Tartyl Fest fınalısi: Balalardy kishkentaıynan otanshyldyqqa tárbıeleý kerek
-Syrym aýdany Josaly aýylynda dúnıe esigin ashyp, sondaǵy Abdolla Jumaǵalıev atyndaǵy orta mektepte bilim aldym, - dep bastady suhbatyn E.Jáńgirhanov, - Kishkentaıymnan sportqa jaqyn boldym. Jalpy, Syrym aýdanynda kúrestiń jaqsy damyǵany, talaı ataqty balýandardyń shyqqany málim. Sondyqtan bolar, birneshe sport sheberin tárbıelep shyǵarǵan bapker, qazir marqum Beıbit Elýbaevtyń qolastynda 3-synyptan bastap sambomen aınalystym. Mektepte júrgende, kir tasyn kóterýden, týrnıkke tartylýdan, jeńil atletıkadan aýdandyq deńgeıdegi jarystarǵa qatysa bastadym.
Oral qalasyna kelip, munaı-gaz jáne salalyq tehnologııalar kolledjinde boks pen qoıan-qoltyq urysqa den qoıdym. Qalada sportpen aınalysýǵa múmkindik mol ǵoı. Bul jerde men aldyma chempıon bolamyn dep maqsat qoıǵanym joq. Mysaly, bokspen aınalysqanda, onyń tehnıkasy qyzyqtyrdy, bulshyq etterdiń ornalasýy, oǵan áseri qandaı, bylaısha aıtqanda, adamnyń anatomııasyn zertteı bastadym.
Shymkent qalasyndaǵy 6506-áskerı bóliminde bir jyl boıy «Búrkit» arnaıy jasaǵynda bolǵan kezimde de osy maqsatymnan tanǵan joqpyn.
Batys Qazaqstan ınjenerlik-tehnologııalyq ýnıversıtetinde qurylys salasy boıynsha joǵary bilim alyp, Syrym aýdanynda «Jastar tájirıbesi» boıynsha alty aı jumys jasadym.
Jastaıymnan ájemnen ertegilerdi, batyrlar jyryn tyńdap óstim. Ásirese, «Qobylandy batyr» dastanyndaǵy Taıbýryldyń shabysy adamǵa erekshe áser etip, jaýyngerlik rýh beretin. Sonyń áseri bolar, sportqa jaqyndyǵym bar, áskerde kelisimshartpen qyzmet etkim keldi. Atyraý qalasynda 41433-barlaý polkine qabyldaý bolyp jatqany jóninde habarlandyrýdy kórdim de, soǵan qujattarymdy tapsyryp, óttim. Sóıtip terrorızmge qarsy arnaıy jasaqta bolyp, denemdi shyńdaýmen birge bilim-biligimdi arttyra tústim. Onda myqty mamandar dáris berdi, áskerı saparlar odan saıyn shynyqtyra tústi. Anatomııany psıhologııamen ushtastyryp, ári qaraı zerttegim keldi. ıAǵnı adam jattyqtyrýshynyń aıtqanyn tyńdap, tek sony isteı berý kerek pe? Álde qosymsha bilim alý qajet pe? Adam tabysqa qalaı qol jetkize alady? Mine, osy saýaldarǵa jaýap izdedim. Keıin BQO polıtsııa departamenti patrýldik polıtsııa batalonynyń ınspektory bola júrip, ofıtserlik quramǵa teraktiniń aldyn alý, qaýipsizdik júıesin ornatý máseleleri boıynsha qosymsha sabaq berdim. 2019 jyly jeke kásipke bet buramyn dep sheshtim. Osylaısha, «Er Study» mamandandyrylǵan daıarlyq ortalyǵyn ashtym.
-Bul ortalyqta sonda kimder jattyǵady?
-Munda tek eresek adamdar ǵana emes, kishkentaı balalar da bar. Mysaly, 2,8 jastaǵy búldirshinderden bastap organ qyzmetkerlerine deıin jas ereksheligine qaraı bólinedi. Árqaısysynyń ádistemesi bólek. Sportqa balamnyń qyzyǵýshylyǵyn qalaı oıatamyn dep júzdegen ata-ana keldi. Bapkerler buryn jattyǵyp júrgen balalarǵa kóbirek kóńil bóledi de, qalǵandary kóleńkede qalyp qoıady. Sodan olardyń yntasy joǵalady. Qazirgi kezde «Erjúrek» kýrsynda elý shaqty bala jattyǵýda. Mundaǵy maqsat – balalardy tabandylyqqa, batyldyqqa, shydamdylyqqa baýlý. Tártipke baǵynyp, jaýapkershilik te tanyta bilgen jetkinshek úlken tabysqa qol jetkize alady. «Tártipke baǵynǵan qul bolmaıdy», dep Baýyrjan Momyshuly aıtqanyndaı, jasóspirimderdiń boıyna osy qasıetterdi sińire bilsek, esh utylmaımyz. Óte tuıyq, óte pysyq jáne ortasha balalar bolady. Olardyń bárine jol taba bilip, ózderin qaı ortada da erkin ustaı bilýine jeteleý kerek. Bir mysal keltireıin, ótken jyly on jastaǵy balalar ata-analarynsyz Atyraýda bes kún boıy áskerı ómirge jattyǵyp qaıtty. Eshqandaı telefon ustaǵan joq, tańnan jattyǵyp, sabaq oqydy. Qysqasha aıtqanda, áskerı ómirge psıhologııalyq jaǵynan daıyndaldy.
