Senat tóraǵasy fermerlik odaqtardyń basshylarymen kezdesti
Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń Tóraǵasy Darıǵa Nazarbaeva parlamenttik tyńdaýǵa daıyndyq aıasynda fermerlik odaqtar men agroónerkásip kesheni ónimderin óndirýshiler qaýymdastyqtarynyń basshylarymen birqatar jumys kezdesýlerin ótkizdi.
Birinshi kezdesý mal sharýashylyǵy jáne et-sút kesheniniń ókilderimen boldy.
Senat basshysy kirispe sózinde agroónerkásip keshenin damytý máselelerin keńinen talqylaý qajettigin atap ótti.
«Fermer odaqtarymen jáne agrarshylar qaýymdastyqtarymen kezdesýlerdiń bári taýar óndirýshilerdi tyńdaýǵa, qandaı mańyzdy máselelerdi parlamenttik tyńdaýlarǵa shyǵarýdy jan-jaqty bilýge múmkindik beredi. Ol parlamenttik tyńdaýlardyń usynystary ınstıtýttyq ról atqaratyny turǵysynda asa mańyzdy», - dedi D.Nazarbaeva.
Kezdesýge sóz alǵan Qazaqstan et sharýashylyǵy odaǵynyń basqarma tóraǵasy Maqsut Baqtybaev salany damytý týraly oılaryn ortaǵa salyp, kedergi bolyp otyrǵanyn ózekti máselelerge jan-jaqty toqtaldy. Onyń aıtýynsha, aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýshiler men ınvestorlardy birqatar mańyzdy máseleler alańdatyp otyr. Ol birinshi kezekte qarjy salasyna qatysty: uzaq merzimdi josparlaý men ınvstıtsııaǵa memlekettik baǵdarlamalardyń shekteýli merzimi kedergi bolatyny, aınalymdaǵy qarjynyń tapshylyǵy men nesıe paıyzynyń joǵary ekendigi, al DSU boıynsha ruqsat etilgen kelisimderden memleket tarapynan salany jıyntyq qoldaý aıtarlyqtaı tómen bolyp otyr.
Retteýshi organdardyń aýyl sharýashylyǵy óndirýshilerine arnalǵan jaqsy maqsattardy kózdeıtin is-qımyly qoldaný nátıjesinde agrarshylarǵa zııan keltiretin sátter jıi oryn alady. Et sharýashylyǵy odaǵynyń basshysy osy jyly teri eksportyna tyıym salý tóńiregindegi jaǵdaıdy mysalǵa keltirdi, bul elimizde 100-den astam daıyndaý ortalyqtarynyń jabylýyna ákelip soqty, memleket eksporttan túsetin valıýtalyq túsimderdiń edáýir bóliginen aıyryldy.
M.Baqtybaev sonymen qatar agroónerkásip salasyndaǵy ǵylymı ınstıtýttar tıimdiliginiń tómendigi men kadrlardy daıarlaý sapasy da keri áserin tıgizip otyr, dep sanaıdy.
D.Nazarbaevaǵa aýyl sharýashylyǵy salasy boıynsha bilim berý jaǵdaıy máselesine qoldaý bildirip, ol agroónerkásip keshenine kadrlar daıarlaý máseleleri boıynsha aýyl sharýashylyǵy joǵary oqý oryndary jáne kolledjdermen bólek kezdesý ótkizý týraly tapsyrma berdi.
Qazaqstan sút odaǵynyń dırektory Vladımır Kojevnıkov óz sózinde otandyq shıkizat tapshylyǵy men sapasynyń tómendigin, logıstıka shyǵyndarynyń joǵarylyǵyn, ımporttyq býyp-túıý materıaldaryna, ıngredıentterge, jabdyqtarǵa jáne olardyń qosalqy bólshekterine táýeldi bolý taqyrybyn qozǵady.
Senat basshylyǵynyń agroónerkásip kesheni ókilderimen odan keıingi jumys kezdesýi qus sharýashylyǵynyń jaǵdaıyna arnaldy.
