ShOQAI BI BALQANULY

Shoqaı Balqanuly (shamamen 1755-1827) - úsh júzdiń bıi. Kishi júz (Baıuly) Taz rýynan shyqqan. Aldııar batyrdyń shóberesi. Qazirgi Qostanaı oblysy Altynsary aýdanynyń (burynǵy Qaraǵaıly aýyly) Shoqaı aýylynda dúnıege kelgen. Onshaqty jyldaı Jáńgir hannyń saraı keńesshisi bolǵan.

HІH ǵasyrda Qazaq dalasynda ataǵy Kishi júz ben Orta júzge qatar tarap, nebir qıyn daýlarda bılik aıtqan. Ol Arqa eliniń kóptegen ataqty bı-sheshenderimen qatar jer daýyna, el daýyna, mal daýyna, jesir daýyna qatysyp, óziniń ádil tóreligi, sheshendigimen belgili boldy. Onyń aıtqan kesimdi, bılik sózderi birli-jarymy ǵana el aýzyńda saqtalǵan. Shoqaı Balqanulyn Otanyn qorǵaǵan batyr, rýlar arazdyǵyn sheshetin bı, sheshendik ónerimen, ádil sheshimderimen syı-qurmetke ıe bolǵan sheshen-áýlıe retinde el aýzynda aıtylyp, jazylyp keledi.

Shoqaı Balqanulyna birneshe myńdaǵan shaqyrym jerlerden kelip, jańa týǵan nárestege at qoıǵyzyp, rızashylyqpen batasyn alǵan. Áıgili Kenesary Qasymulynyń atyn Shoqaı bı qoıǵan. Shoqaı bıdiń kúni buryn aıtqan sózderi, boljam-joramaldary oryndalǵan.

Onyń kóptegen týyndylary «El aýzynan», «Sóz tapqanǵa qolqa joq», «Aq bata» jınaqtarynda jarııalanǵan.

Jazýshy Qoıshyǵara Salǵaranyń «Kómbe» romanynda Shoqaı bıdiń kóptegen sózderi jaıynda aıtylady.

Shoqaı bı Balqanuly qartaıǵan shaǵynda qaıtys bolǵan, urpaqtary Qostanaı, Reseıdiń Qorǵan oblystarynda turady. Qostanaı oblysy Altynsary aýdanyndaǵy Qaraǵaıly aýyly qazir Shoqaı bıdiń esimimen atalady.

Derek kózi:

Qostanaı oblystyq entsıklopedııasy