«Sheteldikter de «made in Kazakhstan» tehnologııa paıdalansa, nesi jaman?» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Elbasy N.Nazarbaev Londonǵa sapary barysynda Kembrıdj ýnıversıtetine barǵan. Osy bilim oshaǵynyń oqytýshylar men stýdentterimen kezdesýi barysynda Memleket basshysy: «Biz Kembrıdj ýnıversıtetimen, ásirese, jańa tehnologııalar, jańǵyrmaly energııa, ekologııa salalarynda qyzmettestikti keńeıtýge ázirmiz. Osyǵan baılanysty búgin meniń Qazaqstan men Kembrıdj ýnıversıtetiniń birlesken kúsh-jigerimen qurylǵan Ortalyq-azııalyq ınnovatsııalyq qor jumysynyń bastalǵandyǵy týraly habarlaǵym keledi. Ol bizdiń óńirdiń ınnovatsııalyq áleýetin damytýda mańyzdy ról atqaratyn bolady. Bizdiń uly ǵalymymyz ál-Farabı atyndaǵy stıpendııany taǵaıyndaý da óte mańyzdy oqıǵa bolyp tabylady», - dedi. Maqala «Kembrıdjde kórsetilgen kókjıek» degen taqyryppen berilgen.
«Qazaqstandyq úles ulǵaıa túsýde». «Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, osyndaı atpen «Qazaqmys tobynyń» uıymdastyrýymen Táýelsizdik saraıynda taýar óndirýshilerdi qoldaý maqsatyndaǵy ІІІ forým ótti. Oǵan Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstri Áset Isekeshev, «Qazaqmys» korporatsııasy» JShS basqarma tóraǵasy Edýard Ogaı, halyqaralyq jáne otandyq óndiris kásiporyndary ókilderi qatysty. Forým baǵdarlamasyna sáıkes áýeli jıylǵan jurtshylyq saladaǵy jetistikterdi nasıhattaýǵa baǵyttalǵan arnaıy kórmeni tamashalady. Munda elimizdiń birqatar aımaqtarynan túrli tabysty ónimder nazarǵa usynyldy. Olardyń qatarynda Óskemendegi «Azııa avto» AQ pen «Petropavl aýyr mashına jasaý zaýyty» AQ-tyń jasap jatqan ıgi jumystary da bar. Jıyn maqsaty - ózara yqpaldastyq, ónimderdi jetkizý men otandyq jáne sheteldik ónim óndirýshiler arasynda suhbat alańyn qalyptastyrý.
***
«Ár eldiń ózge elden, tipti ár qalanyń basqa qaladan erekshelendirip turatyn ózindik kelbeti, yrǵaǵy, áýeni, kóńil kúıi bolady. Al eldiń, qalanyń qaıtalanbas kelbetiniń qalyptasýynda eskertkishterdiń eleýli ról atqaratynynda eshkimniń kúmáni bolmas. El muraty - eskertkishter qalanyń, aýyl-aımaqtyń sáni ǵana emes, máni de, rýhy da», - dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanyndaǵy «Eskertkishterimiz eńsesin qashan túzeıdi?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, elimizdegi eskertkishter men bıýstterdiń kópshiligi - maǵynasyz, mazmunsyz, sátsiz shyqqan dúnıeler. Músin jasaý - ónerden góri saıasatqa, aqshaǵa aınalyp ketti. Bul - ónerge jasalǵan qııanat. Jalpy, eskertkish ornatý - memlekettik saıasat. Endeshe qandaıda bir eskertkishtiń boı kóterýi memlekettiń tikeleı aralasýymen júzege asýy tıis!
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, búgin tún bel ortadan aýa Ulybrıtanııa astanasy London qalasynda HHH jazǵy Olımpıada oıyndarynyń alaýy tutanady. 12 tamyzǵa deıin sozylatyn baıraqty básekege 205 memleketten kelgen 13 myńǵa jýyq sportshy qatysady. Jer jahannan jınalǵan úmitkerler sporttyń 26 túri boıynsha 302 medaldar jıyntyǵyn sarapqa salady. Jarys jolyna shyǵatyndar arasynda ataǵy alysqa jaıylǵan sańlaqtardyń qatary tym qalyń. Olardyń árqaısysy tek altyn medaldi oljalaýdy ǵana kózdeıdi. Sol sebepti de Olımpıada barysynda jankúıer qaýym naǵyz «jan alysyp, jan berisken» aıqastardyń kýási bolary haq. Al komandalyq eseptiń bas júldesi úshin talas, mamandardyń paıymdaýynsha, AQSh, Qytaı jáne Reseı quramalary arasynda órbıdi», - dep jazady basylym. Maqala «Álem nazary - Tumandy Albıonda» degen taqyryppen berilgen.
