Sulýlyq salonynda plastıkalyq operatsııa jasaıtyndar kóbeıdi — hırýrg
ALMATY. KAZINFORM — Qazir ekiniń biri plastıkalyq operatsııa jasatýǵa beıim. Ásirese, bul qadamǵa únemi sulý bolyp qalǵysy keletin qyz-kelinshekter barady. Onyń adam densaýlyǵyna zııany bar ma, qandaı jaǵdaıda jasaýǵa bolmaıdy? Osy jáne ózge suraqtarǵa plastıkalyq hırýrg Gúlmıra Qoblandına jaýap berdi.
— Plastıkalyq hırýrgııa — medıtsınadaǵy jańa salalardyń biri. Onyń qoǵamdaǵy róli qandaı?
— Plastıkalyq operatsııanyń negizgi eki túri bar: rekonstrýktıvti jáne estetıkalyq. Rekonstrýktıvti operatsııalar denesinde týabitti kemistigi bar adamdarǵa nemese abaısyzda bolǵan jaraqattyń zardaby durys jazylýy úshin jasalady. Mysaly, halyq arasynda «qoıan erin, qasqyr tańdaı, qoıanjyryq» dep atalyp ketken aqaýlarǵa rekonstrýktıvti operatsııa jasalady. Al estetıkalyq operatsııa jasaý arqyly plastıkalyq hırýrg óz kelbetin ózgertkisi keletinderge kómektesedi. Bizdiń klınıka estetıkalyq plastıkalyq hırýrgııamen aınalysady.
— Qazir bettiń ájimin tartý, kózdiń qabaǵyn jasaý, qalqan qulaqty, qısyq muryndy túzetetin ortalyqtardyń sany artty. Qalaı oılaısyz plastıkalyq operatsııa jasaý sánge aınalyp bara ma?
— Joq. Trendke aınaldy dep oılamaımyn. Buryn, qyz-kelinshekter operatsııa jasatqysy kelsede mamandar az boldy, sondyqtan estetıkalyq operatsııalardy halyq tek teledıdardan kóretin. Biraq, sońǵy on jylda estetıkalyq hırýrgııa qarqyndy damyp keledi. Osy ýaqyt ishinde atalǵan operatsııalary jasaýmen aınalysatyn ortalyqtar arasynda baqtalastyq paıda boldy. Qazirgi tańda biz kásibı biliktiligimizdi kóterý úshin shet eldiń aldyńǵy qatarly klınıkalarynda bilim almasyp, tájirıbeden ótip júrmiz. Ómir zańdylyǵy boıynsha baqtalastyq bar jerde ósý, órkendeý bolady. Sapasy artady, suranys joǵarylaıdy. Sondaı-aq, mamandar bilimin jetildire túsedi. Árıne, plastıkalyq hırýrgııa damyǵan saıyn suranys ta óse beredi. Qazir qyz-kelinshekter ózderine erekshe kóńil bóle bastady. Dene bitimin jaqsartyp, ádemi bolyp júrgisi keledi.
— Ózińiz qyzmet etetin klınıkada plastıkalyq otanyń qandaı ádisteri qoldanylady?
— Plastıkalyq operatsııa jasaıtyn ár klınıkanyń ózindik ádis, tásili bolady. Máselen, bizdiń ortalyq Ońtústik Koreıanyń stılin qoldanady. Nege? Óıtkeni, ol elde bir hırýrg ary ketkende eki túrli ǵana operatsııany meńgergen. Qazaqstanda bir hırýrg bet, kóz, keýde jáne basqa da operatsııa túrlerin jasaı beredi. Sondyqtan biz osy baǵytty ustanyp, joǵary maqsatty mamandardy daıyndaýdy maqsat ettik. Dárigerler jylyna 3-4 ret shetelde tájirıbe almasady. Mysaly, bizdiń klınıkada 10 shaqty hırýrg jumys isteıdi jáne blefaroplastıka, feıslıftıng (betti tartý), rınoplastıka (muryn plastıkasy), mammoplastıka (omyraý plastıkasy), abdomınoplastıka (ish tartý) otalary jasalady.
— Kóbine qansha jastaǵylar júginedi?
— Plastıkalyq otany jasatýdyń naqty belgilengen jasy joq. Kámeletke tolǵan kez kelgen adamǵa bolady. Kóp jaǵdaıda shekteý naýqastardyń densaýlyǵyna baılanysty. Mysaly: ishti tartý otasyna 18 ben 52 jas arasyndaǵy qyz-kelinshekterdi alamyz, sonymen qosa shekteý ol artyq salmaq boıynsha. Betti tartý operatsııasyna 35-65 jastaǵylar júginedi. 18-40 jastaǵy qyz-kelinshekter kóbine mammoplastıka men rınoplastıkaǵa keledi. Al, keıde bir patsıentke 2-3 túrli ota bir mezette isteledi.
— Kúnine bet álpetin ózgertkisi keletin qansha adam keledi?
— Kúnine 5-8 patsıentti qabyldaımyz. Bir aıda shamamen 100-den astam adamǵa qyzmet kórsetemiz. Ár klıenttiń jaǵdaıyn jiti qadaǵalap, qalaýyn oryndaımyz.
— Jasalǵan operatsııalarǵa kepildik beresizder me?
