ShOLÝ: Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qyzmeti

ASTANA. QazAqparat - Búkilqazaqstandyq birliktiń biregeı modelin qalyptastyrýda Qazaqstan halqy Assambleıasy (QHA) mańyzdy ról atqarady. Álemdik jahandaný protsesiniń damý úderisteri qarqyndy júrgen shaqta álemde túrli geosaıası oıyndar beleń alyp, jer sharynyń túkpir-túkpirinde soǵys órtteri tutanyp adamzatbalasyn alańdatatyn jaǵdaıǵa jetti. Táýelsizdigimizdiń alǵashqy jyldarynyń ózinde-aq Memleket basshysy bolashaq joba josparynyń jaı-japsarynyń keı tustaryna toqtalǵan bolatyn.

Sondaı-aq, Elbasy bul qurylymnyń basty mindeti memlekettik ulttyq saıasatty iske asyrý, Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy qoǵamdyq-saıası turaqtylyqty qamtamasyz etý, memlekettik jáne azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń etnosaralyq qatynastar salasyndaǵy ózara is-qımylynyń tıimdiligin arttyrý bolyp tabylatynyn naqtylap ótti.

Tyńnan túren salǵan, bul ıdeıany El Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 1992 jylǵy Táýelsizdiktiń birinshi jyldyǵyna arnalǵan Qazaqstan halyqtarynyń forýmynda aıtty. Arada úsh jyl ótkende, ıaǵnı1995 jylǵy 1 naýryzda Qazaqstan halqy Assambleıasyn Memleket basshysy janyndaǵy konsýltatıvti-keńesshi organ mártebesimen qurý týraly Prezıdenttiń Jarlyǵy shyqty.

Óz tarıhynda Assambleıa QR Prezıdenti janyndaǵy konsýltatıvti-keńesshi organnan myqty quqyqtyq negizge jáne qoǵamdyq-saıası mártebege ıe konstıtýtsııalyq organǵa deıin ósti.

2007 jylǵy mamyr aıynda Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýtsııasyna birqatar ózgerister engizildi. Qazaqstan halqy Assambleıasyna konstıtýtsııalyq mártebe berildi, ol QR Parlamenti Májilisine toǵyz depýtat saılaý quqyǵyna ıe boldy. Osy arqyly Assambleıanyń qoǵamdyq-saıası róli aıtarlyqtaı artty.

2008 jylǵy 20 qańtarda elimizdiń Prezıdenti «Qazaqstan halqy Assambleıasy» týraly álemde balamasy joq zańǵa qol qoıdy. Sóıtip, Qazaqstan halqy Assambleıasy elimizdiń saıası júıesiniń tolyqqandy bóligine aınaldy. Onyń qyzmetiniń normatıvtik quqyqtyq negizderi aıqyndaldy.

Assambleıa memlekettik ulttyq saıasaty ázirleýge jáne júzege asyrýǵa, Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy qoǵamdyq-saıası turaqtylyqty qamtamasyz etýge yqpal jasaıdy.

Assambleıanyń maqsaty - qazaq halqynyń toptastyrýshylyq rólin arqaý ete otyryp, qazaqstandyq patrıotızm, Qazaqstan halqynyń azamattyq jáne rýhanı-mádenı ortaqtyǵy negizinde qazaqstandyq birkelkilikti  jáne básekege qabiletti ultty qalyptastyrý protsesinde respýblıkadaǵy etnosaralyq kelisimdi qamtamasyz etý.

Assambleıanyń negizgi mindeti - etnosaralyq qatynastar salasynda memlekettik organdarmen jáne azamattyq qoǵam ınstıtýttarymen tıimdi ózara is-qımyldy qamtamasyz etý, qoǵamda etnosaralyq kelisimdi jáne toleranttylyqty odan ári nyǵaıtý úshin qolaıly jaǵdaı jasaý, el birligin nyǵaıtý, qazaqstandyq qoǵamynyń negiz qalaýshy qundylyqtary boıynsha qoǵamdyq kelisimdi qoldaý jáne damytý. Sonymen qatar, Qazaqstan halqy Assambleıasy memlekettik organdarǵa ekstremızm men radıkalızm kórinisterine qarsy áreket etýge, azamattardyń demokratııa normalaryna negizdelgen saıası-quqyqtyq mádenıetin qalyptastyrýǵa kómek kórsetedi. Assambleıa etnomádenı birlestikterdiń kúsh biriktirýin qamtamasyz etedi, etno mádenı ortalyqtardyń, Qazaqstan halqynyń ulttyq mádenıetteri, tilderi men dástúrleriniń órkendeýin, saqtalýyn, jáne damýyn qamtamasyz etedi.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdentine - Elbasyna Qazaqstan halqy Assambleıasyn ómir boıy basqarý quqyǵy tıesili.

Assambleıa qurylymdyq jaǵynan Assambleıa sessııalarynan, Assambleıa keńesi men Hatshylyǵynan, oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń assambleıalarynan turady.

Assambleıa sessııasy (Assambleıa músheleriniń jınalysy) - onyń joǵary basshylyq organy. Sessııany Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti qajettilikke qaraı, biraq jylyna keminde bir ret shaqyrady.

Sessııalar aralyǵyndaǵy kezeńde Assambleıany basqarýdy Assambleıa Keńesi júzege asyrady. Keńeske respýblıkalyq etnomádenı birlestikterdiń ókilderi, qoǵam qaıratkerleri, Parlament depýtattary, mınıstrler, oblys ákimderi enedi.

Assambleıa Tóraǵasynyń etnomádenı birlestikterden taǵaıyndalatyn orynbasarlary almastyrý tártibimen Keńestiń usynymynyń negizinde QR Prezıdentiniń ókimimen taǵaıyndalady.

Assambleıanyń jumys organy Assambleıa Hatshylyǵy Prezıdent Ákimshiliginiń qurylymynda derbes qurylymdyq bólim bolyp tabylady. Hatshylyqty bir mezgilde Assambleıa Tóraǵasynyń orynbasary bolyp tabylatyn Hatshylyq meńgerýshisi basqarady. Osy tetikter Assambleıanyń memlekettik basqarý men qoǵamdyq qatynastardaǵy naqty áreket etýi men tıimdiliginiń negizi.

Assambleıanyń jáne oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń assambleıalarynyń quramy Qazaqstan Respýblıkasy azamattaryn - etnomádenı jáne ózge de qoǵamdyq birlestik ókilderin, memlekettik organdar ókilderin jáne qoǵamda ózindik orny, abyroı-bedeli bar tulǵalardy qamtıdy.

Qazirgi ýaqytta Assambleıa quramynda 394 múshe bar.

Assambleıanyń basty erekshelikteriniń biri onyń elimizdiń joǵary zań shyǵarý organynda - Parlamentte etnostyq toptar múddeleriniń kepildi ókildik etýin qamtamasyz etýi bolyp tabylady.

Parlament Májilisine Qazaqstan halqy Assambleıasynan saılanǵan 9 depýtat elimizdiń barlyq etnostary atynan ókildik etedi. Budan basqa qazaqstandyq etnostyq qoǵamdastyq ókilderi Parlamenttegi ókildigi ókildi organdarǵa saıası partııalar arqyly saılaýǵa tikeleı qatysý negizinde júzege asyrylady.

 «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigiMemleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen qurylǵan Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly sholýdy oqyrmandar nazaryna usynady.

*** 

Bizdiń jolymyz - ol birlik joly jáne azamattyq birtektilik negizinde ultty dáıektilikpen qalyptastyrý joly. Bul jaıynda Aqorda jarııa etken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda aıtylǵan.«Bizdiń jolymyz - ol birlik joly jáne azamattyq birtektilik negizinde ultty dáıektilikpen qalyptastyrý joly. Qazaqstandyqtardyń azamattyq birtektiligi men birtutastyǵyn nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan tórtinshi reformanyń máni de dál osynda»,-  dep jazady Elbasy. Memleket basshysy bizde qazirdiń ózinde Qazaqstan halqy Assambleıasy men Máńgilik El  jalpyulttyq ıdeıasy syndy eki negiz bar ekendigin, olardy damyta otyryp, biz ózimizdiń Bolashaǵy Birtutas Ultty dáıekti túrde nyǵaıta beretindigimizdi atap ótken. Elbasynyń atap ótýinshe, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń mıssııasy - bizdi etnosaralyq beıbitshilik pen kelisimniń myzǵymastyǵyna bastaıtyn jol. «Ǵylym jerdegi árbir etnos kem degende bir aıryqsha sapaǵa ıe degendi aıtady. Bizdiń ómirimiz qazaqstandyq 100 etnostyń 100-den kem emes, aıryqsha jáne qaıtalanbas erekshelikteri bar ekenin kórsetip otyr. Olardyń bári jınalyp kelgende bizdiń Birtutas Ultymyzǵa tamasha artyqshylyqtar beredi. Kópetnostyq - bizdiń ortaq uly qazynamyz! Mine, 20 jyldan beri Qazaqstan halqy Assambleıasy osy baılyqtyń basty saqtaýshysy mıssııasyn tabysty atqaryp keledi. Assambleıa - bizdiń qazaqstandyq birtektiliktiń negizi de osy», -  deıdi QR Prezıdenti. «Ekinshiden, biz Máńgilik El  jalpyulttyq ıdeıasyna ıe boldyq. «EL» sózinde úlken biriktirýshi kúsh bar, óıtkeni, barlyq ýaqyttarda da týǵan jer qazaqstandyqtar úshin eń jaqyn jáne ózine tartýshy qundylyq bolǵan jáne bolyp qala beredi. Máńgilik El ıdeıasynda bolashaqqa degen jalpyhalyqtyq senim aınadaǵydaı kórinis tapqan. Jasampaz qazaqstandyq patrıotızmniń osynaý negizin biz ózimizdiń uly isterimizben qalyptastyrdyq. Ony nyǵaıtyp jáne kóbeıtip qana qoımaı, sonymen birge, urpaqtan urpaqqa, dáýirden dáýirge ulastyryp otyrý kerek. Máńgilik El  Patrıottyq aktisiniń tarıhı jáne rýhanı kúshi de osydan tanylýy tıis. Biz birtutas azamattyq, Máńgilik El jalpyulttyq qundylyqtary qaǵıdatynda, Táýelsizdik jyldary ishindegi bizdiń jetistikterimizdi jumyldyrý, sondaı-aq, úsh tuǵyrly til mádenıetin engizý negizinde Qazaqstan qoǵamyn damytý arqyly ortaq birtektilik pen el birligin nyǵaıtýdy maqsat etýdemiz.Bizdiń kúretamyrlyq basymdyqtarymyz da osy.  Osy baǵyttar boıynsha jumysty jalǵastyrý úshin, sóz joq, EYDU elderiniń tetikter júıesi paıdalanylady. Olar qazaqstandyq erekshelikti eskere otyryp, eń aldymen, mádenıet pen bilim berý salasyn jańǵyrtý úshin, jastardy áleýmettendirý jáne patrıottyq tárbıe berý úshin beıimdelgen», - deıdi Elbasy.

«Memleket qurýdyń jańa belesinde ult birtektiligi men birtutastyǵyn nyǵaıtýdaǵy bizdiń strategııamyzda qaǵıdatty mańyzdy sát bar. Birtektilik pen birtutastyq boıynsha búkil jumysty biz Qazaqstan halqy Assambleıasy aınalasynda túzetin bolamyz. Ol sheshýshi qaǵıdat. EYDU elderiniń tájirıbesi birtektilik pen birtutastyqtyń tek naqty faktorlarǵa - merıtokratııaǵa, kásibı memlekettik apparattyń tıimdi jumysyna, zańnyń ústemdigin qamtamasyz etýge, ekonomıkalyq ósimge, esep beretin memlekettiń transparentti jumysyna ǵana arqa súıeı alatynyn kórsetip otyr. Basqasha aıtqanda, Ult josparynyń barlyq 100 qadamynyń tabysty nátıjelerine arqa súıeıtin bolady», - deıdi QR Prezıdenti. Elbasynyń atap ótýinshe, birtektilik pen halyqtyń birligi negizinde birtektilikti nyǵaıtý úshin ınstıtýttyq negiz qurý maqsatynda zańdar, Prezıdent jarlyqtary, Úkimet qaýlylary, Memlekettik hatshy ókimderi pishiminde birqatar qujattar ázirlendi. Ult josparynyń tórtinshi baǵytyn júzege asyrýdy zańnamalyq qamtamasyz etý úshin Parlament Qazaqstan halqy Assambleıasy, memlekettik rámizder, mádenıet jáne tarıhı-mádenı muralar, týrızm, úkimettik emes uıymdar qyzmeti máseleleri týraly zańdarǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizdi. Sondaı-aq, Qaıyrymdylyq, demeýshilik jáne metsenattyq qyzmet týraly jańa Zań qabyldandy. «3 jańa Tujyrymdama ázirlendi - birtektilik pen birtutastyqty nyǵaıtý jáne damytý, Qazaqstan halqy Assambleıasyn 2025 jylǵa deıin damytý, dene tárbıesi men sportty 2025 jylǵa deıin damytý. Mádenı saıasat tujyrymdamasyna, memlekettik damý jáne tilderdiń jumys isteýi, bilim berý baǵdarlamasyna mańyzdy ózgertýler engizildi. Onyń syrtynda Týrıstik salany damytý tujyrymdamasy, 2020 jylǵa deıin úsh tildi bilim berýdi damytýdyń jol kartasy ázirlendi», - dep jazady Memleket basshysy.

Almatydaǵy Dostyq úıinde de «Nursultan Nazarbaevtyń 5 ınstıtýttyq reformasy» forýmy ótip, munda Elbasy eńbegi jaıly sóz qozǵaldy. Jıyn barysynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń jyldyq jumysy qorytyndylanyp, QHA tóraǵasynyń orynbasary Eraly Toǵjanov aıtqandaı, óziniń maqalasynda Memleket basshysy Assambleıa jumysynyń jańa formatynyń basty baǵyttaryn aıqyndap berdi. «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasy 5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrýdyń tájirıbelik jol kartasy ispettes. Bul maqala arqyly Ult josparynyń praktıkalyq júzege asyrylýy bastalyp ketti deýge bolady. Búgingi is-sharamyz jalpy birtutas ulttyń bolashaǵy týraly bes ınstıtýttyq reformanyń baǵytynda júrgiziletin tórtinshi reforma. Bunyń negizinde, sóz joq, «Úlken el - úlken otbasy» atty úlken jobanyń júzege asyrylýy jatyr. Nege deseńizder, joba búgin ǵana júzege asyp jatqan joq. Ótken jyldyń ózinde bastap ketkenbiz», - dedi ol.Eraly Toǵjanov byltyr Assambleıa jylynda atqarylǵan jumys jaıly aıtyp ótti.  Onyń ishinde 2002 jyly qabyldanǵan QHA týraly zańǵa birneshe ózgeris engizildi. «Úlken el  - úlken otbasy» jobasy aıasynda 20 naqty shara júzege asyryldy. «20 ıgi is» jobasy aıasynda elimizdiń muqtaj otbasylaryna 2 mlrd.teńge jınaldy. Bul baǵyttaǵy jumys bıyl da jalǵasatyn bolady. «Memleket basshysy aıtqandaı, biz basty 5 qaǵıdatty ustanýymyz kerek: negizdilik, sabaqtastyq, transparenttik, qadaǵalaý men baqylaý. Onyń ishinde 25 qaǵıdat qazir júzege asyrylý ústinde», - dedi E.Toǵjanov. Shara sońynda QHA jalaýy saltanatty túrde Respýblıkalyq Dostyq úıine tapsyryldy.    
Áıgili aǵylshyn premer-mınıstri Ýınston Cherchıl bir sózinde: «Qoǵam qysymǵa ushyraǵanda qarapaıym halyq birikse jańa jetistikterge qol jetkizýdiń múmkindigi mol» degen eken. Shyndyǵynda, qazir qoǵamdy biriktiretin jaǵdaı týyp keledi. Al ondaı birigýdiń basty baǵytyn jaqynda ǵana «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasynda Elbasy jarııalaǵan bolatyn.Ult josparynyń ózegi negizinen byltyrǵy kezekten tys prezıdenttik saılaýda tuǵyr retinde qalanǵany belgili. Odan keıingi kezeńde Prezıdent Úkimet pen Parlament aldyna tapsyrmalar júktep, «100 naqty qadam» boıynsha zańnamalyq tetikter qamtyldy. 59 zań qabyldanyp, onyń barlyǵy jańa jyldan kúshine enip otyr. Al Elbasynyń baǵdarlamalyq maqalasynda ǵasyr ortasyna qaraı álemdegi ozyq damyǵan 30 eldiń qataryna qosylý armanynyń naqty tetikteri qamtyldy. Budan bólek, bas maqalada  eldi jańa jetistikke, jańa bıikterge jeteleıtin júıeli sharalarǵa jol siltenedi. Maqala jaryq kórisimen qazaqstandyq qoǵam arasynda qyzý talqylaý da bastaldy. Sóz ustaǵan sheshenderden bastap, sarapshylar, saıasatkerler, zııalylar ún qatysýda, ultty uıystyratyn josparǵa qatysty Elbasy maqalasynyń erekshelikterine mán berip, talqylap, pikirlerin bildirýde. Máselen, QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasynyń Etnosaralyq qarym-qatynastardy zertteý ortalyǵynyń jetekshisi, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Ǵylymı-sarapshylyq keńesi tóraǵasynyń orynbasary Aıgúl Sádýaqasova bes ınstıtýttyq reformanyń biri - ulttyq biregeılikti qalyptastyrý baǵytyndaǵy jospardyń mańyzyn atap ótedi. «Bıyl elimiz táýelsizdiginiń jıyrma bes jyldyǵyna aıaq basty. Ótken jyldar ishinde júzden astam ulttar men ulystar mekendegen keń-baıtaq Qazaqstan óziniń ǵasyrlar boıy jınaqtap kele jatqan qundylyqtaryn basymdyq deńgeıge shyǵardy. Ótpeli kezeńdi bastan keshe otyryp, ekonomıkasy nyǵaıǵan memleketti nyq aıaqtan turǵyzdyq. Qazirgi tańda álemde kóptegen qaýip-qater, sonyń ishinde ekonomıkalyq daǵdarystar men áskerı qaqtyǵystar oryn alyp otyr. Osy turǵydan alǵanda Elbasy eń basty qundylyq retinde eldiń birligin bıikke kóterý shyn máninde ózekti ekenine basa kóńil bólip otyr. Ulttyń tatýlyǵy, biregeılik pen birlik reformalardyń sáttiligine kepil bola alady», - deıdi Aıgúl Sádýaqasova. Onyń aıtýynsha, ulttyq birlikti bekemdeý úshin eki negizgi tetik qalyptasqan. Bular - birinshiden, Qazaqstan halqy Assambleıasy ınstıtýty bolsa, ekinshisi - Máńgilik El ıdeıasy. «Elbasy «Máńgilik El» ıdeıasyn alǵash ret 2012 jyly kótergen bolatyn. Al keshegi maqalada «Máńgilik El» urpaǵyn qazirden bastap tárbıeleý úshin qandaı josparlardy júzege asyrý kerektigi naqty kórsetildi. Ásirese, úshtildik bilim júıesine aýysý jaıy da nazardan tys qalmaǵan. Jalpy, eldegi tutastyqty jáne birlikti nyǵaıtý - basty maqsat. Elbasynyń tapsyrmasyna sáıkes, biregeılik azamattyq negizinde qalyptasýy jáne nyǵaıýy tıis», - dedi Aıgúl Sadýaqasova. Al «Qazaqstan azamattyq alıansy» zańdy tulǵalar birlestiginiń prezıdenti Nurlan Erimbetov bas maqala ózin qatty oıǵa qaldyrǵanyn, Elbasy maqalasy árbir adamdy óz taǵdyryna jaýapkershilikpen qaraý kerektigine úndeıtinin alǵa tartady. «Maǵan Prezıdenttiń el birligine qatysty aıtqan tushymdy oılary, usynystary unady. Elbasynyń, ásirese, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qoǵamdaǵy róline qatysty aıtqandarynyń jóni bólek. Shyndyǵynda, etnosaralyq qarym-qatynas - asa mańyzdy ári óte názik dúnıe. Qazirgi tańda kóptegen elder etnosaralyq janjaldardan zardap shegýde. Qazaqstanda bul másele Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń saıasatynyń arqasynda ońtaıly sheshimin taýyp, nátıjesinde yntymaǵy jarasqan el bolyp otyrmyz», - dedi Nurlan Erimbetov. Al Qazaqstan strategııalyq zertteýler ınstıtýty áleýmettik-saıası zertteýler bóliminiń meńgerýshisi Alýa Joldybalına Ult Jospary -nátıjesi jaǵynan elimizdiń damýyna uzaq merzimdi, keshendi, júıeli, keń kólemde yqpal etetin strategııalyq qujat ekenin alǵa tartady. «Tarıhtan belgili, ótken ǵasyrdyń áıgili lıderleri óz eliniń damýy úshin belgili bir strategııalyq mindetterdi sheshýge umtyldy. Shyndyǵynda, álemdik lıderler óz memleketiniń kúrdeli kezeńinde halyq múddesi úshin strategııalyq damýdyń jańǵyrtý jobalaryn dúnıege keltirgen bolatyn. Elbasynyń «Ult jospary - bes ınstıtýttyq reformasy» da týra sol tárizdi. Máselen, Sýn ıAtsen «azamattyq ultshyldyq, halyq bıligi, halyqtyń ál-aýqaty» atty baǵytta 3 qaǵıdatty qalyptastyrsa, Den Sıaopın «Damýdyń 3 qadamdyq strategııasyn» usyndy. Mustafa Atatúriktiń «Respýblıkashyldyq, ultshyldyq, halyqtyq, sekýlıarızm, etatızm, reformızm» sekildi «6 jebesi» júzege asty, Sıngapýr lıderi Lı Kýan ıÝdiń mynadaı 7 qaǵıdaty aıqyndaldy: «Adal jáne tıimdi úkimet», «Zań ústemdigi», «Bıznestiń damýyna jaǵdaı», «Makroekonomıkalyq saıasat», «Táýelsiz bilikti sot», «Tómen deńgeıdegi sybaılas-jemqorlyq», «Memlekettik ınstıtýttar men jergilikti bılik reformasy». Osyndaı jobalardyń barlyǵy da belgili bir elderdiń damýyna dańǵyl jol saldy», - deıdi Alýa Joldybalına. Onyń sózine qaraǵanda, Nursultan Nazarbaev aıqyndaǵan «Ult jospary» sheteldik BAQ-ta da keńinen talqyǵa ıe bolyp, halyqaralyq sarapshylar qaýymdastyǵy da zor qyzyǵýshylyq tanyta bastaǵan. Máselen, reseılik baspasóz betterindegi maqalalarda «100 naqty qadam» Ult josparyna qatysty «Ekonomıkalyq ǵajaıypqa ákeletin 100 qadam», «Sáttilikke ákeletin 100 qadam», «Eýrazııany ózgertetin 100 qadam», «Jańartýdyń 100 qadamy», «Jańartýdyń keń kólemdi jobasy» degen ataýlar kóbirek aıtyla bastaǵan. Endeshe sondaı pikirlerdiń birqataryna toqtala ketsek. Reseıdiń strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń Ortalyq Azııa boıynsha jetekshisi Dmıtrıı Aleksandrov «100 naqty qadam» baǵdarlamasy Qazaqstandy gúldengen memleketter qataryna qosýǵa baǵyttalǵan, erterekte qabyldanǵan ári júzege asyp jatqan qujattardyń úılesimdi jalǵasy ekenin alǵa tartady. Al Ortalyq Azııa jónindegi nemis sarapshysy Beate Eshment qujatta kórsetilgen transporttyq jobalarǵa joǵary baǵa berip, uzaq merzimdi kezeńde Qazaqstan úshin bul óte mańyzdy qadam ekenin aıtady. Sıngapýr ulttyq ýnıversıtetiniń buqaralyq saıasat mektebiniń dekany Kıshora Mahbýbanı Qazaqstan osy baǵdarlamany júzege asyrý arqyly Ortalyq Azııadaǵy jańa logıstıkalyq habqa aınalatynyn aıtady. Onyń aıtýynsha,  eldegi saıası turaqtylyq - memlekettiń eń úlken artyqshylyǵy. Al Izraıldiń Shyǵys Eýropa jáne TMD elderi ınstıtýtynyń dırektory Aleksandr Tsınker de Ult josparynyń eń negizgi ózegi retinde  «Birtektilik pen birlik» bólimin aıtady. «Qujattyń eń mańyzdy ári negizgi bólimi - «Birtektilik pen birlik». Osy bólimde kórsetilgen qadamdardy júzege asyrý arqyly Ult josparyndaǵy qalǵan 4 reformaǵa arnalǵan qadamdardyń talaptaryn oryndaýǵa bolady. Sondyqtan da, osy bólim birinshi kezekte mańyzdy. Bul baǵdarlama Qazaqstanǵa tyń serpin berip, damyǵan memleketterdiń qataryna enýge múmkindik jasaıdy», - deıdi Tsınker. 

Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasynda júktelgen mindetterdi oryndaýǵa ár qazaqstandyq atsalysýy tıis. Bul pikirdi QazAqparat tilshisine Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıiniń dırektory Darhan Myńbaı bildirdi.«Prezıdent atap kórsetkendeı, biz 5 ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrýdy bastaıtyn eń kúrdeli kezeńge keldik. Búginge deıin aýqymdy daıyndyq jumystary atqarylyp, tıisti qujattar qabyldandy. Endi, naqty áreketke kóship, reformalardy der kezinde jáne tıimdi atqarý qajet», - deıdi ol. Ulttyq mýzeı dırektorynyń atap ótýinshe, Memleket basshysy erekshe ekpin túsirgen el táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy qazaqstandyqtar úshin tarıhı jyl bolmaq. Sebebi biz bıyldan bastap jańa qazaqstandyq armanymyz - HHІ ǵasyrdaǵy kóshbasshy 30 ulttyń biri bolý jolyndaǵy jasampaz jobalarymyzdy kezeń-kezeńimen júzege asyra bastaımyz. Biz úshin el táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy memleketti, ekonomıkany jáne qoǵamdy jańa sapaǵa kóterýdiń qutty qadamy bolmaq. «Táýelsizdigimizdiń múshelin júz jyldan qaıyrýdy jaratqannan tileý az, eńbek etý arqyly qamtamasyz etý árbir jarannyń abyroıly mindeti», - deıdi D.Myńbaı. Onyń aıtýynsha, Elbasy Nursultan Nazarbaev baǵdarlamalyq maqalasynda Ult josparyn oryndaý baǵytyndaǵy praktıkalyq jumystar jańa múmkindikter men álemdik damýdaǵy yqtımal táýekelderdi esepke ala otyryp, ózgermeli jahandyq jaǵdaılarǵa sáıkes túzilip jatqanyn atap kórsetti jáne atalǵan qujat qazaqstandyqtardyń ekonomıkalyq jáne azamattyq belsendiligin arttyrýdyń qozǵaýshy kúshi bolatynyn baıandady. Prezıdenttiń: «Bizdiń Qazaqstanymyz serpindirek, laıyqtyraq, senimdirek jáne dáýlettirek bolady», - degen sózi qazaqstandyqtarǵa keler kúnge senim  syılaýmen qatar, jaýapkershilik júktedi. Qazir el azamattarynyń barlyǵy «100 naqty qadam» ult jospary jalpyulttyq sıpatqa ıe bolǵanda ǵana bolashaqtyń baıandy bolatynyn bilip otyr. «Elbasy óziniń maqalasynda ult birligi tabysty reformanyń kepili ekenin naqtylap, toptasqan halyq qana damýdyń tańǵajaıyp shyńdaryna jete alatynyn aıtty. «Qazirgi zamanǵy álemde barlyq damyǵan memleketter - birtutas ulttar. Olar biryńǵaı ekonomıkalyq, saıası jáne mádenı ret-tártippen ómir súredi, olardy damýdyń ortaq maqsattary, jeke adamnyń tabysy memlekettiń qýatymen jáne tabystylyǵymen ajyraǵysyz baılanysty ekendigine degen biregeı túsinik biriktiredi. Búginde álemniń barlyq damyǵan elderi ózderiniń jańǵyrtýshy jobalaryn burynnan qalyptasqan birtektilik negizinde júzege asyrady. Qazaqstanǵa keler bolsaq, biz de osy jolǵa tústik. Álemdik tájirıbe kórsetip otyrǵandaı, birtektilik pen birtutastyq salasynda ámbebap standarttar men usynymdamalar joq. Álemde birde-bir el osy saladaǵy syn-qaterlerge daıyn retseptterge, modelder men jaýaptarǵa ıe emes», - dedi Prezıdent. Bul - birtektilik pen birtutastyq bereke men birlikke bastaıdy degen sóz», - dedi Ulttyq mýzeı basshysy. Ol óz sózinde Prezıdent atap kórsetkendeı, bizde qazaqstandyqtardyń azamattyq birtektiligi men birtutastyǵyna qazirdiń ózinde eki negiz bar ekendigin, onyń biri -  Qazaqstan halqy Assambleıasy, ekinshisi - «Máńgilik El»  jalpyulttyq ıdeıasy ekendigin basa aıtty. Bulardy damytý arqyly biz Bolashaǵy Birtutas Ulttyń irgesin nyǵaıtatyndyǵymyzdy atap ótti. «Osy oraıda aldaǵy ýaqytta qabyldanatyn «Máńgilik  El» patrıottyq aktisin atap ótkim keledi. Sebebi bul qujat halyq birligin, toleranttylyq pen senimdi odan ári nyǵaıtý jónindegi qyzmettiń negizgi baǵyttaryn bekitedi. ıAǵnı, eldiń berekesi men birligi, tatýlyǵy men tynyshtyǵy burynǵysynsha qadirlenip, burynǵysynsha qasterlene beredi. Ult josparynda eldik maqsat pen eldik murat barlyǵynan bıik qoıylǵan. Munda jalqynyń emes, jalpynyń armanyna qol jetkizýdiń joldary naqty kórsetilgen. Bul da - qazaqstandyq jol. Jol muraty - belesterden ótý, baqýatty ómirge jetý», - dep túıindedi sózin D.Myńbaı. 

Osyndaı keleli oı-pikirin «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik mekemesiniń dırektory Natalıa Kalashnıkova da Memleket basshysynyń maqalasyna qatysty bildirdi.Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasy - bul eldi jańǵyrtýdyń «jol kartasy». «Maqalanyń ózi aýqymdy jańǵyrtý men 5 ınstıtýttyq reformanyń «jol kartasy» ispettes ekendigin atap ótken oryndy. Búgingi kúnge deıin sheteldik jáne otandyq sarapshylar atap ótkendeı, maqala ádistemelik turǵyda myǵym qurylymdalǵan. Onda Prezıdent qazaqstandyq armanǵa basym baǵyttardy ǵana aıqyndap qoımaı 5 ınstıtýttyq reforma nátıjelerinen qazaqstandyqtar kútetin naqty tetikterdi de kórsetip berdi», - dedi N.Kalashnıkova. Osy rette ol Jańa jyl qarsańynda Memleket basshysy «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrýdan týyndaıtyn óte mańyzdy eki Jarlyqqa qol qoıǵanyn eske salyp ótti. Onyń biri - qazaqstandyq birtektilik pen birlikti nyǵaıtý tujyrymdamasy. Onda jalpyulttyq birlik pen qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtýdyń zamanaýı tetikteri aıqyndalǵan. Al Qazaqstan halqy Assambleıasyn 2025 jylǵa deıin damytýdyń jańa tujyrymdamasynda uıym qyzmetiniń jańa ınstıtýttyq baǵyttary belgilengen. «Bizdiń kózqarasymyzsha, qazirdiń ózinde osyndaı qoǵamdyq saıasıústilik ınstıtýt damýynyń negizgi magıstrali qalyptastyrylyp úlgergen. «Reformalar tabysy - ult birligine bastar jol». Bul búkil baǵdarlamalyq maqalanyń basty býyny jáne onda Elbasy bolashaǵy birtutas ult - qoǵamnyń mańyzdy ózegi ekendigin kórsetken. Árıne, buǵan qosa bul - barlyq bes ınstıtýttyq reformanyń basty maqsaty jáne máni», - dedi mekeme dırektory. 

Memleket basshysynyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasy qazaq halqyna dáýirler kóshi jyljysa da qyzmet etetin eńbek bolyp qala beredi. Bul-ultty uıystyratyn, biregeılikti qalyptastyratyn jospar.

Almatyda Dostyq úıinde QR Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıulynyń eldiń shyǵarmashylyq zııaly qaýym ókilderimen kezdesýinde de ulttyq birlikti nyǵaıtýdyń búgingi tańdaǵy qoǵamdaǵy ózekti máseleleri men eldamýynyń keleshegi talqylandy.  Óz sózinde mınıstr Qazaqstan Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna oraı elimizde arnaıy jospar qabyldanǵanyn atap ótti. «Elimiz bıyl óz táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyn toılap jatyr. Osyǵan oraı, Mádenıet jáne sport mınıstrligi Prezıdent Ákimshiligimen birge  arnaıy ulttyq jospardy ázirlep shyqty. Bizdiń basty maqsatymyz - Táýelsizdigimizdi jyl boıyna laıyqty deńgeıde atap ótý. Qazir osy oraıda túrli sharalar júzege asyryla bastady», - dedi A. Muhamedıuly. «Kúni keshe Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly zań qabyldandy. Osy zań aıasynda 1- naýryzdy tuńǵysh ret Alǵys kúni retinde keń kólemde atap ótemiz. Qazaqstan halqy Assambleıasy ultaralyq tatýlyqtyń sımvoly retinde búkil álemge tanymal bolýda. Bul - biz úshin úlken maqtanysh. Kóptegen elder osy baǵytta Qazaqstannyń tájirıbesin zerttep jatyr», - dedi A. Muhamedıuly. Sonymen qatar, Ult jospary - «100 naqty qadam» kún tártibinde basty taqyryptardyń birine aınaldy. Kezdesýge qatysýshylardyń  Ult josparynyń negizgi baǵyttaryn sapaly jáne der kezinde oryndaý - Qazaqstan qoǵamynyń jan-jaqty órkendeýdiń jańa kezeńine ótýge jol ashatyndyǵyn bir aýyzdan atap ótti. Aıta ketelik, Qazaqstan halqy Assambleıasy - 1995 jylǵy 1 naýryzda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentiniń Jarlyǵymen qurylǵan bolatyn.   Kezdesýge KSRO Halyq ártisi Asanáli Áshimov, QR eńbek sińirgen qaıratkeri, Memlekettik respýblıkalyq káris mýzykalyq komedııa teatrynyń dırektory Lıýbov Nı, tanymal jazýshy, jýrnalıst Smaǵul Elýbaı,  KSRO halyq ártisi Bıbigúl Tólegenova, kınorejısser jáne akter Doshan Joljaqsynov, QR Ulttyq  kitaphanasynyń dırektory Álibek Asqar, teatr jáne kıno akteri Azamat Satybaldy jáne basqa da mýzyka, ádebıet, teatr, kınematografııa, beıneleý óneri jáne qolóner salalarynyń 40-qa jýyq kórnekti ókilderi qatysty.            

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentiniń «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy kásiptik jáne ózge de merekeler týraly» Jarlyǵyna ózgerister men tolyqtyrýlardyń engizilip, 1 naýryz Alǵys aıtý kúni bolyp bekitilýi el ómirindegi aıtýly oqıǵalardyń biriine aınaldy.  Bıyl ol alǵash ret toılanyp, elimizdiń ár óńirinde júzdegen shara ótti.

