SQO-da týberkýlezben aýyrý shamamen 16 paıyzǵa artty
SQO sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń basshysy Áset Jumataevtyń aıtýynsha, oblysta týberkýlezge qatysty epıdemıologııalyq jaǵdaı turaqsyz. 2021 jyly dert jańadan 183 adamda anyqtalsa, byltyr 210 adam dıspanserlik esepke alyndy.
«Týberkýlez álemdegi eń kóp taralǵan aýrýlardyń biri. Qazirgi medıtsına týberkýlezdiń aldyn alýǵa, naýqastardy erte anyqtaýǵa jáne tıimdi emdeýge qaýqarly. Soǵan qaramastan búgingi kúni týberkýlez máselesi tolyq sheshilmeı otyr. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetinshe, JITS, bezgek jáne tropıkalyq aýrýlardan qaraǵanda týberkýlezden qaıtys bolatyn adamdar sany álde qaıda kóp», - deıdi Áset Jumataev.
Týberkýlezben aýyrǵandardyń basym bóligi Petropavl turǵyndary, oblys ortalyǵynda syrqattanýshylyq - 22,25%, Qyzyljar aýdanynda 10 jaǵdaıǵa Aıyrtaý aýdanynda 7 jaǵdaıǵa, Esil aýdanynda 4 jaǵdaıǵa artqan.
Sonyń ishinde 15-17 jastaǵy jasóspirimder arasynda týberkýlezben aýyrǵandar sany 2 esege ósken. Osylaısha byltyr dert juqtyrǵan 6 jasóspirim anyqtalǵan.
«Jasóspirimderde aǵzanyń gormonaldy qaıta qurylýyna baılanysty ımmýnıtet tómendeıdi, saldarynan bala juqpaly aýrýlarǵa beıim bolady. Sondaı-aq qaýipti dert COVID-19 ben aýyrǵan jasóspirimderde, buryn týberkýlez anyqtalǵan balalarda tirkelip otyr», - deıdi oblystyń bas sanıtar dárigeri.
Mamannyń aıtýynsha, týberkýlezge tán belgiler paıda bola bastaǵan jaǵdaıda birden dárigerge kórinip, ýaqtyly emdelý qajet. Sonda ǵana týberkýlezdi juqtyrmaı, onyń asqynýynyń aldyn alýǵa bolady.
«Týberkýlezdiń negizgi belgileri: 2 aptadan astam jótel, keýde tusynyń aýyrýy, túnde terleý, dene salmaǵynyń tómendeýi, temperatýranyń 37 - 37,5 gradýsqa deıin uzaq ýaqyt boıy saqtalýy, jalpy álsizdik. Bul belgiler basqa aýrýlarǵa da tán. Sondyqtan naqty dıagnozdy tek dáriger ǵana qoıady. Jótel - ókpe týberkýleziniń juqpaly túrimen aýyratyn naýqastarda negizgi sımptom. Sondyqtan, eger jótel paıda bolsa jáne osy belgilerdiń kez-kelgeni bolǵan jaǵdaıda, dárigerdiń qabyldaýyna barǵan jón. Týberkýlez anyqtalǵan kezde emdeýshi ftızıatr dárigeriniń barlyq talaptaryn qatań saqtaý qajet. Emdeý rejımi men ýaqyty - týberkýlezdiń túrinen jáne emdelýge baılanysty. Aýrý sozylmaly túrge, odan ári aýyr túrge aınalmaýy úshin emdelý ýaqyty uzaq, tolyq, jáne úzdiksiz bolýy kerek. Emdeýdiń jalpy kýrsy keminde 6-8 aı. Týberkýlezdi emdeý barlyq kezeńderde tegin júrgiziledi», - deıdi Áset Jumataev.
Sanıtar dárigerdiń aıtýynsha, týberkýlez ınfektsııasynyń negizgi berilý joly – aýa tamshysy. Týberkýlezdiń belsendi túrimen aýyratyn naýqas jótelgende, túshkirgende qaqyryqpen birge týberkýlez taıaqshalaryn shyǵarady.
«Jótel kezinde qorshaǵan aýada qaqyryqtyń eń kishkentaı bólshekteri 2 metrge deıin taralady. Kúnine naýqas qorshaǵan ortaǵa jótelý arqyly 7 mlrd-qa deıin týberkýlez qozdyrǵyshyn bóledi. Aýada týberkýlez mıkobakterııalary birneshe saǵatqa deıin saqtalýy múmkin. Em qabyldamaǵan naýqas adam 10 adamnan 15 adamǵa deıin juqtyrady. Juqtyrǵan adamdardyń tek 5-10% aǵza ımmýnıteti álsiregen jaǵdaıda týberkýlezben aýyratyny belgili. Sondyqtan maskúnemder, nashaqorlar, AITV ınfektsııasymen jáne sozylmaly aýrýlarmen aýyratyn adamdar jıi juqtyrady», - deıdi SQO sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń basshysy Áset Jumataev.
