Tarbaǵataı ulttyq parki aýmaǵyna birqazandar ushyp keldi
Bul aımaqta atalmysh qustar Emil ózeniniń Alakólge quıar saǵasyn mekendeıdi. Olardyń tirshilik etý ortasynda - sý deńgeıi, azyq qory, sonymen qatar sýdyń tazalyǵy mańyzdy, ıaǵnı hımıkattarmen jáne metall qaldyqtarymen lastanbaǵan bolýy kerek. Birqazandardyń qonystanǵan jerine qarap, onda balyq qorynyń mol ekendigine kóz jetkizýge bolady.
Aıta keteıik, Qazaqstanda birqazannyń eki túri mekendeıdi – qyzǵylt (foto, vıdeoda) jáne buıra. Ekeýi de elimizdiń Qyzyl kitabyna engizilgen. Bul qustar el aýmaǵynda naýryz aıynan bastap, qazan aıyna deıin tirshilik etedi. Qystaýǵa Jerorta, Kacpıı teńizderiniń ońtúctik jaǵalaýyna, Ońtúctik Azııaǵa, keıde Taıaý jáne Orta Shyǵycqa, Coltúctik Úndictanǵa ushyp ketedi, al qyzǵylt birqazandardyń bir bóligi Afrıkada qystaıdy.
Birqazandar toptasyp ómir súredi, qorekterin sýquzǵyndarymen birlesip aýlaıdy. Bir qyzyǵy olar sýda jaqsy júzgenimen, súńgı almaıdy, bul terisiniń astynda aýa qapshyǵynyń bolýymen baılanysty. Qanattylardyń salmaǵy 13 kelige deıin jetýi múmkin. Tumcyǵy óte uzyn, tómengi jaq cúıeginiń actynda cozylmaly teri qapshyǵy bolady – onyń túsi ádette aqshyl sary bolsa, kóbeıer kezde qyzǵylt sary bolady.
Bul qustar 3-4 jasynda 1-5 jumyrtqa salyp, ony qorazy men mekıeni juptasyp, 30-35 kúnde balapan basyp shyǵarady. Shamamen 70-75 kúnde qanaty qataıǵan balapandar uıadan ushyp, ońtústikke qaraı maýsymdyq qonystaryna kóshedi. Birqazandardyń jumyrtqa basý ýaqytynda olardy mazalamaý asa mańyzdy. Sebebi qustar qaýip-qaterdi sezingen jaǵdaıda uıalaryn tastap ketýi múmkin.
Joǵaryda atap ótkendeı joıylý qaýpi tóngen qustar Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engizilgen. Olardy zańsyz aýlaǵan jaǵdaıda 400 AEK mólsherinde aıyppul salynady.