Taǵam daıyndaýda qatań talap saqtalýy tıis – qyzylordalyq maman
- Jyldyń jyly mezgilinde nemese jaz aılarynda turǵyndar arasynda tamaqtan ýlaný jaǵdaıy tirkelip jatady. Mundaı olqylyqqa jol berilmes úshin azamattar qandaı talaptarǵa mán bergeni jón?
- Ras, keıbir jaǵdaıda tamaqtan ýlaný adam densaýlyǵyna zaqym keltirýi ábden múmkin. Aıta ketsek, aýrý tasymaldaǵysh mıkroaǵzalar azyq-túlik arqyly tez taralady. Sondyqtan meıramhana, kafe, ashananyń kez kelgen qyzmetkeri kelýshilerge zııan tıgizbes úshin sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptardy tolyq oryndaýy tıis.
Taǵamnan ýlanýdyń toptyq jaǵdaıy negizinen tamaq daıyndaý tehnologııalyq protsesiniń buzylýynan týyndaıdy. Ol tamaq qaýipsizdigin qamtamasyz etý salasyndaǵy mindetti talaptardyń saqtalmaýy saldarynan bolady.Mundaı jaǵdaıdyń qaýp in boldyrmaý jáne qaýip dárejesin azaıtý úshin qarapaıym, tıimdi erejelerdi saqtaýdy usynamyz.
- Máselen, qandaı erejelerge nazar aýdarylýy tıis?
- Atap aıtqanda, taǵam satyp alarda qaptamanyń tutastyǵyna, óndirý merzimine, jaramdylyq jáne saqtaý merzimine kóńil bólgen artyq emes. Ony qaptamada kórsetilgen óndirýshi usynǵan merzimge deıin saqtańyz. Sondaı-aq, taǵamdy tek jańa ónimderden daıyndaǵan durys. Al salatqa arnalǵan kókónisterdi keshkisin daıyndap, salqyndatyp, tońazytqyshta saqtańyz. Ony túrli jıyn nemese aýyzashar bastalýyna 2 saǵat qalǵanda týrap, usynar aldynda barynsha ósimdik maıymen aralastyrǵan jón bolady.
Kondıterlik ónimderdi, kremdi torttardy bólmege aldyn ala qoıýǵa bolmaıdy. Ony saqtaý barysynda temperatýralyq rejımdi saqtalýy tıis. Dastarqannan keıin tez buzylatyn taǵam qaldyqtaryn tastap jáne jańadan daıyndaǵanǵa mán bergen abzal. Taǵam daıyndaý barysynda temperatýralyq rejımdi saqtap, jemis-jıdekterdi muqııat jýǵan jón. Oǵan qosa taǵam daıyndaý barysynda jeke bas gıgıenasyn saqtaý – basty talaptyń biri.
- Aıta ketsek, keı jaǵdaıda turǵyndar úı jaǵdaıynda daıyndalǵan koservilengen kókónisterdi paıdalanyp jatady. Olardy paıdalanar aldynda qandaı talaptar bar?
- Árbir jaǵdaıǵa basa nazar aýdarylýy tıis. Úı jaǵdaıynda daıyndalǵan konservilengen kókónisterge erekshe nazar aýdarý qajet. Sapasyz jasalǵan konservilerde aýrý qozdyrǵyshtarynyń ómir súrýi úshin qolaıly mıkrobtar ýly toksınder bóledi. Bul toksınder aǵzaǵa engen jaǵdaıda botýlızm aýrýy týyndaıdy. Ony asqynýy ólimge ákelýi múmkin. Konservi qaqpaǵynyń búlingeni baıqalsa nemese ónimniń sapasyna qandaı da bir kúdik týyndasa ónimdi qoldanýdan bas tartyńyz. Al kóshede kezdeısoq ruqsat etilmegen jerden úıde daıyndalǵan konservilerdi, sondaı-aq úıde daıyndalǵan et jáne balyq ónimderin satyp alǵanda onyń sapasyna mán bergen jón.
Taǵy bir eskererlik talap - respıratorlyq jáne asqazan-ishek aýrýlarynyń belgileri bar naýqastardyń tamaq daıyndaýyna jol bermeý. Oǵan qosa úıde jeke gıgıena erejelerin jáne ystyq, sýyq taǵamdardy daıyndaý tehnologııasyn saqtaý, shıki jáne daıyn ónimderdi óńdeý úshin jeke pyshaqtar men kesý taqtalaryn paıdalaný, kókónis, jemis-jıdekterdi aǵyndy sýmen muqııat jýý óte mańyzdy. Sondaı-aq, salat, tartylǵan et ónimderin az mólsherde daıyndap, bir kúnnen artyq jáne pisken jáne shıki tamaqtardy birge saqtamaý qajet. Oǵan qosa taǵamdardy, ásirese et, qus eti, jumyrtqa jáne teńiz ónimderin muqııat termııalyq óńdeýden ótkizý, tortty tońazytqyshta saqtaý, qoǵamdyq tamaqtaný oryndary qyzmetkerleri ýaqytyly medıtsınalyq baqylaýdan ótip otyrýyn qamtamasyz etý qajet.
- Osy oraıda Qyzylorda oblysynda qandaı jumystar júrgizildi?
- Aıta ketsek, oblysta taǵam nysandarynyń sany jyl saıyn artyp keledi. Atap aıtqanda 2021 jyly olardyń sany 1901 nysan bolsa, 2022 jyly 2141 nysandy qurady. Onyń ishinde 122-si taǵam ónimderin óndirýmen aınalysady. Máselen, 4-i sút, 11-i et, 14-i balyq , 49-y naýbaıhana, 11-i astyq óńdeý kásiporyndary, 2-i muzdatylǵan jartylaı fabrıkattar kásiporyndary, 9-y kondıterlik kásiporyndar, 11-i alkogolsiz sýsyndar óndiretin ónerkásip, 1-i maı (maıonez) óndirý kásiporny, 10-y jáne ózge de nysandar bolyp tabylady. Al qoǵamdyq tamaqtaný oryndary - 506, saýda kásiporyndary - 1494, azyq-túlik bazarlary - 15 jáne 4 ózge de tamaqtaný obektici bar.
Byltyr erekshe tártip boıynsha 223, jospardan tys 33 tekserý júrgizildi. Sanıtarııalyq qaǵıda talaptaryna sáıkes tekserý barysynda barlyq tamaqtaný obektilerine zerthanalyq-aspaptyq quraldar qoldanyla otyryp, jaryqqa, mıkroklımatqa, shýǵa, dirilge ólshemder júrgizilip, bakterıologııalyq kórsetkishter boıynsha tekserildi.
Tekserýler qorytyndysy boıynsha 61 nysan sanıtarııalyq talaptarǵa sáıkes kelmedi. Anyqtalǵan kemshilikter boıynsha 67 hattama toltyrylyp, 10 mln teńgege jýyq aıyppul salyndy. Júrgizilgen tekserýler qorytyndysymen halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy anyqtalǵan kemshilikterdi boldyrmaý jáne olardy joıý negizinde 26 sanıtarııalyq uıǵarym berildi.
- Áńgimeńizge raqmet.
