Shyǵys Qazaqstanda qysta da lımon ósip tur
ÓSKEMEN. KAZINFORM — Shyǵys Qazaqstan oblysy Ulan aýdany Ýkraınka aýylynda oryn tepken jylyjaıda qysy-jazy áıgili «Kıev» lımony ósedi.
Tek lımony emes, bul jylyjaıdyń ózi de ataqty. Sebebi ony arnaıy kórýge Eýropadan týrıster keledi.
Lımonnyń salmaǵy — 1 jarym kelige jetedi
Aıazy bet qaryp, jeli azynap turǵan aqpanda jasyl jelekke malynǵan jerasty baqqa kire salysymen óne-boıymyz ǵana emes, jan saraıymyz da jylynyp qalǵandaı. Óskemennen 20 shaqyrymnan astam jerde ornalasqan bul «Jer-sý» jylyjaı kesheni 2008 jyly ashylǵan. Onyń ıeleri — jastary alpystyń aýylyn aralap ketken Nıkolaı men Lıýdmıla.
Alaıda biz barǵanda ekeýi de joq eken. Dese de bul jerde 8 jyl ekskýrsııa júrgizip kele jatqan Elena Ryjnıkova ishin aralatqyzyp, ár saýalymyzǵa yjdahatpen jaýap berdi.
— Lıýdmıla Zemlıanaıa zeınetke shyǵar aldynda 20 jyl boıy ýchılışede elektrıkterge sabaq berdi. Árqashan ósimdikterdi jaqsy kóretin. Beınetiniń zeınetin kóretin jasqa jetkende osyndaı jylyjaı ashý týraly oıyn kúıeýi Nıkolaıǵa jetkizgen. Ol birden qoldap, Kıevke ushaq bıletin alady. Sóıtip, kıevtik iri sortty lımonnyń jáne banannyń birneshe kóshetin alyp kelgen, — dep bastady ol áńgimesin.
Kóptegen ósimdiktiń tynysy úzilmeı ósýine qajetti jaǵdaılar jasalýy tıis. Jer ústinde temperatýra, jaryq jáne ylǵal deńgeıin bir qalypty ustap turý múmkin emes. Sondyqtan erli-zaıyptylar jylyjaıdy jer astynan ashty.
— Jalpy aýmaǵy 1000 sharshy metrdi quraıtyn keshen 4-ke bólingen. Birinshisinde tsıtrýs jemisteri, onyń ishinde salmaǵy 1 jarym kelige deıin jetetin ataqty «Kıev» lımony men banan ósiriledi. Lımon aǵashtary temperatýranyń tómendeýine óte sezimtal jáne eki gradýs sýyqtyń ózinde qatyp qalady. Al jylyjaıdaǵy temperatýra +16°S. Ár ósimdikti qolmen sýaramyz, — deıdi Elena Ryjnıkova.
400-den astam ósimdik jaıqalyp tur
Lımon aǵashy gúldegen kezde, jylyjaı ishi hosh ıiske bólenedi. Al toǵyz aıdan keıin pisken lımondy úzip, jınap alady.
Jylyjaıdyń basqa bólmelerinde tropıkalyq, sýbtropıkalyq, shóldi jáne jerorta teńizi ósimdikteri bar. Onyń árbiri erekshe kútimdi qajet etedi. Atap aıtqanda, munda mýshmýla, japonnyń altyn aǵashy, fıkýs, orhıdeıa, kaktýs, aloe, geran, jasmın jaıqalyp tur. Barlyǵy jer sharynyń túkpir-túkpirinen kelgen 400-den astam ósimdik túri ósedi.
Jylyjaı aýdandaǵy týrızmniń damyna da yqpal etýde. Kún saıyn saǵat 9.00-den 15.00-ge deıin kelýshilerdi qabyldaıdy. Baǵasy — 1500 teńge. Oblystyń túkpir-túkpirinen ǵana emes, Qazaqstannyń ár óńirinen, tipti shetelden de arnaıy atizin salatyndar bar. Máselen, «Kıev» lımondaryn kórýge Frantsııa men Germanııadan týrıster arnaıylap kelipti.
— Kelesi aıda lımon men banan pisedi. Shıe tústes Kalıstemon butasy da gúldeıdi. Kóz jaýyn alatyn bul ósimdikti balalar erekshe unatyp jatady, — deıdi ekskýrsııa júrgizetin maman.
Eske salsaq, osyǵan deıin Almatyda Álııa men Mánshúk atyndaǵy saıabaqta Qyzyl kitapqa engen emen aǵashy kesilgeni habarlanǵan.