irikteletin kóliktik ydys sany, dana
2-25 2
26-90 3
91-150 4
151-280 5
281-500 6
501-1200 8
1201-3200 13
3201-10000 20
10001 jáne odan artyq 30
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 2-qosymsha
Janýarlardan alynatyn ónimderdegi jáne jemshóptegi zattardyń veterınarııalyq-sanıtarııalyq talaptar men qaýipsizdik talaptarynyń kórsetkishterine zerthanalyq zertteý júrgizý úshin alynatyn synamalar sapasynyń qajetti massasy
R/s № Qaýipsizdik kórsetkishiniń ataýy Bir rettik zertteý kezindegi aspa salmaǵy (gramm)
1 Ýytty elementter:
Qorǵasyn
Kadmıı
Myrysh
Mys
Myshıak
Synap 150,0
25,0
25,0
10,0
10,0
25,0
40,0
2 Antıbıotıkter 15,0
3 Pestıtsıdter 15,0
4 Gormondyq preparattar 100,0
5 Radıonýkleıdter (Ss-137, Sr-90) 250,0
6 Mıkrobıologııalyq kórsetkishter 250,0
7 Balǵyndyǵy 200,0
8 Gıstologııalyq synaqtar 150,0
9 PTsR zertteýleri 5,0
10 Benz(a)pıren 25,0
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 3-qosymsha
Partııadan mal sharýashylyǵy óniminiń ortasha synamalarynyń
sanyn irikteý normasy
R/s № Partııanyń massasy, tonna Synama sany, dana
1 0,5-ke deıin 1
2 0,51-3,0 2
3 3,1-5,0 3
4 5,1-10,1 5
5 10,1-15,0 8
6 15,1-20,0 10
7 20,1-50,0 11
8 50,1-80,0 12
9 80,1-100,0 13
10 100,1-500,0 14
11 500,1-1 000,0 15
12 1000,0-nan joǵary Árbir 1000,0-ǵa - 1 synama
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 4-qosymsha
Nysan
Іlespe hat
(orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń)
20__ jylǵy «___»___________ №_____
____________________________________________________________________
___________________________________________________________ jiberiledi
(veterınarııalyq zerthananyń atalýy)
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń ataýy
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Synamalar sany _____________________________________________________
Synamalardy alý orny jáne ýaqyty ____________________________________
____________________________________________________________________
Zertteýdiń maqsaty _________________________________________________
____________________________________________________________________
Synamalar ıesiniń nemese onyń ókiliniń qatysýymen alyndy
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(jeke tulǵanyń tegi, aty ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda), zańdy tulǵanyń ataýy)
________________________________________ ___________
(synamalardy irikteýdi júrgizgen veterınarııa salasyndaǵy (qoly)
ýákiletti organ vedomstvosynyń aýmaqtyq bólimshesiniń,
veterınarııa salasynda qyzmetti júzege asyratyn
jergilikti atqarýshy organ bólimshesiniń laýazymdy
tulǵasynyń laýazymy tegi jáne aty, ákesiniń aty
(bar bolǵan jaǵdaıda) ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń ataýy)
M.O.
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 5-qosymsha
Nysan
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń
synamalaryn alý aktisi
№_____ 20__ jylǵy «___»___________
Men (biz) _________________________________________________________________
(synamalardy irikteýdi júrgizgen veterınarııa salasyndaǵy ýákiletti organ
________________________________________________________________________
vedomstvosynyń aýmaqtyq bólimshesiniń, veterınarııa salasynda qyzmetin júzege
________________________________________________________________________
asyratyn jergilikti atqarýshy organ bólimshesiniń laýazymdy tulǵasynyń
laýazymy tegi jáne aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda))
mal ıesiniń qatysýymen jáne onyń ókilderiniń________________________________
________________________________________________________________________
(jeke tulǵanyń tegi, aty ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda), zańdy tulǵanyń ataýy)
Synamalardy irikteý orny _________________________________________________
(obektiniń ataýy jáne mekenjaıy)
Kelip túsken kúni men ýaqyty________________________________________________
________________________________________________________________________
(kólik quraldarynyń ataýy, birlik sany jáne nómirin kórsetý)
Іlespe qujattar _____________________________________________________
(qujat túrlerin, № jáne berilgen kúnin atap ótý)
Qujattardyń bolmaýy ________________________________________________
(joq qujattardy kórsetý)
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń shyǵarylǵan el ____
Jaramdylyq merzimi __________________________________________________
(daıyndaýshy, daıyndalǵan kúni)
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdge baıqap-qaraý júrgizildi jáne baıqap-qaraý nátıjeleri ___________________________________________________
(syrtqy túri, ıisi, oramanyń bútindigi, tańbalaýǵa
______________________________________________________________________
sáıkestigi, orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiniń temperatýrasy)
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiler synamalaryn irikteý úshin negizdeme: ________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektiniń ıesi júgingen kezde; veterınarııalyq-sanıtarııalyq turǵydan qaýiptiligine kúdiktený; sapasyzdyǵy týraly aqparat alý; saqtaý sharttarynyń buzylýy tártibinde jáne basqalary)
Synamalar Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń 20__ jylǵy «___»___________№_______ buıryǵymen bekitilgen Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna sáıkes_____________________, mólsherinde irikteldi, nómirlendi jáne plombalandy (mór basyldy)__________
________________________________________________________________úshin
(zerthanalyq zertteýler túrin kórsetý)