Sál sheginis jasasaq, ótken jyldyń sáýirinde «Máńgilik El: bir el - bir taǵdyr» taqyrybymen ótken Qazaqstan halqy Assambleıasynyń sessııasynda QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev QHA-nyń qurylǵan kúni 1- naýryzdy alǵys aıtý kúni retinde atap ótýdi usynǵan bolatyn. «Qazaqstan halqy Assambleıasy qurylǵan kún - 1 naýryzdy jyl saıyn barlyq etnostardyń bir-birine jáne meıirbandyq tanytyp, ol adamdardy óz týǵanyndaı qabyldaǵan qazaqtarǵa alǵys aıtý kúni retinde atap ótý ádiletti bolar edi. Ol kún bizdi burynǵydan da góri jaqyndastyra túspek. Bul kún meıirimdiliktiń, búkil qazaqstandyqtardyń bir-birine degen dostyǵy men mahabbatynyń jarqyn merekesi bola alar edi», - degen edi Memleket basshysy.Ult kóshbasshysynyń bul bastamasy jurtshylyq tarapynan keńinen qoldaý taýyp, osy jyldyń qańtarynda Prezıdenttiń arnaıy Jarlyǵy da jaryq kórgen edi. Osylaısha, bıyl Qazaqstan halqy jańa meıramdy - Alǵys aıtý kúnin keńinen atap ótti. Elorda tórinde ótken sharaǵa Elbasy N.Nazarbaev qatysyp, barsha Qazaqstan halqyn Alǵys aıtý kúnimen quttyqtady. «Byltyr Qazaqstan halqy Assambleıasy sessııasynda aıtylǵan meniń usynysym jurtshylyqtan keńinen qoldaý tapty. Sol is-sharada eldegi túrli etnos ókilderi bir-birine jáne qazaq halqyna alǵys taqyrybyn qozǵady. Bıylǵy qańtarda men tıisti Jarlyqqa qol qoıdym. Alǵys aıtý kúni - endi ulttyq kúntizbedegi Eńbek kúni, Otbasy kúni sııaqty ózge de merekelerdiń qataryndaǵy jańa data. Men bul mereke qazirgi ýaqytta asa qajet bizdiń qoǵamdaǵy senimdi, kelisim men dostyqty burynǵydan da nyǵaıta túsetinine senimdimin», - dedi Memleket basshysy.

Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qaıyrymdylyq qoryn qurǵan jón. QR Tuńǵysh Prezıdenti kitaphanasynda Alǵys aıtý kúnine arnalǵan is-shara barysynda Elbasy Nursultan Nazarbaev osylaı dedi.Memleket basshysy óz sózinde beıbitshilik pen kelisimniń qazaqstandyq tájirıbesi negizinde bolashaǵy birtutas ult qalyptasatyndyǵyn atap óte kele, Alǵys aıtý kúni 1 naýryzǵa belgilenýi ádiletti sheshim bolǵanyn basa aıtty. Óıtkeni, dál osy kúni Qazaqstan halqy Assambleıasy  qurylǵanyn eske saldy. «Bul kúndi qaıyrymshylyqtyń aıryqsha sharalarymen jáne muqtaj jandar men jaqyndarǵa qoldaý kórsetýmen atap ótken mańyzdy. Osyǵan baılanysty  Assambleıanyń  arnaıy qoryn qurý jaqsy bolar edi. Sol arqyly olar qoldaý kórsete alady. Árbir aýyldaǵy,  qala men aýdandaǵy áleýmettik mańyzy bar máselerdi sheshý aktsııalarynyń aıryqsha qundylyǵy bar», - dedi Memleket basshysy.      Qazaqstan Prezıdenti tarıhymyzdyń kóptegen betteri bıik moraldyq qundylyqtardyń biri retinde alǵyspen baılanysty ekenin atap ótti. «Bizdiń babalarymyz halyqtyń basyna túsken aýyr synaqtarǵa tótep beretin kúsh-qýat darytqan týǵan jerge jáne taǵdyryna rıza sezimde bolǵan. Olar áskerı shapqynshylyq jyldarynda, qýańshylyq nemese jut kezinde kómekke kelgen jaqyndaryna, týystary men kórshilerine árdaıym alǵys aıtqan. HH ǵasyrdaǵy saıası qýǵyn-súrgin jáne jer aýdarý sııaqty qaıǵy-qasiret jyldary mıllıondaǵan adam bir-birine kórsetken kómegi men qoldaýy úshin rızashylyq tanytty. Bul barynan aırylǵan adamdarǵa tirshilik jasaýǵa, úmitin qaıta jalǵaýǵa, ómirdi qaıta bastaýǵa kúsh berdi», - dedi N.Nazarbaev. Sondaı-aq Memleket basshysy Qazaqstannyń ál-aýqaty, qoǵamdyq kelisim, turaqtylyq pen birlik - Otanymyzdyń baqytty bolashaǵynyń kepili ekenin aıtty. «Uly Dala eliniń perzentteri mádenıetter alýandylyǵyn, túrli etnostar men konfessııalar ókilderiniń qundylyqtaryn ana sútimen birge boıǵa sińirgen. Tarıh jáne babalar bizdi osyǵan úıretti. Etnıkalyq alýandylyq bizdiń eldiń álsiz tusy emes, onyń baılyǵy», - dedi Elbasy.

Tuńǵysh márte toılanǵan mereke qarsańynda Qazaqstannyń «Órkendeý» nemis qoǵamynyń tóraǵasy Igor Berg QR Prezıdentiniń Jarlyǵymen bekitilgen 1 naýryzda atap ótiletin Alǵys kúni kópultty Qazaqstan úshin mańyzdy qadam bolyp tabylatynyna toqtaldy.

-Alǵys kúni - bizben kórshi turatyn halyq jaıynda oılanyp, olarǵa «rahmet» aıtýǵa múmkindik.  Qazaq halqyna qıyn kezeńderde basqa ulystardy qabyldap, olarǵa kómek, járdem kórsetkeni úshin rahmet. Qazaqstannyń damýyna orasan úles qosqan eldiń basqa halyqtaryna «rahmet».  «Alǵys kúnin merekeleýdiń jańa dástúri «Máńgilik el» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy turǵysynda, jalpy tarıh pen estelik negizinde qazaqstandyq birtektilik pen birlikti nyǵaıtý men damytýda qazaqstandyq qundylyqtardy kórsetýi tıis. Alǵys kúni - bul  prezıdenttik beıbitshilik pen kelisim saltanatynyń kúni, sonyń arqasynda Qazaqstan tynyshtyq pen úılesimde tirshilik etip, elde barlyq qazaqstandyqtarǵa degen ózara senim men syılastyq qalyptasqan.
Aıtýly kúnde OQO-da etno-mádenı ortalyqtary da ashyq esik kúnin ótkizdi. Elimizdegi tynyshtyq pen úndestik, ózara senimdilik pen barlyq qazaqstandyqtarǵa degen qurmettiń ornyǵýyna negiz bolǵan 1 naýryz - Alǵys aıtý kúni merekesine oraı oblystyq nemis etnomádenı birlestigi ashyq esik kúnin ótkizdi, dep habarlady «Qoǵamdyq kelisim» KMM-niń baspasóz qyzmetinen.Shymkent qalasyndaǵy Beket batyr kóshesi, 51 úıde ornalasqan qoǵamdyq birlestik músheleri qonaqtardy merekelik kóńil-kúımen qarsy alyp, onda atqarylyp jatqan jumystarmen tanystyrdy. Birlestiktiń jeksenbilik mektebinde balalar memlekettik til men nemis tilin úırenip jatsa, Margarıta Kın vokaldyq sheberlikten dáris berýde. «Qazaq halqy, qazaq eli qıyn-qystaý zamanda, bizdiń ata-babamyzǵa as-sýyn, kıim-keshegin bólip berip, baspanamen qamtamasyz etti. Til bilmese de baýyrmaldyq tanytyp, qoldarynan kelgenshe bar jaqsylyqtaryn aıamady. Mine, búgin osy eldiń qonaqjaılyǵy men keńpeıildiliginiń arqasynda óz salt-dástúrimizdi, tilimizdi joǵaltpaı ósip-ónip, órkendep kelemiz», - dedi nemis etnomádenı birlestiginiń tóraǵasy I.Bahman. Birlestik tóraǵasy óńirde turatyn 2500-ge jýyq nemis etnosy atynan búkil qazaqstandyqtardy bıyl alǵash ret atalyp ótetin «1 naýryz - Alǵys aıtý kúni» merekesimen quttyqtap, qazaq eline degen alǵysyn jetkizdi. Dál osyndaı ashyq esik kúni oblystyq ıran etnomádenı birlestiginde de bolyp ótti. Kelýshilerdi birlestik tóraǵasy N.Kapar-Pýr qarsy alyp, birlestiktiń tynys-tirshiligimen tanystyryp shyqty.1997 jyly qurylǵan ortalyqtyń keń aýlasynda stol tennısi, shahmat úıirmeleriniń qatysýshylary ózara saıysqa túsip jatsa, birlestiktiń fýtbol komandasy da jınalyp, óz jetistikterimen bólisýde. Etnomádenı birlestik tarapynan tolyq qamtamasyz etilip otyrǵan «Shamsınýr» bı ansambliniń kózdiń jaýyn alatyn ulttyq kıimderi jáne myń buralǵan bıi merekelik is-sharany árlendire tústi.Arnaıy jabdyqtalǵan jeksenbilik mektep synybynda balalar parsy tilin úırenip jatyr. Aldaǵy ýaqytta memlekettik tilde dáris beretin arnaıy maman alýdy josparlap otyrǵandyqtary aıtyldy. Sonymen qatar, shara barysynda arnaıy kórme uıymdastyrylyp, ondaǵy Irannan ákelingen ulttyq naqyshtaǵy qolóner buıymdarymen, jeti ydysqa salynǵan jeti túrli taǵamnyń ózindik mánimen birlestik múshesi tanystyryp ótti. 
 Qazaqstan halqy Assambleıasy da el bolyp qýanǵan meıram kúni elimizdiń barsha azamattaryn bıyl tuńǵysh ret merekelenip otyrǵan 1 naýryz - Alǵys aıtý kúnimen quttyqtady. Onda bylaı delingen: «Qurmetti otandastar! Qazaqstan halqy Assambleıasy elimizdiń barsha azamattaryn 1 naýryz - Alǵys aıtý kúnimen quttyqtaıdy! Táýelsizdiktiń 25 jyldyq mereıtoılyq jylynda Ulttyq kúntizbemizde osy merekeniń paıda bolýynyń maǵynasy  tereń. Beıbitshilik, dostyq pen kelisim qundylyqtary Qazaqstannyń kópultty halqynyń tarıhı taǵdyrymen ushtasqan. Bul kúni biz Qazaqstannyń kópetnosty jasampaz halqynyń ortaq tarıhyna qurmet bildiremiz. Alǵys aıtý kúni - Prezıdenttiń beıbitshilik pen kelisim saıasatynyń saltanaty. Elbasynyń dana, sarabdal saıasatynyń nátıjesinde Qazaqstanda qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birliktiń biregeı úlgisi qalyptasty, onyń arqaýy - Qazaqstan halqy Assambleıasy. Birlik, turaqtylyq jáne kelisim elimizdiń ekonomıkalyq qýatynyń berik irgetasy, saıası, áleýmettik jáne mádenı mindetterdi sheshý jolyndaǵy senimdi kepili boldy. Bul qaǵıdattar jańa zamannyń syn-qaterlerine bizdiń jaýabymyz bolady. Qazaqstan halqy Assambleıasy úshin bul kún erekshe qýanyshty mereke, sebebi dál osy 1 naýryz - Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qurylǵan kúni Alǵys aıtý kúni bolyp jarııalandy. Datalardyń túıisýi bizdiń jańa merekemizge erekshe maǵyna jáne aıryqsha mańyz beredi, ol adamdar arasyndaǵy, Qazaqstannyń birtutas halqyn quraıtyn barlyq etnostar arasyndaǵy ózara senim men syılastyq deńgeıiniń joǵarylyǵyn,  ózara túsinistik pen tereń qurmetti bildiredi. Datalardyń bul túıisýi kezdeısoqtyq emes. Memleket basshysynyń ózi Assambleıanyń qurylǵan kúnin jyl saıyn barlyq etnostardyń bir-birine jáne olardy óz týǵanyndaı qabyldap, meıirbandyq tanytqan qazaqtarǵa alǵys aıtý kúni retinde atap ótý týraly usynys aıtqan bolatyn. Alǵys aıtý kúni - qýǵyn-súrginge ushyrap, alasapyran zamannyń taýqymetin tartqan halyqtyń rýhanı ıgiligi - keńpeıildiligi men qaıyrymdylyq dástúrlerine tereń taǵzym belgisi. Biz Táýelsizdiktiń mereıtoıy qarsańynda yntymaǵy jarasqan, birligi bekem, teń quqyqtar ıelengen jáne nurly bolashaq jolynda zor jaýapkershilikpen toptasqan  Bolashaǵy Birtutas Ult qalyptastyrý týraly málimdedik. Qazaqstan halqy Assambleıasy memleketimiz ben qoǵamymyzdy jańartýǵa, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń negizinde Qazaqstan halqynyń birligin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan barlyq reformalardyń júzege asyrylýyna atsalysady. Biz qazaqtyń qasıetti jerindegi eń basty qundylyǵymyz - birlik pen tatýlyq úshin ortaq jaýapkershiligimizdi sezinemiz jáne jarqyn bolashaǵymyzǵa nyq senemiz. Mereke qutty bolsyn, qymbatty qazaqstandyqtar!», - delingen  Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Keńesiniń quttyqtaýynda.

Alǵys aıtý kúni - alasapyran zamannyń taýqymetin tartqan halyqtyń keńpeıildiligine tereń taǵzym belgisi. Keń baıtaq elimizde tatý-tátti ǵumyr keshken árbir azamat muny tereń túsinedi.

Eldikke bastaǵan mereke kúngi taǵy bir jańalyq  QR Tuńǵysh Prezıdenti kitaphanasynda Alǵys aıtý kúnine arnalǵan is-shara barysynda Elbasy Nursultan Nazarbaev qazaq tilin Qazaqstan halqy Assambleıasy arqyly úıretýdi usyndy.«Biz úshtildi bolamyz dep aıttyq, bul bireýdiń orynsyz tilegi emes. Ómir májbúrleýde. Memlekettik til bizdiń barlyǵymyz turyp jatqan halyqtyń tili, bizderge ony bilý qajet. Sondyqtan da bul tildi balalarymyzǵa mektepten bastap úıretemiz. Olardan sol tildi bilýin talap etetin bolamyz. Biz aǵylshyn tilin bilýimiz qajet. Óıtkeni ol ǵylym men ınnovatsııa tili.  Sizder men bizder sóılep úırengen, bir birimizdi túsinetin orys tilin de bilý qajet», - dedi Elbasy. Sonymen qatar Memleket basshysy elimizde qazaq tilin úırený úshin barlyq jaǵdaı jasalǵanyn atap ótti. Arnaıy qor qurylyp, odan til úırenýge qarjy bólinip jatqanyn eske saldy. «Ony (qarjyny) jalpy Qazaqstan halqy Assambleıasy arqyly kóbirek bólip, qazaq tilin bilmeıtinderdi úıretý kerek. Bizderde qazaq tilinde qarapaıym áńgimelesý úshin barlyq múmkinshilik bar», - dedi Memleket basshysy.   
Osy kúni barlyq aımaqtarda  Alǵys aıtý kúnine oraı  800-den astam is-shara uıymdastyrylyp, kópshilikti qýanyshqa bóledi. Qazaqstan halqy Assambleıasy Hatshylyǵynyń sektor meńgerýshisi Názıpa Shanaıdyń aıtýynsha, «búgin - keremet kún. Sebebi, alǵys aıtý tarıhynyń ózi keremet. 1- naýryzda alǵash atalyp ótip jatyr. Ózderińiz bilesizder, búgin Astanada Elbasynyń qatysýymen Alǵys aıtý kúnine arnalǵan is-shara ótti. Búgingi sharanyń mańyzdylyǵyna toqtalsaq, jalpy meırimdilik pen qaıyrymdylyqqa arnalǵan bul merekeniń tárbıelik máni óte zor», - dep toqtaldy N. Shanaı. Osy oraıda ol ótken ǵasyrdyń náýbetti jyldarynda Qazaqstan jerine kelgen ulttar men ulystarǵa kómek qolyn sozǵan qazaq halqyna sheksiz alǵysyn aıtyp jatqandyǵyn atap ótti. «Búginde sol ult pen ulystar Qazaqstanda óz ornyn taýyp, ortaq Otany úshin eńbegin aıamaı qyzmet etýde. Elimizdiń damýyna, bolashaǵyna barshamyz birlese jumylyp qyzmet atqarýdamyz», - dedi N. Shanaı.

1995 jyldyń 1 naýryzynda elimizde  Qazaqstan halqy Assambleıasy quryldy jáne 2015 jyly Assambleıanyń jıyrma jyldyǵyn merekeleý aıasynda Memleket basshysy bul kúndi halyqtardyń bir-birine jáne qazaqtarǵa kóptegen halyqtar elge kúshtep qonystandyrylǵan kezde  tózimdilik pen qonaqjaılylyq tanytqany úshin alǵys bildire alatyn kún dep jarııalaýdy usyndy. Elimizde 130-dan astam ult pen ulys ókilderi bir úıdiń balasyndaı ǵumyr keshýde.     
 Jalpy «Alǵys» uǵymynyń ózi kóp nárseni ańǵartady. Máselen, qazaqta «Alǵys arqalaǵan er azbas», «Alǵyspenen el kógerer» degen sekildi babalardan qalǵan ulaǵatty sózder bar. Sondyqtan da, atqarǵan isine, adaldyq amalyna qaraı Alǵys aıtýdyń orny erekshe. Alǵys aıtý ǵana emes, ony estýdiń ózi de rýhanı týystyqqa úndeýdi bildiredi. Toq eteri tatý bolýǵa degen tilek te, yntymaqty bolýǵa nıet te alǵys aıtýdan bastalady. Endeshe, bıyl alǵash ret tutas respýblıka aýmaǵynda toılana bastaǵan bul kún - eldigimizdiń mereıli merekesiniń birine aınalary ábden haq. Sondyqtan da, osynaý Alǵys aıtý kúnin - qazaqstandyq patrıotızm men yntymaqtyń, birlik pen dostyqtyń jarasqan kúni deýge negiz bar. Óıtkeni, Elbasy 100-den asa etnostyń árqaısysy óziniń qaıtalanbas órnegin salýynyń nátıjesinde birtutas Qazaqstan ulty biregeı artyqshylyqtar ıesine aınalǵanyn atap ótken bolatyn.  Shyndyǵynda, ótken tarıhta taǵdyr taýqymetinen uly dalanyń keń baıtaǵyna aýa kóship, qazaqtyń keń qoltyǵyna saýǵalanyp, jan saqtaǵan ózge ulttyń eń birinshi kezekte qazaqqa qurmet kórsetip, Alǵys aıtýy zańdy da. Óıtkeni, zulmat zamanda surqııa saıasattyń qurbanyna aınalǵandardy ajal aýzynan arashalaǵan da, ózi quryp bara jatsa da ózgeni demegen de qazaqtyń meıirimge toly minezi bolatyn. Sol meıirimge toly darhan minez talaı ulttyń ókilderin mápelep ósirdi. Búgingi kúni Qazaqstan halqy Assambleıasy atanyp otyrǵan alyp ınstıtýttyń irgesin de sol jyldary qazaq halqy óz qolymen qalaǵan bolatyn. Sol ınstıtýt búgingi kúni Qazaqstandaǵy dostyqtyń da, birliktiń de, tutastyqtyń da uıtqysyna aınaldy. Dál osy jaıynda Elbasy Nursultan Nazarbaev: «Stalındik rejim kezindegi ár jyldarda bútindeı bir halyqtar - 800 myńǵa jýyq nemis, 102 myń polıak, 550 myń Soltústik Kavkaz halyqtarynyń ókilderi, 18,5 myń Qıyr Shyǵystaǵy koreı otbasylary qonys aýdardy. Olardy vagondardan ashyq dalaǵa ákelip túsirdi. Ol kezde munda tek qazaqtar ǵana turatyn. Sondyqtan qabyldaǵan da solar boldy. Sóıtip, ózderi muqtajdyqta ómir súrip jatqan qazaq otbasylary olardy ózderiniń saman úılerinde qabyldady. Bizdiń otbasymyz da úsh balasy bar erli-zaıyptylardy qabyldady», - degen bolatyn. Endeshe, Alǵys aıtý kúni - sonaý qasań zamandarda Qazaqstan jerine eriksiz qonys aýdarylyp, búgingi kúni tatýlyqtyń tútinin tútetip otyrǵan túrli etnostardyń baıtaq qazaq jeri men darhan qazaq halqyna tereń taǵzymynyń belgisi. Bul kún - taǵdyrlary toǵysqan kópetnosty halyqtyń ortaq tarıhyn qurmetteý kúni. Osylaısha, Qazaqstandaǵy halyqtar bir-birine ózara yqylasyn bildirý arqyly izettilik jasap, bereke men birlikti, yntymaqty qoldap, bir-birine ózara kómek kórsetýdi ıgi dástúr retinde bekite túspek. Aıtýly kúndi merekeleýdegi basty maqsat ta belgili. Onyń ózegi - qoǵam birigýiniń, azamattyq tatýlyqtyń, qoǵamdyq kelisimniń, qazaqstandyq birtektilik pen birlikti nyǵaıtý. Bunymen qosa, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy qundylyqtarynyń jáne halyqtyń jalpyulttyq ıgiligi retinde Elbasy aıqyndaǵan jańa qazaqstandyq patrıotızmniń qaǵıdattaryn bekitý. Aıta keterligi, bıyl alǵash ret merekelenip jatqan aıtýly kúnge oraı Elbasy Nursultan Nazarbaev ta barsha qazaqstandyqtarǵa óz quttyqtaýyn joldady. «Bul meıramnyń tereń maǵynasy men máni bar. 1 naýryz - jalpy kóktemniń birinshi kúni, bárimizge de kóńildi kún, qystan shyqqan kún. 1 naýryz - san ǵasyrdan beri jalǵasyp kele jatqan izgiliktiń merekesi, Naýryz meıramy atalyp ótiletin shýaqty aıdyń basy. 1 naýryz - birligimizdiń bastaýy bolǵan Qazaqstan halqy Assambleıasy, otanymyzdy kórkeıtý jolynda barlyq qazaqstandyqtardy uıymdastyryp kele jatqan saıası kúsh - «Nur Otan» partııasynyń qurylǵan kúni», - dedi N. Nazarbaev Tuńǵysh Prezıdent kitaphanasynda Alǵys aıtý kúnine arnalǵan is-shara barysynda. Bul rette Elbasy osynaý kúnniń aıasynda Qazaq halqyna alǵysyn bildirip jatqan árbir ult ókilderine de, osyndaı ulanǵaıyr jerdi, osyndaı eldi mıras qylyp tapsyrǵan ata-babaǵa da alǵysyn jetkizdi. «Men Alǵys aıtý kúni ıgi dástúrge aınalyp, halqymyzdyń eń súıikti merekeleriniń biri bolaryna senemin. Qazirgi ýaqytta jer betinde dinı jáne ulttyq sıpattaǵy shıelenister órship, soǵys bolmasa da túrli deńgeıdegi qaqtyǵystardan qan tógilip jatyr, mıllıondaǵan adam týǵan jerinen bas saýǵalap bosqynǵa aınalýda. Mundaı kezde adamdardyń bir-birine alǵysyn bildirip, ózderine jasaǵan jaqsylyqtardy eske alýy asa mańyzdy. Bul jaqsylyqty baǵalaı bilýge, oǵan jaqsylyqpen jaýap qaıtarýǵa, ózara syılastyq pen qurmetke bastaıdy. Qundylyqtardyń qadirine jete alǵan eldiń keleshegi kemel. Men Alǵys aıtý kúnin osyndaı maqsatpen belgiledim. Adamdar búgingi kúni kemshilikter bolsa, qatty sózder aıtylsa, ókpesi bolsa keshirýi qajet», - dedi N.Nazarbaev. Sondaı-aq, Elbasy kóptegen ultty qushaǵyna alǵan qazaq dalasynyń darhandyǵyna toqtalyp, mundaı meıirimdi sol ult ókilderiniń keleshek urpaqtary da umytpaýy kerektigin eske saldy. «Sol etnostyń basym kópshiligi bizdiń elimizge zorlyqpen qonys aýdaryldy. Keıinirek, zaman túzelgennen keıin olardyń birazy ózderiniń tarıhı otandaryna oraldy. Olardyń barlyǵynyń da Qazaqstanǵa alǵysy sheksiz. Olar bul jer ózderin qutqarǵanyn aıtady. Tel-Avıvke barǵanymda adamdar meni qonaq úı aldynan sherýge shyqqandaı qarsy aldy. «Bul ne?» dep túsinbeı qalǵan edik. Sóıtsek, óz otandaryna oralǵan bizdiń evreıler eken, alǵystaryn bildirdi. Germanııaǵa barsań ol jaqta da bizdiń nemister osylaı isteıdi. Polıaktar da, kavkazdyqtar da. ıAǵnı, bul alǵys, bul qaıyrymdy nıettestik bizdiń kópetnosty Qazaqstanymyzdyń mártebesin bıiktetedi jáne bizde turaqtylyq ornaǵan ári gúldený ústindemiz», - dedi N.Nazarbaev. Sóz oraıy kelgende Prezıdent Qazaqstan halqy Assambleıasynyń dostyq pen tatýlyqtyń uıytqysy bolatyn róline de erekshe nazar aýdardy. Soǵan oraı, Elbasy Qazaqstan halqy Assambleıasyna eldegi barlyq qaıyrymdylyq aktsııalaryn úılestirýshi rólin júktedi. «Meniń tapsyrmam boıynsha Ult jospary aıasynda Qazaqstan halqy Assambleıasyna eldegi barlyq qaıyrymdylyq aktsııalaryn úılestirýshi róli zańmen bekitilgen. Úkimet muny uıymdastyrýy qajet. Qazaqstan halqy Assambleıasynyń tarıhy - bul bizdiń dostyǵymyz ben turaqtylyǵymyzdyń tarıhy. Beıbitshilik pen kelisimde ómir súrý bul bizdiń qundy tájirıbemiz ári ony ár ýaqytta qorǵaýǵa tıispiz», - dedi N. Nazarbaev. Túıindeı aıtsaq, Alǵys aıtý kúni - ótken babalarǵa, tereń tarıhymyzǵa qurmet kórsetip, keleshek urpaqty dostyq pen beıbitshilik aıasyndaǵy dástúrdi jalǵastyrýǵa úndeıtin kún. Óıtkeni, bizdiń búgingi jetken jetistikterimizdiń bári birlik pen yntymaq nátıjesinde ǵana boldy. Bul dástúr saqtalsa  Qazaqstan álemdegi eń beıbitshil, eń dosshyl, eń izgilikti elge aınala beretini sózsiz. Bizdiń ustanǵan ulttyq baǵytymyz da osy.    
Tolassyz uıymdastyrylǵan is-sharanyń biri Qazaqstan halqy Assambleıasynyń, «Nur Otan» partııasynyń, etnomádenı birlestikterdiń músheleri, ǵylymı jáne shyǵarmashylyq zııalyq qaýym ókilderi, jastar qatysýmen jalǵasyn tapty. Sharaǵa arnaıy kelgen Memleket basshysy Alǵys aıtý kúnine arnalǵan «Tarıhtan taǵylym - ótkenge taǵzym» ekspozıtsııasyn kórdi. Nursultan Nazarbaev sondaı-aq barsha Qazaqstan halqyn merekemen quttyqtady. «Byltyr Qazaqstan halqy Assambleıasy sessııasynda aıtylǵan meniń usynysym jurtshylyqtan keńinen qoldaý tapty. Sol is-sharada eldegi túrli etnos ókilderi bir-birine jáne qazaq halqyna alǵys taqyrybyn qozǵady. Bıylǵy qańtarda men tıisti jarlyqqa qol qoıdym. Alǵys aıtý kúni - endi ulttyq kúntizbedegi Eńbek kúni, Otbasy kúni sııaqty ózge de merekelerdiń qataryndaǵy jańa data. Men bul mereke qazirgi ýaqytta asa qajet bizdiń qoǵamdaǵy senimdi, kelisim men dostyqty burynǵydan da nyǵaıta túsetinine senimdimin», - dedi Memleket basshysy.

Qazaqstan halqy Assambleıasyna eldegi barlyq qaıyrymdylyq aktsııalaryn úılestirýshi róli júkteledi. Búgin QR Tuńǵysh Prezıdenti kitaphanasynda Alǵys aıtý kúnine arnalǵan is-shara barysynda Elbasy Nursultan Nazarbaev osylaı dedi.Munan ári: «Meniń tapsyrmammen Ult jospary aıasynda Qazaqstan halqy Assambleıasyna eldegi barlyq qaıyrymdylyq aktsııalaryn úılestirýshi róli zańmen bekitilgen. Úkimet jáne barlyq qatysy barlar muny uıymdastyrýy qajet. QHA tarıhy - bul bizdiń dostyǵymyz ben turaqtylyǵymyzdyń tarıhy», - dedi Elbasy. Osy rette Memleket basshysy beıbitshilik pen kelisimde ómir súrý bul bizdiń qundy tájirıbemiz ekendigin ári ony ár ýaqytta qorǵaýǵa tıis ekendigimizdi basa aıtty. «Bireý óziniń ulty ózgeden jaqsy ekendigin nemese ustanatyn dini ózgeden artyq ekendigin aıtqan kezde eń qorqynyshty jaıttar oryn alady. Biz ony álemniń túpkir-túpkirinen kórip otyrmyz. Qoǵamda ońbaǵandar kezdesedi, túrli jaıttar bolady. Biraq, biz turmystyq jaıttarǵa nazar aýdarmaýymyz qajet», - dedi N.Nazarbaev.     
Qazaqstan Prezıdenti tarıhymyzdyń kóptegen betteri bıik moraldyq qundylyqtardyń biri retinde alǵyspen baılanysty ekenin atap ótti. «Bizdiń babalarymyz halyqtyń basyna túsken aýyr synaqtarǵa tótep beretin kúsh-qýat darytqan týǵan jerge jáne taǵdyryna rıza sezimde bolǵan.  Olar áskerı shapqynshylyq jyldarynda, qýańshylyq nemese jut kezinde kómekke kelgen jaqyndaryna, týystary men kórshilerine árdaıym alǵys aıtqan. HH ǵasyrdaǵy saıası qýǵyn-súrgin jáne jer aýdarý sııaqty qaıǵy-qasiret jyldary mıllıondaǵan adam bir-birine kórsetken kómegi men qoldaýy úshin rızashylyq tanytty. Bul barynan aırylǵan adamdarǵa tirshilik jasaýǵa, úmitin qaıta jalǵaýǵa, ómirdi qaıta bastaýǵa kúsh berdi», - dedi Nursultan Nazarbaev. Memleket basshysy sol qýǵyn-súrgin jyldarynyń kýágerleri men olardyń urpaqtary Qazaqstannyń qasıetti jerinde kórgen qamqorlyq pen qonaqjaılyqty qazir aıryqsha jylylyqpen eske alatynyn aıtty. «Olar kezinde ózderine de ońaı bolmaǵanyna qaramastan qazaqtardyń qaıyrymdylyǵy úshin, sol kezdegi tyıymdarǵa qaramastan batyl ári rııasyz kómegi úshin alǵys aıtady. Qazaqtar da baýyrlastarǵa týǵan ólkege degen súıispenshiligi úshin, jerimizdiń túrlenýine qosqan úlesi úshin, ulttyq mádenıetke, tilge jáne dástúrge degen qurmetteri úshin alǵys bildiredi», - dedi Qazaqstan  Prezıdenti. Nursultan Nazarbaev búginde elimizdiń kópetnostylyq tarıhynan sabaq alý qajettigine nazar aýdardy. «HH ǵasyrda Qazaqstanda kópetnosty halyq qalyptasty. Stolypın reformasy kezindegi sharýalardy qonystandyrý barysynda Qazaqstanǵa Reseıden, Ýkraına men Belarýsten 1 mıllıon 150 myń adam keldi. 30-jyldary ujymdastyrý kezinde burynǵy KSRO-nyń ortalyq óńirlerinen tárkileýge túsken 250 myń sharýa jer aýdaryldy. Osy ýaqyttary ónerkásip nysandarynyń qurylysyna 1,2 mıllıon adam keldi», - dedi Memleket basshysy.