— Plastıkalyq hırýrgııa — bul óte úlken tártip. Árıne, jaýapkershilik júktelgen. Biraq, kepildik berý qıyn. Sebebi medıtsınada kepildik joq. Óıtkeni, kelgen patsıent taýar emes, operatsııa da taýarǵa jatpaıdy. Kóp jaǵdaıda otanyń nátıjesi naýqastyń anatomııalyq ereksheligine, onyń otaǵa moraldyq turǵyda daıyndyǵyna, otadan keıingi enbek-shara nusqaýlaryn saqtaǵanyna jáne dárigerdiń otany jasaýyna baılanysty. Sondaı-aq operatsııadan keıingi ońaltý sharalarynyń oryndalýy mańyzdy. Sondyqtan kepildik berilmeıdi. Biraq, operatsııanyń sanıtarlyq normaǵa sáıkes ótýine, adamnyń protsedýraǵa daıyn ekenine jáne operatsııadan keıin medıtsınalyq kómek kórsetýge kepildik beriledi.
— Jas kórinem dep kerisinshe tabıǵı sulýlyǵynan aırylyp qalmaı ma?
— Qazir názik jandar shynaılyqqa jaqyn, tabıǵı sulýlyqqtan alshaq bolmaıtyndaı nátıjeni talap etedi. Arasynda kelbetin adam tanymastaı ózgertkisi keletinder de kezdesedi. Ondaı kezde biz patsıentke túsindirýge tyrysamyz nemese ota jasaýdan bas tartamyz.
— Er adamdar arasyndaǵy tanymal ota qandaı?
— Árıne, plastıkalyq otanyń negizgi bóligin áıel adamdar jasatady. Biraq, qazirgi ýaqytta er adamdar da plastıkalyq hırýrgııaǵa jıi júgine bastady. Erlerdiń kóp suraıtyny — qısyq muryndy túzetý. Budan bólek, qabaǵyn aldyrýǵa, kóz astyndaǵy isigin ketirýge, mımıkalyq ájimderdi tarttyrýǵa keledi.
— Qazir qyz-kelinshekter artyq salmaqtan qutylý úshin operatsııa jasatady. Ókinishke qaraı, ishtegi maıdan arylamyn dep ajal qushqandar da bar. Kásibı maman retinde aıtyńyzshy, oǵan ne sebep bolýy múmkin?
— Qaıǵyly jaǵdaılar bolyp jatady. Birinshiden, naýqastyń durys daıyndalmaýy, ekinshiden, operatsııa aldynda medıtsınalyq tekseristen tolyq ótpeýi, úshinshiden operatsııanyń jasalýyna baılanysty. Bul — kúrdeli ota. Sondyqtan jasqa qatysty shekteý bolǵany abzal. Joǵaryda atap ótkenimdeı, biz 52 jastan asqan adamdarǵa mundaı operatsııa jasamaımyz. Sondaı-aq salmaǵy joǵary bolsa da bas tartamyz. Óıtkeni, qaýip joǵary bolady. Ota jasatar aldynda patsıent dárigerdi durys tańdaýy kerek. Qazir ǵalamtordyń damyǵan ýaqyty. Túrli pikirlerge, klınıkanyń statýsyna mán bergen jón. Odan bólek sol dárigerden keńes alsa da artyq etpeıdi. Barlyǵyna asa muqııat, yjdaǵattylyqpen qaraǵan abzal.
— Jasyratyny joq, qazir sulýlyq salondarynda da shaǵyn plastıkalyq operatsııalar jasalyp júr, bul qanshalyqty durys?
— Durys emes. Kez kelgen operatsııa — táýekel. Operatsııa barysynda túrli jaǵdaı bolady. Salondarda adamǵa kómektesetin medıtsına mamandary, kerekti dári-dármek pen apparattar da joq. Sondyqtan názik jandar densaýlyǵyna, ómirine qaýip tóndiretin jerlerge barmaǵany durys. Bizde lıtsenzııasy joq mamandar salondarda, jeke klınkalarda operatsııa jasaıdy. Muny Densaýlyq saqtaý mınıstrligi jiti baqylaýy kerek dep oılaımyn. Arnaıy lıtsenzııasy, bilimi joq sheteldikter kelip operatsııa jasap, qaltasyn qampaıtyp ketedi. Nege? Óıtkeni, ony eshkim qadaǵalap jatqan joq. Bul — úlken problema.
— Qazir bizdiń elde ıntımdi hırýrgııa suranysqa ıe bolyp jatyr eken. Sizdiń oıyńyzdy bilsek…
— Intımdik plastıkalyq hırýrgııa — áıeldiń jynys músheleriniń fýnktsııasyn ǵana emes, estetıkasyn qalpyna keltirý múmkindigi. Bizdiń qazaq áıelderi ómirge kóp bala ákeledi. Sáıkesinshe, densaýlyǵy nasharlaıdy. Bul tek jynystyq qatynas úshin ǵana jasalatyn operatsııa emes. Jalpy, áıeldiń densaýlyǵyn qalpyna keltirýge arnalǵan operatsııalar. Búkil qyz-kelinshekterge mindetti túrde jasaýyna keńes beretin edim. Deni saý anadan deni saý urpaq týady. Dáriger retinde muny qoldaımyn.