Kezdesýde Qazaqstan qus ósirýshiler odaǵynyń prezıdenti, Eýrazııalyq qus sharýashylyǵy qaýymdastyǵynyń vıtse-prezıdenti Rýslan Sháripov jumyrtqa óndirisine sýbsıdııany alyp tastaý máselesin kóterdi:
«Mınıstrlik tarapynan qus eti boıynsha sýbsıdııalar qaldy, al jumyrtqa boıynsha sýbsıdııalar joıyldy. Bul otandyq qus fabrıkalary jumyrtqa óndirisin 100 paıyzǵa ulǵaıtqanyna ári eksportqa shyǵarýdy qolǵa alǵanyna qaramastan oryn alyp otyr. Kásiporyndar mundaı kútpegen sheshimge daıyn emes edi ári aıtarlyqtaı zııan shekti», - deıdi ol.
R.Sháripov qalyptasqan kúrdeli jaǵdaıdy sheshý úshin qus fabrıkalaryna jemdik bıdaı qoryn qurýdy jáne qurama jem ımportyna táýeldilikti qysqartýdy usyndy.
Bul problemany «Koger LTD» seriktestiginiń bas dırektory Konstantın Shın (Taldyqorǵan) de ótkir máselelerdiń biri retinde atap ótti. Ol memleket tarapynan beriletin sýbsıdııa ǵana kásiporyndarǵa rentabeldilikti saqtaýǵa múmkindik berdi dep esepteıdi. Endi jem-shóp, qural-jabdyqtar, asyl tuqymdy qus, vıtamınder men vaktsınalardy shetelden valıýtaǵa satyp alýǵa týra kelgende «óndirýshiler óz ónimderin ózindik qunynan tómen satýǵa májbúr bolady».
K.Shın óz sózinde qujattardy resimdeý men bıýrokratııalyq kedergilerdiń kúrdeliligine baılanysty memlekettik damý ınstıtýttary tarapynan qoldaýǵa qol jetkizý múmkindiginiń joqtyǵy týraly másele kóterdi.
Jumyrtqa óndirýshiler qaýymdastyǵynyń dırektory Maksım Bojkonyń óz sózinde reseılik jáne belarýstyq sharýashylyqtar tarapynan EAEO aıasyndaǵy básekelestik máselesi týraly aıtty.
«Bizde úlken eýrazııalyq naryq bar, onda reseılik, belorýssııalyq óndirýshiler bar. Biz bul jerde ózindik qun boıynsha básekege túse almaımyz. Bizde tıimdi óndiris bar, eń joǵary tehnologııalardy paıdalanamyz. Biraq Reseıde jáne Belarýste jumyrtqa salasyna memlekettik qoldaý bizge qaraǵanda áldeqaıda joǵary. Munda tıimdilik boıynsha emes, memlekettik sýbsıdııa básekesi júrip jatyr, kimge memleket tarapynan kóp aqsha beriledi, sol eldiń jumyrtqasy arzan bolyp shyǵady. Bul qazir osy salanyń basty ereksheligi bolyp otyr, memleket qoldaýdy alyp tastaǵysy keledi, onda biz tipti sátsizdikke ushyraıtyn bolamyz», - dep atap ótti Maksım Bojko.
M.Bojko sondaı-aq Reseıden baqylaýsyz, is júzinde kontrabandalyq jolmen jumyrtqa ónimderin ákelý faktilerine qatysýshylardyń nazaryn aýdardy.
Senat Tóraǵasy D.Nazarbaeva Agrarlyq máseleler, tabıǵatty paıdalaný jáne aýyldyq aýmaqtardy damytý komıtetine jumys kezdesýleriniń qorytyndysy boıynsha aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdiń ókilderi qozǵaǵan ózekti máselelerdi zerdeleýdi jáne olardy 2020 jylǵa josparlanǵan parlamenttik tyńdaýlarda talqylaýǵa daıyndaýdy tapsyrdy.
Sharaǵa Agrarlyq máseleler, tabıǵatty paıdalaný jáne aýyldyq aýmaqtardy damytý komıtetiniń tóraǵasy Á.Bektaev, Ekonomıkalyq saıasat, ınnovatsııalyq damý jáne kásipkerlik komıtetiniń tóraǵasy S.Jaqsybekov, Agrarlyq máseleler, tabıǵatty paıdalaný jáne aýyldyq aýmaqtardy damytý komıtetiniń hatshysy R.Ákimov, Qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń hatshysy E.Muqaev, senator B.Elamanov, M.Jumaǵazıev, M.Kóbenov, N.Qylyshbaev, A.Nuralıev, M.Taǵymov, Á.Qurtaev qatysty.