Qazaqstan Prezıdenti stalındik qýǵyn-súrgin kezinde elimizde 11 arnaýly lager - ALJIR, Qarlag, Steplag, Dallag, Peschanlag, Kamyshlag, Jezqazǵanlag, Aktóbe, Petropavl, Kegir jáne Óskemen lagerleri qurylǵanyn, olarda myńdaǵan tutqyn otyrǵanyn aıtty. «Solardyń kópshiligi tutqynnan bosaǵannan soń ketken joq, osy jerde turaqtap qaldy», - dedi Nursultan Nazarbaev. Memleket basshysy elimizge túrli kezeńderde kóp adam kelgenin atap ótti. «Soǵys kezinde Qazaqstan evakýatsııalanǵan 350 myń adamdy qabyldady. 50-jyldary tyń ıgerýge 1,5 mıllıon adam keldi, jabyq áskerı nysandarda 150 myń maman jáne olardyń otbasy músheleri jumys istedi. HH ǵasyrdyń basynan bastap Qazaqstanǵa barlyǵy 5,6 mıllıon adam qonystandy. Jergilikti halyqtyń sany ol kezderi 6 mıllıonnyń shamasynda bolatyn. Qylmystyq sıpattaǵy Stalındik ujymdastyrý saldarynan 1,5 mıllıon adam ashtan qyryldy. Taǵy mıllıonnan asa adam ózin jáne balalaryn aman saqtaý úshin burynǵy KSRO aýmaǵynan ketýge májbúr boldy. Qazaqtarǵa joıylyp ketý qaýpi týdy. Bizdiń kópetnostylyǵymyz osylaısha qoldan jasaldy. Biraq munda bizdiń jerimizge erkinen tys kelgen adamdardyń esh kinási joq. Biz Táýelsizdiktiń jańa dáýirinde barlyq etnostardy birtutas, uıysqan halyqqa aınaldyra bildik. Búginde bul - bizdiń eń basty artyqshylyǵymyz. Bizdiń kúshimiz de osynda. Meniń tapsyrmam boıynsha, tarıhymyzdyń osy paraqtary Astanadaǵy jańa Ulttyq tarıh mýzeıiniń ekspozıtsııalarynda kórinis tabatyn bolady», - dedi Qazaqstan Prezıdenti. Nursultan Nazarbaev sol kezeńniń totalıtarlyq mashınasynan barlyǵy japa shekkenin atap ótti. «Biz jyl saıyn saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alý kúnin atap ótemiz. Búginde biz - 100-den asa etnos jáne 17 konfessııa ókilderi tatýlyq pen kelisimde ómir súrip jatqan biregeı elmiz. Biz birge qalalar men kentter salyp, egin egip, ındýstrııany damytyp, jol salyp jatyrmyz, otbasyn quryp, bala tárbıeleýdemiz. Tabystarymyzǵa birge qýanyp, eń qıyn sátterde bir-birimizge qoldaý kórsetip kelemiz. Meniń tapsyrmammen Assambleıanyń búkil eldegi barlyq qaıyrymdylyq sharalardyń úılestirýshisi retindegi róli Ult jospary aıasynda zańnamalyq turǵydan bekitildi. Assambleıa tarıhy - bizdiń dostyǵymyz ben turaqtylyǵymyzdyń tarıhy. Alǵys aıtý kúni bizdi burynǵydan da jaqyndastyra túsetinine senimdimin», - dedi Memleket basshysy. Qazaqstan Prezıdenti tatýlyq pen kelisimde birlesip ómir súrý salty ásirese jahandyq ekonomıkalyq daǵdarys jaǵdaıynda kóshi-qon haosy bastalǵan, etnosaralyq jáne áleýmettik qaqtyǵystar ýshyqqan búgingi tańda elimizdiń eń qymbat tájirıbesi ekenine nazar aýdardy. «Bizdiń biregeı etnosaralyq kelisim tájirıbemizdi neǵurlym kóp el paıdalanatyn bolsa, soǵurlym álem de qaýipsiz bola túsetinine senimdimin. Biz - yntymaǵy jarasqan keremet halyq mekendeıtin ǵajaıyp elmiz. Tatýlyq pen kelisimniń qazaqstandyq tájirıbesi negizinde bizdiń bolashaǵy birtutas ult qalyptasýda. Sondyqtan, biz Qazaqstan halqy Assambleıasy qurylǵan 1 naýryzdy Alǵys aıtý kúni retinde ádil tańdadyq. Bul kúndi aıryqsha qaıyrymdylyq aktsııalarymen, muqtaj jandar men jaqyndarǵa qoldaý kórsetý arqyly atap ótý mańyzdy. Osyǵan baılanysty Assambleıanyń arnaýly qoryn quryp, sol arqyly qoldaý kórsetken jón bolar edi. Árbir aýylda, aýdanda, qala men oblysta áleýmettik mańyzdy máselelerdi sheshýge baǵyttalǵan qoǵamdyq sharalar aıryqsha mánge ıe», - dedi Nursultan Nazarbaev. Elbasy búginde Qazaqstanyń aldynda zor mindetter turǵanyn atap ótti. «Meniń halyqqa Joldaýymdy, «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrý júrip jatyr. Biz «Nurly jol» jańa ekonomıkalyq saıasatyn iske asyrýdamyz. Sondyqtan men búgin birlik pen kelisimge, dostyq pen ózara túsinistikke degen qulshynysy úshin búkil Qazaqstan halqyna zor rızashylyǵymdy bildirgim keledi. Ár úıde tatýlyq, jaqsylyq jáne bereke bolsyn. Alǵys aıtý kúni elimizdiń eń aıshyqty, árkimniń de júregine jaqyn meıram bolatynyna senimdimin», - dedi Qazaqstan Prezıdenti. Nursultan Nazarbaev 1 naýryz taǵy bir tarıhı sát - «Nur Otan» partııasynyń qurylǵan kúni ekenin atap ótti.. «Men barshańyzdy osy aıshyqty kúnmen quttyqtaımyn. «Nur Otan» 17 jylda úlken joldy júrip ótti. Bizdiń partııamyzdyń saıası kóshbasshylyǵy barlyq qazaqstandyqtar maqtan tutatyn naqty jetistikterge aınaldy. Qazir partııa aldynda aıryqsha mańyzdy mindetter tur. Taıaýda ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda men qoljetimdi baspana, jol, elektr stansalarynyń qurylystaryna, árbir kenttegi nysandardy jóndeý jumystaryna eleýli qarajat bólý týraly málimdedim. Osynyń bári adamdar úshin jasalýda, olar jumysqa tartylady. Osy qyzmettiń bárin «Nur Otan» júrgizetin bolady. Árbir qazaqstandyqtyń ıgiligine baǵyttalǵan, júrgizilip jatqan reformalar men baǵdarlamalardyń mánin árbir adamǵa túsindire alamyz dep úmittenemin», - dedi Memleket basshysy. «Partııanyń ózi jańaryp, jańa jaqtastarmen tolyǵýda. Bizdiń qatarymyzǵa Qazaqstannyń jańa azamattary qosylyp otyrǵanynyń máni zor», - dedi Nursultan Nazarbaev. Qazaqstan Prezıdenti rásim barysynda «Nur Otannyń» jańa múshelerine partııa bıletterin tapsyrdy. Memleket basshysy olardyń bárin ómir jolyndaǵy jańa kezeńderimen quttyqtap, myqty densaýlyq pen ıgilik tiledi. «Bul - Sizder úshin saıası saladaǵy jańa joldyń basy. Sizder halyqtyń ıgiligine baǵyttalǵan partııanyń ıdeıalary men oı-tujyrymdaryn jetkizýshiler bolasyzdar. Sizder óz entýzıazmdaryńyzben jáne óz halqyńyzǵa paıdasyn tıgizýge degen nıetterińizben adamdardyń júregine jiger berýge tıissizder. Búgin partııaǵa túrli etnostardyń ókilderi kirip otyrǵanynyń da tereń sımvoldyq máni bar», - dedi Nursultan Nazarbaev. Qazaqstan Prezıdenti Konstıtýtsııa men el zańnamasynda ulttyq jáne dinı ereksheligine qaramastan barlyq azamattardyń teńdigi kórinis tapqanyna nazar aýdardy. Zańnyń osy erejelerin múltiksiz oryndaý kerek, olardy qalaýynsha áldekimderge túsindirýge jol berýge bolmaıdy. Bul rette Qazaqstan halqy Assambleıasyna erekshe ról júkteledi. Men oryn alǵan keıbir quqyq buzýshylyqtarǵa baılanysty bul týraly aıttym da. Biz úshtildilik baǵytyn ustanyp otyrmyz jáne bul áldebireýdiń qalaýy emes, ýaqyttyń talaby. Memlekettik tildi, tıtýldy etnostyń tilin bilýge biz mindettimiz. Sondyqtan da biz qazaqshaǵa balalardy mektepten bastap úıretip jatyrmyz. Biz aǵylshyn tilin de bilýge tıispiz, óıtkeni ol ǵylymnyń, ınnovatsııa men aqparattyq tehnologııanyń tili. Ultaralyq qarym-qatynas tili retinde orys tilin de bilý mańyzdy. Balalarymyzǵa bul qajet», - dedi Memleket basshysy. Nursultan Nazarbaev «Nur Otannyń» barlyq belsendilerin elimizdiń táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyn tyń tabystarmen jáne jasampaz ózgeristermen qarsy alýǵa shaqyrdy. «Eń aldymen «shaǵyn ister» - árbir qala men aýyldy, joldardy, mádenıet nysandaryn abattandyrý jaıyn este ustaý kerek. Árbir eldi meken jumys pen demalys úshin taza, jaıly bola túsýi tıis. 25 jyldyq mereke degenimiz osy. Barlyq qala men eldi mekenderde aýmaqty tazartý men kógaldandyrý, balalar úılerine, egde adamdarǵa, muqtaj jandarǵa kómektesý  jumystary júrgizilýi kerek», - dedi Qazaqstan Prezıdenti. Memleket basshysy budan bes jyl buryn, Táýelsizdiktiń 20 jyldyǵy belesinde «Aýyldy kórkeıtý - Qazaqstandy kórkeıtý» jobasy iske asyrylǵanyn eske saldy jáne bıyl da búkil elde dál sondaı patrıottyq aktsııa ótkizýge shaqyrdy. «Elimizdiń halqynyń jartysyna jýyǵy aýyldyq jerlerde turady. Búginde bizdiń búkil tabysymyzdyń qozǵaýshy kúshine aınalatyn eldiń  agrarlyq sektoryn damytýǵa barlyq múmkindik bar. Muny «Nur Otanǵa» jáne partııanyń árbir múshesine meniń tikeleı tapsyrmam dep sanańyzdar», -  dedi Nursultan Nazarbaev. Sondaı-aq Nursultan Nazarbaev Qazaqstannyń ál-aýqaty, qoǵamdyq kelisim, turaqtylyq pen birlik - Otanymyzdyń baqytty bolashaǵynyń kepili ekenin aıtty. «Uly Dala eliniń perzentteri mádenıetter alýandylyǵyn, túrli etnostar men konfessııalar ókilderiniń qundylyqtaryn ana sútimen birge boıǵa sińirgen. Tarıh jáne babalar bizdi osyǵan úıretti. Etnıkalyq alýandylyq bizdiń eldiń álsiz tusy emes, onyń baılyǵy», - dedi Qazaqstan Prezıdenti.             

Osy kúni Ońtústik Qazaqstan oblysy Tólebı aýdanynyń 1 mamyr eldi mekeninde ornalasqan №2 balalar úıinde 1 naýryz - Alǵys aıtý kúnine oraı Ońtústik Qazaqstan oblystyq Qazaqstan halqy Assambleıasynyń uıymdastyrýymen birqatar oblystyq etnomádenı birlestikteri «Myń alǵys!» qaıyrymdylyq aktsııasyn ótkizildi.  Azamattyq tatýlyqtyń, qoǵamdyq kelisimniń, qazaqstandyq biregeılik pen birliktiń nyǵaıýynyń, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy qundylyqtarynyń jáne halyqtyń jalpyulttyq ıgiligi retinde jańaqazaqstandyq patrıotızmniń prıntsıpterin bekitý maqsatynda uıymdastyrylǵan shara barysynda balalar úıine teledıdar men 81 tárbıelenýshige sporttyq kıimder tapsyryldy. «Respýblıkamyz táýelsizdiginiń 25 jyldyǵynda tuńǵysh atalyp ótetin qaıyrymdylyqty, yntymaqtastyqty jáne ózara kómek kórsetýdi qoldaý kúni merekesi qarsańynda qaıyrymdylyq jasap, osynda tárbıelenýshi balalarǵa meıirimdilik pen shattyq syılaýdy jón kórdik», - dedi oblystyq túrik etnomádenı birlestiginiń tóraǵasy L.Asanov. Qaıyrymdylyq is-sharasy kontserttik baǵdarlamaǵa ulasyp, sońynan dastarhan jaıylyp, as berildi.       
Alǵys aıtý kúninAqtóbede aımaqtaǵy barlyq etnos ókilderi óz deńgeıinde toılady. Qazaqstan halqy Assambleıasynyń ǵımaratynda Aqtóbe oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaevtyń qatysýymen Alǵys aıtý kúnine arnalǵan saltanatty shara ótti.Oǵan alys jáne jaqyn sheteldik qonaqtar, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń músheleri, etnomádenı birlestikterdiń ókilderi, stýdentter qatysty.

- Elbasy árdaıym elimizdiń basty baılyǵy jáne jetistigi Qazaqstanda turatyn halyq pen etnostardyń dostyǵy men birligi ekenin aıtyp keledi. Búginde ultaralyq kelisim qurylymyndaǵy bizdiń tájirıbemizdi ózge elder zerttep, úlgi alyp jatyr. Prezıdenttiń bastamasymen bekitilgen Alǵys aıtý kúni Qazaqstandaǵy beıbitshilik pen turaqtylyqtyń saqtalýyna septesedi. Bul mereke qazaqstandyqtardyń jas urpaǵy óz halqynyń tarıhyn bilýi úshin, oǵan degen syılastyq tanytyp, tárbıelenýi úshin kerek, - dep atap ótti oblys ákimi Berdibek Saparbaev. Qazir Aqtóbe oblysynyń aýmaǵynda 90-ǵa jýyq ulttyń ókilderi turady.   Qazaqstannyń koreıler qaýymdastyǵynyń Aqtóbe oblystyq fılıalynyń tóraǵasy Konstantın Tshaı  qazaq halqyna alǵysyn aıtty. Onyń sózine qaraǵanda, 2012 jyldyń mamyrynda Qazaqstannyń koreıler qaýymdastyǵy Almaty oblysy Úshtóbe qalasynyń mańyndaǵy Bastóbe taýynyń  bókterinde «Qazaqstan koreılerinen qazaq halqyna alǵys» sózderimen monýment turǵyzdy. Keıin osyndaı eskertkish Oralda ornatyldy.  Konstantın Tshaı habarlaǵandaı, barlyq halyqtyń rızashylyq monýmenti jaqyn arada Shymkentte paıda bolady.        
Al, batysqazaqstandyq saqshylar Alǵys aıtý kúnine oraı Dostyq úıinde boldy.  BQO ishki ister departamenti qyzmetkerleri Alǵys aıtý kúnine oraı Oralda jýyrda ashylǵan, ishi-syrty birdeı kelisken Dostyq úıine merekelik saıahat jasady.Departamenttiń baspasóz qyzmetinen túsken málimetke qaraǵanda, saqshylar Aq Jaıyq óńirinde turatyn túrli ult ókilderiniń salt-dástúri men mádenıetin pash etetin kabınetterdi aralap kórdi. Etnomádenı ortalyqtar ókilderimen emen-jarqyn pikirlesti. «Qazaq eliniń baılyǵy - halqynyń birligi men tatýlyǵy. Tarıh qoınaýynda qalǵan talaı qıyn sátterdi birge bastan keship, nebir aýyrtpalyqqa tótep bere bildik. Aldaǵy ýaqytta da Elbasynyń salıqaly saıasatyn qoldaı otyryp, Qazaqstan bolashaǵynyń baıandy da jarqyn bolýy úshin bárimiz aıanbaı eńbek etýimiz qajet», dedi óz sózinde BQO ákimi apparaty «Qoǵamdyq kelisim» mekemesiniń dırektory Aleksandr Ájiǵalıev. Shara sońynda tártip saqshylaryna Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 20 jyldyǵyna arnalǵan «Assambleıa - turaqtylyq pen birlik negizi» atty derekti fılm kórsetildi.    

Saltanatty shara Qyzylordadaǵy M. Mámetova atyndaǵy kolledjinde erekshe jaǵdaıda ótti. Іrgeli oqý ornynda 1- naýryz Alǵys aıtý kúni men 8 naýryz halyqaralyq áıelder kúnine oraı  10-nan asa ult ókilderiniń basyn toǵystyrǵan M.Mámetova atyndaǵy Qyzylorda gýmanıtarlyq kolledjiniń uıymdastyrýymen Elbasy Jarlyǵyn júzege asyrý maqsatynda A.Toqmaǵambetov atyndaǵy mádenıet úıinde  «Alǵys aıtý - paryzym» atty shara bolyp ótti.Saltanatty sharany kolledj dırektory Álıma Ábdihalyqova  Máskeý qalalyq bilim basqarmasy  №5 Pedagogıkalyq kolledj ujymynan  M.Mámetova atyndaǵy gýmanıtarlyq kolledj ujymy atyna kelip jetken quttyqtaý hatpen bastady. «Bul mereke barsha ulttar men ulystardyń birliginiń bastaýy bolary sózsiz. Sizderdiń básekege qabiletti zamanaýı jańa formatsııa muǵalimin daıarlaýdaǵy eńbekterińizge tabys tileımiz. Kolledj oqytýshylarynyń jańa tehnologııalardy tıimdi qoldana alýy, tájirıbe men ǵylymdaǵy jetistikteri, jastar tárbıesindegi joǵary adamgershilik ıdeıalary men belsendi ómir daǵdylary jolyndaǵy ustanymdary - bolashaq mamandardyń sapaly bilim alyp shyǵýynyń kepili.Sizderdiń ujymdaryńyz joǵary biliktiligimen, qyzmetkerler men oqytýshylardyń quzyrettiligimen, kásibı ósýge, ózindik bilim kóterýge degen talpynysymen  erekshelenedi» delingen quttyqtaý hatta. Bilim ordasynyń basshysy kıeli shańyraqta qanshama ulttyń ókilderinen bolǵan ustazdardyń jetkinshekterdi bilim nárimen sýsyndatqanyna toqtaldy. Sol úrdistiń búgingi kúnge deıin jalǵasyp kele jatqanyn aıtty. Mereke qarsańynda júrgizilgen jumystar óz nátıjesin berdi.Tatýlyq pen birlikti tý etken ulaǵat uıasynda bilim alyp jatqan onnan  asa ult ókilderi «Taǵdyrly tarıhqa taǵzym»  jobasy aıasynda tarıh shyrǵalańymen ár kezeńderi qazaq topyraǵyna kelgen óz áýletteriniń tarıhyn zerttep, halyq  aldynda pash etti. Solardyń biri -  chývash ultynyń qyzy Efımova Darıa. «Men óz otbasymdy zertteý barysynda ár januıanyń ómiri úlken tarıh ekendigine kózim jetti. Biraq, biz oǵan onsha kóńil bólmeıdi ekenbiz.Joba barysynda ákemniń Qyzylordadaǵy tsellıýloza-karton kombınatynyń jumysyna joldamamen kelgenin bildim.Sodan osy qalada túbegeıli qalyp  qoıǵan.Sol kezde ózi ǵana kelgen bolsa, qazir bizdiń áýlettegilerdiń sany otyzdan asady. Bizdiń eshqaıda ketkimiz kelmeıdi. Bizdiń Otanymyz - Syr eli. Alashtyń anasy bolǵan Syr eline rahmet, Sizderge rahmet!» - dep óz rızashylyǵyn bildirdi. Bul rızashylyq sózderi kolledj ustazdary Sergeı Denısov pen Elena Lıdiń halyq aldyna shyǵyp óleń oqyp, án aıtýymen jalǵasty. Bul  urpaqtar sabaqtastyǵy men ulttar dostyǵynyń aıqyn dálelindeı boldy. Alǵys kúni - beıbitshilik pen kelisim saltanatynyń kúni. Al beıbitshilik pen tynyshtyq kilti - analar. Anaǵa bas ımeıtin ult pen ulys joq. Bul mereke  -  barsha  ult pen ulystyń ana qudiretiniń aldynda bas ıip, rızashylyǵyn bildiretin analar merekesimen tuspa-tus kelgen ulyq mereke.  Sebebi, kıeli Syr topyraǵynda taǵdyr talaıymen kelgen san ultqa keń qushaǵyn ashyp, baýyryna basqan da Syr Ana! Alǵys merekesi «Daryn» shyǵarmashylyq klýbynyń músheleri shyǵyp, túrli ult aqyndarynyń Ana taqyrybyndaǵy shyǵarmalarynan úzindiler oqydy. Osylaısha, bir qolymen besikti, ekinshi qolymen álemdi terbetken, tirshilik pen tynyshtyqty saqtap kele jatqan analarǵa alǵystaryn bildirdi. Syr eli - meıirim alańy, dostyq mekeni! Elbasymyz «Syr - Alashtyń anasy» dep beker aıtpaǵan. Tek qazaq emes, túrli ultqa baspana da, astana da bolǵan ólke. Qasıetti týǵan jerdiń birlik pen tatýlyq jaıly tolǵaýlaryn kolledj stýdentteri esse túrinde de aıshyqtady. Biri: «Qazaqstan, onyń ishinde Syr eli - tynyshtyǵy men birligi jarasqan meken. Qaı jerde bereke, tynyshtyq bolsa, sol jerde biz alańsyz oqımyz, qyzmet jasaımyz.Al biz bilim alyp jatqan M.Mámetova atyndaǵy kolledj - qanshama ǵulamalar ushyp shyqqan kıeli shańyraq. Men óz ulaǵat uıamdy erekshe maqtan tutamyn, sebebi munda biz úshin barlyq jaǵdaı jasalǵan. Taǵy bir erekshelik, munda birneshe ulttyń ókilderi tatý-tátti dos.Olar - bizdiń jaqyn dostarymyz! Dostyq pen beıbitshilik jasasyn!» - dedi. Al taǵy biri: «Meniń shyǵarmashylyǵymnyń negizgi ıdeıasy - elimizdegi tatýlyq pen dostyq.Sebebi, birligi men yntymaǵy jarasqan qazaq jerinde túri basqa tilegi bir, júzi basqa júregi bir kóptegen ózge ult ókilderi jarasymdy ómir súrýde. Elimiz úshin eń qymbatty qazyna - ultaralyq tatýlyq, jarastyq pen kelisim. Dostyǵymyz máńgilik bolyp, ult pen ulysymyz tatýlyǵyn uzaǵynan saqtap, elimiz damyp, órkendeı bersin!»  - dep oı tolǵady. Kolledjdegi 2016 jylǵy jańalyqtyń biri - «Stýdentterdiń ózin-ózi basqarý» keńesiniń qurylýy. Senim arqalaǵan jalyndy jastardyń alǵashqy sharalaryn da «Bolashaǵy birtutas el» degen taqyryppen  Alǵys aıtý kúni qarsańynda birlik pen yntymaqqa arnady.   Keńes tóraǵasy I.Ádilbek sóz sóılep, óz ustanymdaryn aıtty, shara qorytyndysymen daıyndaǵan quraldaryn usyndy. Mereke sońy «Ulttar dostyǵy» bıimen órnektelip, estelik sýretke  túsýge jalǵasty.        

Aıtýly kúnniń taǵy bir ıgilikti isin BQO assambleıasy uıymdastyrdy. Alǵys aıtý kúnine oraı etnomádenı birlestikter, oblystyq mekeme-uıymdar, qala men aýdandar ákimdikterimen birlese otyryp, jetimder men ata-ana qamqorlyǵynsyz qalǵan balalarǵa, Uly Otan soǵysy ardagerleri men múgedekterge, az qamtylǵan jáne kóp balaly otbasylarǵa, barlyq áleýmettik kómekke muqtaj jandarǵa arnalǵan qaıyrymdylyq sharalary ótkiziledi. Mádenı oryndarda «Elbasyna alǵysymyz sheksiz» atty dóńgelek ústelder men taqyryptyq keshter, M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetinde «Ortaq tarıh, ortaq taǵdyr - birtutas ult» degen taqyrypta ǵylymı-tájirıbelik konferentsııa, Oral qalasyndaǵy «Qazaq halqyna myń alǵys» eskertkishi janynda túrli ult ókilderi jastarynyń teatrlandyrylǵan kórinisi, barlyq aýrýhanalar men emhanalarda «Aq halatty abzal jandar» atty ashyq esik kúnderi ótkizildi. Bul kúnderi jasy kishiler aqsaqaldarǵa qurmet kórsetip, bata alsa, oqý oryndarynda «Alǵys aıtý - paryzym» atty sabaqtar, «Ata-anam - altyn tuǵyrym» atty sýretter kórmesi, sondaı-aq el namysyn abyroımen qorǵap júrgen sportshylarmen kezdesýler uıymdastyryldy. Oblystyq halyq shyǵarmashylyǵy ortalyǵynyń dırektory Medhat Qambetovtiń sózine qaraǵanda, negizgi shara 1 naýryz kúni Oraldaǵy Syrym Datuly atyndaǵy alańda ótken. Onda táýelsiz Qazaq eliniń ulttyq qundylyqtaryn, túrli ult ókilderiniń tatý-tátti tirligin pash etetin alty bólimnen turatyn kórinis qoıylyp, ol «Súıinshi», «Kórimdik» syndy salt-dástúrge ulasyp, aq batamen támamdaldy. 

Jalpy osy merekege oraı BQO-da  100-den astam sharalar ótkizilgen. Elbasy Jarlyǵymen 1 naýryz kúni tuńǵysh ret toılanǵan Alǵys aıtý kúnine oraı Batys Qazaqstan oblysynda Qazaqstan halqy BQO assambleıasy, etnomádenı birlestikter bilim berý, mádenı, medıtsına mekemelerimen birlese otyryp, 100-den astam negizgi sharalardy uıymdastyryldy.  BQO ishki saıasat basqarmasy basshysynyń orynbasary Nurlybek Daýmovtyń aıtýynsha, mundaǵy maqsat - el birligi men qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtý, «Máńgilik el» qurý jolyndaǵy jalpyulttyq otanshyldyqty bekite túsý. Alǵys aıtý kúni - Elbasy basshylyǵymen táýelsiz Qazaqstan qurý jolynda aıanbaı ter tókken elimizdiń barlyq azamattarynyń bir-birine qurmet bildiretin kúni. Sondaı-aq bul - taǵdyr tálkegimen Qazaqstan jerine eriksiz qonys aýdarǵan túrli ult ókilderi urpaqtarynyń baýyrmal qazaq halqyna taǵzym etý kúni. Bul kúnniń alǵash ret el táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy toılanatyn jyly atalyp ótilýi de erekshe mán ústeıdi. Oblys ákimi apparaty «Qoǵamdyq kelisim» mekemesiniń dırektory Aleksandr Ájiǵalıevtiń atap ótkenindeı, óńir basshysy bekitken josparǵa sáıkes sharalar negizinen qaıyrymdylyq sıpat aldy. Ár mekeme-uıymdar boıynsha naqty sharalar bekitilgen. Buǵan, ásirese, etnomádenı birlestikter belsene qatysýda. Olardyń barlyǵy 1 naýryz kúni áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan otbasylar men basqa da muqtaj jandarǵa azyq-túlik men jyly kıim salynǵan qorjyndardy tartý etti. Medıtsına mekemeleriniń qoldaýymen dál sol kúni dúnıege kelgen náresteler men olardyń analaryna syılyqtar tabys etildi. Sonymen qatar bul kúni tek dárigerler ǵana emes, tehnıkalyq qyzmet atqaratyn adamdar da umyt qalmady. Demeýshilerdiń kómegimen qaıyrymdylyq kerýeni arqyly aýrý balalarǵa kómek kórsetildi. Bulardyń bárine bıýdjetten qarjy shyqqan joq, kásipkerler men etnomádenı birlestikterdiń erikti túrde qoldaýymen júzege asyryldy. Mundaı sharalar barlyq aýdan, aýyldarda jalǵasyp, 1 naýryz kúni Oral qalasyndaǵy «Qazaq halqyna myń alǵys!» monýmenti janynda mıtıngi jáne Syrym Datuly alańynda teatrlandyrylǵan kórinistermen qorytyndylandy. Oblystyq mádenıet, muraǵattar jáne qujattama basqarmasy basshysynyń mindetin atqarýshy Gúlmıra Qaýlanovanyń sózine qaraǵanda, Alǵys aıtý kúnine oraı mádenı-kópshilik sharalar da az emes. Aıtalyq, J.Moldaǵalıev atyndaǵy oblystyq ǵylymı-ámbebap kitaphanasynda «Bir shańyraq astynda» atty keń kólemdi kitap kórmesi jasaqtalyp, etnomádenı birlestikter ókilderiniń qatysýymen «Qazaqstan - barshamyzdyń ortaq Otanymyz» atty tarıhı-tanymdyq kesh ótti. Sol sekildi H.Esenjanov atyndaǵy balalar men jasóspirimder kitaphanasynda rızashylyq pen meıirimdilik marafony túrli mádenı sharalarǵa jalǵasyp, oqyrmandarǵa alǵys aıtyldy. Qadyr Myrza Álı atyndaǵy mádenıet jáne óner ortalyǵynda stýdentter men etnomádenı birlestikter ókilderiniń qatysýymen «Myń alǵys» atty ádebı-mýzykalyq kesh boldy. Basqa mádenı mekemeler de merekeden tys qalmady. 1 naýryz kúni Syrym Datuly atyndaǵy alańda táýelsiz qazaq eliniń ulttyq qundylyqtary men bereke-birligin, yrys-yntymaǵyn pash etetin teatrlandyrylǵan kóriniske 600-ge jýyq adam qatysty. Aıta keteıik, Alǵys aıtý kúnine arnalǵan sharalar óńirde 22 aqpannan bastalyp ketken bolatyn. Mysaly, oblys mektepteri men oqý oryndarynda «Janyńda júr jaqsy adam» atty tárbıe saǵattary uıymdastyrylyp, elge belgili adamdarǵa, túrli mamandyq ıelerine alǵys aıtylyp, qurmet kórsetilýde.

Qyzylordalyq kórermen bul kúni «Áıgerimdi» tamashalady.  Qyzylorda qalasyndaǵy «Jibek joly» kınoteatrynda Qazaqstan halqy Assambleıasy oblystyq hatshylyǵy men «Qoǵamdyq kelisim» KMM uıymdastyrýymen «Áıgerim» kórkem fılminiń tusaýkeseri ótti. Sharany Qyzylorda oblysy ákimi apparattynyń «Qoǵamdyq kelisim» KMM dırektory Ýálıhan Ibraev pen rejısser Erkin Raqyshev ashty. Kórkem fılm Qazaqstan halqy Assambleıasynyń tapsyrysy boıynsha 1 naýryz - «Elimizde turatyn basqa etnos ókilderiniń qazaq halqyna alǵys aıtý kúni» qarsańynda túsirilgen. Fılm jastaı kózi kórmeı zaǵıp bolyp qalǵan Áıgerim degen qyzdyń aýyr taǵdyryna qurylǵan. Áıgerim eseıgen shaǵynda tiginshi bolyp, jumysqa ornalasady. Birde qolarbaǵa tańylǵan jarymjan Erlan esimdi jigitpen tanysady. Eki jastyń syrlasýynyń arty súıispenshilikke ulasady. Erlannyń esine kishkentaı kezinde baıqamaı bir qyzdyń kózine hımııalyq qyshqyl zatty tógip alǵany túsedi. Ol qyz Áıgerim bolatyn. Birde Qytaıdan Lý degen dáriger jańa preparat oılap tapqanyn, onyń Áıgerimge kómegi tıip qalýy múmkin ekenin aıtady. Lý ınternetten asharshylyq pen qýǵyn-súrginnen bosyp qashqan júz myńdaǵan qazaqtarǵa qytaılyqtar qamqor bolyp, bir úzim nandy bólip jegenin biledi. Operatsııaǵa daıyndyq kezinde Lý Erlannyń jarymjan bolǵanyna qaramaı, aqshasyn Áıgerimge bergenine tolqyp, operatsııany tegin jasaıtynyn aıtady. Operatsııa sátti ótip, Áıgerimniń kózi kóre bastaıdy. Fılmniń negizgi maqsaty - Qytaı halqynyń qazaq ultyna jasaǵan jaqsylyǵyna rahmet aıtý, sonymen qatar, meıirimdilik pen qaırylymdylyqty nasıhattaı otyryp, jas urpaqty jarymjan-múgedek jandarǵa, muqtaj adamdarǵa kómek kórsetýge baýlý. Fılmde zaǵıp jandardyń qoǵamnyń teń múshesi retinde eńbek etýi, ómirden túńilmeýi jáne qaıyrymdy jandardyń qol ushyn berýge daıyn bolýy jaqsy ashylǵan. Qoǵamda jastar arasynda kezdesetin álsizderge, kemtar jandarǵa kúsh kórsetý, zorlyq jasaý, úlkendi syılamaý sııaqty keleńsiz qubylystar jáne olarmen kúres búrkeýsiz ashyq kórsetilgen. Sýıtsıd máselesi de qozǵalǵan, qandaı qıyn jaǵdaıǵa tap bolsań da eń bastysy jaqsylyqtyń bolatynyna sený, orny tolmas qaıǵyǵa jetkizetin qaıǵyǵa barmaý qajet ekendigi sátti beınelengen. Asharshylyq jyldarynda týǵan jerinen Qytaıǵa aýǵan qazaqtardyń aýyr halin beıneleıtin «Asharshylyq» fılminen úzindi kórsetý, Qytaı dárigeriniń qazaq qyzyna tegin ota jasaýdy oryndy oılastyrylǵan. Fılmde ulttyq mádenıetti nasıhattaýǵa laıyqty kóńil bólingen, qazaq halqynyń aspapty mýzykasy, dástúrli ánderi men aıtys óneri qazirgi jastar unatatyn estradalyq áýenmen astasyp jatyr. Jalpy «Áıgerim» fılminiń tárbıelik mazmunyn qyzylordalyqtar jyly qabyldap, joǵary baǵalady.       
Qazaqstan halqy Assambleıasy qazaqstandyqtardy biriktirý maqsatynda san alýan sharalardy uıymdastyryp turady. Óńirlerde, Astana men Almaty qalalarynda qyrýar sharýa atqaryldy. Solardyń birazyna toqtalyp, kóz júgirttik.

«Úlken El - Úlken Otbasy» respýblıkalyq aktsııasy «Beıbitshilik pen kelisimniń qazaqstandyq úlgisi»

Bıylǵy jyldyń basynda M.O.Áýezov atyndaǵy OQMÝ-diń májilis zalynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń «Úlken El - Úlken Otbasy» respýblıkalyq aktsııasy «Beıbitshilik pen kelisimniń qazaqstandyq úlgisi» taqyrybynda ótken lektorıımen bastaý aldy. Táýelsizdik jyldary ishindegi Qazaqstan Respýblıkasynyń áleýmettik-ekonomıkalyq jáne qoǵamdyq-saıası salalardaǵy jetistikterin kórsetý, ıdeologııalyq jáne medııalyq súıemeldeý; Qazaqstan halqynyń birligin nyǵaıtý jáne qoǵamdy demokratııalyq qundylyqtardyń tóńireginde biriktirý maqsatynda uıymdastyrylǵan bul is-sharaǵa oblystyq máslıhattyń «El birligi» depýtattyq toby, oblystyq etnomádenı birlestikterdiń tóraǵalary, oblystyq Assambleıa janyndaǵy Analar keńesi men ǵylymı - sarapshylyq tobynyń ókilderi, ardagerler keńesiniń músheleri, oblystyq assambleıa hatshylyǵy men «Qoǵamdyq kelisim» mekemesiniń qyzmetkerleri, qala jáne aýdan ákimdikterindegi assambleıa hatshylyǵymen ózara áreket etý jónindegi qyzmetkerler, M.Áýezov atyndaǵy OQMÝ-niń oqytýshylary men stýdentteri, BAQ ókilderi, t.b. qatysty. Іs-shara barysynda M.Áýezov atyndaǵy OQMÝ-iniń «Qazaqstan halqy Assambleıasy» arnaıy kafedrasynyń meńgerýshisi, t.ǵ.k. Ǵ.Maımaqov, oblystyq tatar-bashqurt etnomádenı birlestiginiń tóraıymy A.Muhamedova, M.Áýezov atyndaǵy OQMÝ-niń dotsenti, f.ǵ.k. S.Qorǵanova lektsııa oqydy. Oblys ákimi apparaty basshysynyń orynbasary-oblystyq assambleıa hatshylyǵynyń meńgerýshisi M.Qalmuratov óz sózinde: «Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyn jalpyhalyqtyq deńgeıde atap ótý bizdiń árbirimizdiń azamattyq boryshymyz jáne maqsatty mindetimiz dep bilemiz. Osy oraıda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiligi tarapynan el Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyn atap ótýge arnalǵan arnaıy jelilik keste bekitilip, sonyń nátıjesinde aǵymdaǵy jyl ishinde qoǵamdyq-saıası, mádenı taǵy basqa baǵyttaǵy túrli is-sharalardy atap ótý kózdelip otyr. Búgingi is-sharamyz osy baǵytta ótkiziletin irili-usaqty sharalardyń alǵashqy bastaýy desek qatelespeımiz», - degendi aıtty.       

Osy taqyryptaǵy aktsııa Jambyl oblysynda jalǵasty. «Taraz qalasynda ótken is-sharaǵa Jambyl oblysy QHA hatshylyǵynyń qyzmetkerleri jáne aımaqtyq assambleıanyń ǵylymı-saraptamalyq toby, úkimettik emes uıymdar men BAQ ókilderi qatysty», delingen habarlamada. Jalpyrespýblıkalyq jobany Memleket basshysy, QHA tóraǵasy N.Nazarbaev usyndy, ol ult josparynyń tórtinshi «Birtektilik pen Birlik» bóliminde kórsetilgen. Keń kólemdi aktsııaǵa elimizdiń árbir azamatynyń qatysýǵa múmkindigi bar, ol Qazaqstan halqynyń yntymaǵyn arttyrady. Aktsııa barysynda 35 iri is-shara ótkizý josparlanǵan, onyń ishinde QHA halyqaralyq medıa forýmy, kóp serıaldy derekti fılmder shyǵarý. Sonymen qatar, otbasylyq qundylyqtardy saqtaý maqsatynda ár túrli baıqaýlar ótkiziledi.   

Kókshe jerinde de respýblıkalyq jalpyulttyq «Úlken el - úlken otbasy» aktsııasy bastalyp ketti. Oblys ortalyǵyndaǵy Dostyq úıinde ótken sharaǵa Aqmola oblysy ákiminiń orynbasary Nurlan Nurkenov, oblystyq departamentter,  basqarmalar basshylary,  etnomádenı ortalyqtar ókilderi jáne depýtattar qatysty. Quttyqtaý sóz sóılegen oblys ákiminiń orynbasary Nurlan Nurkenov ótken jyly Qazaqstan halqy Assambleıasynyń HHІІ sessııasynda QHA Tóraǵasy, Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen qolǵa alynǵan sharanyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Sondaı-aq, shara barysynda bıylǵy jyly Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy búkil el bolyp atap ótiletini de aıtyldy. Osy oraıda, Aqmola oblysynda 30-dan astam is-shara ótkizý josparlanyp otyr. Bul kúni sondaı-aq, birqatar etno-mádenı birlestik jetekshilerine marapat  kórsetildi. «Ózbek mádenı ortalyǵy» qoǵamdyq birlestiginiń tóraıymy Tojıbývı Medetova Memleket basshysynyń Alǵys hatymen marapattalyp, oǵan «Qazaqstan halqy Assambleıasyna - 20 jyl» merekelik medali tabys etilse, «Aqmola oblysynyń orys qaýymdastyǵy» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Aleksandr Artemenko Elbasynyń Alǵys hatyna, al, mádenıet jáne qoǵam qaıratkeri Ǵosman Tóleǵul Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Qurmet gramotasyna ıe boldy. Shara barysynda «Qazaq tili men mádenıeti» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Meırambek Qıyqov, «Vıdergebýrt» Aqmola oblysynyń nemis qoǵamy» qoǵamdyq birlestiginiń múshesi Lıýdmıla Leneva quttyqtaý sóz sóılep, elimizdegi beıbitshilik pen aýyzbirshilik, tatýlyq pen túsinistiktiń týyn bıik ustaıtyndaryn jetkizdi.                

Al Óskemende «Bir el - Bir taǵdyr!» aktsııasy bastaldy. Oǵan 3500 astam adam qatysty. Aýqymdy shara el Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna oraılastyryldy. Aktsııa Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Qazaqstan halqy Assambleıasynyń, «Jas Otan» jastar qanatynyń qoldaýymen ótip jatyr. Shara «Bir el - Bir taǵdyr!» teatrlandyrylǵan-horeografııalyq kompozıtsııasymen ashyldy.  Keıin oblys ortalyǵynyń turǵyndary men sportshylar arasynda 25 shaqyrym qashyqtyqqa shańǵy jarysy ótti. Kelýshilerge jastar flesh-moby men sporttyq estafeta kórsetilip, muz aıdynynda «Torpedo» hokkeıshileri, mánerlep syrǵanaýshylar men oqýshylar ónerin kórsetti. Sharaǵa oblys ákiminiń orynbasary Jaqsylyq Omar jáne Olımpıada chempıony Olga Rypakova qatysty.   