___________________________________________________________jiberiledi.
(veterınarııalyq zerthananyń ataýyn kórsetý)
_____________________________________ ___________
(synamalardy irikteýdi júrgizgen veterınarııa salasyndaǵy (qoly)
ýákiletti organ vedomstvosynyń aýmaqtyq bólimshesiniń,
veterınarııa salasynda qyzmetti júzege asyratyn
jergilikti atqarýshy organ bólimshesiniń laýazymdy
tulǵasynyń laýazymy tegi jáne aty, ákesiniń aty
(bar bolǵan jaǵdaıda) ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń ataýy)
_______________________________________ ___________
jeke tulǵanyń nemese zańdy tulǵa ókiliniń (qoly)
tegi jáne aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda)
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 6-qosymsha
Nysan
Іlespe hat*
(bıologııalyq materıal)
20__ jylǵy «___»___________ №_____
Osymen _____________________________________________________________
___________________________________________________________ jiberiledi
(veterınarııalyq zerthananyń ataýy)
____________________________________________________________________
(bıologııalyq materıal ataýy)
20__ jylǵy «__» __________№ __________ bıologııalyq materıal synamalaryn alý tizimdemesine jáne aktisine sáıkes (bıologııalyq materıal synamalaryn alý tizimdemesi qosa usynalady).
____________________________________________________________________
(sharýashylyq júrgizý sýbektisiniń, ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń atalýy)
_______________________________________________ıeligindegi janýarlardan
Barlyǵy_________________________________ synama, onyń ishinde:
___________________________ ______________________________
(janýarlardyń túri jáne jastyq (janýarlardyń osy túrinen jáne jastyq
jynystyq toby) jynystyq tobynan alynǵan bıomaterıal
synamalarynyń jalpy sany)
_________________________ ______________________________
(janýarlardyń túri jáne jastyq (janýarlardyń osy túrinen jáne jastyq
jynystyq toby) jynystyq tobynan alynǵan bıomaterıal
synamalarynyń jalpy sany)
____________________________ ______________________________
(janýarlardyń túri jáne jastyq (janýarlardyń osy túrinen jáne jastyq
jynystyq toby) jynystyq tobynan alynǵan bıomaterıal
synamalarynyń jalpy sany)
_________________________ ______________________________
(janýarlardyń túri jáne jastyq (janýarlardyń osy túrinen jáne jastyq
jynystyq toby) jynystyq tobynan alynǵan bıomaterıal
synamalarynyń jalpy sany)
____________________________ ______________________________
(janýarlardyń túri jáne jastyq (janýarlardyń osy túrinen jáne jastyq
jynystyq toby) jynystyq tobynan alynǵan bıomaterıal
synamalarynyń jalpy sany)
Dıagnostıkalyq zertteý ótkizýge:
1. __________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________
4. __________________________________________________________________
5. __________________________________________________________________
Vaktsınalaý týraly málimetter __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(vaktsınalaý kúni, eger vaktsınalanbaǵan bolsa vaktsınalanbaǵan dep kórsetý )
Jiberilgen kúni 20__ j. «__» ______________
_______________________________________ ___________
tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń (qoly)
jergiliktiń atqarýshy organdary qurǵan
memlekettik uıymdardyń jaýapty tulǵalarynyń
tegin, atyn jáne ákesiniń atyn
(bar bolsa), laýazymyn kórsetý M.O.
Eskertpe * Іlespe hat patologııalyq materıaldy, qospaǵanda bıologııalyq materıaldarǵa resimdeledi.
