ShQO-da turmystyq qatty qaldyqtardy óńdeıtin kompanııalar jabylý aldynda tur
«Ornyqty damýǵa járdemdesý» ortalyǵy plastıkalyq qaldyqtardy jınaý jáne qaıta óńdeý júıesin jetildirý jóninde respýblıkanyń 6 iri qalasyn qamtıtyn arnaıy joba ázirlegen. Osy oraıda birqatar kezdesýler men konferentsııalar ótkizilýde. Óskemen qalasynda uıymdastyrylǵan kezekti dóńgelek ústel barysynda kásipkerler, memlekettik qyzmetkerler jáne ekobelsendiler bas qosyp qatty qaldyqtardy, onyń ishinde plastıkalyq qaldyqtardy jınaý men qaıta óńdeýdi damytý máselelerin talqyǵa saldy.
«KazWaste» qaldyqtardy basqarý jónindegi qazaqstandyq qaýymdastyqtyń úılestirýshisi Aıjan Rysqulovanyń aıtýynsha, elimizdegi bir otbasy jylyna 500-ge jýyq plastıkalyq bótelkeni qoqysqa shyǵarady. Qazaqstanda plastıktiń barlyq qaldyqtary 19 mlrd teńgeden astam somaǵa jınalǵan. Jyl saıyn búkil álemde mınýtyna 1 mıllıon plastıkalyq bótelke satyp alynady, al onyń jartysynan azy qaıta óńdeýge jınalady. Bul jaǵdaıda plastıkti joıý shamamen 450 jylǵa sozylmaq.
Eýropada turmystyq qaldyqtardy kádege jaratý burynnan tabysty bıznes, al eýropalyqtar úshin qoqysty suryptaý – úırenshikti is bolǵanyna qaramastan, Qazaqstanda bul áli de tıimdi kásip bolyp sanalmaıdy. Ekologııalyq qaýipsizdik ortalyǵynyń dırektory Gennadıı Koreshkovtyń aıtýynsha, bul turǵyda memlekettik qoldaý jetkiliksiz.
«Qazir Óskemende qoqysty bólek jınaýǵa arnalǵan 600 konteıner bar. Biraq soǵan qaramastan, qaldyqtar bir mashınaǵa túsedi. Ázirge adamdardy úıde qoqysty suryptaýǵa úıretý qıyn. Qaıta óńdeýde de kóptegen kedergiler bar. Barlyǵy kásipkerlerdiń óz moınyna júkteledi. Negizinen turmystyq qatty qaldyqtardy basqarý jónindegi memlekettik baǵdarlama qajet», - deıdi ol.
Gennadıı Koreshkovtyń aıtýynsha, turmystyq qatty qaldyqtarmen aınalysatyn aımaqtyq uıymdar bankrotqa ushyraýǵa shaq qalyp otyr. Mysaly, iske qosylǵanyna jarty jyl ǵana bolǵan Rıdderdegi qoqys suryptaý kesheni jabylý aldynda tur.
Sonymen qatar «Ekovostok-lıder» QTQ jınaý jáne suryptaý kompanııasy shyǵynǵa batýda. Kásiporyn 2016 jyldan bastap plastık jınaýmen aınalysady. Aı saıyn kompanııa Pavlodar óńdeý kásipornyna 15-20 tonna plastık tasymaldaıdy. Alaıda, mekeme dırektory Dınara Ákimjanovanyń aıtýynsha, shyǵyndardy óteý úshin aıyna keminde 100 tonna jınaý qajet. Budan bólek, plastıkalyq qaldyqtardy qaıta óńdeý kásiporyndaryna jetkizý quny únemi ósip keledi.
«Osy arqyly tabys tabý úshin keń aýqymda jumys isteý kerek. Al qazir biz tek shyǵynǵa batyp otyrmyz. Bizdiń oblysta plastıkti óńdeıtin kompanııalar joq. Sondyqtan biz úshin eń qıyny – tasymaldaý. Jumys isteı bastaǵanymyzda, óńdeýge arnalǵan plastıkpen tıelgen fýranyń quny 150 myń teńge bolatyn. Qazir 400 myń teńgege jetedi. Osynyń saldarynan shyǵyn kóbeıdi. Eger memleket bizge logıstıka máselesin sheshýge kómektesse júgimiz jeńilder edi», – dep atap ótti «Ekovostok-lıder»dırektory.
Sondaı-aq, Dınara Ákimjanova halyqqa qaldyqtardy suryptaý mádenıetin úıretý qajettigin atap ótti.
«Turǵyndar qoqysty suryptaýǵa daǵdylanbaǵan, buǵan mán de bermeıdi. Sondyqtan túsindirý jumystaryn júrgizý qajet. Eger adamdar plastıkalyq zattardy arnaıy konteınerge tastamas buryn, qaıta paıdalanýǵa jol bermeý maqsatynda ony jýyp, etıketkasyn alyp, qaqpaǵyn ashyp tastasa jaqsy bolar edi. Óıtkeni qoqys óńdeıtin zaýyttar las plastıkterdi qabyldamaıdy», - dedi ol.
