Sulýlyq pen shyǵyn: Er kútimi qansha turady
ASTANA. KAZINFORM – Qazir sán álemindegi úrdiske ilesý áıelderdiń ǵana emes, erlerdiń de ermegine aınaldy. Azamattardyń bet kútimi, shash úlgisi, kıiný dástúri birte-birte jańa arnaǵa burylǵan. Ketetin shyǵyn ulǵaıyp, sánnen paıda tapqandar az emes. Osy oraıda erler arasyndaǵy sánge jumsalatyn qarjy men saladaǵy ózgeristerdi taldap kóreıik.
Beauty-ındýstrııa: erler úlesi 15 paıyzǵa jetti
Erlerdiń sándegi baǵdary birneshe baǵytty qamtıdy: saqal-murt kútimi; bet-álpet árleý; shash úlgisi; kıim kııý daǵdysy. Aldymen munyń bárine áleýmettik jelidegi tanymal óner ıeleri men blogerlerdiń júris-turysy sebep bolǵanyn aıta ketken jón. Mysaly, ótken ǵasyrdyń 90 jyldaryna deıin erler arasynda bet kútimine kóńil bólý sırek kezdesse, qazir qalypty qubylysqa aınalǵan. Keńes kezeńinde jas jigitter arasynda birdi-ekili ushyrasatyn qaýǵa saqal qazir sánde. Saladaǵy atalǵan ózgerister beauty-ındýstrııadaǵy jańa betburys – erler sáni uǵymyn jaryqqa shyǵardy.
Jusan Analytics zertteýine súıensek, beauty-ındýstrııadaǵy erlerdiń shash qysqartý qyzmeti jalpy naryqtyń 15 paıyzynan asady, keı sarapshy statıstıkany 20 paıyz dep kórsetýde. Qalaı bolǵan kúnde de azamattardyń sánge jaqyndaý úrdisin joqqa shyǵara almaımyz. Onyń ústine keıingi jyldary tek erlerge arnalǵan sulýlyq salondarynyń, ıaǵnı Barbershop jelileriniń kóbeıýi baıqalady. 2GIS qosymshasyndaǵy málimetke sensek, Astana qalasynyń ózinde 200-den astam Barbershop jumys isteıdi.
Barber maman Raýshan Rýslanqyzynyń aıtýynsha, búginde «klassıkalyq shash úlgisi» degen uǵym joqtyń qasy. Buryn erler arasynda 2-3 shash úlgisi ǵana keń taraıtyn, kóp kezigetini «klassıka» ataýyn enshileıtin edi. Qazir kemi ondaǵan úlgi bar ári jas ereksheligine qaraı qosymsha jikteledi eken.
– 2016 jyldan bastap barber retinde kásibı qyzmet etemin. Bir kúnde orta eseppen 10-12 adamnyń shashyn qysqartamyn. Kásibı qyzmetimde baıqaǵanym, 13 jasqa deıingi balalar shashyna oıý úlgisindegi belgilerdi salýǵa qumar, 18 jasqa deıingi balalar uzyn shashty sán kóredi. Osy eki sanattaǵy balalar arasynda óte kóp úlgi bar, kóbi tutynýshynyń suranysyna oraı erekshelenip otyrady.
Al 30 jasqa deıingi erler arasynda «Undercut», «FADE», «Mohawk», «Buzz cut», «Kanadka», «Brıtanka» degen shash úlgisi tanymal. «Boks», «polýboks», «tennıs», «krop» jáne árqashan trendte bolatyn «klassıka» shash úlgisi sánde, – deıdi maman.
Barber sánge qyzyǵatyn er adamdardyń ereksheligine toqtaldy. Aıtýynsha, kóbi bir kelgen sulýlyq salonyna qaıta kelýdi ádetke aınaldyrǵan. Muny Jusan Analytics zertteýi de rastap otyr. Jyl boıy 20-30 jas aralyǵyndaǵy qazaqstandyqtardyń 41 paıyzy ártúrli sulýlyq salonyna barsa, 59 paıyzy 1-2 salonmen shekteledi.
Ortasha chek – 5 myń teńge
Fortune Business Insights dereginshe, 2029 jyly sulýlyq salondarynan túsetin qarjy 355,4 mlrd dollardy quramaq. Bul shyndyqqa jansatyn sekildi. Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimeti boıynsha, sáýir aıynda shashtaraz ben sulýlyq salon qyzmeti 2,6 paıyz qymbattaǵan. Naryqty baqylaý barysynda baǵa kórsetkishi erler sán álemine de áser etkenin kóremiz. Shartty túrde sulýlyq salony segmentin úsh satyǵa bólsek – «ekonom-klass», «orta sanat», VIP – bárinde ósim bar.
Qoljetimdi sanalatyn «ekonom-klassta» balalarǵa shash qysqartý 2000-3000 teńgeden bastalsa, eresekter úshin 3500 teńgeden kem emes. «Orta sanatta» dástúrli shash qysqartýdan bólek saqal-murt bastyrý, depılıatsııa, kútim maskasy kiredi, mundaǵy ortasha baǵa – 6000-7000 teńge. Al VIP sanattaǵy eń tómengi baǵa 7000 teńgeden bastady.
Statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, erlerdiń shash qysqartýǵa jumsaıtyn shyǵyny orta eseppen 2604 teńgeni quraıdy. Bıýro málimetinshe, Almatyda statıstıka 3601 teńgeni, Oralda – 1795 teńgeni kórsetken. Ózge qalalarda 1,9 myń teńge men 3,4 myń teńge aınalasynda. Ótken jyly 9 aıda sulýlyq salondary men shashtaraz qyzmeti 49,2 mlrd teńge tabys tapqan.
