SQO-da AITV juqtyrǵan 10 balany dárigerler baqylaýyna alǵan
PETROPAVL. KAZINFORM – Soltústik Qazaqstan oblysynda adamnyń ımmýntapshylyq vırýsy ınfektsııasyn juqtyratyndar sany artyp otyr. Óńirlik AITV ınfektsııasynyń profılaktıkasy jónindegi ortalyqtyń málimetinshe, qazirgi ýaqytta dertti juqtyrǵan 1,4 myńǵa jýyq adam esepke alynǵan.
Ortalyqtyń bólimshe meńgerýshisi Qarlyǵash Aqynovanyń aıtýynsha, adamnyń ımmýntapshylyq vırýsy ınfektsııasyn (AITV) qazir jyl saıyn jańadan 100-den astam adam juqtyrady. Buryn jańa shyqqan kezde aýyrǵandardyń 90% ıne arqyly esirtki tutynatyndar bolsa, qazir 50/50, ıaǵnı jynystyq qatynas arqyly juqtyratyndar kóbeıgen.
«Qazirgi ýaqytta bizdiń baqylaýymyzda 10 bala bar. Olar aýrýdy analarynan juqtyrǵan. Eskere keter jaıt, shamamen sońǵy 5 jyldan beri bizde mundaı jaıttar jańadan tirkelgen joq. Bizde AITV juqtyrǵan analar jylda bosanady, olar der kezinde aldyn alý emin alady. Nátıjesinde deni saý bala týady. Mundaı náresteni biz 1,5 jyl baqylaımyz. Úsh ret PTsR-taldaý jasap, VICh bar-joǵyn anyqtaımyz, keıin bala 1,5 jasqa kelgende ımmýnofermenttik taldaý júrgizip, aýyrmaıtynyna kóz jetkizip baryp, esepten alamyz. Mundaı balalar bizde kóp», - deıdi ortalyq mamany.
Ókinishke oraı, AITV juqtyrǵandar ómir boıy emdelýi qajet. Qazirgi ýaqytta osy ınfektsııany juqtyrǵandar qabyldaıtyn preparattardyń barlyǵy aýrýdy basýǵa, vırýstyń kóbeıýine jol bermeýge negizdelgen. Vırýstan tolyq qutqaratyn em áli tabylǵan joq. Dári-dármek, emdeý – bári tegin.
«Qazirgi ýaqytta sapaly em bar – antıretrovırýstyq terapııa dep atalady. Bul vırýsty baqylaýda ustap, kóbeıýge múmkindik bermeıdi. Emdi ýaqytynda bastap, dárigerdiń nusqaýlaryn buljytpaı oryndaǵan jaǵdaıda qalypty ómir súre alady.
Dúnıejúzilik Densaýlyq saqtaý uıymynyń usynysymen, biz qandaǵy anyqtalmaıtyn vırýstyq júktemesi bar VICh syrqattar bolýy úshin jumys istep jatyrmyz, óıtkeni mundaı adam ınfektsııa kózi bola almaıdy, onyń ınfektsııany basqa adamǵa taratý múmkindigi joq. Aǵzadaǵy vırýstardy basý arqyly ony taralmaıtyndaı etý.
Dıskordantty jup degen bar, bul – erli-zaıyptynyń bireýinde VICh oń, ekinshisinde teris nátıje bolady. Bizdiń maqsatymyz, ony emdeý arqyly qasyndaǵy seriktesine qaýipsiz etý. Taǵy bireýi - «Baılanysqa deıingi profılaktıka» atty baǵdarlamamyz. Munda kerisinshe, aýyrmaıtyn adam aldyn alýdan ótedi. Bul únemi qoldanylsa AITV-ınfektsııasynyń taralýyn boldyrmaýdyń óte tıimdi ádisi. Ádette, baılanysqa deıingi profılaktıkada juqtyryp alý qaýpi joǵary adam tabletka túrinde belgili bir preparattardy kúndelikti qabyldaýy qajet», - deıdi Qarlyǵash Aqynova.
Oblysta 2019 jyldan beri AITV-men ómir súretin adamdarǵa arnalǵan «Answer» qoǵamdyq qordyń fılıaly jumys isteıdi. Bul jerde tek psıhologııalyq qana emes, áleýmettik, zańǵa qatysty kómek beredi. Qujat jasatýǵa da kómektesedi.
«AITV-ǵa tekserilý úshin bizdiń ortalyqqa kelýge bolady, jańashyldyǵymyz bar. Kez-kelgen adam endi bizdiń ortalyqqa kelip, qan tapsyra alady. Keıin QR-kod beremiz, ekinshi kúni sol arqyly onlaın nátıjeni bile alady. Sondaı-aq mamandarymyz osy taldaý boıynsha suraqtarǵa, qajet bolǵan jaǵdaıda, tolyq jaýap beredi. Munyń bári qupııa júrgiziledi. Al eger taldaý oń nátıje berse, onda bizdiń ortalyqqa kelip, mamannyń keńesin alý qajet. Syrqat dıspanserlik esepke alynyp, em-dom júrgiziledi.
AITV jynys joly jáne qan arqyly juǵady. Eger de adam qaýip tobyna jatsa, onda jylyna birneshe ret tekserilgeni jón. Immýnıtettiń buzylýyna baılanysty aýrýlarda nemese pnevmonııamen jıi aýyratyn bolsa, terisinde bórtpe paıda bolsa nemese sebepsiz salmaq joǵalta bastasa, mundaı jaǵdaıda da birden baryp tekserilgen jón», - deıdi dáriger.
Turǵyndar tekserilý úshin kez-kelgen emhanaǵa baryp tegin qan tapsyra alady. Zerthana SQO AITV ınfektsııasynyń profılaktıkasy jónindegi ortalyqta ornalasqan. Barlyq taldaýǵa alynǵan qan osy jerge keledi.
«AITV – ortaq másele. Dıskrımınatsııalaý, stıgma máselesi bar, biraq biz qoldan kelgenshe munymen kúresip jatyrmyz. Bul AITV juqtyrǵan adamdar bizge qaralýǵa qoryqpaı, sapaly em alýy úshin qajet. Mundaı dertti juqtyrǵan adam emdelý arqyly aldymen óz densaýlyǵyn jaqsartady, sondaı-aq jaqyn adamdaryn osy aýrýdan qorǵaıdy», - deıdi bólim meńgerýshisi Qarlyǵash Aqynova.
Buǵan deıin SQO-da AITV juqtyrǵandardyń arasynda erlerdiń úlesi basym ekenin aıtqan edik.