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 7-qosymsha
Nysan
Іlespe hat
(patologııalyq materıal)
20__ jylǵy «___»___________ №_____
Osymen patologııalyq materıal ________________________________________
___________________________________________________________jiberiledi
(veterınarııalyq zerthananyń ataýy)
Zertteýge jiberildi____________________________________________________
Patologııalyq materıal________________________________________________
____________________________________________________________________
(patologııalyq materıaldyń ataýy, janýardyń túri)
Patologııalyq materıal tıesili _________________________________________
_______________________________________________________________________
(jeke tulǵanyń tegi, aty ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda), zańdy tulǵanyń ataýy)
Aýyrǵan kúni _______________________ Qyrylý kúni _____________________
Klınıkalyq sıpattamasy ______________________________________________
____________________________________________________________________
Patologııalyq anatomııalyq jaryp soıý derekteri _________________________
____________________________________________________________________
Qandaı ınfektsııany alyp tastaýǵa jiberildi _____________________________
____________________________________________________________________
Materıaldy jibergen kúni_____________________________________________
________________________________________ ___________
(synamalardy irikteýdi júrgizgen veterınarııa salasyndaǵy (qoly)
ýákiletti organ vedomstvosynyń aýmaqtyq bólimshesiniń,
veterınarııa salasynda qyzmetti júzege asyratyn
jergilikti atqarýshy organ bólimshesiniń laýazymdy
tulǵasynyń laýazymy tegi jáne aty, ákesiniń aty
(bar bolǵan jaǵdaıda) ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń ataýy) M.O.
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 8-qosymsha
Nysan
Bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý aktisi
№_____ 20__ jylǵy «___»___________
Men (biz) _________________________________________________________________
(synamalardy irikteýdi júrgizgen, veterınarııa salasyndaǵy mamannyń (dardyń)
_________________________________________________________________________
laýazymy, tegi jáne aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda))
_________________________________________________________________________
Iesiniń nemese onyń ókilderiniń ________________________________________
(jeke tulǵanyń tegi, aty
_________________________________________________________ qatysýymen
ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda), zańdy tulǵanyń ataýy)
Synamalardy irikteý orny _____________________________________________
(obektiniń ataýy jáne mekenjaıy)
Bıologııalyq materıal ataýy __________________________________________
Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń buıryǵymen bekitilgen Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna sáıkes 20__ jylǵy «___»___________№_______ ______________________________ mólsherinde synamalarǵa irikteý júrgizilgeni týraly osy aktini jasadyq, nómirlendi jáne plombalandy(mór basyldy)___________________
________________________________________________________________úshin
(zerthanalyq zertteýler túrin kórsetý)
___________________________________________________________jiberiledi
(veterınarııalyq zerthananyń ataýyn kórsetý)
Osy aktige bıologııalyq materıal synamalaryn alý tizimdemesi qosa berilip otyr.
_______________________________________ ___________
synamalardy irikteýdi júrgizgen veterınarııa (qoly)
salasyndaǵy mamannyń laýazymy,
tegi jáne aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda)
_______________________________________ ___________
jeke tulǵanyń nemese zańdy tulǵa ókiliniń (qoly)
tegi jáne aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda)
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 9-qosymsha
Nysan
Bıologııalyq materıal synamalaryn alý tizimdemesi
Bıologııalyq materıal ataýy ______________
Zertteý túri ______________
Synamalardy irikteý kúni ______________
r/b
№
Janýar ıesiniń, tegi jáne aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda) Janýar-dyń jeke nómiri Janýar túri, jynysy Janýar-dyń jasy
Tú-si Reaktsııa ataýy,
zertteý nátıjesi
1
2
3
Qoldary _______________ ______________
_______________ ______________
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalaryna 10-qosymsha
Nysan
Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alýdy joıý aktisi
Biz, tómendegi qol qoıýshylar ______________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(komıssııa músheleriniń tegi, aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda)laýazymy)
Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń 20__ jylǵy «___»___________№_______ buıryǵymen bekitilgen Orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne bıologııalyq materıaldyń synamalaryn alý qaǵıdalarynyń 15-tarmaǵyna sáıkes_____________________________ zertteý (ler) júrgizilgennen keıin__________________________________________________________
____________________________________________________________tásilimen
________________________________________________________________________
(veterınarııalyq zerthana bóliminiń ataýyn kórsetý) _______________
____________________________________________________________
bólimi boıynsha orny aýystyrylatyn (tasymaldanatyn) obektilerdiń jáne
bıologııalyq materıaldyń mynadaı synamalaryn ______________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________joıý júrgizildi.
Ózge de málimeter ____________________________________________________
Komıssııa músheleriniń qoldary:
1. ______________________________________________________ ______________
2. ______________________________________________________ ______________
3. ______________________________________________________ ______________
(komıssııa músheleriniń tegi, aty, ákesiniń aty (bar bolǵan jaǵdaıda) laýazymy) (qoly)