Senatorlar qus tumaýyna alańdaýshylyq tanytty
Bul týraly QR Premer-Mınıstri Asqar Mamınge joldanǵan senator Dúısenǵazy Mýsınniń depýtattyq saýalynda aıtylǵan, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
«Búginde Qazaqstanda beleń alyp otyrǵan qus tumaýynyń taralýy úlken alańdaýshylyq týdyryp otyr. Bul indettiń ekonomıkalyq zalaly óte úlken. Onyń saldary tek úı qustarynyń ıelerine ǵana emes, memleket tarapynan da qatań karantındik jáne veterınarııalyq-sanıtarııalyq is-sharalardy júrgizýdi engizýge, sonyń ishinde aýrý qustardy joıýǵa jáne de olardy jappaı vaktsınatsııalaýǵa májbúr etedi, qus ıelerine ótemaqy berý máseleleri memlekettik bıýdjetke qosymsha salmaq túsiretini anyq.
Aýl sharýashylyǵy mınıstrliginiń sońǵy málimetteri boıynsha, Qazaqstannyń birneshe óńiriniń 117 eldi mekeninde atalǵan indetten 576 myń bas ár túrli qustar qyrylǵan. Al, Qazaqstan qus ósirýshiler odaǵynyń málimetteri boıynsha, qus tumaýynyń saldarynan qustardyń ólimi Soltústik Qazaqstan oblysynda eki qus fabrıkasynda 768,8 myń bas jáne Qostanaı oblysynda bir qus fabrıkasynda 360 myń basty quraıdy. ıAǵnı tek úsh qus fabrıkasynda qyrylǵan qustyń sany 1 mln 128 myńnan asyp otyr», - dedi senator.
Bul rette ol arnaıy qurylǵan tıisti komıssııalar keı sharýashylyqtarda qus shyǵynynyń tehnologııalyq, óndiristik sebepterin, sondaı-aq, qus tumaýynan ólgen qustardyń naqty sanyndaǵy qatelikterdi anyqtaǵanyn aıtady.
«Mundaı keleńsiz jaǵdaılar, elimizdegi qus sharýashylyǵy salasynyń damýyna keri áserin tıgizý qaýipiniń óte joǵary ekenin kórsetedi. Statıstıkalyq derekterdiń júıesizdigi, qus ósirýshilerdiń jaýapsyzdyǵy, jaýapty memlekettik organdardyń qamsyz bolýy, ıaǵnı der kezinde indettiń aldyn alý sharalaryn júrgizýge qatysty jumystary da birshama suraqtardy týdyryp otyr. Elimizde qus etiniń 45 paıyzy ımporttalatynyn eskersek, endigi kezekte, qus tumaýy saldarynan bul kórsetkishtiń ósýi jáne de otandyq ónimder baǵasynyń qymbattaýy da ábden múmkin», - dedi D.Mýsın.
Senator Qazaqstandaǵy qus sharýashylyǵy salasyndaǵy selektsııalyq jáne asyl tuqymdyq jumystardyń tómen deńgeıiniń saldarynan ınkýbatsııalyq jumyrtqa, táýliktik balapandar sııaqty asyl tuqymdyq ónimder negizinen jaqyn jáne alys shet elderden ımporttalatyndyǵyn alǵa tartady.
«Bul rette, otandyq qus óndirýshilerde óz krosstarynyń bolmaýy jaǵdaıdy odan saıyn kúrdelendirýde. Sondyqtan da, elimizdiń qus sharýashylyǵy salasyna qoldaý kórsetý - ózekti máselelerdiń biri. Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń buıryǵymen «Asyl tuqymdy mal sharýashylyǵyn damytý, mal sharýashylyǵy óniminiń ónimdiligi men sapasyn arttyrý Erejelerine» sáıkes naqty óndirisi 100 mln. danadan astam jumyrtqa óndiretin qus fabrıkalary 1 dana úshin 1,2 teńge normatıv boıynsha sýbsıdııa ala alady. Qazirdiń ózinde, qus tumaýyna baılanysty, otandyq kásiporyndarda qus sanynyń aıtarlyqtaı mólsherde qysqarýyna baılanysty, olar jyl qorytyndysy boıynsha 100 mln. dana jumyrtqa shyǵara almaıtyny belgili bolyp otyr. Bul - óz retinde alynǵan sýbsıdııalardy qaıtarýǵa mindetteýge ákelip soqtyrady. Sondyqtan da, atalǵan másele qosymsha zerdelenýi tıis», - dedi ol.
D.Mýsın asa qaýipti aýrýlardyń órshýine jol bermeý maqsatynda uıymdastyrylǵan sharýashylyqtarda jáne jeke aýlalarda qustardy mindetti túrde vaktsınatsııalaýdy uıymdastyrý qajet ekendigin aıtady.
«Joǵaryda baıandalǵandardyń negizinde sizden: qus tumaýynyń órshý sebepterine, tıisti veterınarlyq is-sharalardyń oryndalýyna jan-jaqty tekserý júrgizý; qustardyń qaýipti aýrýlaryna qarsy mindetti vaktsınatsııalaý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamasyna tıisti ózgerister men tolyqtyrýlar engizý; indet saldarynan (qus tumaýy) joıylǵan úı qustary úshin naryqtyq quny boıynsha ótemaqy tóleý; jumyrtqa óndirýdiń naqty kólemine qaramastan, barlyq qus fabrıkalary úshin biryńǵaı normatıv belgileı otyryp, sýbsıdııalaý erejelerine ózgerister engizý múmkindigin qarastyrý; veterınarııalyq preparattardy memlekettik satyp alýdy ońtaılandyrý jáne úı qustaryn saqtandyrý baǵdarlamasyn ázirleý usynylady», - dedi Dúısenǵazy Mýsın.