Mańyzdysy, eldegi sulýlyq salonynyń 65 paıyzy – «ekonom-klass», 28 paıyzy – «orta-sanat», 7 paıyzy – VIP sanatyna jatady. Demek, halyqtyń basym deni jáne suranys aýqymy «ekonom-klassqa» tıesili.
Jalpy, statıstıka boıynsha erler salonǵa egde tartqanda jıi barady eken, ıaǵnı 46-50 jasta sulýlyq salonyn aralaıdy. Onyń ústine keıingi jyldary erler saqal-murtyn burynǵydaı úıinen almaı, arnaıy salonǵa barýdy ádetke aınaldyrǵan. Tipti shýgarıng, pılıng qyzmetine jıi júginetinder kóbeıýde.
Tutynýshydan mamanǵa deıin
Baıqasaq, erler sán álemindegi tutynýshy ǵana emes, sulýlyq salony mamandaryna da aınalyp úlgergen. Áleýmettik jelide áıelderdiń sulýlyq salonynda jumys isteıtin er mamannyń kóbeıgenin baıqaımyz. Qyzyǵy, olardyń qyzmeti áıel vızajıst, shash árleýshige qaraǵanda joǵary. Názik jandylar da reti kelse, er mamanǵa júginýge qumar.
Atyraýlyq Adı Tajıev – alǵashqy vızajıst er mamandardyń qatarynda. Ol 17 jasynan bet árleýmen shuǵyldanyp keledi. Qazir aýqymdy aýdıtorııasy bar vızajıske aınalǵan.
– Eń alǵash Atyraý qalasynda vızajıst kýrsynyń bastapqy bólimin meńgersem, keıin Almaty qalasynda biliktilikti jetildirý synybynan óttim. Osy salany jetik meńgerip alý úshin, Máskeý qalasynyń ataqty vızajısi Goar Avetısıannyń sheberlik sabaǵyna qatystym. Áli kúnge árdaıym ózimdi shyńdap otyramyn.
Osyǵan deıin kóp shákirt daıyndap, shyǵardym dep aıta alamyn. Oqýlardy jeke jáne toppen ótkizemin. Osy kúnge deıin 100-ge jýyq qyzdy oqyttym. Kýrsty kemi 10 kún oqıdy. Kóp shákirtterim 5 sabaq oqyp, klıent qabyldap jatady. Bul men úshin qýantarlyq jaıt. Shákirtterimniń sapaly bilim alyp, sapaly jumys jasaýy basty qaǵıda. Qanshama qyz-kelinshekterdiń sulýlyqtaryna sulýlyq qosý, boıaýdy jarasymdy etip ornymen qoldaný ońaı jumys emes. Úlken shydamdylyq pen tózimdilikti talap etedi, – dedi Adı Tajıev.
Transplantatsııa da tabysqa aınalǵan
Sarapshylar erler arasyndaǵy kelbet kútiminiń bir tarmaǵyna shash pen saqal ósirýge arnalǵan ónimder men qyzmetti engizgen. Joǵaryda atap ótkenimizdeı, er azamattar arasynda qalyń shash pen qaýǵa saqal sán. Alaıda úrdiske ilesý keıbirine buıyra bermeıtini bar. Oǵan densaýlyq jaǵdaıy, genetıkalyq ahýal, ekologııa sebep bolyp otyr. Al 30-40 jas aralyǵyndaǵylarda shashtyń túsýi kóp kezdesedi. Osy turǵydan qarasaq, kóp er shash ósirýge arnalǵan ónimdi qoldanýǵa áýes. Qymbat sýsabyn, dári-dármek, kosmetıkalyq ónimderdiń saýdasy júrip tur. Eń sońǵy amalǵa shash transplantatsııasyn jatqyzýǵa bolady.
Qazir Astana, Almaty, Shymkent qalalarynda jalpy sany 25-ke jýyq shash transplantatsııasyn jasaıtyn ortalyq bar. Ortasha baǵa – 50 000 teńge men 750 000 teńge aralyǵynda. Buryn mundaı operatsııa úshin Túrkııa eline baratyn, qazir Qazaqstanda da jasatýǵa múmkindik týǵan. Sodan bolar, bul qyzmetke júginetin erlerdiń qatary artyp jatyr.
Alaıda trıholog dáriger Áıgerim Isamalınova shash otyrǵyzý operatsııasyna baıyppen qaraýǵa shaqyrdy. Sebebi bul protsedýra joǵary bilik pen tájirıbeni qajet etedi. Al jarnamasy jer jarǵanymen, keı shash transplantatsııasymen aınalysatyn mamannyń qabileti tómen. Zardabyn halyq tartyp otyr degen pikirde.
– Shash transplantatsııasyn jasaý mamannan asa sheberlikti qajet etedi. Kez kelgen transplantolog shashty sátti ornata alady deýge sený qıyn. Ornatý baǵyty men jolyn dál tappasa, ekken shashtan paıda joq. Ol azdaı. saldarynan shash qısyq ósýi múmkin. Sondyqtan betaldy jasaýǵa bolmaıdy. Donor aımaqtaǵy shash qalyń ba, adamnyń densaýlyq jaǵdaıy jaqsy ma, teriniń jaıy qalaı, bárin eskergen jón, – deıdi dáriger.
Eske sala keteıik, buǵan deıin qyzdar qaýymynyń «sulýlyqqa» qansha aqsha jumsaıtynyn jazǵan bolatynbyz.