Ońtústik astanadaǵy ıgi isti Dostyq úıinde Qazaqstan halqy Assambleıasynyń hatshylyǵy men Almaty ákimi apparatynyń «Qoǵamdyq kelisim» Kommýnaldyq Memlekettik Mekemesi «Jarasym» Respýblıkalyq Jastar Uıymymen birlese otyryp, «Qazaqstan - Birlik mekeni» atty jobany qolǵa aldy. Shara aıasynda uıymdastyrylǵan fleshmob barysynda jastar «Qazaq eli osyndaı», «Alǵa, Qazaqstan», «Týǵan jer» ánderin shyrqady jáne myń buralyp, zamanaýı bılerdi bıledi. Almaty qalasy Qazaqstan halqy Assambleıasy tóraǵasynyń orynbasary Qazbek Mamsurov óziniń alǵy sózinde mundaı mádenı sharalardyń jastardy biriktire túsetindigin jáne olardyń qoǵamda belsendi ról atqarýlaryna múmkindik beretindigin aıtty. «Osylaısha, jastardyń boıynda otansúıgishtik sezim oıanady. Olar ultjandy bolady. Bul óz kezeginde jastar saıasatynyń, jastar qozǵalysynyń damýyna septigin tıgizedi. Al jastarymyz jaqyn bolashaqta el damýynyń negizgi qozǵaýshy kúshine aınalady», - dedi Q. Mamsurov.     

Shyraıly Shymkentte «Qoǵamdyq kelisim» KMM-niń ǵımaratynda «Ońtústik Qazaqstan oblystyq assambleıasy hatshylyǵynyń uıymdastyrýymen óńirdegi 20 etnomádenı birlestik tóraǵalarynyń qatysýymen jıyn ótti.Jıyn barysynda hatshylyq meńgerýshisi M.Qalmuratov Assambleıa jylyndaǵy atqarylǵan is-sharalardy qorytyndylaı kele, 2016 jylǵa bekitilgen jumys josparlarymen tanystyrdy. Sonymen qatar, osy jyly atqarylatyn is-sharalardyń barlyǵyn «Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy» aıasynda, bekitilgen jelilik kestege sáıkes ótkizý josparlanǵandyǵy aıtyldy. Jıynǵa qatysýshylardy jelilik kestedegi Assambleıaǵa qatysty is-sharalarmen keńinen tanystyra otyryp, El Táýelsizdiginiń 25 jyldyq mereıtoıyn joǵary deńgeıde atap ótýge belsene atsalysýǵa shaqyrdy. Jıyn barysynda etnomádenı birlestikter tóraǵalarynyń atynan sóz alǵan túrik etnomádenı birlestiginiń tóraǵasy L.Asanov Elbasy Jarlyǵymen bekitilgen 1 naýryz - Alǵys aıtý kúnine oraı, Ońtústik óńirin mekendegen 100-den asa etnos ókilderi atynan «Qazaqstan halqyna myń alǵys!» monýmentin ornatý jumystarynyń júrgizilip jatqanyn aıtty. Atalǵan monýment «Qoǵamdyq kelisim» mekemesine berilgen burynǵy «Qazaqstan» kınoteatry mańyna ornatylmaq.       
Bıyl Qazaqstan halqy BQO assambleıasy uıymdastyratyn sharalardyń bári Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyna arnalatyn bolady. Bul týraly Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetiniń «Jaıyq Press» JShS ǵımaratynda jańadan ashylǵan óńirlik fılıalynyń alǵashqy baspasóz máslıhatynda Qazaqstan halqy BQO assambleıasy tóraǵasynyń orynbasary Ǵaısa Qapaqov málim etti. Onyń aıtýynsha, táýelsizdik syndy qasterli uǵymdy barlyq ult ókilderiniń sanasyna myqtap sińdirý úshin osynaý jıyrma bes jyl ishinde elimiz qol jetkizgen tabys-jetistikter men jarqyn isterdi barynsha ashyp kórsete bilýimiz kerek. Bul úshin óńirde barlyq múmkindik jasalǵan. Ótken jylǵy sharalar assambleıanyń 20 jyldyǵy aıasynda uıymdastyrylsa, bıyl Táýelsizdik ortaq tinge aınalatyn bolady. Buǵan oblystaǵy 90-nan astam ult pen ulys ókilderi, óńirlik assambleıanyń 125 múshesi belsene atsalysary sózsiz. Sonymen qatar aýdan-aýyldarda, mekeme-kásiporyndarda 200-den astam qoǵamdyq kelisim keńesteri qurylyp, jumys jasaýda. Josparlanǵan isterdiń bári el birligin nyǵaıtyp, Elbasymyzdyń «Máńgilik el» jalpyulttyq ıdeıasyn júzege asyrýǵa septeseri anyq. Óńirde 49 etnomádenı birlestik bolsa, onyń bir bóligi Oral qalasynda, qalǵandary oblys aýdandarynda óz qyzmetterin atqarýda. Memleket basshysy alǵa qoıǵan bes ınstıtýttyq reforma aıasyndaǵy mindetterdi oryndaý úshin QHA-nyń 2025 jylǵa deıingi damý tujyrymdamasy bekitildi. Osy tujyrymdamany júzege asyrý jáne etnomádenı, qoǵamdyq birlestikterdiń qyzmetin úılestirý baǵytynda oblys ákimi apparatynyń «Qoǵamdyq kelisim» KMM-y qurylǵany belgili. Bul mekeme men barlyq etnomádenı birlestikter Dostyq úıinde ornalasady. Munda ár birlestiktiń óz oryndary bar, sonymen qatar memlekettik jáne basqa tilderdi úırenetin úsh bólme, bı zaly, 150 oryndyq kontsert zaly, medıatsııa jáne basqa kabınetter jetkilikti. «Assambleıa - qazaqstandyq birtektiliktiń negizi» dep atalǵan baspasóz jıynynda sondaı-aq «Qoǵamdyq kelisim» KMM ǵylymı-saraptaý bóliminiń basshysy Ásııa Jýmına osy mekemeniń qurylymy men jumystarynyń baǵyttary jóninde tarqatyp aıtsa, M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti strategııalyq damý jáne sapa departamentiniń dırektory Oleg ıÝrov Elbasynyń «100 naqty qadam» Ult jospary jáne basqa baǵdarlamalyq qujattardan týyndaıtyn maqsat-mindetterge toqtaldy. Aıta keteıik, Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetiniń óńirlik fılıaly túrli taqyryptarda baspasóz máslıhattaryn turaqty ótkizip turatyn bolady.       
Al bas qala Astana qalasynyń Bilim basqarmasy QazGZÝ gýmanıtarlyq zań kolledjiniń bazasynda QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan «Qazaqstan Respýblıkasy: tarıhı damý tájirıbesi jáne taǵylymy» atty forým uıymdastyrdy. Shara elordanyń kásiptik tehnıkalyq bilim berý mekemeleriniń tarıh, áleýmettik-ekonomıkalyq, qoǵamdyq jáne quqyqtyq pánder oqytýshylary arasynda ótkizildi, dep habarlady qalalyq bilim basqarmasynan. Forýmnyń maqsaty - Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń qalyptasý, damý kezeńderin joǵarǵy oqý oryndarynyń, kolledj ben mektep oqytýshylary arasynda ǵylymı-zertteý áleýetin tereńdete otyryp taratý, bilim berý uıymdarynyń tarıh, áleýmettik-ekonomıkalyq, qoǵamdyq jáne quqyqtyq pánder oqytýshylarynyń bilim berý tásili salasyndaǵy tájirıbe almasý. Alqaly jıynǵa QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi janyndaǵy Memleket tarıhy ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkerleri, QR Tuńǵysh Prezıdenti jáne Ulttyq murajaılarynyń qyzmetkerleri, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń ókilderi, Ulttyq kitaphananyń, «Qazaqstan kartasy «Atameken» etnomemorıaldyq kesheniniń qyzmetkerleri qatysty. Forýmda qazirgi qazaqstandyq qoǵamnyń jetistikteri men bolashaqtaǵy damý joly, Táýelsiz Qazaqstannyń quqyqtyq negizderi, Ult kóshbasshysynyń Qazaqstan táýelsizdiginiń qalyptasýy men nyǵaıýy jolyndaǵy tarıhı róli, Qazaqstan halqy Assambleıasy jáne qazaqstandyq birlik, toleranttylyq modelin qalyptastyrý úlgisi, qazirgi qoǵamdaǵy bilim berý uıymdarynda tarıh, áleýmettik-ekonomıkalyq, qoǵamdyq jáne quqyqtyq pánderdi oqytý erekshelikteri men ınnovatsııalyq tásilderi jáne t.b. máseleler talqylandy. Forým jumysynyń qorytyndysy retinde: usynys daıyndaý jáne «Qazaqstan Respýblıkasy: tarıhı damý tájirıbesi jáne taǵylymy» atty Astana qalasy kásiptik tehnıkalyq bilim berý mekemeleriniń tarıh, áleýmettik-ekonomıkalyq, qoǵamdyq jáne quqyqtyq pánder oqytýshylarynyń ǵylymı-tájirıbelikmaqalalar jınaǵyn jarııalaý, Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan shyǵarmashylyq jumystardy marapattaý kózdelgen. 
Tarazdyqtar shyǵys jańa jylyn káris teatrynyń qoıylymymen qarsy aldy. Tarazda Memlekettik respýblıkalyq káris teatrynyń ártisteri óner kórsetti. Teatr trýppasy kórermenderge Jańa jyldy Aı kúntizbesi boıynsha merekeleýge arnalǵan «Úlken otbasyndaǵy Jańa jyl» atty sahnalyq qoıylymdy usyndy.«Úlken elimiz bar, barlyǵymyz úlken otbasynyń múshesimiz, Aı kúntizbesi boıynsha Jańa jyldy da bir otbasynyń balasyndaı birge qarsy alamyz», - dep atap ótti Mýzykalyq komedııa memlekettik respýblıkalyq káris teatrynyń shyǵarmashylyq basshysy Elena Kım. Sahnalyq kóriniske drama jáne balet trýppasy, «Samýlnorı» fılklorlyq-etnografııalyq tobynyń (káris barabandary) ártisteri jáne solıst vokalshylar qatysty. Memlekettik respýblıkalyq káris teatrynyń trýppasy Tarazda Jambyl oblysyndaǵy «Kore» kárister qaýymdastyǵynyń shaqyrtýymen óner kórsetti. Memlekettik respýblıkalyq káris teatry 1932 jyly qurylǵan. Koreıa jarty aralynan basqa álemdegi jalǵyz káris teatry jáne álemdegi eń kóne ulttyq káris teatry bolyp tabylady.      

«Máńgilik el» úgit-nasıhat poıyzy eldiń túkpir-túkpirin aralaǵany belgili. Qashanda belsendiligimen tanylatyn QHA músheleri bul oqıǵadan da qalys qalmady. Qaraǵandyda «Máńgilik el» úgit-nasıhat poıyzyn qarsy aldy. Qaraǵandyǵa Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan mereıtoılyq shara aıasynda el aralap shyqqan «Máńgilik el» poıyzy keldi.«Sizderdi Qaraǵandyda kútip alǵanymyz úshin qýanyshtymyz. «Máńgilik el» zamanaýı jalpyulttyq ıdeıasyn Memleket basshysy, Ult kóshbasshysy Nursultan Nazarbaev qalyptastyrdy. Qazaqstandyqtardyń jalpyulttyq ıdeıasynyń qundylyǵy «Qazaqstan-2050» strategııasynyń maqsattaryna úndes. Onda bilim berý, azamattardyń densaýlyǵy men ál-aýqaty basty basymdyq retinde aıqyndalǵan», - dedi poıyzdy qarsy alý mıtıngisinde Qaraǵandy ákimi Nurlan Áýbákirov. Ol QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy qazaqstandyqtardyń uly merekesi ekenin atap ótti. «Mereıtoılyq jyl jańa tynyspen bastaldy, alǵa tabys pen jeńiske bastaǵan aýqymdy josparlar, ister, sharalar qoıdy», - dep qosty qala basshysy.   «Máńgilik el» poıyzynyń basshysy, QHA Keńesiniń múshesi Ámirjan Álpeıisov: «Qaraǵandy - ónerkásiptik qala ǵana emes, bul - Qazaqstannyń ortalyq bóligi, ulan-ǵaıyr Saryarqa. Qaraǵandy torapty stansa ǵana emes, ol ómir, damý toraby. Naq osy jerde Tuńǵysh Prezıdent, Ult kóshbasshysy N. Nazarbaev óziniń eńbek jolyn, saıası mansabyn bastady», - dep atap ótti ol. Qaraǵandyda poıyz qatysýshylary halyqpen kezdesti. Dostyq úıinde etnomádenı birlestikter basshylarymen dóńgelek ústel ótti. Keshke S. Seıfýllın atyndaǵy oblystyq qazaq drama teatrynyń sahnasynda merekelik kontsert  boldy.  Qaraǵandydan bir ýaqytta «Máńgilik el» poıyzymen «Salamatty Qazaqstan» konsýltatıvtik-dıagnostıkalyq medıtsınalyq poıyz jolǵa shyqqan bolatyn. Medqyzmetkerler oblystyń 19 shaǵyn stansalaryn  aralady. Budan buryn habarlanǵandaı, 15 aqpanda Astanadan «Máńgilik el» poıyzy   QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan jalpyrespýblıkalyq aktsııa aıasynda shyqty. Quram ishinde túrli vedomstvo mamandary bar, olar qazaqstandyqtarǵa bes ınstıtýtsıonaldyq reformalardy iske asyrý barysyn túsindirýde. Poıyz Qazaqstannyń 33 eldi mekeninde boldy.    

 «Máńgilik el» poıyzy Aıagóz aýdanynyń Aqtoǵaı stansasynda aıaldady, munan keıin  Jarma aýdanynyń Shar qalasyna bardy. Poıyzdyń quramynda turǵyndarǵa áleýmettik máseleler boıynsha keńestik kómek berip, «Máńgilik El» ıdeıasyn, bes ınstıtýtsıonaldyq reformany iske asyrý máselelerin  túsindiretin, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń músheleri, ǵalymdar, sarapshylar bar.  «Máńgilik el» poıyzy shyǵysqazaqstandyqtarǵa Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy qurmetine arnalǵan mereıtoılyq sharalar aıasynda kelip jetti. Aqtoǵaılyqtar qonaqtardy merekelik kontsertpen qarsy aldy. Turǵyndarmen kezdesýler, azamattardy qabyldaý, Ádilet, bilim, densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrlikteriniń, «Atameken» kásipkerler palatasy sarapshylarynyń keńesteri ótkizildi. Poıyzdyń quramynda nevrolog, nefrolog, ýrolog, gematolog, ortoped-travmatolog, revmatolog, pýlmonolog, pedıatr, gastroenterolog, angıohırýrg, kardıolog, endokrınolog, oftalmolog, onkolog jáne hırýrg dárigerleri keldi. Dárigerler qabyldaý júrgizip, keńes berdi. ShQO boıynsha 5 aıaldama josparlanǵan bolatyn. Poıyzdyń qatysýshylarymen sharalar sondaı-aq Zyrıan, Óskemen, Semeı qalalarynda ótti.         
Kelesi kezekte «Máńgilik El» poıyzy Óskemenge keldi. «Zaşıta» stansasynda óskemendikter Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan mereıtoılyq sharalar aýqymynda qalyptastyrylǵan «Máńgilik El» poıyzyn qonaqjaılyqpen qarsy aldy.Óskemenge poıyz eldiń shyǵys aımaqtarynyń birneshe eldi mekenderi - Aqtoǵaı kentinde, Shar jáne Zaısan qalalarynda jáne basqa da aýyldarda aıaldaǵannan keıin keldi.  «Máńgilik el» poıyzynyń jetekshisi Ámirjan Álpeıisovtiń aıtýynsha, poıyz qatysýshylary úshin uly Abaı, Shákárim jáne Muhtar dúnıege kelgen jerge aıaq basý úlken qýanysh. «Biz munda óz otanyn súıetin jandarmen kezdesip jatyrmyz. Olardyń kózderinen erteńgi kúnge senimderin, eldiń gúldene túsýi úshin jumys isteýge qulshynys baryn kórip otyrmyz. 2016 jyl - aıryqsha jyl, biz ony áleýmettik problemalardy sheshýmen bastap otyrmyz», - dep atap ótti Ámirjan Álpeıisov. «Máńgilik El» respýblıkalyq ekıpajy qatysýshylary tobynyń biri qalaǵa kelgen boıda ShQMÝ-ǵa baryp, dóńgelek ústel janynda jastar qoǵamdyq birlestikteriniń kóshbasshylarymen kezdesti, jastardyń áleýmettik memlekettik tapsyrys jobalaryn júzege asyrýymen tanysty, «Zııatker» ǵylymı-zertteý ortalyǵynda boldy. QR bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń ókilderi bilim berý máseleleri boıynsha keńes berýde. QHA músheleri ulysaralyq kelisim jóninde konsýltatsııalar ótkizýde. Olardyń qatysýymen D.Serikbaev atyndaǵy tehnıkalyq ýnıversıtet bazasynda «Táýelsizdik tarıhy - Ult rýhynyń ındıkatory» dáris taqyrybynda bastaldy, odan keıinirek «Syılastyq» iskerlik oıyny ótti. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi, «Báıterek» holdıngi jáne Kásipkerler palatasy ókilderinen qurylǵan top bıznes jáne aýyl sharýashylyǵy, memlekettik qoldaý kórsetý máseleleri boıynsha dóńgelek ústelge qatysýda. Ol aıaqtalǵannan keıin konsýltatıvtik dóńgelek ústel qatysýshylary «Bıznestiń jol kartasy-2020» boıynsha sýbsıdııa alǵan «Tiffani» salonynda, «KazITCom», Montesorı «Aınalaıyn» kásiporyndarynda boldy. Densaýlyq saqtaý ókilderinen quralǵan taǵy bir top konsýltatsııalyq qabyldaý ótkizýde, olardyń ishinde 33 tar sheńberdegi mamandyq ıeleri bar. Respýblıkalyq deńgeıdegi dárigerlerden Zyrıan aýdanynda ǵana 334 adam, Shar aýdanynda - 490 adam keńes aldy. «Máńgilik el» poıyzy músheleriniń Óskemendegi jumys baǵdarlamasy óte qarbalas, keshke qaraı olar qalanyń kórnekti oryndaryna ekskýrsııa jasady. Erteńine, «Máńgilik El» poıyzy Semeı qalasyna toqtady.   

Sapar barysynda «Máńgilik el» poıyzy Mańǵystaýǵa jetti. Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy aıasynda jolǵa shyqqan poıyz 6 naýryz kúni Mańǵystaý oblysy, Munaıly aýdany, Mańǵyshlaq stantsııasynda boldy. Munaıly óńir turǵyndary poıyz jolaýshylarya shubat usynyp, sán-saltanatymen kútip aldy. Mańǵyshlaq stantsııasynda jınalǵan turǵyndarǵa poıyz músheleri sharanyń mańyzyn túsindirdi. Mańǵystaý oblysy ákimi orynbasary B.Nurǵazıeva mıtıng barysynda poıyz músheleriniń ıgi isine sáttilik tiledi.«Halyq arasynda bolyp, áleýmettik máselelerdi sheshýge atsalysyp jatqandaryńyz úshin sizderge rahmet. Eldiń ótkenin zerdelep, búginin bekemdeýde sizderge tabys tileımin. Mańǵystaý oblysynda bolǵan eki kún ishinde sizder kıeli mekenniń tek adamdarymen ǵana tanyspaı, sonymen qatar, tarıhı jerlerin de kóresizder. Qart Kaspııdiń jaǵasyna umsynǵan arý qala Aqtaýdy kóresizder. Berekeli Mańǵystaý jerinde búginde 50-den asa etnos turady. 21 etnomádenı birlestigimiz bar. Olardyń barlyǵy Qazaqstannyń turaqtylyǵy jolynda aıanbaı eńbek etýde», - dedi B.Nurǵazıeva. «Máńgilik el» poıyzynyń quramynda mınıstrlikter men vedomstvolardyń, barlyǵy 100-den astam túrli salanyń mamandary bar. Olar Munaıly aýdany men Aqtaý qalasynda quqyq, aýyl sharýashylyǵy, densaýlyq saqtaý, bilim berý, kásipkerlik, áleýmettik jáne basqa salalar boıynsha aqyl-keńesterin berdi. Medıtsına salasynyń bilikti mamandary emhanalarda bir kún ishinde 300-den astam adamdy qabyldap, qajetti em-domyn jasady.  Sonymen qatar, poıyz músheleri Qazaqstan halqy Assambleıasynyń ǵımaratyn aralap, túrli ulttyń qundy jádigerleri qoıylǵan murajaımen tanysyp, etnomádenı birlestik tóraǵalarymen, QHA Mańǵystaý oblystyq hatshylyǵy basshylyǵymen, Mańǵystaý oblysy ákimi apparatynyń «Qoǵamdyq kelisim» kommýnaldyq memlekettik mekemesiniń basshylyǵymen jáne Aqtaý qalalyq máslıhatynyń hatshylyǵy basshylyǵymen kezdesti. Jıyn barysynda «Máńgilik el» poıyzy shtabynyń basshysy, QHA múshesi Ámirjan Álpeıisov sóz alyp, sharanyń mańyzyn túsindirdi. «Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyna oraı Elbasy tapsyrmasyna sáıkes uıymdastyrylǵan poıyzdyń maqsaty - shalǵaıda jatqan eldi-mekenderde bolyp, halyqpen aralasyp, Elbasynyń «Máńgilik el» ıdeıasyn turǵyndarǵa jetkizý. Biz uly memleketterdiń qataryna turýymyz kerek. Ol úshin búgin siz ben biz tynbaı eńbek etýimiz kerek. Elbasynyń saıasaty birlikke negizdelgen. Qazirgi tańda jahanda túrli qıyndyqtar bolyp jatsa da, bizdiń elimiz aman. Bıyl QR táýelsizdigine 25 jyl. Biz osy 25 jyl ishinde bıik belesterdi baǵyndyrdyq. Endigi maqsatymyz álemniń damyǵan 30 memleketine kirý. Sol úshin biz árdaıym aýyzbirshilikte, tatýlyqta bolýymyz kerek», - dedi ol. Jıyn barysynda «Halyqtar kelisimi» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy ıÝsýp Shahshaev eń alǵash Mańǵystaý jerinde paıda bolǵan «Halyqtar kelisimi» birlestiginiń shyǵýyna toqtaldy. «QHA qurylýy jaıly árkim túrli pikir aıtady. Assambleıa úlgisi eń alǵash Mańǵystaýda paıda boldy desem artyq aıtqanym emes. Memleket basshysy 1994 jyly bizdiń oblysqa kelip, jıyn ótkizip, «Halyqtar kelisimi» uıymy jaıly mol aqparat alyp, bizdi qoldaıtyndyǵyn jetkizgen bolatyn. Sol kezde Elbasy Qazaqstan boıynsha osyndaı úlginiń kerek ekendigin aıtty. Sodan soń, 1995 jyly 1 naýryzda QHA quryldy. Qazir Memleket basshysynyń aldymyzǵa qoıǵan maqsaty-barlyǵymyzǵa jaqsy tanys. Janymyzǵa jaqyn desek bolady. Qazaqstandaǵy ózge ult ókilderi Qazaqstannyń tatýlyǵy men birligi jolynda jumystanady. Bizde osy jolda aıanbaı eńbek etemiz», - dedi ıÝ.Shahshaev. Dóńgelek ústel barysynda árbir qatysýshy óz oıyn ortaǵa salyp, pikir almasty. Jıyn sońynda poıyz músheleri etnosaralyq qarym-qatynasqa arnalǵan «Teńdessiz syılyq» kitaptar jınaǵan Mańǵystaý oblysy ákimi apparatynyń «Qoǵamdyq kelisim» kommýnaldyq memlekettik mekemesiniń kitaphasyna syıǵa berdi. Kitaptardyń ishinde Elbasy eńbekteri men Jeńistiń 70 jyldyǵyna arnalǵan kitaptarda bar. «Munaıly aýdanynyń turǵyndary men aqtaýlyqtar bilikti dárigerler, zańgerler, kásipkerler, áleýmettik sala mamandarynan ózderine qajetti aqparatpen qanyqty. Bizdiń maqsat - eldi-mekenderdi aralap, turǵyndardyń suraǵyna jaýap berý», - deıdi QR Ádilet mınıstrliginiń sarapshysy Láıla Ermahanova. «Mańǵystaý oblysynyń turǵyndary kóbinese jyljymaıtyn múlikti rásimdeý tártibi týraly kóp surady. Jalpy, biz ár aımaqtarda bolǵanymyzda bizdiń qabyldaýymyzǵa 500-ge tarta adam keledi. Olardyń ishinde 450-deı naqty ádilet salasyndaǵy suraqtar. Biz turǵyndardyń qoıǵan suraqtaryna jaýap berip, sheshimin taýyp, túsinikteme beremiz», - dedi ol. Baǵdarlamanyń ekinshi jartysynda poıyz belsendileri Sh.Esenov atyndaǵy Kaspıı memlekettik tehnologııalar jáne ınjınırıng ýnıversıtetinde «Máńgilik el» jalpyulttyq ıdeıasy - turaqty damýdyń negizi» taqyrybynda memlekettik qyzmetkerlerge, muǵalimderge, úkimettik emes uıym ókilderi men BAQ ókilderine lektsııa-prezentatsııasyn ótkizdi. Lektsııa aıasynda qatysýshylar ózderine qajetti aqparatpen qanyqty. Sondaı-aq, jastarmen kezdesýler, «Úkimettik emes uıym-damýdyń jańa deńgeıi» taqyrybynda semınar-trenıngter uıymdastyryldy. Poıyz qonaqtaryna arnaıy uıymdastyrylǵan keshki as barysynda dárigerler men áleýmettik sala mamandaryn Aqtaý qalasynyń ákimi S.Trumov alǵys hatpen marapattady. Mańǵystaý oblysynyń Mańǵyshlaq stantsııasyna jasaǵan poıyz sapary El táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan merekelik kontsertpen qorytyndylandy. Áleýmettik mańyzy bar poıyz naýryz aıynyń 7-si kúni Mańǵystaý aýdanyndaǵy Shetpe stantsııasynda boldy. Sapar barysynda poıyz músheleri jastarmen kezdesýler, mıtıngter, semınar-trenıngter men lektsııalar ótkizdi. Al, dárigerler, kásipkerler, zańgerler men aýyl sharýashylyǵynyń mamandary bolsa turǵyndardy qabyldady. Mańǵystaý aýdanynyń basshylyǵy poıyz múshelerin aýdannyń tarıhı jerlerine aparyp, aýdan jaıly mol maǵlumat berdi.Poıyz sapary El táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan merekelik kontsertpen qorytyndylandy. 

«Máńgilik El» poıyzy -Syr elinde. Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy aıasynda jolǵa shyqqan «Máńgilik El» poıyzy Qyzylorda qalasynda boldy. Oblys ákiminiń orynbasary Ǵalymjan Ámireev pen qala ákiminiń orynbasary Aıdyn Qaırýllaev bastaǵan Syr óńiriniń turǵyndary poıyz jolaýshylaryn sán-saltanatpen kútip aldy. Temirjol vokzalyna jınalǵan turǵyndarǵa poıyz músheleri sharanyń mańyzyn túsindirdi. Sodan keıin delegatsııa músheleri Asqar Toqmaǵambetov atyndaǵy qalalyq mádenıet úıinde memlekettik qyzmetkerlerdiń, túrli sala basshylary men qala turǵyndarynyń qatysýymen ótken jıynda boldy. Jıyn barysynda «Máńgilik el» poıyzy shtabynyń jetekshisi, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń múshesi Ámirjan Álpeıisov,   Astana qalasynyń «Qoǵamdyq kelisim ortalyǵy» dırektory Talǵat Jaqııanov sóz alyp, «Máńgilik El» ıdeıasyn, QR Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń «Qazaqstan jańa jahandyq ahýalda: ósim, reformalar, damý» atty Qazaqstan halqyna Joldaýyn, «100 naqty qadam» Ult josparyndaǵy Elbasynyń alǵa qoıǵan basty mindetter men maqsattaryna toqtaldy. Odan keıin qonaqtar josparǵa sáıkes jumystaryn jalǵastyrdy. Oblystyq dıagnostıkalyq ortalyqta medıtsına mamandary turǵyndardy qabyldap, tegin keńes berýde. Al Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵynda sala mamandary memlekettik qyzmet túrlerin tıimdi paıdalaný joldarymen bólisti. Sonymen qatar qala turǵyndary orta jáne kishi kásipkerlikti damytý baǵdarlamalary boıynsha suraqtaryna jaýap aldy.Qonaqtar №278 orta mekteptiń túlekterimen kezdesý ótkizip, «Máńgilik el jastary - ındýstrııaǵa!» baǵdarlamasyn túsindirdi. Ary qaraı «Qyz Jibek» meıramhanasynda ótken múgedek balalarǵa arnalǵan qaıyrymdylyq aktsııasyna qatysty.       

Munan ári QHA Qyzylorda oblystyq hatshylyǵy basshylyǵymen, Qyzylorda oblysy ákimi apparatynyń «Qoǵamdyq kelisim» KMM basshylyǵymen kezdesti. Odan ári Dostyq úıiniń májilis zalynda «Beıbitshilik jáne kelisim úlgisi - Qazaqstan brendi» taqyrybynda dóńgelek ústel, semınar-trenıng jáne fokýs toppen jumys jasaldy. Munda árbir qatysýshy óz oıyn ortaǵa salyp, pikir almasty.Á.Tájibaev atyndaǵy oblystyq ámbebap kitaphanasynda Koreı tilin oqytý kabınetiniń jumysymen tanysyp, «Teńdessiz syılyq» aktsııasy ótti. Poıyz músheleri etnosaralyq qarym-qatynasqa arnalǵan «Teńdessiz syılyq» kitaptar jınaǵyn Á.Tájibaev atyndaǵy oblystyq ámbebap kitaphanasyna syıǵa berdi. Qorqyt Ata atyndaǵy QMÝ-dyń QHA kafedrasynyń ujymymen kezdesý ótti.«Máńgilik El» poıyzy aktsııasyna qatysýshy ókildermen Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde BAQ ókilderimen brıfıng ótkizildi.    Dostyq úıiniń kontsert zalynda QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan «Máńgilik El» aktsııasynyń gala-kontsertimen sapar qorytyndylandy.     
Sapar kezinde Jambyl oblysynda 5 myńnan astam turǵynǵa kómek kórsetildi. Budan ári el Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan "Máńgilik El" arnaıy poıyzy Taraz qalasyna keldi. Prezıdent janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetiniń óńirlik fılıalynda "Máńgilik El" poıyzy jalpyrespýblıkalyq aktsııasynyń  músheleriniń qatysýymen brıfıng ótti. Brıfıngke  poıyz shtabynyń basshysy, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa Ulttyq ýnıversıtetiniń professory Ámirjan Álpeıisov, poıyz basshysy Rýslan Barbasov,  QHA keńesiniń múshesi Lıýdmıla Hodchıeva, úılestirýshi-dáriger Nurlan Qydyrbaev, "Qazaqstannyń azamattyq alıansy"  ZTB  dırektory Eldar Katenov qatysty.Spıkerler Elbasy alǵa qoıǵan maqsat- mindetterdiń mańyzdylyǵyn túsindirdi. - Poıyz quramynda 100-ge jýyq Qazaqstan halqy  Assambleıasynyń músheleri, memlekettik organdar men mekemelerdiń ókilderi, áleýmettik sala mamandary, dárigerler, zańgerler, ártister men sportshylar bar. Aktsııanyń maqsaty - "Máńgilik El" ıdeıasyn nasıhattaý, sondaı-aq, turǵyndarǵa medıtsınalyq, áleýmettik, quqyqtyq kómek kórsetip, aýyl sharýashylyǵy, kásipkerlik, bilim jáne t.b. salalar boıynsha keńes berý. Bul biz jetken  13-shi óńir, poıyzymyz esep boıynsha 31  stansaǵa kelip toqtady. Bizdiń turaqty ujymymyz 30%-dy quraıdy. Belsendiler men dárigerler keste boıynsha apta nemese on kún saıyn aýysyp otyrady,- dedi poıyz shtabynyń basshysy Ámirjan Qaıyruly.

-Osy ýaqyt aralyǵynda aktsııaǵa qatysýshylar 48 myńnan astam adamdy qamtydy. Respýblıka aımaǵynda buqaralyq semınarlar, trenıngter men mıtıngter, mádenı sharalar men kontsertter, qaıyrymdylyq aktsııalar men mınıstrlik, vedomstvo ókilderimen ótken jeke konsýltatsııalar ótkizildi. Oǵan qosa, 13 myńnan astam azamatqa tegin medıtsınalyq kómek kórsetildi. - Búgingi tańda respýblıka boıynsha jalpy 48 myńnan astam, onyń ishinde Jambyl oblysynda  5 myńnan astam turǵyn qamtyldy,- dep habarlady Ámirjan Álpeıisov. Jambyl oblysynda 30-ǵa jýyq adamnan quralǵan QR Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrliginiń ókilderi, ár salanyń bilikti dárigerleri emhanalarda aýrýǵa shaldyqqan azamattarǵa konsýltatsııalar berip, qabyldaý júrgizdi. Qabyldaýǵa barlyǵy 400-ge jýyq naýqas keldi.     
Bıyl Qazaqstannyń aımaqtarynda etno aýyldar men dostyq úıler ashyldy. Solarǵa sholý jasalyq.
Tarazda etno-aýyl paıda bolady. Jambyl oblysyndaǵy ««Etnografııalyq aýyl» elimiz boıynsha  Shyǵys Qazaqstan  oblysynan keıingi ekinshisi bolady. Bul týraly OKQ-tegi  «Úlken el-úlken otbasy» jalpyulttyq jobasyn júzege asyrý máselelerine arnalǵan brıfıngte  Jambyl oblysy Qazaqstan halqy Assableıasy hatshylyǵynyń meńgerýshisi Larısa Lysova málim etti. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha iske asyrylyp jatqan «Úlken el-úlken otbasy» jobasynda  el aımaqtarynda etno-aýyl qurýǵa» aıryqsha  mán berilgen»,-dedi L. Lysova. «Barsha álemde qazir bul týrızmdi damytýdaǵy eń tanymal baǵyt. Ókinishke oraı, búgingi tańda Qazaqstanda tek Óskemende ǵana barsha qazaqstandyq mádenıetti ilgeri jyljytý jáne týrısterdi tartý úshin etno-aýyl qurylǵan. Al Jambyl oblysynda osydan eki jyl buryn oblys ákimi Kárim Kókirekbaevtyń tikeleı qatysýymen etno- aýyldy qurý máselesi sheshile bastady», dedi ol. «Joba boıynsha «Kóne Taraz» tarıhı-arhelogııalyq kesheni aýmaǵynda  óńirlik etnomádenı birlestikterdiń qatysýymen ento-aýyl qurý qarastyrylyp otyr. Búgingi kúni 16 birlestik atalǵan jobany júzege asyrýǵa kelisti. Bizdiń oıymyzsha, bul qalamyzǵa týrıster tartýǵa múmkindik týǵyzady»,- dep atap ótti  Jambyl oblysy QHA hatshylyǵynyń meńgerýshisi.    
ShQO-da Dostyq úıinde medıatsııa ortalyǵy ashyldy. Shyǵys Qazaqstan oblysynda respýblıkada tuńǵysh ret, oblystyq sot pen oblys ákimdiginiń bastamasymen Sýdıalar Odaǵy ShQO fılıaly, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń hatshylyǵy, quqyq qorǵaý organdary, ádilet organy, bilim jáne densaýlyq saqtaý basqarmalary, sondaı-aq «Shańyraq» medıatsııa ortalyǵy arasynda mámilelik rásimder salasyndaǵy ózara yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıyldy. Qujatta taraptar medıatsııa ınstıtýtyn odan ári damytýdyń pármendi sharalaryn qolǵa alý qajettigin atap kórsetti. Oblystyq Dostyq úıinde qol qoıylǵan qujatty oryndaý aýqymynda respýblıkadaǵy alǵashqy «Medıatsııa jónindegi oqý ortalyǵy» jáne «Medıatsııa kabıneti» ashyldy.  «Medıatsııa - tatýlasý úderisi jáne daýlardy retteý tásilderiniń biri. Bul oraıda sheshimdi medıator emes, taraptardyń ózderi qabyldaıdy. Medıator taraptarmen qalaı durys sóılesýdi jáne qalaısha tatýlasýǵa qoljetkizýdi ǵana biledi. Sondyqtan da medıator - ári psıholog jáne zańger dep te aıtýǵa bolady. «Medıatsııa jónindegi oqý ortalyǵynyń ashylýy - bul búkil qazaqstandyq qoǵam úshin óte úlken jáne mańyzdy oqıǵa», dep atap ótti Sýdıalar odaǵy ShQO fılılalynyń tóraǵasy E.Jumasqanov, dep habarlady oblystyq sottyń baspasóz qyzmeti. ShQO Qazaqstan halqy Assambleıasy hatshylyǵynyń jetekshisi Asqar Nurǵazıev saltanatta búginde Qazaqstan halqy Assambleıasy negizgi tatýlastyrý fýnktsııasyn naqty atqaratyn organ retinde Qazaqstandaǵy qoǵamdyq jáne ulysaralyq qatynastar salasynda basty moderator bolyp otyrǵanyn atap kórsetti jáne jasalǵan memorandým negizinde aǵymdaǵy jylǵy sáýirdiń sońyna deıin taǵy 14 oblystyq Dostyq úılerinde osyndaı ortalyqtar ashylatynyna sendirdi.      

