SQO-da joǵary qan qysymymen 62 myńnan astam adam dáriger esebinde tur

PETROPAVL. QazAqparat – Soltústik Qazaqstan oblysynda bıyl qan aınalym júıesi aýralary boıynsha 47,5 myń adam skrınıngtik tekseristen ótýi tıis. Úsh aıdyń ishinde 9 myńnan astam adam tekserilse, sonyń shamamen ár úshinshisi dárigerlerdiń dıspanserlik esebine alyndy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

SQO kópbeıindi aýrýhana kardıologııalyq ortalyǵynyń málimetinshe, qan aınalymy júıesi aýrýlarynan ótken eki aıda 206 adam qaıtys bolǵan. 2020 jyly joǵary qan qysymymen 59 919 adam dıspanserlik esepte tursa, byltyr jańadan 4 778 adamda aýrý anyqtalyp, dáriger baqylaýyndaǵy syrqattardyń sany 62 351-ge jetti.

Bıyl qan aınalymy júıesi aýrýlary boıynsha 47 447 adam skrınıngten ótýi tıis. Úsh aıdyń ishinde 9 230 adam tekserildi. Nátıjesinde 317 adamda aýrý anyqtalyp, 313-i dıspanserlik esepke alyndy.

«Arterııalyq gıpertonııa uǵymynyń aýqymy keń. Kóp jaǵdaıda bul joǵary qan qysymymen qatysty. Al arterııalyq gıpertenzııa - bul óte baıaý, kóbinese baıqalmaıtyn, birneshe jyl ishinde damıtyn óte qaýipti aýrý. Arterııalyq gıpertenzııa búırek jumysynda jáne olardyń arterııalarynda aýytqýshylyq bar ekendigin kórsetedi. Sonymen qatar, bul aýrý tıreotoksıkozda - qalqansha beziniń aýrýy, ıaǵnı gormondar óndirisi joǵarylaǵan kezde bolady. Joǵary qan qysymy júrek aýrýlaryna ákeledi. Dáriger, em taǵaıyndamas buryn arterııalyq gıpertenzııanyń sebebin anyqtaýy tıis», - deıdi kardıologııalyq ortalyqtyń 1 kardıologııalyq bólimshesiniń meńgerýshisi Elena Donova.

Dárigerdiń aıtýynsha, gıpertonııanyń naqty neden týyndaıtyny belgisiz, biraq onyń paıda bolýyna áser etetin birqatar faktor bar, olar: kádimgi as tuzyn shamadan tys tutyný; temeki shegý; alkogoldi ishimdikter ishý; semizdik; kenetten strestik jaǵdaıǵa dýshar bolý nemese júıke sarqylýy; az qımyldaý.

«Gıpertonııanyń saldarynan tamyrlar turaqty túrde qysylyp, saldarynan mıǵa, búırekke jáne júrekke qan jetkiliksiz barady. Arterııanyń tarylýynan qan múldem barmaı toqtap qalýy múmkin. Bul qan aınalymyn buzyp, nátıjesinde ınsýlt nemese mıokard ınfarktisin týdyrýy múmkin. Gıpertonııa kezinde bas aýyrady, qulaq shýyldap, kóz qaraýytady, keýde tusy aýyryp, entigý bolady.

Eger qan qysymy kúrt kóterilse, onda qulaqtyń shýyldaýymen birge qusý, júrek aıný, kózdiń qaraýytýy jáne bas aýrýy paıda bolýy múmkin. Naýqastyń kóńil-kúıi de ózgerip, ólimnen qorqý sezimi paıda bolady. Mundaı jaǵdaıda qan qysymynyń óte joǵarylaǵany. Aýrýdyń kúrt asqynýy mıdyń, kózdiń, búırektiń jáne júrek pen qan tamyrlarynyń jumysyn buzady», - deıdi Elena Donova.

Gıpertonııa túrinde arterııalyq gıpertenzııany dárilik emes ádistermen emdeýge bolady. Ol úshin tuz, dámdeýishter, ońaı sińetin kómirsýlar men túrli maılardy qoldanýdy shektep, dıeta ustanǵan jón. As mázirine teńiz ónimderin, jańa pisken kókónister men jemisterdi, sondaı-aq kaltsıı, magnıı jáne kalıı bar ónimderdi kópten engizý kerek.

«Stress - arterııalyq gıpertenzııanyń alǵashqy sebepteriniń biri. Mindetti túrde fızıkalyq belsendilik, sonyń ishinde júzýmen aınalysý. Artyq salmaqpen kúres, salmaq joǵaltpaı, gıpertonııanyń aldyn-alý týraly aıtýdyń qajeti joq. Temeki shegýden bas tartý qajet. As tuzyn tutynýdy azaıtyp, spırttik ishimdikterden bas tartý kerek. Adam tuqym qýalaýshylyq pen qorshaǵan ortany ózgerte almaǵanymen, ómir súrý jáne tamaqtaný saltyna áser ete alady. Arterııalyq gıpertenzııasy bar patsıentter dárigerdiń usynymdaryn qatań ustanýy jáne preparattardy taǵaıyndaý boıynsha qabyldaýy tıis, osylaısha asqynýǵa jol bermeıdi», - deıdi kardıolog dáriger.