Syrqattarymnyń shynaıy rızashylyǵyna eshteńe jetpeıdi – dáriger Botagóz Súleımenova
- Botagóz Maǵjanqyzy, ózińiz jaıynda aıtsańyz, qaıda dúnıege keldińiz, qaıda oqydyńyz?
- Men Petropavl qalasynyń týmasymyn. Osy shaharda mektepti támamdadym. Keıin 1975 jyly medıtsınalyq ýchılışege oqýǵa tústim. Ony qyzyl dıplommen támamdap, bilimimdi ári qaraı jetildiremin dep sheshtim. Osylaısha 1978 jyly ol kezde Tselınograd, qazirgi astanamyzda ornalasqan memlekettik medıtsınalyq ınstıtýtqa oqýǵa tústim. Joǵary oqý ornyn 1984 jyly aıaqtap, eńbek jolymdy aýylda pedıatr bolyp bastadym.
- Mamandyǵyńyz kim jáne bul salada júrgenińizge neshe jyl?
- Terapevt-dárigermin. Bul salada júrgenime bıyl 38 jyl bolady eken. Dárigerlik jáne medıtsına meniń ómirimniń ajyramas úlken bir bólshegine aınaldy. Bul mamandyqty tańdaǵanyma eshqashan ókingen emespin.
- Dáriger mamandyǵyn tańdaýǵa ne sebep boldy?
- Bala kezgi armanym dep aıta almaımyn. Bul salany oıda-joqta tańdadym. Meniń dáriger bolýyma anam sebepshi. Ol birde naýqastanyp qaldy, men qolymnan kelgenshe kómektesip baqtym. Keıin maǵan «medýchılışege túskeniń durys, meni emdeısiń» dedi.
- Balalyq shaqta kim bolǵyńyz keldi, armanyńyzdyń oryndalmaǵanyna ókinesiz be?
- Kishkentaı kezimde saıahatshy bolǵym keletin. Úlken kemelermen júzip, álemdi kórgim keldi. Árıne, balalyq arman ǵoı.
- Jumysyńyzdyń eń qıyn jáne unaıtyn tustary qandaı?
- Dáriger mamandyǵy asqan jaýapkershilikti, shydamdylyqty qajet etedi. Eń ókinishtisi, sen syrqatty janyńdy salyp emdegenińmen, ólimge arasha túse almaýyń. Mundaıda eńseń túsedi. Biraq syrqatyńa qoldanǵan emiń nátıje berip, beti beri qaraǵanda senen asqan baqytty adam joq. Meniń jumysymdaǵy eń keremeti – syrqatymnyń «rahmet, dáriger!» degen alǵysy! Shynaıy rızashylyqty eshqandaı baılyqpen ólsheýge bolmaıdy. Jalpy eńbektiń jemisti bolýy ujymǵa da baılanysty ǵoı. Oblysymyzǵa tanymal, jańashyldyqqa jany qumar basshy ıÝrıı Belonogtyń qaramaǵynda jumys istegenimdi maqtan tutamyn. Áriptesterim de óz kásibin súıetin meıirban jandar.
- Dáriger - qıyn mamandyqtardyń biri, jumysta jylaıtyn kezderińiz bola ma?
- Árıne, biz de aldymen adambyz. 2020 jyl biz úshin, dárigerler úshin óte qıyn jyl boldy. Buryn estip-bilmegen koronavırýs indetimen betpe-bet keldik. Bylaısha aıtqanda bilmeıtin «jaý». Ol kezde emdeý protokoldary bolǵan joq, qalaı emdeý kerek, neni qoldaný qajettigin bilmedik. Eshkim bilmedi. Al senen nátıje kútedi. Óte qıyn boldy. Óte qorqynyshty. Qolymyzdan keler shara bolmaǵandyqtan talaı jyladyq. Mysaly, týberkýlezdi ne bolmasa onkologııany alaıyq, qalaı emdeý kerek ekeninen habaryń bar. Syrqattanǵandardyń týystary da táýligine 24 saǵat telefon soǵady, bul da áser etedi, sharshatady.
- Adamdarmen jumys isteıtin mamandardyń kópshiligi ýaqyt óte kele psıhologııany da jaqsy meńgerip jatady, munyń sebebi nede?
- Qaı salada bolmasyn adamdarmen jumys isteý ońaı emes. Sondyqtan psıholog bolýǵa mindettisiń. Túrli syrqattar bar, keıbirine tezirek táýir bolýy úshin kóńil, jaı áńgimelesý jetpeı jatady. Endi birine ómirge degen qushtarlyǵy oıaný úshin urysý qajet.
- Óz jeke tájirıbeńizden, koronavırýs qandaı aýrý? Tezirek táýir bolýdyń alǵysharttary nede?
- Qazir bekitilgen emdeý tásilderi bar. Sondaı-aq aýrýmen kúreste vaktsınatsııanyń róli orasan. Nátıjesin kórip jatyrmyz. Meniń ózim de ekpe saldyrdym, keıin revaktsınatsııadan óttim. Osylaısha, men óz-ózimdi qorǵadym. Vaktsına saldyrǵannan keıin de aýyrdym. Biraq ol aıtarlyqtaı jeńil ótti. Murnymnan sý aqty, tamaǵym jybyrlap aýyrdy. Úsh kúnniń ishinde táýir bolyp, aıaqqa turdym. Otbasymyzben «omıkronmen» aýyrsaq ta, tez táýir boldyq. Vaktsınanyń ózi koronavırýstan qorǵamaıdy, biraq aýrýdyń jeńil ótetinin senimmen aıta alamyn.
- Bos ýaqytyńyz bola ma, ony qalaı ótkizesiz?
- Bos ýaqytymnyń barlyǵy meniń otbasymmen baılanysty. Óıtkeni bolmysy erek áıel zaty kásibimen qatar úı sharýasyn qatar júrgizýi qajet. Bala tárbıesi taǵy bar. Tipti shańyraqta janǵa jaıly kóńil-kúıdiń bolýy da áıelge baılanysty. Úıde men súıikti jar, eń jaqsy ana jáne meıirimdi ájemin. Joldasym Sábıt Raqymulymen otasqanymyzǵa bıyl 40 jyl. Túsinistik pen syılastyqtyń arqasynda baqytty ǵumyr keship jatyrmyz. Ulym Saıat – áskerı qyzmetshi. Balalarym er jetip mamandyq tańdaıtyn kez kelgende olarǵa medıtsınaǵa barmaýǵa keńes berdim. Óıtkeni, dáriger – jaýapkershiligi mol, qıyndyqqa toly mamandyq. Keıin, ýaqyt óte kele ulym hırýrg bolýdy armandaǵanyn aıtty. Qyzym Saltanat Eýrazııa ýnıversıtetin halyqaralyq qatynastar mamandyǵy boıynsha bitirdi.
- Halyqaralyq áıelder merekesine oraı áriptesterińizge, aq jaýlyqty analarǵa, qyz-kelinshekterge ne tiler edińiz?
- Eń aldymen, árıne, densaýlyq tileımin! Ár áıel baqytty bolýǵa laıyq. Usaq nárselerge qýanyp úıreneıik!
- Áńgimeńizge rahmet!