Sýnak saılaýda jeńiske jete me?
Ulybrıtanııadaǵy Jalpy saılaý jyldyń ekinshi jartysynda ótetin boldy. Bul týraly premer-mınıstr Rıshı Sýnak málimdedi. Ol týra bir jyl buryn «Inflıatsııany eki esege deıin tómendetemin, ekonomıkany damytamyn, memlekettik qaryzdy azaıtamyn, densaýlyq saqtaý salasynyń jumysyn retke keltiremin jáne bosqyndardyń aǵylýyna tosqaýyl qoıamyn» dep ýáde bergen edi, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
«Meniń boljamym boıynsha, Jalpy saılaý osy jyldyń ekinshi jartysynda ótedi. Oǵan deıin men kóp nárse istep, úlgergim keledi. Biz mıllıondaǵan eńbek adamynyń salyǵyn azaıtyp jatyrmyz. Olar ortasha eseppen jylyna 450 fýnt únemdeı alady. Biz ınflıatsııany eki esege azaıttyq», - dedi Rıshı Sýnak.
2023 jyldyń sońyna qaraı ınflıatsııany 10,7 paıyzdan eki esege tómendetemin dep ýáde etken úkimet basshysy degenine jetti. Biraq bul Rıshı Sýnaktyń emes Anglııa bankiniń jetistigi deıdi sarapshylar. Jylý men jaryqtyń álemdik baǵasynyń birqalypty bolýy da onyń oń jambasyna keldi. Deıturǵanmen, azyq-túlik pen kommýnaldyq qyzmettiń quny tómendemeı, ósip jatyr. Buǵan narazy halyq kóshege shyqty. Ondaǵan myń kishi sanattaǵy dárigerler tarıhtaǵy eń uzaq ereýil uıymdastyryp, jalaqysyn kóterýdi talap etip jatyr.
«Bilesiz be, dárigerler de adam. Biz narazylyǵymyzdy bildirgimiz-aq kelmeıdi. Biraq úkimet bizdiń jalaqymyzdy jyldan-jylǵa qysqartýǵa nıetti. Sońǵy 15 jylda tabysymyz 26 paıyzǵa tómendedi. Biz endi ne isteýimiz kerek?» - dedi Jas dárigerler komıtetiniń teń tóraǵasy Robert Loýrens.
Rıshı Sýnak aýrýhana kezeginde turǵandardyń sanyn azaıta almady. Kerisinshe, olar kóbeıip 8 mln naýqasqa jetip qaldy. Úkimet basshysy eldiń birneshe aımaǵyn basqan sý tasqynynyń aldyn almaǵany úshin de qatty synǵa ushyrady. Saıasatkerge jyl saıyn qaıtalana beretin tabıǵı apatty boldyrmaý úshin jetkiliksiz deńgeıde qarjy bóldi degen aıyp taǵyldy.
«Men osynda kelip, turǵyndarmen kezdestim. Apattyń adam shoshyrlyq saldary týraly sóılestim. Ylǵal aýa, barlyq jerdi alyp jatqan topan ári las sý halyqty ábigerge saldy. Munyń barlyǵynyń aldyn alýǵa bolar edi», - dedi Leıborıster partııasynyń kóshbasshysy Kır Starmer.
Rıshı Sýnaktyń basty qarsylasy – Kır Starmer. Ol jetekshilik etetin oppozıtsııalyq leıborıster partııasy qoǵamdyq pikir zertteý qorytyndysyna sáıkes básekelesinen oq boıy ozyq keledi. Saıasatker 14 jyl el basqarǵan konservatorlardy bılikten qýýǵa shaqyrdy. Ol jańa úıler salyp, jumys oryndaryn ashýǵa jáne halyqtyń ál-aýqatyn jaqsartýǵa kúsh salýǵa nıetti.
«Ulttyq mıssııamyz retinde ýaqyt jaǵynan ólshemi bar, aıqyn maqsattardy ustanyp otyrmyz. Olar: úlken jetilikke kiretin elderdiń ishindegi eń joǵarǵy ekonomıkalyq ósim, názik jandylarǵa qatysty zorlyq-zombylyqty eki esege azaıtý, 2030 jylǵa qaraı taza energııaǵa qol jetkizý», - dedi Leıborıster partııasynyń kóshbasshysy Kır Starmer.
Qazir ekonomıkada sál de bolsa ilgerileý bar. Jalpy ishki ónim kórsetkishi 0,1 paıyzǵa ulǵaıyp otyr, biraq bul mardymsyz deıdi sarapshylar. Anglııa banki osy jyly Ulybrıtanııa ekonomıkasy qysqaryp, retsessııaǵa túsý qaýpi elý de elý dep eskertti.
Taǵy bir kúrmeýli másele. Frantsııadan úrlemeli qaıyqqa minip, La-Mansh buǵazy arqyly kelip jatqan bosqyndardy toqtatý qıynǵa soǵyp otyr. Zańsyz mıgranttardy Shyǵys Afrıkaǵa májbúrlep kóshirý týraly zań qabyldaǵanymen, áli kúshine enbedi. Ótken jylmen salystyrǵanda kelimsekterdiń sany 36 paıyzǵa azaıǵany ras. Biraq bul – ýaqytsha qubylys. Aýa raıy jaqsarǵannan keıin olar qaıta aǵylady-mys. Qandaı másele bolmasyn, úkimet problemanyń aldyn alýdyń ornyna saldarymen kúresip álek deıdi sarapshylar. Saılaýshylar da saıasatkerdiń sózi men isiniń qabyspaýyn alǵa tartady.