Bul kúnderi Tarazda biregeı Dostyq Úıi salynýda. Tarazda «Ejelgi Taraz»  tarıhı-mádenı kesheni aýmaǵynda  Jambyl oblysy Qazaqstan halqy Assambleıasy Dostyq Úıi ǵımaratynyń qurylysy qyzý júrgizildi. Tapsyrys berýshi Jambyl oblysy ákimdiginiń qurylys, jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joly basqarmasynyń  aqparatyna qaraǵanda,  nysan quny 1,27 mlrd. teńgeni quraıdy. Bas merdiger  - «Astana-Avto-Qurylys»  JShS. Qurylys ýchaskesiniń bastyǵy Samat Aqashevtiń «QazAqparat» HAA tilshisine aıtýynsha, Dostyq úıiniń qurylysy Jambyl oblysy ákiminiń jeke baqylaýynda. «Qurylys qyzý júrip jatyr. Shamamen 150 adamdaı jumys isteýde. Qurylys 2015 jyldyń sáýirinde bastalǵanbolatyn.  Aǵymdaǵy jyldyń mamyrynda  nysan tolyq salynyp bitti»,-deıdi ol.        

Qyzylorda da medıatsııa salasy boıynsha memorandým jasaldy.   Dostyq úıinde medıatsııa kabıneti ashyldy. Onyń jumysyna zańger men medıatorlar tartylǵan. Oǵan aımaǵymyzdaǵy kásibı jáne áýesqoı medıatorlary, oblystyq Qoǵamdyq kelisim keńesiniń músheleri, etnomádenı birlestikter tóraǵalary, óńirimizdegi ÚEU ókilderi qatysty. Medıatsııa qyzmeti salasyndaǵy ózara yqpaldastyq týraly memorandýmǵa qol qoıyldy. Qazaqstan halqy assambleıasy oblystyq fılıalynyń hatshylyǵy, oblystyq prokýratýra, ádilet, ishki ister departamentteri, bilim basqarmasy, sýdıalar odaǵy, advokattar alqasy, notarıattyq palata, «Medıatorlar odaǵy» qoǵamdyq birlestigi, «Kelisý» kásibı medıatorlar odaǵy», «Tura Bi» medıatsııa jáne sot ádildigin qalpyna  keltirý» qoǵamdyq birlestiginiń oblystyq fılıaldarynyń basshylary «Úlken el - Úlken otbasy» jalpyulttyq jobasy aıasynda medıatsııa arqyly daýly jaǵdaılardy tómendetýde naqty isterge birigý maqsatynda ózara yqpaldastyq týraly memorandýmǵa qol qoıdy.         
Qaraǵandy ákimi beıbitshilik jáne kelisim saıabaǵy ashý týraly usynysty qoldady. Qaraǵandyda 2015 jyly ashylǵan Dostyq úıi mańyndaǵy aýmaqty damytý qolǵa alynbaq. Bul týraly másele oblys ákimi Nurmuhambet Ábdibekov turǵyndar aldyndaǵy eseptik kezdesýinde kóterildi.  Oblystyq Evreı mádenıeti ortalyǵynyń basshysy Vılen Molotov-Lýchanskıı Dostyq úıiniń mańynda beıbitshilik jáne kelisim saıabaǵyn nemese alańyn jasaý týraly usynys jasady. «Bul - durys. Dostyq úıin salǵanda aýmaqty abattandyrmaq boldyq. Dostyq úıi paıda bolǵannan keıin Ońtústik-shyǵys shaǵyn aýdany úshin bul oryn jańa qoǵamdyq ortalyq bolady dep oılaımyn», - degen N.Ábdibekov bastamaǵa qoldaý tanytty. Ákim aýdandy aldaǵy ýaqytta da damytý qarastyrylǵanyn aıta ketti. Naqtyraq aıtqanda, onda jasóspirimder úıin salý josparlanǵan. 

Óziniń qurylǵan kúninen bastap Qazaqstan halqy Assambleıasy halyqty judyryqtaı jumyldyryp qana qoımaı, sonymen qatar kómekke zárý jandarǵa qol ushyn sozýmindeti júkteldi. Assambleıa bul tapsyrmany múltiksiz oryndap keledi.

Máselen, Kókshetaýda «Júrekten júrekke» qaıyrymdylyq aktsııasy barysynda 3 aılyq naýqas sábıge qarjylaı kómek kórsetildi.

Kókshetaýda QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy sheńberinde respýblıkalyq «Qaıyrymdylyq kerýeni» aıasynda  «Júrekten júrekke» qaıyrymdylyq aktsııasy uıymdastyryldy.Oblys ákiminiń qoldaýymen Qazaqstan halqy Aqmola assambleıasy Analar Keńesiniń uıymdastyrýymen Dostyq úıinde ótken sharaǵa oblys ákiminiń orynbasary Nurlan Nurkenov, oblystyq departamentter, basqarmalar jáne jergilikti kásiporyndardyń basshylary men kásipkerler jáne ózge de qaıyrymdy azamattardan quralǵan barlyǵy 300-ge jýyq adam qatysty. Shara barysynda «Áýlet» mektepten tys jumys ortalyǵy jáne oblystyq oqý-ádistemelik ortalyǵyndaǵy balalardyń shyǵarmashylyq jumystarynyń kórmesi uıymdastyryldy. Qazaqstan halqy Aqmola assambleıasy Analar keńesiniń tóraıymy Zere Qıyqovanyń aıtýynsha, odan túsken qarjy asqazan ishek joldary damýynyń týa bitken kemistigi bar 3 aılyq sábı Úmit Azamatqyzyna ota jasatý úshin ata-anasyna tapsyrylmaq.       

Kókshetaýda ótken qaıyrymdylyq aktsııasy barysynda 3 mıllıonnan astam qarjy jınaldy.  Kókshetaýdaǵy «Qoǵamdyq kelisim» mekemesinde Qazaqstan halqy Aqmola assambleıasy Analar keńesiniń uıymdastyrýymen jalpyulttyq «Qaıyrymdylyq kerýeni» aktsııasy sheńberinde qaıyrymdylyq aýktsıony ótti. Aktsııa aýyr dertke shaldyqqan qos búldirshinniń emdelýi úshin qarjylaı kómektesý maqsatynda uıymdastyryldy, dep habarlady «Aqmola Medıa Ortalyǵy». Sharanyń negizgi uıymdastyrýshysy Analar keńesiniń tóraıymy Zere Kıikova  bul ıgilikti is sharalardyń jyl boıy muqtaj jandarǵa kómektesý úshin jalǵasa beretindigin  atap ótti. Qaıyrymdylyq aýktsıonynan jınalǵan qarajat Aıdarbek Qaparbekov pen Mansur Qusaıynovtyń emdelýine jumsalatyn bolady. Kishkentaı Aıdarbek nebári bir jarym jasta  dıagnozy- leıkoz. Ol búgingi tańda Máskeý qalasynda onkologııa ortalyǵynda em qabyldaýda. Al Mansurdyń jasy segizde, dıagnozy - tselebraldy sal aýrýy. Ol ata-anasymen birge Qytaı elinde emdelýde. Jınalǵandarǵa kórsetilgen qos búldirshin týraly vıdeorolıkten keıin qaıyrymdylyq aýktsıonyna kelgen azamattar qarjylaı kómekterin jáshikke salyp, óz qamqorlyqtaryn aıamady. Qaıyrymdylyq aýktsıonyna qatysqan Aqmola oblysy ákiminiń orynbasary Nurlan Nurkenov: «Qazaqstan halqy Aqmola assambleıasynyń tóraǵasy, Aqmola oblysynyń ákimi Sergeı Kýlagınniń tapsyrmasyna sáıkes biz búgin aýyr dertke shaldyqqan qos búldirshinniń emdelýine qarajat jınaý maqsatynda osy qaıyrymdylyq aýktsıonyn uıymdastyryp otyrmyz. Muqtaj jandarǵa memleket tarapynan berilip otyrǵan kómek te az emes. Alaıda jastarǵa úlgi kórsetý maqsatynda, qoǵamda qaıyrymdy azamattar tárbıeleý maqsatynda osyndaı is sharalardy uıymdastyryp turǵandy durys dep esepteımiz. Bul búldirshinder kúndelikti emdi qajet etedi, qymbat preparattardy qabyldaıdy. Olardy birneshe operatsııa, reabılıtatsııa kýrstary kútip tur. Búgingi bizdiń kómegimiz, olardyń erteńgi jarqyn bolashaǵy dep senemin. Sondyqtan barlyǵymyz bir kisideı jumyla kómek qolyn sozaıyq. Sizderge  búgingi is sharaǵa beı-jaı qaramaı at salysqandaryńyz úshin zor alǵysymyzdy bildiremiz», dedi ol. Aktsııa barysynda Qazaqstan halqy Aqmola assambleıasynyń qoldanbaly óner sheberleri qaýymdastyǵy, Kókshetaý qalalyq  «Áýlet» mektepten tys balalarmen jumys ortalyǵy jáne daryndy balalarmen jumys isteý ortalyǵynyń tárbıelenýshileri óz jumystaryn aýktsıonǵa qoıyp, satylymnan túsken qarajat naýqas balanyń ata-anasyna tabystaldy. Qolóner buıymdaryn oblystyń túkpir- túkpirinen jınalǵan orta jáne shaǵyn bıznes ókilderi, eńbek ujymdary, memlekettik qyzmetshiler satyp aldy. Úsh mıllıonǵa jýyq qarajat jınaldy. Osylaısha aqmolalyqtar bir jeńnen qol, bir jaǵadan bas shyǵaryp, bireýdiń qaıǵysyna beı-jaı qaramaıtyndyqtaryn taǵy bir dáleldedi.         

Elordadaǵy «Analar keńesi» bala tárbıeleý tájirıbesimen almasý úshin «Danalyq marjany» klýbyn qurmaq. Elordada «Kómek-Help» áleýmettik kómek ortalyǵynda Astana qalasynyń Qazaqstan halqy Assambleıasy analar keńesiniń músheleri metsenattarmen jáne halyqtyń áleýmettik osal toptarynyń ókilderimen kezdesti, dep habarlaıdy qalalyq ákimdiktiń baspasóz qyzmeti.Kezdesý barysynda «Qaıyrymdylyq kerýeni» aktsııasy aıasynda qaıyrymdylyq jasaýshylar alǵys hattarmen marapattaldy. Byltyrdan beri Qazaqstan halqy Assambleıasy qaıyrymdylyq qyzmetpen aınalysyp keledi. Osyndaı jobalardyń biri «Qaıyrymdylyq kerýeni» jalpyulttyq aktsııasy bolyp tabylady, onyń basty maqsaty - qoǵamda qaıyrymdylyqty, gýmanızmdi jáne rııasyz kómekti qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birliktiń basty faktory retinde bekitý. - Analar keńesi em qabyldap jatqandarǵa jáne materıaldyq kómekke muqtaj jandarǵa kómektesedi. Elordalyq analar keńesiniń arqasynda Astananyń úsh aýdanynda da osy sııaqty keńester quryldy. Olar jer-jerlerde materıaldyq jáne basqa da kómek kórsetýdi qajet etetin otbasylardy óz baqylaýyna alady, - dedi Astana qalasynyń QHA hatshylyǵynyń meńgerýshisi Lázzat Qusaıynova. Analar keńesine jeti adam kiredi. Aýdandyq deńgeıde de tıisti uıymdar quryldy. Keńes ókilderi balalardy tárbıeleý tájirıbesimen almasý úshin analarǵa - túrli etnos ókilderi úshin «Danalyq marjany» klýbyn qurmaq. Astana qalasynyń Qazaqstan halqy Assambleıasy janyndaǵy analar keńesi konsýltatıvtik-keńesshi uıymy bolyp tabylady. Keńestiń basty mindeti Qazaqstan halqy Assambleıasyna otbasy ınstıtýtyn nyǵaıtý arqyly qoǵamdyq kelisim men ulttyq birlikti qamtamasyz etý, sondaı-aq, otbasylyq qundylyqtardy taratý boıynsha sharalardy júzege asyrý bolyp tabylady.     

10 jambyldyq «QHA jylynyń úzdik qaıyrymdy jandary» dep tanyldy. Jambyl oblysynda «QHA - 20 izgi is» respýblıkalyq estafetasy barysynda rekordtyq somaǵa qaıyrymdylyq kómegi kórsetildi, dep atap ótti QHA Jambyl oblystyq hatshylyǵynyń meńgerýshisi Larısa Lysova, «Úlken el - úlken otbasy» jalpyulttyq jobasyn júzege asyrý qorytyndylary týraly aıta kelip.«Úlken el - úlken otbasy» jobasy QHA qyzmetin qaıyrymdylyq ortalyǵy, barlyq qaıyrymdylyq aktsııalarynyń úılestirýshisi retinde jańartýdy da kózdeıdi. - dep túsindirdi L.Lysova. - Assambleıadaǵy bul jumys 2015 jyly bastaldy. «QHA-20 izgi is» estafetasy barysynda bizdiń oblysymyzdyń ózinde 2 859 adamǵa 1,34 mlrd. teńgege tarta somaǵa qaıyrymdylyq kómek kórsetildi. Bul respýblıkadaǵy úzdik kórsetkishterdiń biri». Qaıyrymdy jandardyń І sezinde Jambyl oblysynda 10 qaıyrymdy adam laıyqty marapattarǵa ıe boldy. Jambyl óńirinde olar «QHA jylynyń úzdik qaıyrymdy jandary» bolyp tanyldy.  «Búginde qaıyrymdylyq qyzmeti «Meıirimdilik kerýeni» jáne muqtaj adamdarǵa qarjy jınaý jónindegi «Qorjyn» aktsııasy aýqymynda jalǵasýda, - dep áńgimesin sabaqtady L.Lysova. - Qazaqstan halqy Assambleıasynyń atynan júrek ámirimen bizdiń aktsııalarymyzǵa ún qosqandardyń barlyǵyna alǵys aıtqym keledi jáne bireýler bizdiń kómegimizge muqtaj ekenin umytpaýǵa shaqyrpamyn. «Úlken el - úlken otbasy» jobasyn júzege asyrý boıynsha barlyq jumystar Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalady».      

Qazaqstan halyqaralyq qoǵamdastyqta kóp ultty halyqtyń bir shańyraq astynda aırandaı uıyǵan yntymaqtastyqta ómir súrip jatqanymen de tanyldy. Ózgelerden osymen erekshelenedi de.

El birligi - eń asyl qasıet. Bul týraly QR Prezıdenti, QHA Tóraǵasy Nursultan Nazarbaev búgin BQO-ǵa jumys sapary barysynda tennıs ortalyǵynda ótken Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyna arnalǵan Qazaqstan halqy Assambleıasynyń «Bizdiń kúshimiz birlikte!» respýblıkalyq forýmynda málim etti.  Elbasynyń jıynda atap ótkenindeı, 2015 jyly Qazaqstan halqy Assambleıasy jyly aıasynda barlyq óńirlerde el birligin tanytyp, tatý-tátti tirligin kórsetetin sharalar uıymdastyryldy. Taıaýda alǵash ret atap ótilgen Alǵys aıtý kúninde de osyndaı sharalar jalǵasyn tapty. Ózge ult ókilderi kezinde qushaq jaıyp, qarsy alǵany úshin qazaq halqyna rızashylyǵyn bildirse, qazaq halqy da qazirgi tynyshtyq saltanat quryp otyrǵan ómirimiz úshin alǵysyn aıtty. Biz bárimiz - bir eldiń perzentimiz. Ortaq Otanymyz bar, tamyrymyz bir, bolashaqqa da senimmen qadam basyp kelemiz. Buǵan Batys Qazaqstan oblysynyń turǵyndary da  óz úlesterin qosýda. Óńirde toqsannan astam ult ókilderi jarasymdy ómir keshse, 50 ulttyq-mádenı ortalyq jumys jasaýda. Qazirgi kezde daǵdarys máselesin de birliktiń kúshimen jeńýge bolady. Prezıdent óziniń tapsyrmalaryna sáıkes Batys Qazaqstan oblysynda jańa óndiris oryndary qurylyp, shaǵyn jáne orta bıznes nysandarynyń tynysy ashylyp otyrǵanyn, alys aýyldarǵa deıin jol salynyp jatqanyn, sonymen qatar el aldynda kóp mindetter turǵandyǵyn atap kórsetti. «Elimiz aman, jurtymyz tynysh bolsyn. Táýelsiz el atanyp, buryn-sońdy bolmaǵan, ózgelermen terezesi teń memleket qurdyq. Dúnıe júzi syılaıtyn el atandyq. Sonyń bári - bizdiń birligimizdiń arqasy. Qazirgi kezde jastarymyz eldiń ishinde de, syrtynda da kóptep bilim alýda. Bizdiń býynnyń tik turyp atqarǵan qyzmetin keleshekte solar jalǵastyratyn bolady. Elimiz damyp, halqymyzdyń bereke-birligi arta bersin!» - dedi sóziniń sońynda Memleket basshysy. Budan keıin M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń fakýltet dekany Meıram Isataev, Almaty qalasynan kelgen Narıne Mıkaelıan, aqtóbelik Irına Doltseva, qyzylordalyq Natalıa Jumadildaeva, BQO orys mádenıeti ortalyǵynyń tóraǵasy Sergeı Pogodın Qazaq elinde ultaralyq kelisim saltanat quryp otyrǵany úshin  Elbasyna shynaıy rızashylyqtaryn bildirdi. «Máńgilik el» ıdeıasy jolynda bárimiz birge alǵa basa beretin bolamyz» dedi olar. Aıta keteıik, bul sharaǵa quramynda Qazaqstan halqy Assambleıasy, respýblıkalyq jáne óńirlik etnomádenı birlestikter músheleri, ǵylymı jáne shyǵarmashyl zııaly qaýym, jastar ókilderi bar úsh myńdaı adam jınaldy. Forým barysynda etnomádenı birlestikterdiń shyǵarmashylyq ujymdary merekelik kontsert qoıdy.              

Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev  Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyna arnalǵan «Bizdiń kúshimiz - birlikte» atty respýblıkalyq forýmyna qatysty.  Іs-sharaǵa 3000-ǵa jýyq adam qatysty, olardyń qatarynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń ókilderi, respýblıkalyq jáne óńirlik etnomádenı birlestikterdiń músheleri, ǵylymı jáne shyǵarmashyl zııaly qaýym, jastar bar. Elbasy forýmǵa qatysýshylarǵa arnaǵan sózinde búginde elimiz boıynsha 962 etnomádenı birlestik jumys júrgizip otyrǵanyn atap ótti. «Osynyń bári barlyq azamattar úshin Qazaqstannyń týǵan úıindeı bolyp sanalatynyn aıǵaqtaıdy. HH ǵasyr barshaǵa, sonyń ishinde Qazaqstan jerinde pana tapqan qonys aýdarýshylar men kúshtep jer aýdarylǵandarǵa qıyn tıdi. Byltyr jyl boıy atalyp ótken Assambleıanyń 20 jyldyǵy birtutas Otanymyzdyń jáne balalarymyzdyń bolashaǵyn Qazaqstan halqy birge qalyptastyryp jatqanyn kórsetti. Birge ómir súre otyryp, biz bir-birimizdi rýhanı turǵydan baıyta túsemiz. Bizdiń halqymyz tatýlyq pen kelisimniń biregeı saıasatymen, dostyq negizdegi kórshilestikke beıimdigimen, turaqtylyq pen tynyshtyqqa umtylysymen maqtana alady», - dedi Qazaqstan Prezıdenti. Nursultan Nazarbaev elimizde barlyq mádenıetter men tilderdiń teń quqyly damýy, tarıhı dástúrler men ǵuryptardyń órkendeýi qamtamasyz etilgenin aıtty. «Bul oraıda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń róli zor. Osy jyldar ishinde ol eldegi etnostardy jaqyndastyrdy, árbir mádenıettiń ozyq úrdisterin pash etti. Bir qaraǵanda ár etnostyń dástúri bir-birine uqsamaǵanymen, olardyń túpki máni bir. Ártúrli atap júrsek te, etnıkalyq merekelerdiń ýaqyty men sebepteri úılesip turady. Biz barlyq etnostardyń merekelerine yqylaspen qatysamyz, óıtkeni qazaqstandyqtar birliktiń, beıbitshiliktiń, tynyshtyqtyń, baqyt pen meıirimniń aıryqsha rýhyn qalyptastyra bildi», - dedi Memleket basshysy. Qazaqstan Prezıdenti elimiz 100-den asa etnos pen 17 konfessııa ókilderiniń jaıly ómir súrýine barlyq jaǵdaı jasalǵan zamanaýı ári qaýipsiz ortaq shańyraq bolyp otyrǵanyna nazar aýdardy. «Olar ana tili men tarıhyn oqıdy, óz dinderin ustanady, ulttyq dástúrleri men ádet-ǵuryptaryn saqtaıdy. Bizdiń gazet-jýrnaldarymyz 15 tilde shyǵady, al teatrlarymyz 7 tilde sóıleıdi. Barlyq oblysta kishi Assambleıalar tıimdi jumys isteıdi. Qazaqstandyqtardyń tatýlyǵy men kelisimi - qoǵamdy uıystyrýshy kúsh. Kópulttylyq eldiń strategııalyq artyqshylyǵy ekenin biz is júzinde dáleldedik.  Assambleıanyń jastarmen jumysqa kóbirek kóńil bóle bastaǵany óte mańyzdy. Naq osy jastarǵa ómirlik aıqyn baǵdar berý kerek, olardy kúmándi ıdeıalardyń yqpalynan qorǵaý qajet», - dedi Nursultan Nazarbaev. Memleket basshysy búginde kóptegen elderdegi jaǵdaıdyń zorlyq, etnıkalyq alalaý, túrli soǵystar men qaqtyǵystar sııaqty eń qaıǵyly stsenarııler boıynsha órbip jatqanyn aıtty.  «Osyndaı jaǵdaıda árbir qazaqstandyq tatýlyq pen qoǵamdyq kelisimniń shynaıy baǵasy qandaı ekenin, dıalog, bir-birine degen qurmet, tózimdilik pen toleranttylyq jolyn tańdaý arqyly qandaı qaıǵy-qasiretterden aman qalǵanymyzdy jete sezine bastady. Bizdiń tájirıbemizdi endi ózge memleketter zerttep, paıdalanýda. Qazaqstannyń bolashaǵy zor. Biz sizdermen birge barlyq qıyndyqtardy eńseremiz, alǵa jyljý úshin memleket barlyq sharany iske asyrady», - dedi Qazaqstan Prezıdenti. Nursultan Nazarbaev Oral qalasy elimizdiń jarqyraǵan jaquty ekenin atap ótti. «Batys Qazaqstan oblysy Eýropa men Azııa arasyn baılanystyrýshy óńir retinde bizdiń  ekonomıkamyzda  árdaıym mańyzdy ról atqaryp keledi. Óńir orasan zor tranzıttik áleýetke ıe, biz ony damyta túsetin bolamyz. Búkil Qazaqstandaǵy sııaqty munda daǵdarysqa qarsy jumys jaqsy júrip jatqanyn kórip otyrmyn. Álemdik naryqtaǵy turaqsyzdyq jaǵdaıynda oblys áleýmettik mańyzy bar 33 taýardyń 24 túrin  óndirip otyr. Indýstrııalandyrýdyń birinshi besjyldyǵy aıasynda 32 joba júzege asyrylyp, 2 myń jumys orny ashyldy. Sizderdiń óńirlerińizde Oral transformator zaýyty, «Kvant» jıhaz fabrıkasy, «Batys Marka Lamb» et óńdeý kásiporny sııaqty iri kásiporyndar bar. «Nurly jol» baǵdarlamasy boıynsha taǵy 40 joba júzege asyrylyp, 2 myńnan astam jumys ornymen qamtamasyz etetin bolady», - dedi Memleket basshysy. Qazaqstan Prezıdenti mektepke deıingi mekemelermen qamtý deńgeıi  óńirde 98 paıyzǵa jetkenine, turǵyn úıler salynyp jatqanyna nazar aýdardy. Búginde úsh aýdanda jalpy uzyndyǵy 500 shaqyrymǵa jýyq avtomobıl joly salynyp, oblystaǵy barlyq derlik eldi mekender gazdandyryldy.   Nursultan Nazarbaev elde júrgizilip jatqan sharalar qarapaıym adamdardyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵanyn aıtty.  Sońynda Memleket basshysy óńir turǵyndaryna ıgilik pen baq-bereke tiledi. Forým barysynda  Qazaqstan halqy Assambleıasynyń jáne onyń janyndaǵy Analar keńesiniń músheleri, etnomádenı birlestikterdiń basshylary sóz sóıledi. Sondaı-aq forým aıasynda etnomádenı birlestikterdiń shyǵarmashylyq ujymdarynyń qatysýymen merekelik kontsert ótti.     

Jambyl oblystyq QHA janyndaǵy  «Aq jelken» jastar lıgasynyń tóraǵasy Z.Mahýseev Qazaqstandyq patrıotızm - bizdiń kópultty qoǵamymyzdyń tabysynyń negizi dep sanaıdy. Jambyl oblysy etnomádenı birlestikteriniń ókilderi aımaqtyq kommýnıkatsııalar qyzmetiniń alańynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Jambyl oblysyndaǵy jumysy men mindetteri týraly aıtyp berdi.«QR Parlament májilisi men barlyq deńgeıdegi máslıhattarǵa saılaý ýaqyt pen qarjyny únemdeý múmkindigin berip otyr. «Qazaqstandyq patrıotızm - kópultty jáne kópkonfessııaly qoǵam tabysynyń negizi. Sebebi qazaqstandyq patrıotızmniń irgetasy - bul barlyq azamattardyń teń quqyqtyǵy men Otannyń bolashaǵy úshin jalpy jaýapkershiligi. Munda men Jambyl oblysyndaǵy Qazaqstan halqy Assambleıasy qurylymdarynyń biri - «Aq jelken» jastar lıgasy naǵyz patrıottardy biriktiretinin maqtanyshpen aıta alamyn. Jastar lıgasynyń keńesine oblystaǵy on myńnan astam etnobirlestiktiń jas qanattarynyń tóraǵalary kirip otyr. Jastar lıgasy kóshbasshylarynyń árqaısysy elde beıbitshilik pen kelisimdi ornatýǵa eleýli úlesin qosyp otyr», - dedi Jambyl oblystyq QHA janyndaǵy  «Aq jelken» jastar lıgasynyń tóraǵasy Zaınýtdın Mahýseev. 

San ulttyń basyn qosyp, ortaq múddege uıystyrý jaǵynan Qazaqstan alda tur, deıdi  Qazaqstan halqy Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary Eraly Toǵjanov.   Oral qalasynda Dostyq úıi saltanatty túrde ashylyp, oǵan Qazaqstan halqy Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary Eraly Toǵjanov pen oblys ákimi qatysty. Eraly Luqpanulynyń atap ótkenindeı, bıyl elimiz Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyn keńinen atap ótedi. Táýelsizdik týynyń jelbireýi eń aldymen eldigimizge baılanysty. Oraldyń tórinde sán-saltanaty kelisken Dostyq úıiniń ashylýy da - Elbasymyzdyń qajyrly eńbegi men kóregen saıasaty, egemendiktiń, halqymyzdyń birligi men yntymaǵynyń jemisi. Qazirgi tańda elimizdi mekendeıtin san ulttyń basyn qosyp, ortaq múddege uıystyrý jaǵynan Qazaqstan alda tur. Munyń bir dáleli, 24 eldiń ókilderi Qazaqstanǵa kelip, ulttar arasynda tatýlyq pen kelisimdi qalyptastyrý tájirıbesimen tanysyp, zerttep ketti. Memleket basshysy budan buryn barlyq oblys ortalyqtarynda Dostyq úıin ashý jóninde tapsyrma bergen bolatyn. Búgin, mine, sonyń sońǵy núktesi qoıylyp otyr. Óńir basshysy Nurlan Asqaruly bul oqıǵanyń Oral ǵana emes, búkil oblys úshin orny erekshe ekendigine toqtaldy. Búginde ár ulttyń ókilderin biriktirip, el birligin nyǵaıtýdaǵy Elbasy saıasaty álemdik qaýymdastyq tarapynan joǵary baǵalanyp otyr. Elimizde 130 ult pen ulystyń ókilderi bir shańyraqtyń astynda tatý-tátti ómir súrýde. Dinaralyq, ultaralyq tatýlyq baıandy bola túsýde, bireýdi ulty men dinine qaraı kemsitýshilik joq. Munyń bári Ult josparyna sáıkes Qazaqstandy álemniń aldyńǵy qatarly elderiniń qataryna qosýǵa, halqynyń básekege qabiletti bolýyna  ıgi septigin tıgizip keledi. Osynyń jarqyn kórinisin Batys Qazaqstan oblysynan da kórýge bolady. Rásim sońy etnomádenı birlestikter uıymdastyrǵan Dostyq úıindegi túrli sharalarǵa ulasty. Aıta keteıik, qurylysy ótken jylǵy aqpanda bastalǵan Dostyq úıin óńirge tanymal «Otdelstroı» qurylys-kommertsııalyq fırmasy» JShS (basshysy Valentına Mıhno) bir jylǵa jýyq merzim ishinde salyp bitirdi. 900 mln. teńgedeı jumsalǵan, barlyǵy 3200 sharshy metr aýmaqty alyp jatqan Dostyq úıinde barlyq etnomádenı birlestikter ornalasqan. Munda olardyń óz mádenıetteri men salt-dástúrlerin, tilin damytýyna tolyq jaǵdaı jasalǵan.              
Qazaqta «Birligi kúshti el ozar, birligi joq el tozar» degen danaly sóz bar. Bul sózdiń danalylyǵyna dálel - Táýelsizdikten bergi dańǵylymyz desek artyq emes. Óıtkeni, Qazaqstannyń búgingi jetistiginiń barshasy - birlik, teńdik, turaqtylyqtyń arqasynda ǵana keldi.Ásirese, búgingideı almaǵaıyp zamanda el birligin bekem etý - mańyzdy mindet. Sondyqtan da, bılik beıbitshilik pen kelisim saıasatyn basty ustanym retinde jarııalap, osy baǵyttaǵy jumysty damytyp keledi. Osy aptada Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev elimizdiń birqatar óńirlerine saparyn bastaǵan bolatyn. Prezıdent sapary aldymen Batys Qazaqstan oblysynda uıymdastyrylyp, Elbasy óńirdegi mańyzdy nysandardy aralady, jurtshylyqpen, eńbek ujymdarymen beıresmı kezdesýler ótkizdi. Sonymen qatar, Memleket basshysy Oral qalasynda Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyna arnalǵan «Bizdiń kúshimiz - birlikte» atty respýblıkalyq forýmyna qatysty. «HH ǵasyr barshaǵa, sonyń ishinde Qazaqstan jerinde pana tapqan qonys aýdarýshylar men kúshtep jer aýdarylǵandarǵa qıyn tıdi. Byltyr jyl boıy atalyp ótken Assambleıanyń 20 jyldyǵy birtutas Otanymyzdyń jáne balalarymyzdyń bolashaǵyn Qazaqstan halqy birge qalyptastyryp jatqanyn kórsetti. Birge ómir súre otyryp, biz bir-birimizdi rýhanı turǵydan baıyta túsemiz. Bizdiń halqymyz tatýlyq pen kelisimniń biregeı saıasatymen, dostyq negizdegi kórshilestikke beıimdigimen, turaqtylyq pen tynyshtyqqa umtylysymen maqtana alady», - dedi Prezıdent. Elbasy Nursultan Nazarbaev elimizde barlyq mádenıetter men tilderdiń teń quqyly damýy, tarıhı dástúrler men ǵuryptardyń órkendeýi qamtamasyz etilgenin aıtty. «Biz barlyq etnostardyń merekelerine yqylaspen qatysamyz, óıtkeni qazaqstandyqtar birliktiń, beıbitshiliktiń, tynyshtyqtyń, baqyt pen meıirimniń aıryqsha rýhyn qalyptastyra bildi. Elimizde 100-den asa etnos pen 17 konfessııa ókilderiniń jaıly ómir súrýine barlyq jaǵdaı jasalǵan zamanaýı ári qaýipsiz ortaq shańyraq bolyp otyr. Olar ana tili men tarıhyn oqıdy, óz dinderin ustanady, ulttyq dástúrleri men ádet-ǵuryptaryn saqtaıdy. Bizdiń gazet-jýrnaldarymyz 15 tilde shyǵady, al teatrlarymyz 7 tilde sóıleıdi. Barlyq oblysta kishi Assambleıalar tıimdi jumys isteıdi. Qazaqstandyqtardyń tatýlyǵy men kelisimi - qoǵamdy uıystyrýshy kúsh. Kópulttylyq eldiń strategııalyq artyqshylyǵy ekenin biz is júzinde dáleldedik. Assambleıanyń jastarmen jumysqa kóbirek kóńil bóle bastaǵany óte mańyzdy. Naq osy jastarǵa ómirlik aıqyn baǵdar berý kerek, olardy kúmándi ıdeıalardyń yqpalynan qorǵaý qajet», - dedi Nursultan Nazarbaev. Budan bólek, Memleket basshysy búginde kóptegen elderdegi jaǵdaıdyń zorlyq, etnıkalyq alalaý, túrli soǵystar men qaqtyǵystar sııaqty eń qaıǵyly stsenarııler boıynsha órbip jatqanyn aıtty. Al mundaı jaǵdaıda árbir qazaqstandyq tatýlyq pen qoǵamdyq kelisimniń shynaıy baǵasy qandaı ekenin, tózimdilik pen toleranttylyq jolyn tańdaý arqyly qandaı qaıǵy-qasiretterden aman qalǵanyn jete sezine bastady. Sóz arasynda Elbasy Batys Qazaqstan oblysy Eýropa men Azııa arasyn baılanystyrýshy óńir retinde el ekonomıkasynda mańyzdy ról atqaratynyn atap ótti. Óńir orasan zor tranzıttik áleýetke ıe, bul áleýet aldaǵy ýaqytta da damı túsedi. «Búkil Qazaqstandaǵy sııaqty munda daǵdarysqa qarsy jumys jaqsy júrip jatqanyn kórip otyrmyn. Álemdik naryqtaǵy turaqsyzdyq jaǵdaıynda oblys áleýmettik mańyzy bar 33 taýardyń 24 túrin óndirip otyr. Indýstrııalandyrýdyń birinshi besjyldyǵy aıasynda 32 joba júzege asyrylyp, 2 myń jumys orny ashyldy. Sizderdiń óńirlerińizde Oral transformator zaýyty, «Kvant» jıhaz fabrıkasy, «Batys Marka Lamb» et óńdeý kásiporny sııaqty iri kásiporyndar bar. «Nurly jol» baǵdarlamasy boıynsha taǵy 40 joba júzege asyrylyp, 2 myńnan astam jumys ornymen qamtamasyz etetin bolady», - dedi Memleket basshysy. Sóz sońynda Memleket basshysy óńir turǵyndaryna ıgilik pen baq-bereke tiledi. Sapar barysynda Elbasy Qadyr Myrza Áli atyndaǵy mádenıet jáne óner ortalyǵynda bolyp, oblystyń shyǵarmashyl zııaly qaýym ókilderimen kezdesti. Álem jurty qazaqstandyq ǵalymdar týraly estip-biletin bolady. Elbasynyń sapary Aqtóbe oblysynda jalǵasty. Memleket basshysy Aqtóbede munaı jabdyqtary zaýytynda bolyp, onda Elbasyǵa zaýyttyń jańa ónim úlgileri kórsetildi, munaı jabdyqtaryn shyǵarýdyń tehnologııalyq úderisi tanystyryldy. Sondaı-aq, Nursultan Nazarbaevqa óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy men memlekettik ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasynyń júzege asyrylý barysy týraly baıandaldy. Memleket basshysy kásiporyn jumysshylarymen, oblystyń shaǵyn jáne orta bıznes ókilderimen áńgimelesti. Áńgime barysynda Qazaqstan Prezıdenti eldi ındýstrııalandyrýǵa baılanysty jumysshy mamandyqtarynyń mańyzy artatynyn, soǵan oraı memleket bul baǵytta maqsatty túrde jumys júrgizip jatqanyn aıtty. Óz kezeginde aımaq basshysy Berdibek Saparbaev oblystyń áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıy týraly baıandady. «Oblysta jumyssyzdyq deńgeıi ósken joq. Áleýmettik mańyzǵa ıe azyq-túlik baǵalary, eńbek qatynastaryna qatysty máseleler baqylaýda tur», - dedi B. Saparbaev. Budan bólek, Memleket basshysy oblys ortalyǵyndaǵy fızıka-matematıka baǵytyndaǵy Nazarbaev zııatkerlik mektebine bardy. Elbasy mekteptiń oqý synyptaryn, sport zalyn, shyǵarmashylyq jáne ǵylymı-zertteý jumystary kórmesin aralap kórdi. Sonymen qatar, Elbasy óńirge jumys saparynyń sońynda «Jastyq! Jiger! Eńbek!» atty respýblıkalyq jastar forýmyna qatysty. Qazaqstan Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy aıasynda ótkizilip otyrǵan jastar forýmynda Prezıdent sóz sóıledi. «XXI ǵasyrdy biz jahandyq syn-qaterler dáýiri ǵana emes, jas, qýatty jáne talantty adamdardyń dáýiri dep te ataımyz. Qazaqstanda búginde árbir tórtinshi azamat - jas urpaqtyń ókili. Meni sizderdiń bilimderińiz, shetel tilderin meńgergenderińiz, ınnovatsııaǵa ashyq bolýǵa talpynystaryńyz qýantady. Aralaryńyzda aqyly men bilimi qazirdiń ózinde Otanymyzǵa paıdasyn tıgizip jatqan jastar az emes. Álem jurty kóp uzamaı jańa qazaqstandyq ǵalymdar, dárigerler, ınjenerler, mýzykanttar men sportshylar týraly estip-biletinine senimdimin», - dedi Nursultan Nazarbaev. Prezıdent sonymen qatar, jastarǵa usynylyp otyrǵan múmkindikterdi paıdalaný qajettigin atap ótti. Máselen, elimizde zamanaýı bilim berý júıesi, zııatkerlik mektepter, Astanada halyqaralyq ýnıversıtet ashyldy. Jyl saıyn myńdaǵan stýdentti álemniń úzdik ýnıversıtetterine jiberiledi. «Ómirdegi eń basty nárse - bilim, joǵary kásibılik jáne óz Otanyńa adaldyq, men sizderdi osyny este ustaýǵa shaqyramyn. Sizderde zor kúsh-qýat pen shyǵarmashylyq áleýet bar. Osynyń bárin ómirlerińizdegi eń basty maqsatqa jetýge baǵyttańyzdar», - dedi Memleket basshysy.