***
«Polıgon aýmaǵyndaǵy jerlerdi paıdalanýǵa berý qanshalyqty tıimdi?». Dál osy máseleni kótergen «Alash aınasy» gazetiniń jazýynsha, polıgon aýmaǵyndaǵy jerlerdiń 95 paıyzyn halyq sharýashylyǵynyń paıdalanýyna berýdiń teris saldary úlken eken. Osy salanyń jiligin shaǵyp, maıyn ishken ǵalymdardyń deni polıgon jerlerin paıdalanýǵa berý máselesine túbegeıli qarsy. Kýrchatovtaǵy Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy Radıatsııalyq qaýipsizdik ınstıtýtynyń burynǵy dırektory, 40 jyldan astam eńbek ótili bar ekolog ári meteorolog, radıatsııalyq qaýipsizdik pen meteorologııa salasyndaǵy bilikti maman Larısa Ptıtskaıanyń sózine sensek, plýtonııa-240 ızotoptary tabıǵı jolmen 6 500, plýtonııa-239 ızotoptary 21 000 jyldan keıin ydyraıdy. Al plýtonııa-241 ydyraǵan kezde jańa alfa-sáýlesi túziledi: amerıtsıı-241, onyń tóndiretin qaýpi jyl saıyn tek ósedi! Eger plýtonııanyń bir bóligi adam aǵzasyna tússe, súıek tininde 80 jyl, baýyrda 40 jyl ómir súredi eken. Barlyq tiri jasýshalardy óltirip, olardyń tabıǵı qasıetin joıyp, buzýǵa ákep soǵady. Ol jerdi qalpyna keltirý úshin bir mezgilde shamamen eki mıllıon gektar jerdiń ústińgi qabatynyń shamamen 25 santımetrin sypyryp, jerge kómip tastaý kerek eken.
Osy basylymda «Sheteldikter de «made in Kazakhstan» tehnologııa paıdalansa, nesi jaman?» degen taqyryptaǵy maqalada ınnovatsııanyń arqasynda arzan munaı óndirýge bolatyny sóz etilgen. Qazirgi jaǵdaıda arzan janar-jaǵarmaı, ıaǵnı elimizde benzınniń lıtri 65 teńgeden óndirýge bola ma? Munaı óńdeý salasyna ınnovatsııa engizýge talaptanyp otyrǵan mamandar buǵan árıne, dep jaýap berer edi. «Kavıtar Azııa» ınnovatsııalyq-servıstik kompanııasy ózderi oılap tapqan ozyq tehnologııanyń kómegimen 1 tonna munaıdan 95 paıyz janar-jaǵarmaı ónimderin alýǵa bolatynyn dáleldep otyr. Al munaıdan qalǵan 10 paıyz mazýtty ekologııalyq taza otynǵa aınaldyrmaq. Kompanııa ókili Nurlan Muratqalıevtiń aıtýynsha, eger bul tehnologııany memleket engizdiretin bolsa, eldiń jalpy ishki ónimi 5 paıyzǵa óspek. «Ózińiz eseptep kórińiz, eger benzınniń lıtri 65 teńgeden bolsa, halyqtyń jaǵdaıy birshama kóterilmeı me? Budan el de baqýatty bolady. Sondyqtan da, memleket bizge nazaryn salyp, qoldaý kórsetse deımiz», - deıdi Nurlan Muratqalıev.
«Soltústik Qazaqstan oblysynda Qytaı, Slovenııa jáne Qazaqstan ınvestorlarynyń kómegimen munaı óńdeý zaýyty salynatyn bolady. Joba «2009-2015 jyldarǵa arnalǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń munaı óńdeý zaýyttaryn damytýdyń keshendi jospary» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda júzege asyrylady», - dep jazady «Izvestııa Kazahstan» gazeti búgingi sanyndaǵy «Neftezavod dlıa severa» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, jobalanǵan zaýyttyń paıdalanýǵa berilgen alǵashqy jyldary jylyna 5 mln. tonnaǵa deıin shıki munaıdy óńdeýge qaýqarly bolady. Bolashaqta qýaty 10 mln. tnnaǵa deıin arttyrylady. Joba quny shamamen 2 mlrd. AQSh dollaryn quraıdy.
