Talǵat Musabaev: Alǵash ǵaryshqa ushqan sátim jadymda máńgi saqtalady
«Jerge qonǵan sátte Prezıdenttiń ózi kútip alǵan ǵaryshker men bolǵandyqtan, sizderge 1994 jyly meniń alǵashqy ǵaryshqa attanǵan sátimnen estelikterimdi aıtyp berýge ruqsat etińizder. Ol 1994 jyldyń 4 qarashasy bolatyn. Biz Arqalyqtan alys emes jerge, qaladan soltústik-shyǵysqa qaraı 77 shaqyrym qashyqtyqta qondyq. Nursultan Ábishuly - «Baıqońyrdan» ǵaryshkerlerin shyǵaryp salyp, Jerge qonǵan sátinde kútip alǵan álemdegi jalǵyz prezıdent», - dedi Musabaev «Qazaqstandaǵy ǵarysh kúnderi-2016» atty halyqaralyq semınarda.
Onyń aıtýynsha, ǵaryshqa attanǵan úsh kezde de, Jerge qoný barysynda ony Nursultan Nazarbaevtyń ózi kútip alyp otyrǵan.
«Illıýmınator terezesinen alǵash kórgen beıne - kúzgi dalamen júrip kele jatqan Prezıdent boldy. Nursultan Ábishuly bizdi kútip alýǵa asyǵyp kele jatty. Arqalyq dalasynyń qarasha aıyndaǵy peızajy, kapsýla janynda turǵan Prezıdent pen onyń kózderindegi aǵalyq jylýy, meniń ómirimdegi eń keremet sátterdiń biri retinde este qalypty», - dep atap ótti ǵaryshker.
«Ǵaryshta ushý barysynda Nursultan Nazarbaev bizdiń ekıpajben baılanysqa shyǵatyn. Ol Respýblıka Saraıyndaǵy merekelik jıynda boldy. Bizdiń Prezıdentpen bolǵan suhbatymyz barlyq zalǵa estilip turdy. Nursultan Ábishuly sol kezde bylaı degen edi: «Men seni shyǵaryp saldym, men seni kútip alamyn». Elbasy sol sózinde turdy», - deıdi Musabaev.
Ǵaryshker sózin ary qaraı alǵashqy ushyrylymmen jalǵap, Jerge qoný sátimen bólisti.
«Jerge qoný qıyndyq týǵyzdy, sebebi jel qatty bolatyn. Jerge alǵash ret óte qatty soǵyldyq, serpilip baryp, lıýkpen taǵy soǵyldyq, serpildik te, tabanymen jerge dúńk etip qondyq. Ratsııamen bizge qaýipsizdik beldikterin aǵytýdy tapsyrdy. Biraq biz oryndyqtardan eshqaısymyz tura almadyq. Gravıtatsııadan ábden aıyǵyp qalyppyz. Bir tonna salmaqty kóterý kerek sııaqty boldy. Entigip, kúshenip, áıteýir ornymyzdan turdyq. Syrtqa ózimiz shyqtyq», - dep eske alady ol.
«Týǵan jerimizge qaıtyp oralǵanyma qýanyp, onyń ústine Prezıdenttiń ózi jeke kútip alǵanyn kórip, baqyttan basym aınalyp, aıaqqa tik turyppyn. Barlyqtarynyń kózi sharasynan shyǵyp kete jazdady. Sebebi olaı jasaýǵa bolmaıdy. Ádette, ǵaryshkerler Jerge qonǵanda, kapsýladan olardy qoldarynan súıretip shyǵarady da, qolmen kóterip alyp ketedi. Men bolsam, aıaqqa tik turyp, Prezıdentke ushyrylym sátti aıaqtalǵany týraly memlekettik tilde baıandap berdim. Ol meni jyly qushaqtap, alǵysyn jetkizdi. Eıforııa dep osyny aıt. Keıin barlyq ushyrylym barysynda men óz aıaǵyma turyp, ózim baratyn boldym. Bul meniń prıntsıpim boldy. Sebebi Prezıdent meni jeke ózi kútip alatyn, al Prezıdentti tek tik turyp qarsy alý kerek», - dep aıaqtady sózin qazaq ǵaryshkeri.
Talǵat Amangeldiuly Musabaev - qazaqtyń 2-shi, al álemniń 309-shy ǵaryshkeri. 1994 jylǵy maýsymnyń 1-inen qarashanyń 4-ine deıin «Soıýz-TM» ǵarysh kemesiniń bort-ınjeneri retinde ǵaryshta bolyp, 2 ret ashyq ǵarysh keńistigine shyqty. Ushý kezinde qazaqstandyq ǵylymı-zertteýlerdiń 2-baǵdarlamasyn oryndady. 25-negizgi ekspedıtsııa baǵdarlamasy boıynsha 1998 jyly qańtardyń 29-y men tamyzdyń 25-i aralyǵynda «Soıýz-TM-27» jáne «Mır» ǵarysh kemeleriniń komandıri retinde ǵaryshta boldy. Ushý kezinde 5 ret ashyq ǵarysh keńistigine shyqty. Bul sapar barysynda ǵylymı-zertteýler men eksperımentterdiń 3-baǵdarlamasy oryndaldy. 2001 jylǵy sáýirdiń 28-i men maýsymnyń 6-y aralyǵynda «Soıýz-TM-32» ǵarysh kemesimen Halyqaralyq ǵaryshtyq stansasyna barǵan birinshi ekspedıtsııanyń ekıpaj komandıri mindetin atqardy. Bul ushý kezinde ǵylymı-zertteýler men eksperımentterdiń 4-baǵdarlamasy oryndaldy.
Aıta keteıik, Astanadaǵy halyqaralyq semınarǵa 20 memleketten 50-ge tarta ǵarysh kompanııasy - «Airbus Defence and Space» (Frantsııa), «Surrey Satellite Technology Limited» (Ulybrıtanııa), «IABG» (Germanııa), «MKK «Kosmotras» (Reseı), «Hexagon Geospatial» (AQSh), «UrtheCas» (Kanada); «SESTEMA/SUNACS» (Sýdan), «GeoSkan» (Reseı), «Kompanııa Sovzond» (Reseı), «Rakýrs» (Reseı), «SKANEKS» (Reseı), Digital Globe (AQSh) kelip otyr.