QHA-ny elder úlgi etetinin baıqaýǵa bolady. Rýmynııalyq depýtattyń pikiri osyndaı. QHA tájirıbesi ózge elderge úlgi, dep sanaıdy Rýmynııa depýtaty. Astanada QHA Tóraǵasynyń orynbasary - Hatshylyq meńgerýshisi Eraly Toǵjanov Rýmynııa Parlamentiniń depýtaty, Demokratııalyq lıberaldy partııasynyń múshesi Ionash-Florın Ýrkanmen kezdesti.Kezdesý barysynda eki el arasyndaǵy mádenıetaralyq dıalogty odan ary damytý máseleleri, gýmanıtarlyq ózara is-qımyldyń mańyzdy baǵyttary qaraldy.  Sonymen qatar kezdesýge qatysýshylar QHA-nyń halyqaralyq seriktestigi aıasyndaǵy is-qımyldaryn, qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birliktiń qazaqstandyq úlgisiniń erekshelikterin talqylady. «Nursultan Nazarbaevtyń ultaralyq jáne konfessııaaralyq kelisim modeli BUU-da, EQYU-da tanystyryldy. Atap aıtqanda, búginde Qazaqstan tájirıbesine qyzyǵýshylyq mol. Tek ótken jyldyń ózinde tájirıbe almasý boıynsha 24 memlekettiń ókildikterin qabyldadyq»,-dedi E. Toǵjanov. Óz kezeginde Ýrkan myrza Qazaqstannyń júrgizip otyrǵan beıbitshilik pen kelisim saıasatyn Rýmynııa tarapy joǵary baǵalaıtynyn atap ótti. «Sizderdiń bul baǵyttaǵy jumystaryńyz turǵysynda, QHA qyzmeti boıynsha óz quttyqtaýymdy jetkizgim keledi. Meniń oıymsha, bul baǵyttaǵy jumystar ońaı emes jáne bul  qadamdar barsha Qazaqstan halqy úshin mańyzdy»,-dedi ol.

Qazaqstan halqy Assambleıasy qurylymdary janyndaǵy qoǵamdyq kelisim keńesteri ashylýy qoǵamdaǵy birlik pen tatýlyqty nyǵaıta túsýde zor ról atqarýda. OQO-da Qazaqstan halqy assambleıasy Qoǵamdyq kelisim keńesiniń  tóraǵasy saılandy. Oblystyq ákimdik baspasóz qyzmetinde habarlanǵandaı, tóraǵa bolyp «Parasat», «Qurmet belgisi» ordenderiniń kavaleri, qoǵam qaıratkeri, QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Qazaqstan halqy assambleıasynyń múshesi Orynbaı Rahmanberdıev taǵaıyndaldy. Oblysta 197 qoǵamdyq kelisim keńesi quryldy, onyń músheleriniń sany 1600-den asady. Óńir basshysynyń tóraǵalyǵymen otyrysta QHA Qoǵamdyq kelisim keńesiniń Úlgi erejesin jańartý máseleleri talqylanyp, 2015 jylǵy oblystyq assambleıa jumystarynyń qorytyndysy shyǵaryldy. Budan basqa, jınalǵan qaýym osy jylǵa qoıylǵan mindetter men QR Táýelsizdiginiń 25-jyldyǵyna arnalǵan  sharalardy talqylady. OQO ákimi B. Atamqulov barsha jınalǵandarǵa ultaralyq kelisimdi, azamattyq birlik men beıbitshilikti nyǵaıtýǵa úles qosqandary úshin alǵys bildirdi. Qalalar, aýdandar ákimderine  etnıkaaralyq kelisimdi saqtaý jáne halyq birligin nyǵaıtý úshin azamattyq qoǵam ınstıtýttary men memlekettiń ózara is-áreketiniń tıimdiligin odan ári arttyra berýdi tapsyrdy. Ár aýylda «Ana klýbtaryn» qurýdy tapsyrdy. Onyń  jas urpaqty tárbıeleýde mańyzy asa zor.     

QHA qazaqstandyqtardy dinı merekemen quttyqtaýdy da umytpaıdy. Qazaqstan halqy Assambleıasy elimizdiń pravoslav azamattary men barsha qazaqstandyqtardy Rojdestvo merekesimen quttyqtady. «Osy mereke kúnderi bizdiń rýhanı qasıetterimiz jáne gýmanızmniń saltanat qurýy men jarqyn bolashaqqa jetýimizge baılanysty nıetterimiz barynsha aıqyn kórinis tabady. Rojdestvo meıirimdilik pen jaqsylyqty, súıispenshilik pen janashyrlyqty nasıhattaýyna baılanysty halqymyzdyń rýhanı ómiri men dástúriniń ajyraǵysyz bóligine aınaldy. Bul qundylyqtar Qazaqstannyń barsha azamattarynyń basyn biriktirip, qalyptasqan dostyq pen ózara qurmet dástúrleri bizdiń maqtanyshymyz ben baılyǵymyz bolyp otyr.Bizdiń Táýelsizdigimiz ben Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń saıasaty bizdiń elimiz - Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy barsha konfessııalar men etnostyq toptar arasynda tatýlyq pen kelisimniń saqtalýyna ıgi yqpal etedi. Qymbatty qazaqstandyqtar! Osy mereke kúni Sizderge zor densaýlyq, mol tabys, myqty rýh pen bereke-birlik tileımiz. Mereke árbir úıge, ár otbasyna shýaǵyn shashyp, qýanysh pen ıgilik ákelsin!», - delingen quttyqtaýda.

Qazaqstan halqy Assambleıasy ultaralyq tatýlyq salasyndaǵy bastamalardy júzege asyra otyryp, óziniń halyqaralyq baılanys jónindegi qyzmetin de keńinen óristetýde.

Astanada Qazaqstan halqy Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary-Qazaqstan halqy Assambleıasy Hatshylyǵynyń meńgerýshisi Eraly Toǵjanov EQYU ulttyq azshylyq isteri jónindegi Joǵarǵy komıssardyń saıası keńesshisi Mark Fýmagallımen kezdesti.«Biz biraz jyldar boıy Eýropadaǵy qaýipsizdik pen yntymaqtastyq uıymymen yntymaqtasa jumystar atqaryp kelemiz. Tipti bir kezderi ózara is-qımyl týraly memorandým da qabyldaǵan edik. Joǵarǵy komıssar Knýt Vollebek te Qazaqstanǵa jıi kelip turatyn», - dep atap ótti áńgime barysynda E. Toǵjanov. Sonymen qatar, QHA tóraǵasynyń orynbasary qazaqstandyq ultaralyq kelisim úlgisiniń qalyptasý tarıhyna toqtalyp, osynaý úlginiń álemniń kóptegen elderinde moıyndalǵanyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, Qazaqstanda barlyq etnos ókilderiniń mádenıetin, tili men dástúrin saqtap, damytýǵa barlyq jaǵdaılar jasalǵan. Budan bólek, E. Toǵjanov QHA jumysy men Assambleıadan saılanǵan depýtattar qyzmeti týraly meımanǵa baıandap berdi. «Jalpy Qazaqstan halqy Assambleıasy biregeı ınstıtýt. Ol atqarýshy bıliktiń barlyq organdarymen yntymaqtasa jumys isteıdi. Al QHA-dan saılanǵan depýtattar Parlamentte basqa partııalyq fraktsııalarmen, depýtattyq toptarmen belsendi yntymaqtasa qyzmet etip keledi», - dedi E. Toǵjanov.      
Búgingi tańda ekstremıstik toptardyń jastardy óz aıasyna tartýǵa tyrysýy problemasy ózekti bolyp otyr. Estremıstik toptar  jastarǵa nege qyzyǵady? Muny Dinderdi zertteý ortalyqtary qaýymdastyǵynyń jetekshisi, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń múshesi ıÝlııa Denısenko ekstremıstik toptar jastarǵa nege qyzyǵatynyn túsindirdi.Onyń aıtýynsha, ekstremıstik toptar óz qataryna dəl jas býyndy kóbirek tartýǵa tyrysady eken. Jəne bunyń sebebi - jastardyń ańǵaldyǵynda, bilimniń azdyǵy men otbasyndaǵy problemalar, bos ýaqyttyń kóp bolýy degendi alǵa tartty ol.  «Negizgi sebep, jastar - qoǵamnyń eń belsendi bóligi. Kez kelgen jastyń boıynda əli kópke jetetin kúsh qýat bar, olardyń densaýlyǵy da durys, ıaǵnı, ekstremıstik toptar bir jasty óz qataryna qossa, ol adam búkil kúsh-jigerin sol uıymǵa «qyzmet etýge» jumsaı alatynyn jaqsy biledi. Tipti, ol bolashaqta úrim- butaǵyn túgeldeı osy  uıymǵa tartady degen teris pıǵyl bar. ıAǵnı, ekstremıstik toptar  jastardy óz uıymynyń «bolashaǵy» retinde kóredi»,-deıdi sarapshy. ıÝlııa Denısenko habarlaǵandaı, óz jetekshilik etip otyrǵan qaýymdastyq bul problemanyń aldyn alatyn joba əzirleýde. Joba əli əzirlenip jatyr, degenmen, onyń aıasynda shamamen 50 jas daıyndalyp, óz qatarlastaryna ekstremıstik toptardan qalaı saqtanýdyń, olardyń sıpatyn anyqtaýdyń joldaryn úıretedi. Aıta keteıik, Astana qalasy boıynsha Qazaqstan halqy Assambleıasynyń hatshylyǵy men Astana qalasy əkimdiginiń janyndaǵy «Qoǵamdyq kelisim» uıymy birlese otyryp  «Qazaqstan-2050» Strategııasyn júzege asyrý aıasynda jastardy rýhanı tərbıeleý məseleleri» jóninde dóńgelek ústel ótkizgen.     

Qazaqstan elde turatyn ulttardyń barlyǵynyń tilin, mádenıetin qurmetteıdi. Ózge ult ókilderiniń óz tilin saqtaýǵa, bilýge esh kedergi joq. Kerisinshe óz ana tilin meńgerýge qoldaý kórsetedi. Túrli sharalar uıymdastyrylady. Sondaı sharalardyń biri «Ana tilim - ardaǵym» atty tilder festıvali Almatyda ótti. Oǵan 30-dan astam etnomádenı birlestikter qatysty.

Almatyda Dostyq úıinde Halyqaralyq ana tili kúnine arnalǵan «Ana tilim - ardaǵym» atty tilder festıvali ótkizildi.Festıval aıasynda arnaıy etnoaǵartý keshenderi oqytýshylarynyń tájirıbe almasýy boıynsha arnaıy semınar-trenıng uıymdastyryldy. Oǵan qatysýshylar jeksenbilik mektepterdiń qyzmetin memlekettik turǵyda qoldaý máseleleri men ana tilin oqyp úırenýdegi zamanaýı ustanymdardy talqylady. Sondaı-aq, semınar barysynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna arnalǵan «Myń bala» respýblıkalyq mádenı-aǵartý jobasynyń tusaýy kesildi. «Árbir ult pen etnostyń ana tili - onyń rýhanı qazynasy. Ana tili ǵasyrlar boıy halyqtyń mádenıeti men salt-dástúrinen nár ala otyryp damıdy. Sondyqtan árbir adam óziniń ana tilin jetik meńgerýi tıis jáne basqa da tilderdi úırengen abzal. Óıtkeni adam balasy basqa tilderdi úırene otyryp, rýhanı turǵyda baıı túsedi. Qazirgi tańda elimizde etnomádenı birlestikterdiń jeksenbilik mektepterinde memlekettik til men qosa sol etnostyń ana tili jan-jaqty oqytylyp keledi», - dedi óz sózinde Almaty qalasyndaǵy «Lýıs» armıan mádenı ortalyǵynyń tóraıymy Narıne Mıkaelıan. Semınar-trenıngke QHA Tóraǵasynyń orynbasary Lıýbov Nı, QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi Sh. Shaıahmetov atyndaǵy Tilderdi damytýdyń respýblıkalyq úılestirý-ádistemelik ortalyǵy dırektorynyń orynbasary Qapalbek Bıjomart, Almaty qalasy Qazaqstan halqy Assambleıasy tóraǵasynyń orynbasary Qazbek Mamsurov jáne osy Assambleıa músheleri, jergilikti etnomádenı birlestikterdiń ókilderi jáne til mamandary qatysty. Sondaı-aq, festıval aıasynda  «Ana tili - halyqtyń rýhanı qundylyǵy» atty kórme uıymdastyryldy. Oǵan memlekettik til men etnostyq tilderdi damytýǵa arnalǵan oqý quraldary, ádistemelik kitaptar jáne túrli ádebı shyǵarmalar qoıyldy. Budan soń, is-shara Halyqaralyq ana tili kúninen arnalǵan kontsertke ulasty. Onda etnomádenı birlestikterdiń kórkemónerpazdar ujymdary memlekettik jáne óz tilderinde ulttyq ánderdi shyrqap, bı bılep, kórermenderdiń ystyq yqylasyna bólendi.              

Budan bólek Qazaqstanda jeksenbilik mektepterde 22 etnostyń ana tili turaqty túrde oqytylady. Qazaqstanda etnomádenı birlestikterdiń janynda ashylǵan jeksenbilik mektepterde 22 etnostyń ana tili turaqty túrde oqytylady. 2015 jyly ana tilin úırený boıynsha barlyǵy 79 topta 1000-ǵa jýyq adam ana tili kýrsynan ótken.Bul týraly búgin Almatydaǵy Dostyq úıinde Halyqaralyq ana tili kúnine arnalǵan «Ana tilim - ardaǵym» atty tilder festıvali aıasynda ótken semınar-trenıng barysynda málim boldy.   Jeksenbilik mektepteri ashylǵan 22 etnosty atap aıtar bolsaq, olar:  ázerbaıjan, assırııa, belarýs, vengr, dúngen, grek, grýzın, ıngýsh, evreı, balqar, káris, kúrd, armıan, nemis, polıak, orys, tatar, bashqurt, túrik, uıǵyr, ýkraın jáne sheshen etnomádenı birlestikteri.   Óz sózinde QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi Sh. Shaıahmetov atyndaǵy Tilderdi damytýdyń respýblıkalyq úılestirý-ádistemelik ortalyǵy dırektorynyń orynbasary Qapalbek Bıjomart Qazaqstanda qazaq tilimen qatar, 2011-2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlama aıasynda etnos toptary tilderiniń damýyna qoldaý kórsetilip kele jatqandyǵyn aıtty. «Baǵdarlama aıasynda jyl saıyn jergilikti Til basqarmalary arqyly etnomádenı birlestikter janyndaǵy jeksenbilik mektepterde memlekettik jáne ana tilderin oqytý kýrstaryna qoldaý kórsetiledi. Buǵan memleket tarapynan jyl saıyn qarjy bólinedi. Tipti, jeksenbilik mektepterdiń muǵalimderine jalaqy tólenedi. Tilderdi damytý arqyly qoǵam músheleriniń lıngvıstıkalyq egemendigine qol jetkizý - Qazaqstannyń tildik saladaǵy memlekettik saıasaty», - dedi Qapalbek Bıjomart.    Aıta ketelik, statıstıkaǵa súıener bolsaq, búgingi tańda  respýblıkamyzda nemister - 49, qazaqtar - 40, kárister - 36, tatarlar - 29, slavıandar - 27, sheshender men ıngýshtar - 26, ázerbaıjandar - 23, uıǵyrlar - 21, orystar - 20, ýkraınder - 19, evreıler - 18, polıaktar - 16, túrikter - 14, grekter - 12, armıandar - 11, belarýster - 10, dúngender - 10, kúrdter men ózbekter - 8-den, túrkimender, bolgarlar jáne daǵystandyqtar - 4-ten, qyrǵyzdar men tájikter - 3-ten, qarashaılyqtar, balqandyqtar, qytaılar, chývashtar jáne qaraqalpaqtar - 2-den, assırııalyqtar, chehtar, Prıbaltıka halyqtary, grýzınder, osetınder, lezgınder, ırandyqtar, býrıattar, vengrler, rýmyndar - bir-birden etnomádenıqurylymdarǵa ıe. Sondaı-aq, qazirgi kezde Qazaqstanda 58 ózbek tilinde oqytatyn jáne aralas tilde oqytatyn 83 mektepte barlyǵy  78 921 bala ózbek tilinde bilim alady. Budan basqa, 14 uıǵyr tilindegi jáne 49 aralas tildi mektepterde 14 424 oqýshy uıǵyr tilinde oqysa, 2 tájik tilinde oqytatyn jáne 10 aralas tildi mektepterde 3 615 bala tájik tilinde bilim alady. Memlekettik til saıasatyn júzege asyrýda baı tájirıbe Almaty oblysynda jınaqtalǵan. Bul aımaqta júzge jýyq ult ókili turady. Olardyń ishinde: 1 mıllıonǵa jýyǵy - qazaqtar, 300 myńnan asa orys, 145 myń uıǵyr, 10 myńnan asa ýkraın, 30 myń túrik, 17 myńdaı káris, 15 myń tatar, 6 myńnan asa sheshen jáne 50 myńǵa jýyq basqa ult ókilderi ómir súredi. Oblysta taza qazaq tilinde oqytpaıtyn 379 mektep bar. Olardyń ishinde 53 - orys, 11 - uıǵyr jáne 315 - aralas mektepter bar. Al, Almaty qalasyna keler bolsaq, ońtústik astanada 60 ulttyq-mádenı ortalyq jumys atqarady. 3050 adam jeksenbilik mektepterde 13 ult tilin meńgerip jatyr. Oqytý senbi jáne jeksenbi kúnderi 45 mınýttyq 4-6 sabaq túrinde júrgiziledi. Búgingi semınar-trenıng barysynda birqatar usynystar aıtyldy. Olardyń ishinde respýblıkada etnıkalyq toptardyń tilderin oqytýdyń biryńǵaı júıesin qalyptastyrý, ulttyq jeksenbilik mektepteri muǵalimderiniń biliktiligin arttyrý baǵdarlamasyn ázirleý, tildik olımpıadalar uıymdastyrý, jeksenbilik mektepterdiń saıtyn ashý jáne tarıhı otanǵa sapar shegý arqyly jazǵy tildik lagerler qurý tájirıbesin qolǵa alý máselelerin aıtýǵa bolady.      

Qazaqstan halqy Assambleıasy jylynyń Týy QR Ulttyq mýzeıine qoıyldy. Astanada Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda Qazaqstan halqy Assambleıasy jylynyń Týyn Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıine saltanatty tapsyrý rásimi ótti.Aıta keteıik, QR Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń bastamasymen 2015 jyl  - etnosaralyq jáne konfessııaaralyq kelisimdi saqtaýdyń basty tiregi - Qazaqstan halqy Assambleıasy jyly dep jarııalaǵan bolatyn. «Bir memleket - bir otbasy» atty baǵdarlamasynyń aıasynda Ulttyq mýzeıde «Qazaqstan halqy Assambleıasynyń zalyn» ashý josparlanyp otyr. Qazirgi ýaqytta úlken uıymdastyrýshylyq jumystar atqarylýda. Sondyqtan QHA jyly Týy bizdiń zaldyń ekspozıtsııasynda óz ornyn tabady», - deıdi QR Ulttyq mýzeıi dırektorynyń orynbasary Abaı Satybaldın. Óz kezeginde Astana qalasy QHA hatshylyǵynyń meńgerýshisi Lázzat Qusaıynovanyń atap ótkenindeı, byltyr QHA jyly aıasynda qyrýar jumystar atqarylǵan. «2015 jyly Astanada QHA jyly «Astana - beıbitshilik pen kelisim qalasy» atty uranmen ótti. Jyl boıy 1 mıllıonǵa jýyq adam 280 respýblıkalyq jáne qala deńgeıinde ótken is-sharaǵa qatysty», - dedi ol. L.Qusaıynovanyń sózi boıynsha, «QHA 20 jyl - 20 izgi is» estafetasy aıasynda 37 qaıyrymdylyq aktsııasy ótkizilip, oǵan 157 myńnan astam adam qatysqan. Jalpy somasy 18 mln teńge qaıyrymdylyq qarajaty jınaldy. 

Eldegi qoǵamdyq kelisimniń nyǵaıýyna, Qazaqstan halqynyń birligin qamtamasyz etýge eleýli úles qosqan Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary men shetel azamattaryn kótermeleý maqsatynda, sondaı-aq Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 20 jyldyǵynyń qurmetine «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl» merekelik medali taǵaıyndalǵan.Mundaı marapatqa ıe bolǵandardyń biri BAÁ Premer-mınıstriniń orynbasary, Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıan. 2016 jyly 29 aqpanda Ábý-Dabıde ámirlik-qazaqstandyq yntymaqtastyqqa qosqan úlesi úshin BAÁ-daǵy Qazaqstan elshisi  Qaırat Lama Sharıf BAÁ Premer-mınıstriniń orynbasary, Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıanǵa mereıtoılyq  «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl» medalin tapsyrdy, dep habarlady QR SІM baspasóz qyzmeti.2015 jyldyń qarashasynda Qaıyrymdylyq qorynyń prezıdenti sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıannyń shaqyrýymen 60 qazaqstandyq qolóner sheberi jáne ulttyq taǵamdy daıyndaý mamany qolóner sheberleriniń halyqaralyq mádenı festıvaline qatysty.  Ábý-Dabı festıvalindegi qazaqstandyq etnoaýyl Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 20 jyldyǵy men Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnaldy. Qaıyrymdylyq qorynyń 13 mln. dollar kólemindegi grantynyń arqasynda Astanada 1200 orynǵa shaqtalǵan Qazaq-ámirlik zııatkerlik mektebiniń qurylysy júrip jatyr. Marapatqa ıe bolǵan sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıan Prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń basshylyǵymen Qazaqstan azamattyq qoǵamda etnosaralyq jáne konfessııaaralyq  kelisimdi saqtaý jáne nyǵaıtý memlekettiń damýy úshin tańdalǵan durys jol ekenin búkil álemge dáleldegenin atap ótti. Sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıan qazaqstandyq-ámirlik qarym-qatynastardyń búgingi jaı-kúıine oń baǵasyn berdi jáne BAÁ bıligi eki el arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa nıetti ekenin jetkizdi.   Atap óteıik, «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl» merekelik medalimen eldegi qoǵamdyq kelisimniń nyǵaıýyna, Qazaqstan halqy birligin qamtamasyz etýge, Qazaqstan halqy Assambleıasy róliniń artýyna, Qazaqstannyń beıbitshilik pen kelisim tájirıbesin shet elderde taratýǵa jáne Qazaqstan men ózge memleketter halyqtary arasyndaǵy dostyq qatynastardy damytýǵa eleýli úles qosyp júrgen Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary jáne shetel azamattary marapattalady.      
Dál osyndaı mártebege ózbek ǵalymy da ıe boldy.
Tashkentte Ózbekstan ǵalymyna «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl» medali tabys etildi. Ózbekstan Respýblıkasyndaǵy QR Elshiliginde QR Prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń Jarlyǵyna sáıkes Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 20-jyldyǵyna oraı Ózbekstan Respýblıkasy akademııalyq ortanyń kórnekti ókilderine «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl» mereıtoılyq medalin saltanatty tapsyrý rásimi ótti.Sonymen, qurmet nagradasynyń ıegerleri - Ózbekstan Respýblıkasy Ǵylym akademııasy Tarıh ınstıtýtynyń «Zamanaýı tarıh jáne halyqaralyq zertteýler» bólimi meńgerýshisiniń orynbasary, fılosofııa ǵylymdarynyń kandıdaty Nazarov Ravshan Rınatuly jáne Nızamı atyndaǵy Tashkent memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń «Demokratııalyq qoǵamdy qalyptastyrý teorııasy jáne praktıkasy» kofedrasynyń dotsenti, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Sabyrov Álisher Tursynuly.

Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qoldaýymen sport sańlaqtary men shoý-bıznes ókilderi de el damýyna aıtarlyqtaı úles qosýda.

Qazaqstannyń sport jáne shoý-bıznes juldyzdary Otanǵa degen súıispenshilikterin bildirdi. Qazaqstandyqtar «Qazaqstan» men «24.kz» telearnalary kórsetetin patrıottyq aktsııa-telekópir barysynda óz Otanyna degen súıispenshilikterin bildire alady.Esterińizge sala ketsek, áleýmettik jelide «Men Qazaqstandy ne úshin jaqsy kóremin?» dep atalatyn patrıottyq aktsııa keń tanymaldyqqa ıe bolǵan edi. Sońǵy 2 apta ishinde qazaqstandyqtar óz Otanyna degen súıispenshiligin bildirgen birqatar qyzyqty beınerolıkterdi jarııa etti.Al telestýdııa atalǵan beınematerıaldardyń avtorlaryn shaqyrdy. Olardyń qatarynda shoý-bıznes jáne sport juldyzdary da boldy. Stýdııaǵa telekópir arqyly elimizdiń barlyq óńirleri qosyldy. «Qazaqstan - tabysqa baǵyt alǵan patrıottar eli, bizdiń árqaısymyzǵa ózimizdiń áleýetimizdi júzege asyrýǵa múmkindik beretin el. Qazaqstan sportshylarynyń jetistigin búkil álem biledi. Olar: Jaqsylyq Úshkempirov, Dáýlet Turlyhanov, Gennadıı Golovkın jáne tórtinshi ret álemniń úzdik ziltemirshisi atanǵan - Ilıa Ilın. Men Qazaqsandy jasqy kóremin. Óıtkeni, ol jeńimpazdar eli!», - dedi grek-rım kúresinen álemniń eki dúrkin chempıony, Olımpıada oıyndarynyń chempıony ıÝrıı Melnıchenko. Jeńil atletıkadan olımpıada chempıony Olga Rypakova da qazaq elin jaqsy kóretindigin basa aıtty. «Qazirgi ýaqytta bizder tamasha jeńil atletıka ortalyǵynda turmyz. Munda kún saıyn shamamen 500 bala sportpen aınalysady. Men olardan Qazaqstanymyzdyń aıbynyn asyratyn chempıondar shyǵatyndyǵyna jáne óz elderiniń naǵyz patrıottary bolatyndyǵyna», - senemin dedi telestýdııaǵa tikeleı kópir arqyly qosylǵan O.Rypakova. «Men Shenenstanda dúnıege keldim. Qazaqstanǵa kishkentaı kezimde qonys aýdarǵan edim. Osy jerde men tulǵa retinde, ártis retinde qalyptastym. Men bar kúsh-jigerimdi óz Otanymnyń ıgiligine jumsaýǵa ýáde beremin. Men seni jaqsy kóremin, Qazaqstanym!», - dedi Qazaqstan halqy Assambleıasy jastar qanatynyń múshesi Islam Mýzaev. 

Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı Erjan qajy Malǵajyuly Qazaqstan halqy Assambleıasy keńesiniń keńeıtilgen otyrysyna qatysty. Keńes jumysyna Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik hatshy G.Ábdiqalyqova, «Qoǵamdyq kelisim» RMM dırektory N. Kalashnıkova, Qazaqstan halqy Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary E. Toǵjanov t.b.  qatysty. Jıyn barysynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń «Úlken el - úlken otbasy» jalpy ulttyq jobasyn iske asyrý, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń parlamenttik júıedegi ókildigi: nátıjeleri men tájirıbesi máseleleri talqylandy. Elimizdegi birlikti saqtaýda Qazaqstan halqy Assambleıasy mańyzdy ról atqaryp otyr. Bul rette Assambleıanyń mindeti ultaralyq qatynastardy úılesimdi etý bolsa, onyń ózi memlekettiń turaqtylyǵyn nyǵaıtý degendi bildiredi. Sol úshin Qazaqstan halqy Assambleıasynyń tıimdiligin álem moıyndap keledi.     

Qazaqstandyqtardyń basym bóligi Memleket basshysynyń bes ınstıtýttyq reformasyn qoldaıdy. Astanadaǵy QR Tuńǵysh Prezıdenti kitaphanasynda ótken Qazaqstan halqy Assambleıasy ǵylymı-sarapshylyq keńesiniń keńeıtilgen otyrysynda QHA Tóraǵasynyń orynbasary Eraly Toǵjanov osylaı málim etti.«Ǵylymı-sarapshylyq keńes jasaǵan áleýmettik zertteýler nátıjesi kórsetkenindeı, Qazaqstan halqynyń basym bóligi Elbasynyń bes ınstıtýttyq reformasyn qoldaıdy. Sonyń ishinde reformanyń tórtinshi baǵyty - «Bolashaǵy birtutas ult» baǵytyn respondentterdiń 85,4 paıyzy jaqtaǵan. Saýalnamaǵa qatysqandardyń basym bóligi nemese 94,2 paıyzy «Máńgilik el» qundylyqtaryn tolyq qoldaıtyndyqtaryn bildirdi. Sondaı-aq bul kórsetkish 2014 jylmen salystyrǵanda 10,6 paıyzǵa ósti», - dedi E. Toǵjanov. Sonymen qatar, Tóraǵa orynbasary «Bolashaǵy birtutas ult» reformasynyń sheńberinde tórt zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizilip, «Qaıyrymdylyq týraly» arnaıy zań, Memleket basshysynyń 5 Jarlyǵy qabyldanǵanyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, «Jalpyǵa ortaq eńbek qoǵamy» ıdeıasyn respondentterdiń 80,7 paıyzy qoldaǵan, al «Nurly bolashaq» ulttyq jobasyn saýalnamaǵa qatysqandardyń 78,9 paıyzy jaqtaǵan. Budan bólek, úshtildi bilim berý bastamasyna da qatysýshylardyń 76 paıyzy tarapynan qoldaý jasaldy. «Sońǵy úsh jylda Qazaqstanda júrgizilgen ǵylymı zertteýler qoǵamdyq sananyń ózgeristerinde oń dınamıka baıqalatynyn kórsetti. Sonymen qatar, qoǵamdyq kelisimniń jáne jalpyulttyq birliktiń qazaqstandyq úlgisin de halyqaralyq qaýymdastyq joǵary baǵalaýda», - dedi ol.  

Tarazda «EKSPO-2017» kórmesine eriktilerdi daıyndap jatyr. Tarazda Qazaqstan halqy Assambleıasy keńesiniń otyrysynda «Úlken el  - úlken otbasy» jobasyn júzege asyrý barysy talqylandy. Otyrysqa etnomádenı birlestikterdiń  jetekshileri qatysty.Oblystaǵy QHA hatshylyǵynyń meńgerýshisi Larısa Lyseva aıtyp ótkendeı, 2015 jyly qazan aıynda Astanada bastalǵan  «Úlken el - úlken otbasy» jobasy boıynsha aımaqtyq mádenı-týrıstik klasterler qurý kózdeletinin aıtty. «Sondaı klasterlerdiń biri «Uly Jibek jolyn jańǵyrtý» bizdiń oblysta júzege asyrylyp jatyr. Ótken jyly Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyn toılaý aıasynda Tarazda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń uıymdastyrýymen «Jibek jolyndaǵy suhbattar» halyqaralyq mádenı jobasy, «Uly dala eli» halyqaralyq konferentsııasyy uıymdastyryldy. Ár adam jas ereksheligine qaramaı óz ólkesiniń tarıhyn bilýi tıis. Sondyqtan da aımaqtyq Assambleıa bilim basqarmasy men tilderdi damytý basqarmasymen birlesip, eń aldymen bolashaq urpaqtyń tárbıesine asa mán beredi», - dedi  L. Lysova. Atalǵan joba eki baǵyt boıynsha júzege asyrylmaq. Ol «Óz ólkeńdi tany» - balalarǵa arnalǵan týrıstik marshrýttar, sonymen birge «EKSPO-2017 eriktileri». JAmbyl oblysy aımaǵy boıynsha ekskýrsııa jasaıtyn tarıhı oryndarǵa «EKSPO-2017» nysandary da engen. Ol jerde eriktiler úsh tilde - qazaq, orys, aǵylshyn tilderinde arnaıy oqýdan ótedi. Aıta keteıik, Jambyl oblysynda 1,111 mln adam, onyń ishinde 87 etnos turady. Jambyl oblystyq QHA-ǵa 73 etnomádenı birlestikter kirgen.         

