SQO-da tek qulpytas jasaýmen aınalysatyn erekshe aýyl bar
PETROPAVL. KAZINFORM – Soltústik Qazaqstan oblysyndaǵy Gornoe eldi mekeni turǵyndary qulpytas jasaýdy kásipke aınaldyrǵan. Keıbiri bul ispen 30 jylǵa jýyq aınalysyp keledi.
Gornoe aýyly Jaman-sopka shaǵyn taýynyń eteginde ornalasqan. Eldi meken mal sharýashylyǵymen aınalysýǵa qolaısyz, sol sebepti turǵyndar tas óńdeýdi qolǵa alǵan. Munda qazir 30 shaqty úı bolsa, sonyń jartysynan astamy qulpytas jasaıdy.
Qorǵanbek Ábilovtiń bul aýylǵa kóship kelgenine 20 jyldan asqan. Júrgizýshi, qurylysshy bolyp istegen ol sońǵy 15 jyldan beri tas óńdep, tapsyrys qabyldaıdy.
– Shóp alý kerek, otyn alý kerek, bir tasymdy ótkizsem bir qystyq otynymdy satyp alamyn. Men qazir zeınetkermin, men úshin bul ermek, jastarǵa qıyn. Taspen jumys isteý ońaı emes, «tas qoparyp keldiń be» dep bekerden aıtpaıdy ǵoı.
Bul tasty ana jaqta karer bar, sodan arshyp alý kerek. Eki-úsh jigitten júredi. Qoparyp, tazalap, kesemiz, sosyn artyp ákelip, úıleriniń qasynda isteıdi. Bir-birimizge kómektesemiz, ákelisemiz. Shańnyń ishinde otyrý ońaı ma, - deıdi Qorǵanbek Ábilov.
Qabir basyna qoıatyn tasty jasaý úshin zeınetker 3-5 kún ýaqyt jumsaıdy.
– Jastar 1-1,5 kúnde isteıtin shyǵar múmkin. Ádemileımiz, týǵan aıdyń sýretin salamyz. Bul daıyn tas, bıiktigi 1,60 sm.
Іzdegen kisiler keregin aıtyp, tapsyrys beredi. Astynan jerge kómip ornatýǵa 50 sm qaldyramyz. Ártúrli tasqa tapsyrys beredi, keıbiri tipti 2-2,5 metr bıik qylýymyzdy suraıdy, - deıdi aýyl turǵyny.
Sheberdiń aıtýynsha, burynǵydaı emes, qulpytastyń pishini ózgergen.
– Atalarymyz buryn zıratqa basy dóńgelenip kelgen tastardy qoıǵan, naǵyz qazaqtyń, musylmannyń tasy osyndaı bolýy kerek. Bizde isteımiz, biraq kóbine tapsyrys berýshiniń tilegi oryndalady, - deıdi Qorǵanbek Ábilov.
Kórshi úıdegi Qaırat Shoqybaev ta 25 jyldan artyq qulpytas jasaýmen aınalysyp keledi.
– Aldynda «bolgarka» joq kezde qolmen istedik. Ol kezde qıyn bolatyn, qazir negizgi jumys elektr quraldarmen atqarylady. Adamdardyń bireýi qalyńyn izdeıdi, bireýine juqasy kerek. Eń qıyny, menińshe, qajetti materıaldy taýyp alý. Keıde qajetti tas tabylmaı aptalap júrip qalamyz. Sosyn úıge keıde artyp, keıde traktormen súırep ákelemiz. Al úıdiń janyna kelgesin aqyryn ystyqqa, sýyqqa qarama isteı beremiz, - deıdi aýyl turǵyny.
Gornyıda jasalǵan qulpytasty kórshi óńirlerden kelip áketedi eken.
– Qaraǵandydan da kelip áketkender bar. Kórshi Reseıdiń Túmeninen, Omby, Qorǵannan kelip alady. Negizinen Kókshetaý men ózimizdiń oblys turǵyndary keledi. Sebebi myqty tastar, taza granıt, sol úshin keledi, uzaq turady, jazýy da ketpeıdi. Osynda jıyrma shaqty adam aınalysamyz, biraq aıyrmashylyq bolady ǵoı, árkim ártúrli isteıdi. Sýreti ártúrli. Biri qalyń, endi biri juqa etip isteıdi. Betindegi meshit sýreti de ártúrli salynady. ıAǵnı, árkimniń qoltańbasy bar. Óz tasymdy men birden tanımyn, - deıdi Qaırat Shoqybaev.
Buǵan deıin Petropavlda kóne Qurandar kórmesi ótip jatqanyn jazǵan edik.