-Erbol, «Tartyl Fest» festıvaline qalaı qatysyp júrsiń, endi soǵan keleıik?
-Ótken jyly jazda ǵalamtordan respýblıka qalalarynda osy týrnırdiń bolyp jatqanyn kórip qaldym. Ózim bas bolyp, shákirtterimmen birge qatysaıyn dep oıladym. Jaz kezi bolǵandyqtan, balalardyń kópshiligi kele alǵan joq ári ýaqyt ta tyǵyz boldy. Týrnıkke tartylýdan burynǵy tájirıbem bar, úsh aptadaı ázirlenip, qatystym. Oryn alamyn dep oılaǵanym joq. 30 jastan joǵarylar (80-90 kg) arasynda synǵa túsip, 27 ret tartyldym. Eń sońynda birinshi oryn dep habarlaǵanda, sengen joqpyn.
-Qazirgi kezde respýblıkalyq deńgeıde osy jas ereksheligi men salmaq dárejesinde úzdik nátıje qandaı?
-Kúni búgin 37-40 ret tartylyp júrgender bar.
-Al oǵan óziń jete alasyń ba, daıyndyq qalaı?
-Oǵan jetemin dep aıta almaımyn. Odan bólek jumystar jetkilikti bolyp tur. Sondyqtan Astanaǵa eń aldymen kóreıin, bileıin dep jol tartqaly otyrmyn. Qazir kóp nárse basqasha, jarys erejesi ózgerdi. Respýblıkalyq jarysqa jan-jaqtan myqty sportshylar men mamandar keledi. Mine, solarmen tájirıbe almasyp, sony óz ortalyǵymda shákirtterimmen birge júzege asyrsam, úlken olja bolǵaly tur.
-Endeshe, aldaǵy josparlaryńmen de bólise ketseń?
-Meniń oıymsha, balalardy kishkentaıynan patrıotızmge, otanshyldyqqa tárbıeleýimiz kerek. Ata-babalarymyzdyń erlik dástúrin keıingi urpaqqa jalǵaı bilsek, arman-maqsatymyzdyń oryndalǵany der edim.
-Óz ata-anań, baýyrlaryń, otbasyń sportqa jaqyn ba?
-Ákem Batyrǵalı Jáńgirhanov erkin kúrespen, anam Qazıma jeńil atletıkamen aınalysqan. Ekeýi de ómir boıy ustazdyq etip, zeınetke shyqty. Aıta keteıin, aǵalarym Serik, Nurbol, apam Ásel, jeńgem Aısholpan, jubaıym Áıgerim de muǵalim. Ustaz bolamyz dep josparlamasaq ta, ómir jolymyz solaı toǵysty. Qysqasy, ustazdar áýleti deýge bolady. Taǵy bir aıtarym, meniń anatomııaǵa jaqyn bolýym qanmen berilgen shyǵar dep oılaımyn. Óıtkeni ákem synyqshy, bulshyq et, súıek qurylysyn jaqsy bilgendikten, adamdardyń shyqqan qol-aıaǵy, buǵanasyn salyp beredi.
Qoryta aıtqanda, jetkinshek urpaǵymyz jastaıynan shynyǵyp, shymyr bolyp ósse, sonda erteń olar el qorǵaıtyn azamat retinde qalyptasady dep oılaımyn.
-Áńgimeńe rahmet, Erbol, oıǵa alǵan barlyq arman-maqsattaryńnyń oryndalýyna tilektespin.
Eske sala keteıik, budan buryn «Tartyl Fest» festıvaliniń Oraldaǵy jeńimpaz-júldegerleri anyqtalǵanyn jazǵan bolatynbyz.
Sondaı-aq 18 aqpanda Astanada «Tartyl Fest» fınaly ótedi.
Buǵan deıin «Tartyl Fest» týrnıriniń Oraldaǵy jeńimpazynan suhbat alǵan edik.
«Tartyl Fest» fınalısi Qazaqstanda sporttyń damı túsýineúles qosqysy keledi.
«Tartyl Fest» fınalyna qatysatyn oqýshy Kók týdy bıikte jelbiretýdiarmandaıdy.