«100 naqty qadam» Ult josparynyń tórtinshi baǵyty boıynsha 33 normatıvtik akti qabyldandy. Bul týraly Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıxatynda Qazaqstan xalqy Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary Eraly Toǵjanov málim etti.Onyń sózi boıynsha, «100 naqty qadam» Ult josparynyń tórtinshi baǵyty aıasynda qazirgi tańda 5 pýnkt júzege asyrylý kezeńinde. 2015 jyldyń sońynda Qazaqstan Prezıdenti N.Á.Nazarbaev «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtary negizinde qazaqstandyq birtektilik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý Tujyrymdamasyn bekitti. Qoǵamdyq sanany qaıta qalyptastyrý jáne búkilqazaqstandyq mádenıetti nyǵaıtý turǵysynan jetekshi ról Qazaqstan halqy Assambleıasyna beriledi. «Ult Jospary» «100 naqty qadam» aıasynda birlik pen birtektilikti qalyptastyrý maqsattary qoıylǵan. Ol maqsat birneshe baǵyt boıynsha damytylady. Búginde osy baǵytta 33 normatıvtik akt qabyldandy. QR Parlament deńgeıinde 5 iri zańǵa qol qoıyldy. Memleket Basshysynyń 5 Jarlyǵy men Úkimettiń 12 Qaýlysy qabyldandy jáne búginde júzege asyrylýda», - dep atap ótti E. Toǵjanov. «Bul reformalar Qazaqstan xalqy Assambleıasy negizinde iske asady. Sebebi, eldiń birligi árqashanda táýelsizdiktiń tiregi bolyp qala beredi. Ol - el damýynyń negizgi qundylyqtarynyń biri. Eger 30 damyǵan eldiń qataryna enýge talpynatyn bolsaq, elimizdiń týyn joǵary kóterip, ekonomıkalyq-áleýmettik suraǵyn da sheshemiz deıtin bolsaq, aldymen qoǵamdyq kelisimdi, elimizdiń turaqty damýyn tikeleı qamtamasyz etýimiz kerek»,-dedi ol.   

21 naýryzda Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Jarlyǵyna sáıkes, Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaıtyn Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisi depýtattarynyń kezekten tys saılaýy ótti. Eske sala keteıik, 2 naýryz kúni QHA atynan 9 úmitker: Abdrahmanov Saýytbek Abdrahmanuly, Bojko Vladımır Karpovıch, Jumadildaeva Natalıa Vasılevna, Kım Roman Ýhenovıch, Mıkaelıan Narıne Gamletovna, Mýradov Ahmed Seıdarahmanovıch, Nýrýmov Shaımardan Ýsaınovıch, Tımoşenko ıÝrıı Evgenevıch, Hahazov Shakır Hýsaınovıch tirkelgen bolatyn.

Qazaqstan halqy Assambleıasynyń atynan QR Parlamenti depýtattyǵyna úmitkerler tiziminde eki kandıdat áıel bar. Bul týraly Ortalyq kommýnıkatsııalyq qyzmetinde ótken brıfıngte QHA Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary Eraly Toǵjanov málim etti.«Qazaqstan halqy Assambleıasynan eki áıel: Natalıa Jumadildaeva men Narıne Mıkaelıan QR Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna úmitker retinde usynylyp otyr. Narıne ekinshi jaǵynan jastar qanatymen aınalysatyn bolady. Keńes barysynda osy eki azamatshany arnaıy usyndyq. Bul - mindetti túrde bolýy kerek degen bizdiń krıterııimiz, aldyna qoıylǵan talaptardyń biri de sol. Bir jaǵynan etnıkalyq, ekinshi jaǵynan jastar, endi negizgi másele bul - genderlik aspektiniń eskerilýi.Sheshim osylaı qabyldandy. Keńes jumysy boıynsha talqylandy. Sondyqtan bizde depýtattardy usyný praktıkamyzda osy jumystardyń barlyǵy negizge alynyp, ary qaraı iske asyrylady dep oılaımyz», - dep atap ótti ol.

Saılaýǵa QHA atynan túsetin kandıdattardyń árqaısysyna bıýdjetten 630 myń teńge bólindi. Ortalyq saılaý komıssııasy Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaıtyn Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna 9 kandıdat úshin respýblıkalyq bıýdjet qarajatynan jabylatyn shyǵystardyń mólsherlerin belgiledi.«Ortsaılaýkom qabyldaǵan qaýlyǵa sáıkes kandıdatqa saılaý aldyndaǵy baǵdarlamasymen teledıdardan sóz sóıleýine - 139000 teńge; baǵdarlamasymen radıodan sóz sóıleýine -  82000 teńge; baspa basylymdarynda eki maqalasyn jarııalaýyna - 178000 teńge; saılaýshylarmen kezdesýleri úshin úı-jaıdy jaldaýǵa - 33000 teńge; úgittik baspa materıaldaryn basyp shyǵarýǵa - 66000 teńge; kóliktik shyǵystaryna - 132000 teńge bólinetin bolady», - dep atap ótti QR OSK múshesi Tatıana Ohlopkova. QR OSK otyrysy aıaqtalǵannan keıin semınar-keńes boldy, onyń barysynda Ortsaılaýkom múshesi T. Ohlopkova, QR OSK apparatynyń tıisti qurylymdyq bólimsheleriniń basshylary, Qazaqstan halqy Assambleıasy hatshylyǵynyń ókili, Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaıtyn Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna tirkelgen kandıdattar saılaý naýqanyn júrgizýdiń uıymdastyrý, quqyqtyq jáne qarjy máselelerin talqylady.     Májilis depýtattyǵyna QHA atynan usynylǵan kandıdattar saılaý qoryn qurmaıdy. QR Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna QHA atynan usynylǵan kandıdattar saılaý qoryn qurmaıdy. Bul týraly búgin QR Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi Tatıana Ohlopkova málim etti.«Kandıdattarmen saılaý qory qurylmaıdy. Olarǵa bıýdjetten 630 myń teńge kóleminde qarajat bólinedi. Onyń syrtynda ózge kózderden qarjy tartýlaryna ruqsat berilgen. Olar sonymen qatar QHA múshelerimen birge úgit-nasıhat jasaı alady, sebebi 21 naýryzda olardy QHA-nyń 446 múshesi saılaıtyn bolady», - dedi T. Ohlopkova tilshilerdiń saýalyna jaýap berý kezinde. Bunyń aldynda habarlaǵynymyzdaı, 2016 jylǵy 6 naýryzda Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaıtyn Parlament Májilisiniń depýtattyǵyna kandıdattardyń saılaý aldyndaǵy úgiti bastaldy, ol 2016 jylǵy 19 naýryz kúni saǵat 24:00-de aıaqtalady. 2 naýryzda QR OSK Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaıtyn Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna kandıdattardyń úgit jumysyna respýblıkalyq bıýdjet qarajatynan qarjylandyrylatyn shyǵystarynyń mólsherlerin bekitti. Teledıdar boıynsha saılaýaldy baǵdarlamamen shyǵýǵa árbir kandıdatqa 139000 teńge bólinedi; baǵdarlamamen radıoda baǵdarlamamen shyǵýǵa - 82000 teńge, baspa basylymdarynda eki maqala jarııalaýǵa - 178000 teńge; saılaýshylarmen kezdesýler úshin úı-jaıdy jalǵa alýǵa - 33000 teńge; úgittik baspa materıaldaryn basyp shyǵarýǵa - 66000; kóliktik shyǵystarǵa - 132000 teńge. T. Ohlopkova, Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaıtyn Parlament Májilisiniń depýtattyǵyna kandıdattardyń buqaralyq aqparat quraldaryna kedergisiz jáne teń qol jetkizýine saılaý zańnamasy kepildik beretinin atap ótti. BAQ tirkelgen barlyq kandıdattarǵa efır ýaqyty men baspasóz betinen oryn berýde teń jaǵdaılar jasaýy tıis. Kandıdattardyń barlyq úgittik baspa materıaldarynda  sol materıaldardy shyǵarǵan uıym, olar basylǵan jeri men taralymy, tapsyrys jasaǵan tulǵalar, qandaı qarajattan tólengendigi týraly málimetter bolýǵa tıis. Ygittik baspa materıaldaryn Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynan tysqary jerlerde daıyndaýǵa, anonımdik úgit materıaldaryn taratýǵa tyıym salynady.      

Ortalyq saılaý komıssııasynyń tóraǵasy Qýandyq Turǵanqulov Qazaqstan halqy Assambleıasynyń atynan QR Parlamenti Májilisine saılanǵan depýtattardyń aty-jónin jarııa etti. «Qazaqstan halqy Assambleıasy saılaǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtattaryn saılaý nátıjesi belgilensin jáne kelesi depýtattar saılanǵan bolyp eseptelsin: . Saýytbek Abdrahmanov  93,50%,  Vladımır Bojko - 94,58%, Natalıa Jumadildaeva - 92,95%, Roman Kım - 93,77%, Narıne Mıkaelıan - 91,6%, Ahmed Mýradov - 91,87%, Shaımardan Nýrýmov - 91,33%, ıÝrıı Tımoşenko - 92,41%, Shákir Hahazov - 92,68% daýyspen depýtattyqqa saılandy, - dep habarlady Q.Turǵanqulov. QR OSK tóraǵasy osy qaýlyny qabyldaı otyryp, Ortalyq saılaý komıssııasy sońǵy eki aıǵa sozylǵan eldegi saılaý naýqanyn aıaqtaǵanyn atap ótti. 

I shaqyrylymdaǵy Parlament Májilisindegi úsh partııa atynan jáne 130-ǵa jýyq etnos pen túrli konfessııa ókilderi turatyn Qazaqstanda etnıkaaralyq, dinaralyq kelisimdi saqtaý máselesine erekshe kóńil bólinedi. Táýelsizdik tańy araılap atqan shaqta belgili amerıkalyq sarapshy Zbıgnev Bjezınskıı Qazaqstannyń qaryshtap damýyna basty kedergi ultaralyq shıelenister bolady dep boljam jasaǵan edi, alaıda Nursultan Nazarbaevtyń ultaralyq teńdik saıasaty mundaı teris boljamdardyń shyndyqqa ulasýyna múmkindik bermedi. Bul turǵyda Elbasy N.Nazarbaevtyń bastamasymen qurylǵan Qazaqstan halqy Assambleıasy elimizdiń qoǵamdyq ómirinde mańyzdy rol atqardy, áli de atqara bermek. Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń toǵyz depýtaty QHA ókilderi arasynan saılanatyny jáne ótken 2015 jyly elimizde Qazaqstan halqy Assambleıasy jyly bolyp jarııalanýy buǵan dálel.

Qazaq elindegi tynyshtyq pen tatýlyq, el ekonomıkasynyń damýy osy eldiń árbir azamaty úshin mańyzdy. Qazaqstandaǵy árbir ózge ult ókili muny jaqsy túsinedi. Olar qoǵamnyń qaı salasynda bolmasyn, el erteńi úshin aıanbaı eńbek etip keledi.

2015 jylǵy 28 jeltoqsandaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń №148  Jarlyǵymen Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 2025 jylǵa deıingi damý tujyrymdamasy bekitildi.

 Tujyrymdama «Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna, «Qazaqstan halqy Assambleıasynyń erejesi týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2011 jylǵy 7 qyrkúıektegi
№ 149 Jarlyǵyna, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti maquldaǵan Qazaqstannyń Ult birligi doktrınasyna (budan ári - Doktrına), Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń «Qazaqstan-2050» strategııasy: qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty», «Qazaqstan joly - 2050: bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq»; «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» atty Qazaqstan halqyna joldaýlaryna, «Nur Otan» partııasynyń XVI sezinde, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń (budan ári - QHA) sessııalarynda, «100 naqty qadam»: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti bergen tapsyrmalarǵa sáıkes ázirlendi.

QHA-nyń 2020 jylǵa deıingi qoldanystaǵy damý tujyrymdamasy  oıdaǵydaı iske asyrylýda.

Bes ınstıtýttyq reforma sheńberinde Memleket basshysy alǵa qoıǵan qazaqstandyq biregeılik pen birlikti azamattyq qaǵıdat negizinde nyǵaıtý jónindegi mindetterdi, memlekettik qurylystyń qazirgi kezeńinde «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn iske asyrýdy eskere  otyryp jańa QHA-nyń 2025 jylǵa deıingi damý tujyrymdamasy ázirlendi.

Onda osy qoǵamdyq biregeı ınstıtýttyń jalpy ahýalyna taldaý jasaldy.

Tujyrymdamada atap kórsetilgendeı, qazirgi ýaqytta N.Á.Nazarbaevtyń qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birliktiń qazaqstandyq modeli álemdegi tabysty modelderdiń biri retinde tanyldy.

Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2006 jylǵy 28 maýsymdaǵy № 593 qaýlysymen bekitilgen Etnosaralyq jáne konfessııaaralyq kelisimniń qazaqstandyq modelin jetildirýdiń 2006 - 2008 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy iske asyryldy. 

QHA-nyń orta merzimdi kezeńge arnalǵan (2011 jylǵa deıingi) strategııasy, QHA-nyń (2020 jylǵa deıingi) damý tujyrymdamasy jáne onyń negizgi erejeleri oryndaldy.

Memlekettik organdar men azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń ózara tıimdi is-qımyly qamtamasyz etildi.

QHA-nyń maqsattary men mindetterine qol jetkizýde etnomádenı birlestikterdiń kúsh-jigeri toptastyryldy.

Etnosaralyq ahýaldy monıtorıngteýdiń jáne etnosaralyq qatynastar salasyndaǵy aldyn alý tetikteriniń júıesi qalyptastyryldy.

QHA-nyń normatıvtik quqyqtyq bazasy quryldy.

QHA Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 1995 jylǵy
1 naýryzdaǵy Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy konsýltatıvtik-keńesshi organ retinde quryldy. Oǵan etnosaralyq qatynastardy damytý jáne nyǵaıtý jónindegi qyzmetterdi vedomstvoaralyq úılestirý júkteldi.

2007 jylǵy konstıtýtsııalyq reforma QHA-ny konstıtýtsııalyq mártebege ıe mekeme retinde bekitti. Qazaqstandyq etnostardyń kepildi parlamenttik ókildigi qamtamasyz etildi.

2007 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵyna sáıkes Qazaqstan halyqtary Assambleıasy - Qazaqstan halqy Assambleıasy bolyp ózgertildi.

2008 jyly «Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy qabyldandy, ol QHA-ny eldiń saıası júıesindegi tolyq quqyly sýbekt retinde bekitti, onyń etnosaralyq qatynastar salasyndaǵy qyzmetiniń normatıvtik-quqyqtyq negizin aıqyndady.

2011 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen QHA týraly ereje bekitildi, onda QHA-nyń jáne onyń qoǵamdyq qurylymdarynyń mártebesi men ókilettigi belgilendi.

QHA-nyń ınfraqurylymy nyǵaıtyldy, onyń azamattyq qoǵam jáne memlekettik bılik júıesine kirigýi qamtamasyz etildi.

QHA janynda qoǵamdyq qorlar jumys isteıdi, kópfýnktsııaly veb-portal damý ústinde, «Dostyq-Drýjba» jýrnaly jaryqqa shyǵady, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq akademııalyq kitaphanasynda QHA depozıtarııi quryldy.

Memleket basshysy - QHA Tóraǵasynyń tapsyrmasy boıynsha
2009 jyly QHA-nyń Ǵylymı-sarapshylyq keńesi quryldy. Barlyq óńirlerde JOO bazalarynda QHA ǵylymı-sarapshylyq  toptary quryldy.  

2011 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasynda Ortalyq Azııa óńirindegi etnosaralyq jáne konfessııaaralyq qatynastardy zertteý jónindegi ortalyq quryldy, ol Ǵylymı-sarapshylyq keńestiń jumys organy bolyp tabylady.

QHA-nyń Jýrnalıster klýby quryldy. Óńirlik deńgeıde qoǵamdyq kelisim men birlikti jarııa etý boıynsha osy sııaqty qurylymdar jumys isteıdi.

Barlyq deńgeıdegi ákimder men iri kásiporyndar janynan QHA-nyń qoldaýymen qoǵamdyq kelisim keńesteri quryldy. 

Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen 2014 jyly QHA qyzmetin qamtamasyz etý jónindegi uıym retinde Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janynan «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik mekemesi quryldy. Óńirlik deńgeıde Astana jáne Almaty qalalary, oblystar ákimderiniń apparattary janynan «Qoǵamdyq kelisim» kommýnaldyq memlekettik kásiporyndary quryldy.

Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen 2015 jyl QHA jyly dep jarııalandy.  

QHA qoǵamdyq kelisim men birliktiń qazaqstandyq modelin shet elderde nasıhattaý jumystaryn jolǵa qoıdy. Qazaqstandyq model EQYU-ǵa qatysýshy elderdiń 56 tilinde tanystyryldy jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi elshilikterine taratyldy. Sheteldik áriptesterdiń ótinishi boıynsha QHA Hatshylyǵynda álemniń 20-dan astam elinen kelgen sarapshylar, ǵalymdar, dıplomattar, jýrnalıster  jáne ÚEU úshin qazaqstandyq modeldiń 60-tan astam tanystyrylymy ótkizildi.

EQYU-nyń Az ulttar isi jónindegi Joǵarǵy komıssarymen, Jahandyq dıalog jáne yntymaqtastyq ortalyǵymen, Qyrǵyzstan halqy Assambleıasymen, Reseı halqy Assambleıasymen yntymaqtastyq týraly memorandýmdarǵa qol qoıyldy.

Ulybrıtanııanyń London qalasynda Qazaqstandyq beıbitshilik jáne kelisim ortalyǵy ashyldy. 

2014 jyly QHA men AÓSShK arasyndaǵy ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıyldy.

Qazaqstan etnosaıasatynyń mynadaı artyqshylyqtary qalyptastyryldy:

Birinshiden, eldiń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń ornyqty saıasatynyń arqasynda etnostyq jáne dinı tıesililigine  qaramastan azamattyq teń quqyqty iske asyrýdyń tetikteri jasaldy jáne jetildirilip keledi, azamattyq qaǵıdat negizinde qazaqstandyq biregeılik pen birlik qalyptastyrylyp, nyǵaıa túsýde.

Ekinshiden, Qazaqstandaǵy etnostardyń ókildigi jáne olardyń múddelerin iske asyrý eń joǵary memlekettik deńgeıde júzege asyrylady - Konstıtýtsııanyń kepili el Prezıdenti QHA Tóraǵasy bolyp tabylady.

QHA joǵary organynyń - sessııalardyń sheshimderin barlyq memlekettik organdardyń qaraýy jáne oryndaýy mindetti.

Úshinshiden, el Parlamentindegi etnostardyń kepildi ókildigi QHA-nyń Májiliske 9 depýtat saılaýy arqyly qamtamasyz etilgen.

Tórtinshiden, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn ózek etken qazaqstandyq biregeılik pen birliktiń qundylyq negizi qalyptastyryldy.

Besinshiden, memleket etnostardyń tili, dástúrleri men mádenıetin damytý úshin jaǵdaı jasady jáne qoldaý kórsetip keledi.

Altynshydan, biregeılik pen birliktiń qazaqstandyq modeli azamattyq bastamashyldyqtyń, azamattyq qoǵam ınstıtýttary men memlekettiń syndarly dıalogynyń negizinde damıdy.

Qazaqstanda etnosaralyq qatynastar salasynda halyqaralyq standarttar sheńberinde jalpyǵa birdeı tanylǵan barlyq negizgi normalar engizildi.

Jalpy, qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birlikti qamtamasyz etý men nyǵaıtýdyń tıimdi saıası-quqyqtyq jáne ınstıtýttyq - basqarý júıesi jumys istep tur.

Jahandyq ekonomıkanyń jáne álemdik saıasattyń qazirgi zamanǵy damý úrdisi jańa qaýip-qaterler týǵyzyp otyr.

XXI ǵasyrdyń jańa syn-qaterleri - álemdik ekonomıkanyń qubylmalylyǵy, qazirgi zamanǵy halyqaralyq qaqtyǵystardaǵy etnodinı faktor róliniń ósýi, kóshi-qon aǵyny men bosqyndardyń kóbeıe túsýi - Qazaqstan halqynyń birligin, uıymshyldyǵyn jáne patrıotızmin odan ári nyǵaıtýdy talap etedi.

Azamattyq qaǵıdatynda qazaqstandyq biregeılik pen birlikti jáne «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtaryn,  qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birlikti nyǵaıtýdaǵy, «Qazaqstan - 2050» strategııasyndaǵy mindetterdi sheshýge umtylýdy, sondaı-aq bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý isine QHA-nyń belsene qatysýy boıynsha QHA-nyń rólin aıqyndaýda túbegeıli jańa tásil qajet.

Tujyrymdamanyń maqsaty QHA-nyń konstıtýtsııalyq mártebege ıe mekeme retinde odan ári damýy; onyń azamattyq qaǵıdat negizinde qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtýdaǵy, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtaryn ilgeriletýdegi, Bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrýdaǵy rólin arttyrý.

Tujyrymdamanyń negizgi mindetteri:

1) «Qazaqstan - 2050» strategııasyn oıdaǵydaı júzege asyrýdyń túıindi faktory retinde qoǵamdyq kelisimdi, qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý boıynsha barlyq deńgeıdegi memlekettik organdar men azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń jumysyn úılestirýshi retindegi QHA rólin kúsheıtý;  

2) qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birlikti nyǵaıtý úshin memleket pen etnomádenı jáne basqa da qoǵamdyq birlestikterdiń ózara is-qımylynyń jańa formattaryn engizý;

3) Qazaqstan halqynyń mádenıetin, tilderin jáne dástúrlerin damytýdaǵy toptastyrýshy faktor retinde memlekettik tildiń rólin nyǵaıtý;

4) bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý jáne jalpyqazaqstandyq qundylyqtardy nyǵaıtý maqsatynda úsh tilde bilim berýdi engizýge járdemdesý;

5) biregeılik pen birliktiń qazaqstandyq modelin shet elderde turatyn otandastarymyzdyń, Qazaqstan Respýblıkasynyń dıplomatııalyq ókildikteriniń qatysýymen halyqaralyq qoǵamdastyqta keńinen tanytý;

6) halyqaralyq uıymdarmen jáne shetel memleketteriniń azamattyq qoǵam ınstıtýttarymen QHA-nyń ózara is-qımyly;

7) etnomádenı birlestikterdiń jalpymemlekettik keshendi mindetterdi sheshýge belsene qatysýy bolyp tabylady.

Tujyrymdamanyń qundylyq negizderi «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn, qazaqstandyq biregeılik pen birlikti azamattyq qaǵıdat negizinde nyǵaıtý men damytýdy bildiredi.

Memlekettik etnosaıasatty qalyptastyrý jáne iske asyrý boıynsha QHA qyzmetiniń basymdyqtary: qazaqstandyq biregeılik pen birlikti azamattyq qaǵıdat negizinde nyǵaıtý men damytý, memlekettik etnosaıasatty iske asyrýǵa atsalysý, QHA ınstıtýtyn nyǵaıtý.

1.     Qazaqstandaǵy biregeılik pen birlikti azamattyq qaǵıdat negizinde

nyǵaıtý jáne damytý salasynda

Bes ınstıtýttyq reformany oıdaǵydaı iske asyrý «Bir el - bir taǵdyr» qaǵıdaty boıynsha qoǵamnyń toptasýy men birligine negizdelgen.

QHA-nyń qyzmeti mynadaı túıindi baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:

1) QHA-nyń qoǵamdyq qurylymdaryn «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy men Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasynyń qundylyqtaryn ilgeriletý jáne  keńinen tanytý isine jumyldyrý;

2) memlekettiń strategııalyq maqsattary men mindetterin iske asyrý protsesinde etnomádenı birlestiktermen jáne azamattarmen jumys júrgizýdiń jańa nysandaryn engizý;

3) qaıyrymdylyq, medıatsııa jáne qoǵamdyq baqylaý salasynda QHA jumysynyń jańa baǵyttaryn damytý;

4) Qazaq tiliniń ulttyq korpýsyn - memlekettik tildi odan ári damytýdy qamtamasyz etetin ashyq, únemi tolyqtyrylyp otyratyn ınnovatsııalyq aqparattyq-anyqtamalyq júıesin qalyptastyrýǵa járdemdesý;

5) memlekettik tildi oqytý, onyń ishinde qazaqstandyq etnostarǵa memlekettik tildi jedeldetip oqytý jónindegi «Tildaryn»  oqý-ádistemelik kesheni negizinde etnomádenı birlestikter men Dostyq úıleri janyndaǵy etnoaǵartý keshenderiniń qyzmetin jańǵyrtý;

6) Qazaqstan halqynyń ortaq tarıhı-mádenı murasyn qoldaý, saqtaý jáne nasıhattaý;

7) Qazaqstannyń kópetnosty halqynyń qalyptasý tarıhy jáne táýelsizdikti nyǵaıtýdaǵy etnostardyń róli týraly ilimdi taratý.

2. Memlekettik etnosaıasatty iske asyrýǵa járdemdesý salasynda

Respýblıka deńgeıinde mynadaı sharalardy iske asyrý qamtamasyz etiledi:

1) Memleket basshysynyń Qazaqstan halqyna joldaýlaryn, «Qazaqstan - 2050: qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» strategııasyn, jańa «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» ekonomıkalyq saıasatyn, Memleket basshysy N.Á. Nazarbaevtyń «100 naqty qadam»: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparyn túsindirý;

2) «100 naqty qadam»: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparyn iske asyrý jumystaryna etnomádenı birlestikter men jurtshylyqtyń belsene qatysýy;

3) memlekettik baǵdarlamalardy, strategııalyq jumys josparlaryn qalyptastyrý men iske asyrý kezinde ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdar úshin qazaqstandyq biregeılik pen birlikti, qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtý salasynda usynystar tujyrymdaý;

4) Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamenti Májilisindegi QHA-nyń depýtattyq tobynyń tájirıbesin jergilikti ókildi organdarǵa taratý;

5) áleýmettik máselelerdi anyqtaý jáne aldyn ala sheshý boıynsha  memlekettik jáne úkimettik emes uıymdardyń ózara is-qımyl tetikterin jetildirý;

6) qoǵamdyq kelisim keńesteriniń qoǵamdyq baqylaý salasyndaǵy jumysyn jandandyrý;

7) qazaqstandyq qoǵamdaǵy otbasy ınstıtýtyn, dástúrli otbasylyq qundylyqtardy, dostyq pen birlikti nasıhattaýǵa etnomádenı jáne qoǵamdyq uıymdardy keńinen tartý;

8) áleýmettik lıft júıesin, sonyń ishinde azamattardy, ásirese jastardy memlekettik qyzmetke tartý úshin jetildirý.

Memlekettik etnosaıasatty iske asyrýdyń normatıvtik quqyqtyq bazasyn damytýdyń mańyzdy baǵyttary:

1.     QHA týraly zańnamany jetildirý;

2) QHA-nyń Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamentimen yntymaqtastyq, qoǵamdyq kelisim men birlikti nyǵaıtý boıynsha Qazaqstan Respýblıkasy Parlamentiniń Májilisindegi QHA-nyń depýtattyq tobymen QHA-nyń ózara is-qımyly tetigin damytý;

3) etnosaralyq jáne konfessııaaralyq qatynastar salasyndaǵy zańnamany buzýdyń profılaktıkasy boıynsha quqyq qorǵaý organdarymen ózara is-qımyldy nyǵaıtý;

4) halyqtyń saıası-quqyqtyq mádenıetin kóterý, ksenofobııa, ekstremızm kórinisterine tózbeýshilikti qalyptastyrý;

5) qazaqstandyq biregeılik pen birlik salasynda biryńǵaı standarttar ázirlep, olardyń birkelki paıdalanylýyn qamtamasyz etý.

Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý salasynda óńirlik deńgeıde jergilikti atqarýshy organdardyń qyzmetin jańǵyrtý júzege asyrylýda, ol mynany kózdeıdi:

1) óńirlik assambleıalardyń, Astana, Almaty qalalary men oblystar ákimderiniń apparattary janyndaǵy «Qoǵamdyq kelisim» KMM-ge, QHA-nyń qoǵamdyq qurylymdarynyń qyzmetine qazirgi zamanǵy basqarý ádisterin engizý;

2) memlekettik qyzmetshilerdiń, sondaı-aq etnomádenı birlestikterdiń basshylary men ókilderiniń biliktiligin arttyrý júıesin jetildirý;

3) «Beıbitshilik pen kelisimniń jol kartasy» mega-jobasy sheńberinde óńirlerdiń QHA-lary arasynda qaıyrymdylyq, medıatsııa jáne qoǵamdyq baqylaý máseleleri boıynsha tájirıbe almasýdy qamtamasyz etý.

QHA qyzmetin aqparattyq qamtamasyz etý salasynda mynadaı sharalar iske asyrylady:

1) BAQ-ta, Internette, jańa býyn mass-medıasynda, sondaı-aq áleýmettik jelilerde  bes ınstıtýttyq reformany iske asyrý barysy týraly, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtaryn jáne qazaqstandyq biregeılik pen birlikti ilgeriletý boıynsha túsindirý jumystary;

2) QHA-nyń aqparattyq resýrstaryn damytý, «Bolashaǵy birtutas ult» aqparattyq naýqanyn, «Bolashaqqa 100 qadam» medıajosparyn iske asyrýǵa,  «100kadam.kz» saıtyn kontenttik turǵydan tolyqtyrýǵa járdemdesý;

3) Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq brendin, «Uly Dala Eli» eldik brendin el ishinde jáne shet elderde nasıhattaý jónindegi jobalardy júzege asyrý;

4) mass-medıamen ózara is-qımyl salasyndaǵy jumysty jańǵyrtý: QHA jýrnalıster klýby negizinde jýrnalıster úshin praktıkalyq semınarlar, «Shańyraq» jyl saıynǵy etnojýrnalıstıka baıqaýyn jáne QHA medıaforýmyn (eki jylda bir ret) ótkizý;

5) Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi dıplomatııalyq ókildikteriniń, sondaı-aq shetelde turatyn otandastardyń áleýetin paıdalana otyryp, qazaqstandyq biregeılik pen birlik modelin sheteldik BAQ-ta keńinen tanytý jónindegi aqparattyq jumysty kúsheıtý;

6) etnostyq BAQ-tyń damýyna qoldaý kórsetý.

Bilim berý salasynda mynadaı is-sharalar kesheni qamtamasyz etiledi:

1) barlyq deńgeıdegi bilim berý mekemelerinde «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn oqytýǵa qoldaý kórsetý;

2) «Qazaqstan 2020: bolashaqqa jol» 2020 jylǵa deıingi memlekettik jastar saıasaty tujyrymdamasynyń ekinshi kezeńin, onyń ishinde jastardy qoǵamdyq kelisim men birlikti nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan jobalardy iske asyrýǵa tartý jolymen, iske asyrýǵa qatysý;

3) Jalpyǵa Ortaq Eńbek qoǵamy ıdeıasyn iske asyrý boıynsha etnomádenı birlestikter men QHA kásipkerler qaýymdastyǵynyń belsendi jumys júrgizýi;

4) qazaqstandyq qundylyqtardy zertteý jáne jastar arasynda birlik pen kelisim qundylyqtarynyń sabaqtastyǵyn qamtamasyz etý boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasynyń qorymen ózara is-qımyl jasaý;

5) QHA-nyń respýblıkalyq lektorııi negizinde «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn dáripteý jáne ilgeriletý boıynsha ǵylymı-bilim berý semınarlaryn uıymdastyrý.

Mádenıet salasynda QHA qyzmeti mynadaı baǵyttarǵa toptastyrylatyn bolady:

1) elde jáne shet elderde, onyń ishinde Qazaqstan etnostarynyń tarıhı shyqqan elderinde qazaqstandyq mádenıetti tanymal etý;

2) «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtaryn, sondaı-aq eldiń mádenı murasyn keńinen tanytýǵa múmkindik beretin týrızmdi ilgeriletýge qatysý;

3) mádenıet pen halyqtyq qoldanbaly ónerdi damytýǵa járdemdesý;

4) Qazaq ulttyq elektrondyq kitaphanasynyń qoryn, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq akademııalyq kitaphanasyndaǵy jáne oblystyq kitaphanalardaǵy  QHA depozıtarııin keńeıtý;

 Mynadaı baǵyttardaǵy halyqaralyq yntymaqtastyq:

1) biregeılik pen birliktiń qazaqstandyq modelin, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn tanymal etý boıynsha shet eldermen jáne halyqaralyq uıymdarmen ózara is-qımyl jasaý;

2) Qazaqstan úshin praktıkalyq usynymdar tujyrymdaı otyryp, biregeılik pen birlikti nyǵaıtý salasyndaǵy halyqaralyq tájirıbeni zerdeleý;

3) shetelde turatyn otandastardy ana tilin, mádenıetin, ulttyq dástúrin saqtaý jáne damytý, tarıhı Otanymen baılanystaryn nyǵaıtý turǵysynan qoldaý;

4) Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq, ShYU, AÓSShK, TÚRKSOI elderimen ekijaqty mádenı-gýmanıtarlyq baılanystardy  nyǵaıtý;

5) Qazaqstan etnostarynyń tarıhı shyqqan elderimen dıalogyn damytýǵa jáne yntymaqtastyǵyn keńeıtýge qoldaý kórsetý.

3. QHA ınstıtýtyn nyǵaıtý salasynda

QHA Bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý boıynsha qaıyrymdylyq qyzmettiń, medıatsııanyń, qoǵamdyq baqylaýdyń jáne úkimettik emes uıymdardyń qyzmetterin qoǵamdyq úılestirýshisi bolady.

Mynadaı sharalardy iske asyrý kózdelgen:

1) QHA-nyń, «Qoǵamdyq kelisim» RMM-nyń, olardyń aýmaqtyq qurylymdarynyń uıymdyq qurylymy men jumys isteý tetikterin odan ári jetildirý;

2) qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti - QHA Tóraǵasy tapsyrmalarynyń ýaqtyly ári sapaly oryndalýyn baqylaýdy qamtamasyz etý boıynsha júıeli monıtorıngti, sondaı-aq memlekettik organdardyń qyzmetin úılestirýdi júzege asyrý;

3) «100 naqty qadam»: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparynyń «Biregeılik jáne birlik» bólimindegi is-sharalardy iske asyrýda QHA, «Qoǵamdyq kelisim» KMM óńirlik qurylymdarynyń jaýapkershiligin arttyrý;

4) QHA Tóraǵasynyń etnomádenı birlestikterden taǵaıyndalatyn orynbasarlary qyzmetteriniń tıimdiligin arttyrý;

5) QHA Keńesiniń qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý men damytýdaǵy jáne «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn iske asyrýdaǵy rólin kúsheıtý;

6) Bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý jónindegi mindetterdi eskere otyryp, QHA ǵylymı-sarapshylyq keńesiniń jáne onyń óńirlerdegi ǵylymı-sarapshylyq toptarynyń, QHA kafedralarynyń qyzmetin jańǵyrtý;

7) QHA iske asyratyn jobalardy saraptamalyq súıemeldeýdi kúsheıtý;

8) etnosaralyq qatynastar salasyndaǵy statıstıkalyq derekter qoryn qalyptastyrý jáne monıtorıng júıesin jetildirý, el basshylyǵyna arnalǵan usynystardy daıyndaý kezinde jańa tásilderdi engizý;

9) QHA janynan medıatsııa jónindegi qurylymdardy qalyptastyrý jáne medıatsııa rásimderin qoǵamdyq kelisim men birlik salasyndaǵy máselelerdi sheshýge paıdalaný jumystaryn jandandyrý;

10) qoǵamdyq baqylaý jáne qaıyrymdylyq salasynda QHA-nyń qoǵamdyq kelisim jónindegi keńesiniń, dástúrli otbasylyq qundylyqtardy nyǵaıtýda QHA Analar keńesiniń rólin kúsheıtý;

11) dostyq úılerine, etnoaǵartý keshenderi men etnomádenı birlestikterge konsýltatsııalyq kómek pen ádistemelik qoldaý kórsetýdi uıymdastyrý.

Tujyrymdama erejelerin negizgi oryndaýshylar: QHA, QHA-nyń atqarýshy organy retindegi Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik kásiporny jáne Astana, Almaty qalalary men oblystar ákimderi apparattarynyń janyndaǵy «Qoǵamdyq kelisim» óńirlik kommýnaldyq memlekettik mekemeleri, Qazaqstan Respýblıkasynyń ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdary, QHA-nyń óńirlik hatshylyqtary, qoǵamdyq kelisim keńesteri, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııa, azamattyq qoǵam ınstıtýttary (kelisim boıynsha) bolyp tabylady. 

Tujyrymdama erejeleri zań aktileri, memlekettik organdardyń strategııalyq josparlary, sondaı-aq QHA sessııalarynyń qorytyndylary boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti - QHA Tóraǵasynyń tapsyrmalary negizinde qalyptastyrylatyn arnaıy is-qımyl jáne is-sharalar josparlaryn ázirleý arqyly da iske asyrylatyn bolady.

Osyǵan uqsas is-sharalar josparlaryn óńirlik assambleıalar ázirleıtin bolady jáne olardy onyń tóraǵalary bekitedi.

QHA Hatshylyǵy Memleket basshysyna ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń osy Tujyrymdamany, sondaı-aq «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn iske asyrý jónindegi jumystary týraly jyl saıyn esep beredi.

Tujyrymdamany iske asyrý respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterde kózdelgen qarajat sheginde, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan basqa da kózder esebinen júzege asyrylatyn bolady. 

