Shetel tilin úırenýge eshqandaı kýrsqa barǵan emespin – Garvard ýnıversıtetiniń grant ıegeri
ASTANA. KAZINFORM – Jýyrda almatylyq oqýshy Arman Sabyrjan álemniń eń bedeldi oqý orny – Garvard ýnıversıtetiniń bilim grantyn jeńip aldy. Qazir jetekshi ýnıversıtetten shaqyrtý alǵan ol saparǵa daıyndyq ústinde. Oraıy kelgende talantty jaspen tildesip, sheteldik JOO-ǵa túsýdiń mán-jaıyn talqyladyq.
– Arman, Garvard ýnıversıtetiniń bilim grantyn ıelengen sanaýly qazaqtyń qataryna endińiz. Bul múmkindikke qalaı qol jetkizdińiz?
– Munyń barlyǵy tabandy izdenistiń nátıjesi ekeni daýsyz. 4 jyl buryn jekemenshik mektepte tolyq grant negizinde bilim alýǵa jol ashyldy. Sodan beri robototehnıka salasynda halyqaralyq jobalarǵa qatysyp, jarystarda top jardym. Ynta-jigerimdi baıqaǵan ustazdarym robototehnıka baǵytyndaǵy bastamalaryma demeý kórsetip, kásibı damýǵa jan-jaqty kómek kórsetti.
Bilim janashyrlarynyń arqasynda Garvard ýnıversıtetiniń jazǵy mektebine qatysýǵa qarjylyq qoldaý aldym. Sonymen qatar brıtandyq muǵalimderdiń jetekshiligimen esse jazý daǵdymdy damyttym. Osy arqyly shetelde oqý jolym jeńildedi.
– 11 synyp oqýshysy ekensiz. UBT-ǵa daıyndyq sheteldik oqý oryndaryna túsý ázirligine kedergi keltirmedi me?
– UBT-ǵa daıyndyq pen AQSh-qa oqýǵa túsýge daıyndyq júıesi múlde eki túrli baǵyt. UBT otandyq formatqa negizdelse, AQSh-tyń qabyldaý protsesi úmitkerdiń tulǵalyq qasıetine, synı oılaýyna, tildik saýatyna jáne akademııalyq áleýetine erekshe mán beredi. Áýelden shetelge oqýǵa túsý maqsatqa aınalǵandyqtan, maǵan ekinshi baǵyt mańyzdy edi. Onyń ústine mektepte alǵan bilimim UBT-ny sátti tapsyrýǵa jetkilikti dep sanaımyn.
Al AQSh-taǵy oqýǵa qabyldaý protsesi ózge eldermen salystyrǵanda áldeqaıda kúrdeli. Bul jolda tek otandyq emtıhan nátıjesi jetkiliksiz. Sondyqtan aptasyna 15 saǵatymdy SAT halyqaralyq emtıhany men esse jazýǵa arnadym. Jobalarym týraly aqparatty jınaqtap, qosymsha qujattardy muqııat ázirledim. Nátıjesinde synaqtan súrinbeı ótý baqyty buıyrdy. Jan-jaqty daıyndyqsyz joǵary nátıjege qol jetkizý qıyn bolar edi.
– Shetelde oqýdyń basty qaǵıdasy – aǵylshyn tilin meńgerý. Bul erejeni qalaı eńserdińiz?
– Men shetel tilin úırenýde eshqandaı arnaıy kýrsqa nemese qosymsha daıyndyq ortalyǵyna barǵan emespin. Aǵylshyn tilin meńgerýge degen qyzyǵýshylyǵym bala kúnde bastaldy. Anam árdaıym «aǵylshyn tilin úıren» dep aıtyp otyratyn, sol sebepti bastapqyda ǵalamtor arqyly óz betimshe úırene bastadym.
Keıin Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy mektepke qabyldanǵannan keıin aǵylshyn tili deńgeıim kóterildi. Bul jolda erekshe áser etken ustazym – Erık Onışenko. Sabaqtarynyń mazmuny, ádistemesi, talap qoıýy men motıvatsııasy IELTS emtıhanynan 7.5 upaı jınaýǵa sebep boldy. Bul nátıje muǵalimimniń eńbegi dep tolyq aıta alamyn.
– Sheteldik ýnıversıtetke túsý úshin mindetti túrde joǵary tildik deńgeı qajet pe?
– Sheteldik ýnıversıtette tildik daǵdy basty krıterıı emes, ol tek bazalyq talaptyń biri retinde qarastyrylady. Máselen, Garvard sekildi ýnıversıtetter IELTS nemese TOEFL sertıfıkattaryn mindetti túrde suraıdy.
Alaıda aǵylshyn tilin bilý artyqshylyq emes, tek «qujat bar» degen aqparat deńgeıinde qabyldanady. Ýnıversıtet bar bolǵany úmitkerdiń aǵylshyn tilinde bilim ala alatyna kóz jetkizgisi keledi. Sheteldik oqý oryndary úmitkerdiń tek tildi meńgerý deńgeıin emes, onyń oılaý qabiletin, jazý stılin, ómirlik ustanymy men jeke jetistigin qaperge alady.
– Sheteldik JOO-ǵa oqýǵa túsýdi maqsat etken bolashaq mektep túlekterine qandaı keńes berer edińiz?
– Árbir úlken jetistik kishkentaı senimnen bastalatynyn umytpaǵan jón. Qıyndyqtar kezdesse, moıymaý shart, óıtkeni ár synaq shyńdaıdy. Ózine senip, alǵa umtylǵan jan, alynbastaı kóringen bıikti baǵyndyratyny anyq. Bastysy, armanǵa sene bilý kerek, ol mindetti túrde oryndalady.
Kelesi kezeńde jan-jaqty daıyndyq pen únemi izdenis mańyzdy. Jańaǵa umtylý, zaman talabyndaǵy daǵdylardy meńgerý qajet dep bilemin. Bilimińizge senimdi bolsańyz, bir ýnıversıtetpen shektelmeı, birneshe JOO-ǵa tapsyrǵan durys. Bul oqýǵa túsý yqtımaldyǵyn arttyrady.