Saýda mádenıeti jáne ádil naryq: Mınıstrlik saýda jelilerine talapty kúsheıtti

ASTANA. KAZINFORM — Saýda jelilerinde otandyq ónimniń qoljetimdiligin qamtasyz etý kerek. Bul másele 2025 jyldyń jaqynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrliginde Saýda komıtetiniń tóraǵasynyń orynbasary Ernur Jáýtikbaevtyń tóraǵalyǵymen ótken onlaın-keńeste talqylandy. Bul týraly vedomstvonyń baspasóz qyzmeti málim etti.

Keńeske aımaqtyq iri saýda jeli men sýpermarketterdiń ókilderi qatysty.

Qatysýshylar saýda zańnamasyn saqtaý, baǵa qalyptastyrý tizbeginen artyq deldal kompanııalardy alyp tastaý, sonymen qatar qazaqstandyq ónimniń saýda sórelerinde teńdeı qoljetimdiligin qamtamasyz etý máselelerin talqylady.

Otyrysqa barlyq óńirden 100-den astam saýda nysandarynyń ókilderi qatysty.

Baǵa belgileriniń bolmaýy — tutynýshylardyń quqyǵyn buzý

— Taýar baǵasynyń teńgemen kórsetilmeı satylýy quqyq buzýshylyq bolyp esepteledi. Bul oraıda Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksiniń 193‑4-babyn saqtaý mańyzdy, — dep habarlady mınıstrlikten.

Saýda komıteti baǵa belgileriniń joqtyǵy, olardy oqýǵa qıyn nemese kassadaǵy baǵamen sáıkes kelmeýi — saýda jelilerindegi júıeli problema ekenin málimdedi. 2025 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda óńirlik departamentter osy bap boıynsha 233 qaýly shyǵardy.

— Baǵa belgisi — jaı ǵana qaǵaz emes, ol tutynýshyny qorǵaıtyn negizgi element. Satyp alýshy tólem jasaý aldynda baǵany kóre alýy kerek. Baǵa belgisi bolmasa aıyppul salynady, — dedi Jáýtikbaev.

Sóredegi qoljetimdiliktiń ashyq bolmaýy básekelestikti shekteıdi.

201-bap boıynsha osyndaı faktiler tirkelgen jaǵdaılarda saýda jelileri keıde jetkizýshilerge túsinik bermeı, teńgerimsiz talaptar joldaıdy nemese artyq sharttardy mindetteıdi. Ásirese bul shaǵyn jáne orta bızneske qatysty. Mundaı áreketter ádil básekelestik qaǵıdalaryn buzady jáne saýda alańdaryna senimdi azaıtady.

— Sórege qoljetimdilik teń jáne ashyq bolýy tıis. Biz barlyq saýda jelilerin belgilengen rásimderdi saqtaýǵa jáne jasandy kedergiler jasamaýǵa shaqyramyz, — dedi Saýda komıtetiniń ókili.

Sondaı-aq, áleýmettik mańyzy bar ónimderge baqylaýdy kúsheıtý máselesi talqylandy.

Komıtet áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik ónimderi boıynsha shekti baǵanyń, artyq saýda ústemeaqynyń asýy jáne qajetti qujattardyń bolmaýy keń taralǵan zań buzýshylyq ekenin atap ótti. Tek 204‑4-bap boıynsha jarty jylda 1828 qaýly shyǵarylǵan.

— Dúkenderde jetkizý kelisimsharttary, taýarlardyń jetkizý qujattary bolýy tıis jáne baǵa aıqyn bolýy kerek. Ásirese áleýmettik mańyzy bar ónimder boıynsha. Bul saladaǵy zań buzýshylyqtar nazardan tys qalmaıdy, — dedi Ernur Jáýtikbaev.

Saýda komıteti sondaı-aq qyzmet kórsetpeıtin, tek deldaldyq qańqa retinde jumys isteıtin affılıırlengen kompanııalardy jetkizý tizbegine qosatyn tájirıbege syn aıtty. Bul qurylymdar, kóbinese saýda jelileriniń ózine táýeldi, ónimniń sońǵy baǵasyn arttyryp, óndirýshige de, tutynýshyǵa da naqty mán bermeıdi.

— Tek ústemeaqy úshin ústemeaqy bolmaýy qajet. Biz jetkizýshiler men jeliler arasyndaǵy kelisimsharttyq qatynastardy taldaımyz, — dedi komıtet ókilderi.

Sóre — básekelestik ordasy jáne qazaqstandyq taýardyń laıyqty orny bolýy kerek

Keńes barysynda otandyq ónimderdi ornalastyrý talaptarynyń oryndalýyna erekshe nazar aýdaryldy. Іshki saýda erejelerine sáıkes, saýda nysandarynyń sórelerinde azyq-túlik ónimderiniń keminde 30%, azyq-túlik emes taýarlardyń keminde 20%-y otandyq ónim bolýy tıis. Memlekettik qoldaý alǵan jeliler úshin azyq-túlik ónimderiniń úlesi 50%-ǵa deıin ulǵaıady.

— Sóre — tańdaý orny. Eger qazaqstandyq ónim tómende jasyrylǵan nemese múlde joq bolsa — bul jaı marketıng emes, zań buzýshylyq. Biz osy normalardyń saqtalýyna erekshe nazar aýdaramyz, — dedi komıtet tóraǵasynyń orynbasary.

Al tekserýlerge kedergi keltirý — zań buzýshylyq

Jıyn sońynda Komıtet ókili Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 462-babyn eske saldy. ıAǵnı memlekettik organdar qyzmetine kedergi jasaý zań buzýshylyq bolyp tabylady. Qujattardy usynýdan bas tartý, tekserýshilege ruqsat bermeý nemese buıryqtardy elemeý de aıyppul salýǵa ákep soǵady.

— Biz repressıvti sharalarǵa umtylmaımyz. Basty maqsatymyz — adal, ashyq jáne básekege qabiletti saýda ortasyn qalyptastyrý, — dep qortyndylady sózin Jáýtikbaev.

Komıtet saýda jelileriniń basshylaryna ishki aýdıt júrgizýdi, qyzmetkerlerge baqylaý ornatýdy, jetkizý tizbegindegi quqyqtyq álsiz tustardy joıýdy jáne baǵa men qujattaýdy tıisti túrde uıymdastyrýǵa shaqyrdy. Ernur Jáýtikbaev memlekettiń negizgi mindeti bıznestiń ústinen qysym emes, naryqtaǵy barlyq qatysýshylarǵa teń jáne túsinikti jaǵdaı jasaý ekenin atap ótti.

— Eger biz júıeli jáne ashyq áreket etsek, nátıje beredi. Naryqta turaqtylyqqa qol jetkizemiz, negizsiz baǵanyń ósýin toqtatamyz jáne tutynýshyǵa sapaly, qoljetimdi taýarlardy usynamyz, — dedi ol.

Keńes nátıjesinde qatysýshylar konstrýktıvti ózara áreketke, profılaktıkalyq jumysqa jáne zań normalaryn turaqty túrde saqtaýǵa daıyn ekenin bildirdi.

Eske sala keteıik, 5 jyldan keıin Qazaqstanda árbir besinshi taýar onlaın satyp alynatynyn jazǵan edik.