Mindetterge mynadaı normatıvtik quqyqtyq aktiler arqyly qol jetkizý kózdelip otyr:

«Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly» 2008 jylǵy 20 qazandaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy;

«Qazaqstan halqy Assambleıasynyń erejesi týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2011 jylǵy 7 qyrkúıektegi Jarlyǵy.

Tujyrymdamany iske asyrý nátıjeleri:

1) memlekettik etnosaıasatty jáne memlekettik organdar men azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń ózara is-qımylyn úılestirýshi retindegi QHA ınstıtýtyn nyǵaıtý, onyń rólin arttyrý;

2) qoǵamdyq kelisim men halyq birligin nyǵaıtý boıynsha ınstıtýttardyń jańa ınfraqurylymdaryn qalyptastyrý;

3) qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý salasyndaǵy óńirlik saıasatty jetildirý;

4) qaıyrymdylyq, medıatsııa, qoǵamdyq baqylaý salasynda QHA jumysynyń jańa baǵyttaryn qalyptastyrý;

5) «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy men «Uly Dala Eli» brendine negizdelgen Bolashaǵy birtutas ult qundylyqtary júıesin qalyptastyrý;

6) turaqtylyqty, qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý, qoǵam sanasyna «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn sińirý;

7) qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birliktiń qazaqstandyq modelin odan ári jetildirý;

8) qoǵamdyq kelisim jáne birlik máseleleri boıynsha memlekettik etnosaıasattyń normatıvtik quqyqtyq bazasyn damytý;

9) memlekettik tildiń qoldanylý aıasyn keńeıtý jáne onyń qoǵamdyq mańyzyn arttyrý;

10) úshtildilikti engizý men damytýdyń qajetti bilim berý, áleýmettik jáne aqparattyq tetikterin qurý;

11) qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý maqsatynda aqparattyq jumys júıesin qurý;

12) «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtaryn eskere otyryp, bilim berýdiń barlyq deńgeıi úshin jańa qazaqstandyq patrıotızmge tárbıeleýdiń biryńǵaı júıesin damytý;

13) etnosaralyq jáne qoǵamdyq kelisim máseleleri boıynsha shet eldermen jáne halyqaralyq uıymdarmen ózara is-qımyldy nyǵaıtý bolmaq.

Osy Tujyrymdamany iske asyrýdyń basty nátıjesi biregeılik pen birliktiń qazaqstandyq modelin damytý, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn iske asyrý jáne Bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý jónindegi jumystardy úılestiretin ortalyq retinde QHA ınstıtýtyn odan ári nyǵaıtý bolýǵa tıis.

    Sonymen qatar, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń2015 jylǵy 28   jeltoqsandaǵy    № 147 Jarlyǵymen Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý tujyrymdamasy bekitildi.

Tujyrymdamany ázirleýge Qazaqstan Respýblıkasynyń Bilim  jáne ǵylym mınıstrligi, Qazaqstan halqy Assambleıasy (budan ári - QHA), Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ǵylym akademııasy, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Adam quqyqtary jónindegi komıssııa, Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Adam quqyqtary jónindegi ýákil, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııa, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Qazaqstandyq strategııalyq zertteýler ınstıtýty, Qazaqstan áleýmettanýshylar qaýymdastyǵy, Qazaqstan saıasattanýshylar kongresi, «Qazaqstannyń azamattyq alıansy»  zańdy tulǵalar birlestigi, «Qazaqstan - 2050» jalpyulttyq qozǵalysy, «Qazaqstan bas redaktorlar  klýby» qoǵamdyq birlestigi, «Qazaqstan Jazýshylar odaǵy» jáne basqa da shyǵarmashylyq odaqtar tartyldy.

Negizgi oryndaýshylar: QHA, Qazaqstan Respýblıkasynyń ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdary, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik mekemesi, JOO bazasyndaǵy ıÝNESKO jáne QHA kafedralarynyń  qaýymdastyǵy, azamattyq qoǵam ınstıtýttary (kelisim boıynsha).

Іske asyrý merzimi: 2015 - 2025 jyldar.

Osy Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý tujyrymdamasyn (budan ári - Tujyrymdama) ázirleý qajettiligi «Qazaqstan - 2050»: qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» strategııasynyń, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á. Nazarbaevtyń
«100 naqty qadam: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparynyń  bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý jónindegi «Biregeılik pen birlik» atty tórtinshi  baǵytynyń mindetterimen negizdelgen.

Tujyrymdama Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasyna, Qazaqstan Respýblıkasynyń «Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly», «Bilim týraly», «Til týraly», «Mádenıet týraly» zańdaryna, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik biregeılikti qalyptastyrý tujyrymdamasyna, Qazaqstannyń Ult birligi doktrınasyna, QHA-nyń damý tujyrymdamasyna negizdeledi.

Tujyrymdama mynadaı basty qaǵıdattarǵa negizdeledi:

1.     negizgi baǵyt - el Prezıdenti N.Á. Nazarbaev usynǵan «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy;

2.     «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń biriktirýshi qundylyqtary - azamattyq teńdik, eńbeksúıgishtik, adaldyq, ǵylym men bilimge qurmet, zaıyrly el;

3.     qazaqstandyq biregeılik pen birliktiń irgetasy - mádenı, etnostyq, tildik jáne dinı áralýandylyqqa negizdelgen jalpyulttyq qundylyqtar;

4.     qazaqstandyq biregeılik pen birlik - urpaqtan urpaqqa úzilmeı jalǵasatyn protsess. Ol árbir azamattyń etnostyq tegine qaramastan óziniń taǵdyry men bolashaǵyn Qazaqstanmen baılanystyrýyna negizdeledi. Ortaq tarıhymyz, búgingi tirshiligimiz, bolashaqqa degen ortaq jaýapkershiligimiz qoǵamdy birtutastyqqa bastaıdy: «Bizdiń bir ǵana atamekenimiz, bir ǵana Otanymyz bar - ol Táýelsiz Qazaqstan». Bul tańdaýdyń mánin uǵyný - birigýdiń basty negizi.

Tujyrymdamany ázirleý barysynda memlekettik organdar men úkimettik emes uıymdardyń, ǵylymı jáne shyǵarmashyl zııaly qaýymnyń usynystary eskerildi. Tujyrymdama Qazaqstannyń barlyq óńirlerinde talqylandy.

Tujyrymdama qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý men damytýǵa baǵyttalǵan quqyqtyq, áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası, basqarýshylyq sharalar júıesin qabyldaýǵa negiz bolady.

QHA Hatshylyǵy Memleket basshysyna ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń osy Tujyrymdamany, sondaı-aq «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn iske asyrý jónindegi jumysy týraly jyl saıyn esep beredi.

Qazaqstan táýelsiz jáne demokratııalyq memleket retinde ornyqty. Elde qazaqstandyq biregeılik pen birliktiń barlyq qajetti saıası-quqyqtyq, áleýmettik-ekonomıkalyq, mádenı-rýhanı negizderi qalandy.

Birinshiden, táýelsizdik alǵan kezden bastap Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy N.Á.Nazarbaev memleket qurý saıasatyn júıeli túrde júrgizip keledi.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik táýelsizdigi týraly»
1991 jylǵy 16 jeltoqsandaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy táýelsiz jańa Qazaqstannyń, el damýynyń qundylyqtary men basymdyqtarynyń sıpatyn aıqyndaǵan negizgi qujatqa aınaldy.

1992 jylǵy 4 maýsymda Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi - Tý, Eltańba jáne Gımn bekitildi.

1995 jylǵy 30 tamyzdaǵy Konstıtýtsııa násiline, ultyna, dinine jáne áleýmettik tıesiligine qaramastan barlyq azamattar quqyqtarynyń teńdigine kepildik berdi.

Konstıtýtsııa etnostyq, tildik, mádenı, dinı áralýandylyqty moıyndaý negizinde qazaqstandyq biregeılik pen birlikti qalyptastyrýdyń azamattyq qaǵıdattaryn bekitti.

Konstıtýtsııada qoǵamdyq kelisim, saıası turaqtylyq jáne qazaqstandyq patrıotızm uǵymdary bekitildi.

Qazaqstannyń jańa elordasy - Astana qazaqstandyq biregeılik pen birlikti qalyptastyrýdyń aıshyqty sımvolyna aınaldy.

Ekinshiden, búginde Qazaqstanda qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq birliktiń biregeı úlgisi tabysty iske asyryldy. Onyń avtory jáne arhıtektory - Prezıdent N.Á. Nazarbaev.

Kópetnosty jáne kópkonfessııaly qoǵamdy toptastyrý úshin QHA ınstıtýty oıdaǵydaı jumys istep keledi.

QHA qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý isinde basty ról atqarady, qoǵamda turaqtylyq pen kelisimdi qamtamasyz etetin konstıtýtsııalyq organ bolyp sanalady.

2007 jyldan bastap QHA Qazaqstan Respýblıkasy Parlamentiniń Májilisine óz ókilderin jiberedi.

QHA mártebesi «Qazaqstan halqy Assambleıasy týraly» 2008 jylǵy
20 qazandaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda bekitilgen.

Qazaqstanda turatyn barlyq etnostardyń mádenıetin, tili men dástúrlerin qoldaý jáne damytý júıesi qalyptasty.

Barlyq óńirlerde 900-den astam etnomádenı birlestik, 192 etnoaǵartý kesheni men dostyq úıleri jumys isteıdi.

Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtýǵa jáne damytýǵa QHA Ǵylymı-sarapshylyq keńesi men óńirlerdegi ǵylymı-sarapshylyq toptar, QHA qoǵamdyq kelisim keńesteri, QHA Analar keńesi, QHA Medıatsııa ortalyǵy, QHA Jýrnalıster klýby, QHA kafedralary, QHA Kásipkerler qaýymdastyǵy qomaqty úles qosyp otyr.

QHA qyzmetin qamtamasyz etý úshin Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janynan «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik mekemesi quryldy.

Osyǵan uqsas qurylymdar Astana, Almaty qalalary men oblystar ákimderiniń apparattary janynan da quryldy.

Birlik pen kelisimniń «Birlik - áralýandylyqta», «Bir el - bir taǵdyr» sııaqty tuǵyrly qaǵıdattary  qalyptasty.

Úshinshiden, baıypty memlekettik til saıasaty júrgiziledi.

Memleket basshysy N.Á. Nazarbaev qazaqstandyqtardy biriktirýshi basty faktor bolyp sanalatyn qazaq tilin odan ári damytýǵa barlyq  kúsh-jigerdi jumsaý qajettigin birneshe ret atap ótti. Sonymen birge, elimizde turatyn barlyq etnos ókilderiniń óz ana tilinde erkin sóıleýine, oqýyna jáne tilderin damytýyna qolaıly jaǵdaı jasaý qajet.

Tilderdi qoldaný jáne damytýdyń, bilim men ǵylymnyń 2020 jylǵa deıingi memlekettik baǵdarlamalary iske asyrylýda.

Memleket basshysy N.Á. Nazarbaev «Jańa álemdegi jańa Qazaqstan» atty 2007 jylǵy Qazaqstan halqyna Joldaýynda úsh tilde - qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde bilim berýdi damytýdy qoǵam birliginiń jáne onyń básekege qabilettiligin arttyrýdyń kepili retinde belgilep berdi.

Tórtinshiden, Qazaqstan qoǵamyn áleýmettik jańǵyrtýdyń baǵyty retinde Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamynyń qaǵıdattary ázirlendi.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á. Nazarbaevtyń «Qazaqstannyń áleýmettik jańǵyrýy: Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamyna qaraı 20 qadam» atty 2012 jylǵy baǵdarlamalyq maqalasynda eńbek jahandyq básekelestik jaǵdaıynda áleýmettik ıgilikke jetkizetin, turaqtylyq kepili retinde orta tapty qalyptastyrýdy qamtamasyz etetin  basty faktor retinde ataldy.

Memleket basshysynyń 2014 jylǵy 11 qarashadaǵy «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» atty Joldaýynda  ekonomıka men áleýmettik salany odan ári damytýdyń eńbek sapasy men ónimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan  basymdyqtary belgilendi.

Besinshiden, «Qazaqstan - 2050» strategııasynda Jańa qazaqstandyq patrıotızm qaǵıdattary aıqyndaldy, ol álemdegi damyǵan 30 eldiń qataryna qosylýdyń basty sharty retinde kórsetildi.

Jańa qazaqstandyq patrıotızmniń tuǵyry - barlyq azamattardyń teńdigi jáne Qazaqstannyń jemisti damýyna degen ortaq jaýapkershiligi.

Altynshydan, «Qazaqstan joly - 2050: Bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq» atty Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á. Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna 2014 jylǵy Joldaýynda «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy usynyldy.

«Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy - qazaqstandyq  biregeılik pen birlikti, qoǵamdyq kelisimdi qalyptastyratyn qundylyqtar júıesi.

Birinshi. Qazaqstannyń táýelsizdigi jáne Astana.

Ekinshi. Bizdiń qoǵamdaǵy jalpyulttyq birlik, tatýlyq pen kelisim. Azamattyq teńdik - tabysty jáne ornyqty memlekettiń tuǵyry.

Úshinshi. Zaıyrly qoǵam jáne bıik rýhanııat.

Tórtinshi. Indýstrııalandyrý jáne ınnovatsııalar negizindegi ekonomıkalyq ósim.

Besinshi. Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy, onda eńbeksúıgishtik, adaldyq, ǵylym men bilimge qurmet ıgiliktiń negizderi bolyp sanalady.

Altynshy. Tarıh, mádenıet jáne til ortaqtyǵy.

Jetinshi. Ulttyq qaýipsizdik, búkilálemdik jáne óńirlik problemalardy sheshýge elimizdiń belsene qatysýy.

Qazaqstan búginde qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý men damytýdyń jańa sapaly kezeńine aıaq basty.

Memleket qurýdyń jańa satysyna kóshý Prezıdent N.Á. Nazarbaev usynǵan bes ınstıtýttyq reformada belgilendi.

Jańa kezeńniń maqsaty - bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý.

Jahandyq ekonomıka men álemdik saıasattyń qazirgi zamanǵy damý  úrdisteri jańa qaýip-qaterler týyndatýda.

Bul jaǵdaıda memleket saıasatynyń negizgi baǵytynyń biri ultty uıystyrý bolyp tabylady, ol azamattyq negizde neǵurlym tıimdi júzege asyrylýy múmkin.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á. Nazarbaev bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrýdyń mynadaı basty baǵyttaryn aıqyndap berdi:

1)  negizgi ózek - azamattyq qaǵıdatyna negizdelgen qazaqstandyq biregeılik pen «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy;

2)  zań ústemdiginiń jalpyulttyq qundylyqtaryn bekitý;

3)  konfessııaaralyq kelisimdi nyǵaıtý;

4)  orta tap - qazaqstandyq biregeılik pen birlikti qalyptastyrý negizi;

5)  Qazaqstannyń barlyq azamattary úshin qandaı da bir aıyrmashylyqtar men shekteýlersiz tıimdi áleýmettik lıftiler qalyptastyrý;

6)  tilderdiń úshtuǵyrlyǵyn: qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderin damytý.

Qazaqstandyq biregeılik adamnyń tulǵalyq jáne kásibı ósýi úshin teń múmkindikter júıesine, óziniń jáne balalarynyń qaýipsizdigi kepildigine, turmys sapasyna, turaqtylyqqa negizdelip qalyptastyrylady.

Bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý «100 naqty qadam: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparynyń bes ınstıtýttyq reformasynyń barlyǵyn tıimdi iske asyrýǵa negizdeledi:

1.     kásibı memlekettik apparatty qalyptastyrý (merıtokratııa, ashyq áleýmettik lıftiler, azamattarǵa sapaly memlekettik qyzmet kórsetý);

2.     zań ústemdigi (ádil sot, teń quqyqtar, kásibı jáne qyzmeti ashyq polıtsııa, quqyq buzýshylyqqa «múlde tózbeý»);

3.     ındýstrııalandyrý jáne ekonomıkalyq ósim (orta tapty kúsheıtý, shaǵyn jáne orta bıznes úshin múmkindikterdi keńeıtý, jańa jumys oryndary, qolaıly bıznes-ahýal);

4.     transparentti jáne esep beretin memleket (memlekettik apparattyń qoǵam aldyndaǵy eseptiligi, jergilikti ózin-ózi basqarý, qoǵamdyq keńester, sheshim qabyldaýdyń ashyq protsesteri, azamattyq qatysý).

Tutastaı alǵanda, qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý memleket qurýdyń jańa kezeńiniń talabyna baılanysty bolady ári N.Á. Nazarbaevtyń beıbitshilik pen kelisim modeline negizdeledi.

Álemdik tájirıbe  biregeılik pen birlikti qalyptastyrýdyń alýan túrli  tájirıbeleri bar ekenin kórsetedi.

Halyqaralyq tájirıbeni, atap aıtqanda Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy (budan ári - EYDU) elderiniń tájirıbesin zertteý qazirgi álemde biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý salasynda biryńǵaı standarttardyń joq ekenin kórsetedi.

Baǵdarǵa alynatyn halyqaralyq qujattar: Birikken Ulttar Uıymynyń Adam quqyqtarynyń jalpyǵa ortaq deklaratsııasy (1948 j.), Násildik kemsitýshiliktiń barlyq túrin joıý týraly BUU  konventsııasy (1965 j.), BUU-nyń azamattyq jáne saıası quqyqtar týraly, ekonomıkalyq, áleýmettik jáne mádenı quqyqtar týraly halyqaralyq paktileri (1966 j.), Ulttyq nemese etnostyq, dinı jáne tildik azshylyq ókilderiniń quqyqtary týraly BUU deklaratsııasy (1992 j.), Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymy jáne Eýropa keńesiniń  usynymdary.

Qazaqstan áleýmettik-mádenı jáne gýmanıtarlyq damý salasynda
180-nen astam halyqaralyq qujatty ratıfıkatsııalady.

Qazaqstanda engizilgen EYDU elderi etnosaıasatynyń bazalyq jalpy baǵyttary:

1.     kemsitýshilikke tyıym salý jáne zań aldyndaǵy tolyq teńdik;

2.     ásirese, bilim berý arqyly mádenıettiń áralýandylyq rýhyn nyǵaıtý, sondaı-aq terrorızm men ekstremızmdi qandaı da bir dinmen, mádenıetpen, etnospen ushtastyrýǵa  jol bermeý;

3.     etnostyń óz mádenıetin paıdalaný, óz dinin ustaný, ana tilinde sóıleý quqyǵyn qamtamasyz etý, zorlyqpen assımılıatsııalaýǵa jol bermeý;

4.     barlyq etnostyń qoǵamdyq  jumystarǵa qatysýy;

5.     tele- jáne radıohabar taratýǵa etnostar qoljetimdiligin qamtamasyz etý, etnos tilderindegi BAQ basylymdaryna  qoldaý kórsetý.

EYDU elderinde biregeılik pen birlik salasyndaǵy memlekettik saıasat naqty faktorlarǵa - merıtokratııaǵa, kásibı memlekettik apparattyń transparentti jumysyna, zań ústemdigine, tıimdi ekonomıkaǵa, memlekettiń esep berýine, turmys sapasyna negizdeledi.

Qazaqstanda bul jumys «100 naqty qadam: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparynda kózdelgen.

Tujyrymdamany iske asyrý kezinde EYDU elderiniń mynadaı tájirıbeleri engiziletin bolady:

1.     úkimettik emes uıymdardy (budan ári - ÚEU) damytý salasynda - jobalardy, baǵdarlamalardy jarııa talqylaý; qoǵamdyq monıtorıngti damytý úshin ınternet-tehnologııalaryn qoldaný; ÚEU-ǵa granttyq qoldaý; qaıyrymdylyqty damytý;

2.     bilim berý salasynda - úshtuǵyrly til negizindegi oqytý ádisin engizý; bilim jáne óndiristik oqytý salasynda tıimdi oqytý tehnologııalaryn iske asyrý;

3.     jastar saıasatyn jetildirý salasynda - EYDU-ǵa múshe elderdiń tájirıbesi boıynsha jastar keńesteriniń jáne jastardyń resýrstyq ortalyqtarynyń jumysyn jańǵyrtý; jyl saıynǵy «Qazaqstan jastary» baıandamasyn  qalyptastyrý jóninde halyqaralyq tájirıbeni engizý;

4.     sport salasynda - salanyń qazirgi kezdegi ǵylymı áleýetin qalyptastyrý; Qazaqstannyń halyqaralyq sport uıymdarymen baılanysyn odan ári damytý; balalarmen jáne jastarmen jumys ádisterin jetildirý; sporttyq rezervti daıyndaý jáne damytý; joǵary bilim standarttaryna jańa mamandyqtardy engizý.

Sonymen birge, EYDU elderiniń tájirıbesi mynadaı jobalarǵa engiziledi: mádenıet saıasatyn, medıa salany; shet elderde turatyn otandastar uıymdarymen ózara is-qımyldy, sondaı-aq mýzeılerdi jańǵyrtý; kıno jáne tele jobalar jasaý; el ishinde jáne shet elderde jalpyulttyq jáne óńirlik brendterdi qalyptastyryp, ilgeriletý; salamatty ult qalyptastyrý; uıystyrýshy qundylyqtardy zertteý jóninde halyqaralyq tájirıbe.

Tujyrymdamanyń maqsaty - azamattyq qaǵıdattaryna jáne
«Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy qundylyqtaryna negizdelgen qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý men damytý.

Tujyrymdamanyń mindetteri:

1.     azamattyq qaǵıdattarynda qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý jóninde barlyq  deńgeıdegi memlekettik organdar men azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń biryńǵaı jumys júıesin, «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy qundylyqtary negizinde jańa qazaqstandyq  patrıotızmdi qurý;

2.     el damýynyń strategııalyq maqsattary tóńiregine toptasqan, qazaqstandyq biregeılik pen birlik qaǵıdattarynda tárbıelengen «Máńgilik El» jańa qazaqstandyq patrıotızm urpaǵyn qalyptastyrý;

3.     eńbek jáne kásipqoılar qoǵamyn qalyptastyrý, onda otbasy, dostyq, birlik, sondaı-aq eńbeksúıgishtik, adaldyq, oqyǵandyq pen bilimdilik, úshtildilik sııaqty qundylyqtar dáripteledi;

4.     ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń tarıhı eskertkishter men halyqtyń rýhanı-mádenı muralaryn nyǵaıtýǵa, sondaı-aq Qazaqstan qoǵamynyń rýhanı birligi qaǵıdattaryna negizdelgen memlekettiń zaıyrly sıpatyn damytý jónindegi sharalarǵa baǵyttalǵan memlekettik baǵdarlamalar men jobalardy iske asyrýy;

5.     ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń Tujyrymdama is-sharalaryn, sondaı-aq bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý basymdyqtaryn iske asyrý jónindegi qyzmetin monıtorıngteý, esep berý jáne baqylaý tetigin qalyptastyrý.

Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý júıesi memlekettiń, azamattyq qoǵam ınstıtýttary men azamattardyń myna salalardaǵy birlesken is-qımyly negizinde qurylady:

1.     ǵylym jáne bilim berý;

2.     mádenıet, ádebıet, óner, sport, týrızm;

3.     buqaralyq aqparat quraldary;

4.     ÚEU, saıası partııalar;

5.     bıznes jáne áleýmettik kásipkerlik;

6.     memlekettik qyzmet.

Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý jónindegi búkil jumys QHA aıasynda jáne «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy tóńireginde myna baǵyttar boıynsha júrgiziletin bolady.

Birinshi. Azamattyq qaǵıdat negizindegi biregeılik.

Ekinshi. Ulttyń táýelsizdik jyldaryndaǵy tájirıbesin kórsetetin  qundylyqtar júıesi - «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasyn ilgeriletý.

Úshinshi.Úshtuǵyrly til.

Tórtinshi. «Máńgilik El» urpaǵyn órbitý.

Tujyrymdama áleýmettik ınstıtýttardyń, memlekettik basqarý organdarynyń, úkimettik emes sektordyń, bıznes qurylymdarynyń jáne el azamattarynyń júıeli, joǵarydan tómen jáne bir deńgeıdegi ózara baılanysy qaǵıdattaryna negizdelip iske asyrylady.

Tujyrymdamanyń maqsaty men mindetterine qol jetkizý úshin jumys mynadaı baǵyttarda iske asyrylatyn bolady.

1.   «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy.

«Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy qundylyqtaryn qoǵamdyq sana men mádenıette, memlekettik basqarý, bilim jáne tárbıe berý júıelerinde ornyqtyrýdy qamtamasyz etý.

2. «Úlken el - úlken otbasy» jalpyulttyq jobasy.

Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtýǵa, bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan áleýmettik, aqparattyq jáne ǵylymı jobalar keshenin iske asyrý.

Basym jobalar: «Urpaq+» balalar men jasóspirimderdiń mádenı aǵartý jobasy; jalpyulttyq merekeler kúntizbesin túzý; memlekettik rámizderdi paıdalaný júıesin jańǵyrtý; mádenı-týrıstik klasterler men etnoaýyldardy qalyptastyrý jóninde jekelegen óńirlerdiń tabysty tájirıbesin odan ári taratý; QHA qoldaýymen qaıyrymdylyq pen medıatsııany, sondaı-aq qoǵamdyq baqylaý ınstıtýttary retinde QHA Qoǵamdyq kelisim keńesterin damytý; QHA-ny damytýdyń jańa tujyrymdamasy.

Qaıyrymdylyq qyzmettiń jáne qoǵamdyq baqylaý men medıatsııa tetikterin úılestirýshi bolatyn QHA-ny damytýdyń jańa baǵyty jobany iske asyrýdyń nátıjesi bolmaq.

3. «Meniń elim» jalpyulttyq jobasy.

Qazaqstan Respýblıkasynyń mádenıet saıasatynyń, onyń ishinde ádebıet, teatr, mýzyka, horeografııa, oryndaýshylyq jáne tsırk óneri salasyndaǵy saıasaty tujyrymdamasyn jańǵyrtý kózdeledi. 2025 jylǵa deıingi dene shynyqtyrý men sportty damytý tujyrymdamasyn ázirleý jáne iske asyrý.

«Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy negizinde  otbasylyq qatynastardy, moraldyq-etıkalyq jáne rýhanı-adamgershilik qundylyqtardy nyǵaıtýǵa basym nazar aýdarylatyn bolady.

Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵymen jumystyń jańa formatyn engizý kózdeledi.

Qazaqstan Respýblıkasynda ÚEU-ny damytýdyń jalpyulttyq jospary qoǵamdy áleýmettik jańǵyrtý sheńberinde memleket pen ÚEU  ózara is-qımylynyń tıimdiligin arttyrýǵa múmkindik beredi.

Jalpyulttyq jáne óńirlik brendterdi qalyptastyrý men ilgeriletý Qazaqstandy álemniń tanýyna, tanymaldyǵynyń artýyna yqpal etetin bolady.

Keń aýqymdy «Qazaqstan entsıklopedııasy» ınternet jobasy eldik anyqtamalyq jáne vırtýaldy qarym-qatynas alańyna aınalady.

Qazaqstannyń jetekshi mýzeıleri jumysynyń formatyn jańǵyrtý olardy qoǵamdaǵy áleýmettik oqıǵalar ortalyǵyna aınaldyrýǵa múmkindik beredi.

4. Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasyn ilgeriletý jónindegi jalpyulttyq joba.

Jahandyq básekelestik jaǵdaıyndaǵy eńbek - áleýmettik  ál-aýqatqa qol jetkizýdiń basty faktory.

Qazaqstandyqtardyń jetistikteriniń tarıhyn ilgeriletýge jáne Eńbek adamynyń bedelin arttyrýǵa baǵyttalǵan arnaıy jobalar iske asyrylatyn bolady.

5. «Nurly bolashaq» jalpyulttyq jobasy.

Jobanyń basty maqsaty - 2020 jylǵa deıingi Memlekettik jastar saıasaty tujyrymdamasynyń ekinshi kezeńin iske asyrý aıasynda memleket qurýdyń jańa kezeńinde jastardy tabysty túrde áleýmettendirý jáne patrıottyq tárbıeni jetildirý.

«Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasynyń qundylyqtaryn oqý baǵdarlamalaryna engizý jas urpaqty jańa qazaqstandyq patrıotızm rýhynda tárbıeleýge múmkindik beredi.

Úsh tilde bilim berýdi engizý maqsatynda arnaıy Jol kartasy iske asyrylatyn bolady, 2020 jylǵa deıingi tilderdi qoldaný men damytý, bilim men ǵylymdy damytý jónindegi memlekettik baǵdarlamalar jańǵyrtyldy, sondaı-aq úsh tilde bilim berýdi ilgeriletý jónindegi aqparattyq is-sharalar jospary iske asyryldy. Qazaqstandyq qundylyqtardy zertteý jónindegi jalpyulttyq ortalyq qurylatyn bolady.

6. Bolashaǵy birtutas ultty ilgeriletý jónindegi jalpyulttyq aqparattyq joba.

Otandyq buqaralyq aqparat quraldaryn jańǵyrtý jáne odan ári damytý jónindegi jańa tujyrymdamalyq tásilder engiziletin bolady, «Bolashaǵy birtutas ult» aqparattyq naýqany, «Bolashaqqa 100 qadam» medıajospary iske asyrylady.

«100 naqty qadam»: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» ulttyq josparynyń barlyq baǵyttarynyń iske asyrylý barysyn medıa qoldaý úshin «100kadam.kz» saıty jumys isteıdi.

«Máńgilik El» arnaýly keshendi jospary aıasynda tarıh jáne tarıhı tulǵalar, Qazaqstan mádenıeti jáne eldiń búgingi ómiri týraly kınokartınalar, teleserıaldar men habarlar túsirý boljanady.

Tujyrymdamany iske asyrý kezeńderi.

1.     2015 - 2020 jyldar:

1.     QHA týraly zańnamany jetildirý;

2.     eldegi qoǵamdyq kelisim keńesteriniń júıelerin odan ári damytý;

3.     QHA medıatsııa júıesin jáne QHA qaıyrymdylyq júıesin qalyptastyrý;

4.     qoǵamdyq baqylaý júıesin qalyptastyrý;

5.     zańnamany jańǵyrtý jáne ÚEU-ny memlekettik qoldaýdyń jańa nysandaryn (granttar men syılyqtar) engizý.

2.     2021 - 2025 jyldar:

1.     bilim berý júıesin úsh tilge kóshirýdi aıaqtaý;

2.     ÚEU-nyń jergilikti basqarýǵa qatysýyn keńeıtý;

3.     elde qoǵamdyq baqylaý júıesin qalyptastyrýdy jetildirý;

4.     «Máńgilik El» qundylyqtaryn qoǵam mádenıetiniń negizi retinde bekitý;

5.     jańa qazaqstandyq patrıotızmdi nyǵaıtý úshin jaǵdaılar jasaý;

6.     óskeleń urpaqtyń biregeıligi jáne olardy áleýmettendirý salasynyń tetikteri men ınfraqurylymyn damytý  jáne nyǵaıtý.

​

Tujyrymdamany tıimdi iske asyrý Bolashaǵy birtutas ult tujyrymyn júıeli damytýǵa yqpal etetin bolady, N.Á. Nazarbaev modeliniń tabysty ilgerileýin jáne onyń myzǵymastyǵyn  qamtamasyz etedi.

Birinshi. Qoǵam sanasynda Bolashaǵy birtutas ulttyń jańa túsinikteri men bazalyq tujyrymdary qalyptasatyn bolady:

1.     jalpyǵa ortaq mádenıet pen progress jolyndaǵy ult;

2.     zııatker ult;

3.     eńbek jáne kásipqoılar ulty;

4.     ınnovatsııalyq ult;

5.     salamatty ómir saltyn ustanatyn ult.

Ekinshi. Azamattyq qaǵıdat negizindegi qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtýda jáne damytýda praktıkalyq nátıjelerge qol jetkiziletin bolady.

Memlekettik organdar men QHA jumysyn jetildirý salasynda:

1.     qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý jáne damytý salasynda barlyq deńgeıdegi memlekettik organdar men azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń jumysyn úılestirýshi retinde QHA-nyń jańa fýnktsııalyq baǵyttaryn damytý, qaıyrymdylyqty úılestirý, medıatsııany jáne qoǵamdyq baqylaýdy damytý;

2.     barlyq deńgeıdegi memlekettik organdar men azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń «100 naqty qadam: barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket» Ult josparynyń «Biregeılik jáne birlik» baǵytyndaǵy is-sharalardy iske asyrý boıynsha vedomstvoaralyq úılestirý jáne ózara is-qımyl tetikterin  jasaý;

3.     ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń qazaqstandyq biregeılik pen birlikti, qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtý jáne damytý salasyndaǵy qyzmetin monıtorıngteýdiń, esep berý jáne baqylaýdyń jańa tetikterin engizý;

4.     azamattyq qaǵıdattary men bolashaǵy birtutas ulttyń negizi retinde «Máńgilik El» jalpyulttyq patrıottyq ıdeıasy qundylyqtary negizinde qazaqstandyq biregeılik pen birlikti nyǵaıtý boıynsha ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdardyń, azamattyq qoǵamnyń jumys júıesin jańǵyrtý;

5.     qoǵamdyq kelisim men halyq birligin nyǵaıtý jónindegi ınstıtýttardyń jańa ınfraqurylymyn qalyptastyrý.

Mádenıet, bilim berý, jastar, otbasylyq-demografııalyq  jáne genderlik saıasat salasynda:

1.     bolashaǵy birtutas ulttyń negizi retinde jańa qazaqstandyq patrıotızmdi qalyptastyrýdyń negizgi tujyrymdary men tásilderin ilgeriletý;

2.     ulttyń básekege qabilettiligin arttyrýdyń basty sharty retinde úshtildilikti damytýdyń ınfraqurylymy men sharttaryn jańǵyrtý;

3.     jańa qazaqstandyq patrıotızm, qazaqstandyq biregeılik pen birlik qaǵıdattary negizinde bilim berý jáne jastar saıasaty salasyndaǵy jumysty jańǵyrtý;

4.     otbasylyq-demografııalyq jáne genderlik saıasatty jáne onyń otbasy ınstıtýtyn, ana men bala qundylyqtaryn nyǵaıtý jónindegi qundylyq negizin  jańǵyrtý;

5.     ekonomıka men áleýmettik eńbekpen qamtý segmentteri retinde mádenıetti, týrızmdi jáne sportty damytýdyń jańa strategııalyq tásilderi;

6.     buqaralyq dene shynyqtyrý men sportty, salamatty ómir saltyn tanymal etý, ulttyq jáne olımpıadalyq sport túrlerin damytý jáne halyqaralyq arenada elimizdiń sporttaǵy jetistikterin kóbeıtý.

Qoǵamdyq kelisimdi, qazaqstandyq biregeılik pen birlikti odan ári nyǵaıtý, Qazaqstannyń álemniń damyǵan 30 eliniń qataryna tabysty qosylýy úshin bolashaǵy birtutas ultty qalyptastyrý Tujyrymdamany iske asyrýdyń basty nátıjesi bolady.

Túıin

Qazaqstan halqy Assambleıasy óziniń qurylǵan kezinen bastap orasan biriktirýshilik jáne zııatkerlik áleýet jınaqtap jáne halyqtyq dıplomatııa ınstıtýty úlgisine beıimdele otyryp, uzaq damý jolynan ótti. Elimizdegi 100-den asa etnostyń basyn biriktiretin biregeı qurylym turaqtylyqty saqtap, respýblıkanyń ilgerileı damýy úshin mańyzdy rol atqardy. Qazaqstan halqy Assambleıasy búkil álemge Qazaqstannyń etnosaralyq qatynastar salasynda júrgizip otyrǵan saıasatynyń tabysty ekenin pash etip keledi.

Jalpy alǵanda negizinen Assambleıa jumysynyń arqasynda bizdiń elimizde etnosaralyq jáne konfessııaaralyq kelisimniń biregeı modeli, árbir azamat etnıkalyq jáne dinı ereksheligine qaramastan Konstıtýtsııada kepildik berilgen azamattyq quqyqtary men bostandyqtaryn tolyq paıdalana alatyndaı erekshe senim, yntymaq, ózara túsiniktik ahýaly qalyptasty.

Respýblıkada Qazaqstannyń barlyq etnostarynyń mádenıetin, tilin, dástúrin damytý úshin qajetti jaǵdaıdyń bári jasalǵan. Assambleıa qyzmeti Qazaqstannyń etnosaralyq qatynastar máselelerin tıimdi sheshetin el retindegi halyqaralyq bedelin arttyrýǵa yqpal etedi.