Sırek kadrlar: Kemel Toqaev pen qazaq qalamgerleri Qyzylordada
ALMATY. KAZINFORM — 1983 jyldyń kókteminde Qyzylorda oblysy aýqymdy mádenı sharanyń ortalyǵyna aınaldy. Munda qazaq keńestik ádebıetiniń kúnderi ótti. Qazaq ádebıetiniń úzdik ókilderimen júzdesýdi asyǵa kútken qyzylordalyqtar jazýshylar delegatsııasyn ystyq yqylaspen qarsy aldy. Bul tarıhı sát tek gazet betterinde ǵana emes, sırek kezdesetin fotosýretterde de saqtalyp qaldy.
Syr eli jazýshylar delegatsııasyn aerodromnan gúl, nan-tuz jáne mýzykamen qarsy alǵan. Bul kezdesýdi jýrnalıst O. Japparhanov bylaı sıpattaıdy:
«1983 jyldyń 27 mamyry, saǵat 16:40–ta Syrdyń kóginde kúmis ushaq kórindi. Qazaq keńestik ádebıetiniń kúnderine kelgen qalamgerlerdi qarsy alý úshin aerodromǵa jınalǵan halyq qol shapalaqtap, qoshemet kórsetti. Aınalada «Qosh keldińizder, sóz zergerleri!» degen sálemdesýler aıtylyp, gúldiń jupar ıisi aýada tarap, áýen áýelep turdy».
Qyzylordada ótken ádebı kúnderge qatysqan qalamgerler týraly maqalada bylaı delingen:
Delegatsııany KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń birinshi hatshysy, belgili aqyn Juban Moldaǵalıev bastap kelgen. Sonymen birge kórnekti aqyndar — Ábdildá Tájibaev, Syrbaı Máýlenov, S. Seıitov, A. Jámıshev, S. Jıenbaev, L. Krıvoşekov, R. Kýnakova, A. Baqtygereeva, A. Shamkenov, sondaı-aq prozashylar Tahaýı Ahtanov, Dúkenbaı Dosjanov, Kemel Toqaev, N. Seralıev te bolǵan. Sondaı-aq akademık Muhamedjan Qarataev pen Rahmanqul Berdibaev syndy belgili ádebı synshylar da qatysqan.
Al myna sýrette qazaq ádebıeti kúnderiniń resmı ashylý saltanatyna qatysqan aqyn-jazýshylar beınelengen. Olardyń arasynda belgili jazýshy, redaktor, Ekinshi dúnıejúzilik soǵystyń ardageri, Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń ákesi — Kemel Toqaev ta bar. Ol óz zamandastary — belgili qalamgerler men qoǵam qaıratkerleriniń ortasynda tur.
Kemel Toqaev — shytyrman oqıǵaly jáne detektıv janryndaǵy tanymal týyndylardyń avtory retinde qazaq ádebıetiniń damýyna zor úles qosqan tulǵa. Onyń alǵashqy jınaǵy — «Juldyzdy joryq» 1954 jyly jaryq kórgen. Keıin «Soldat soǵysqa ketti», «Erekshe tapsyrma», «Sońǵy soqqy», «Túngi atý», «Sarbaǵanda bolǵan is» syndy romandary men povesteri Qazaqstanda ǵana emes, shet elderde de keńinen tanymal boldy.
І jáne ІІ dárejeli Otan soǵysy ordenderimen jáne eki márte «Erligi úshin» medalimen marapattalǵan. Soǵystan keıin respýblıkalyq gazetterde jaýapty qyzmetter atqardy. 1980–1984 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵynda ádebı keńesshi boldy.
Bul sýretter oblystyq «Lenın joly» (qazirgi «Syr boıy») gazetiniń 1983 jylǵy 27 jáne 28 mamyr kúngi sandarynda jarııalanǵan. Olar — jaı ǵana kadrlar emes, tutas bir kezeńniń kýási. Ádebıet qoǵam ómiriniń mańyzdy bóligi bolǵan, al kitaptar halyqtyń shynaıy qyzyǵýshylyǵyn týdyrǵan ýaqyttyń aıǵaǵy.
Aıta keteıik, Jeńistiń 80 jyldyǵynda Vladımır Pýtın Qasym-Jomart Toqaevqa Reseı Federatsııasynyń Qorǵanys mınıstrligi arhıvinen alynǵan gvardııa serjanty Kemel Toqaevty Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵymen marapattaý paraǵyn tabystaǵan bolatyn.
Kemel Toqaev kórgen soǵys týraly myna jerden oqı alasyz.