Sátbaev arnasyndaǵy bóget mújilip barady

PAVLODAR. KAZINFORM – Sátbaev sý arnasyndaǵy bógettiń jaǵdaıy kásiporyn ókilderin alańdatyp otyr. Aıtýlarynsha, osydan bes jyl buryn №87 bógetke jasalǵan jóndeý jumystary sapasyz júrgizilip, búginde onyń saldary aıqyn biline túsken. Bógettiń jıegi mújile-mújile, búginde qaýiptiliktiń eń joǵary shegine jetken. 

2019 jyly sý arnasyndaǵy tórtinshi sý torabynyń 87-shi bógetinde rekonstrýktsııa jumystary júrgizilgen. Alaıda merdiger kompanııa jóndeý jumystaryn sapasyz ári shala-sharpy júrgizip, búginde sý qoımasy apattyq jaǵdaıda tur.

Sátbaev arnasy Pavlodar paıdalaný basqarmasynyń basshysy Vladımır Egerevtiń aıtýynsha, sapasyz jóndeý jumystarynyń saldarynan jaqyn mańdaǵy eldi mekenderge qaýip tónip otyr. Sý qoımasynyń erneýi jyrylyp ketse, mol sý syrtqa laq ete qalýy múmkin. Bóget tez arada qalpyna keltirilmese, kóktemgi sý jiberý sharalary kezinde jaǵdaı qıyndaı túsedi.

- Bizdi jazǵy ýaqytta sý betinde paıda bolatyn tolqyndar alańdatady. Qysta problema joq. Tolqyn bógetke soǵylǵan saıyn ol mújile beredi. Kez kelgen ýaqytta jaryp shyǵýy múmkin. Sol úshin alańdaımyz. Qazir bógettiń jaǵdaıyn únemi qadaǵalap otyrmyz, kúıi nasharlap barady. Qurylysqa tolyq jóndeý jasalýy kerek, - deıdi ol.

Bul máseleni AMANAT partııasynyń partııalyq baqylaý komıssııasy baqylaýǵa alǵan. Túıtkildi sheshý úshin saraptama jasap, qaıtadan merdigerdi tańdaý kerek dep esepteıdi. Buǵan deıingi merdiger jumystardy jeter jerine jetkizip oryndaı almaǵany anyq, sebebi ol mamandanǵan kompanııa emes edi. Sý arnasy ony sotqa berip, jeńip shyqqan. Biraq sot isteriniń ózi 2 jylǵa sozylypty. Sondyqtan mamandar aldaǵy ýaqytta konkýrstyq jumystarda jeńip shyǵatyn merdigerdi tańdaýda saq bolý kerek ekenin eskertip otyr.

«Arna – strategııalyq turǵydan óte mańyzdy nysan. Ondaǵy kemshilikter Ortalyq Qazaqstan úshin aıtarlyqtaı apattyq jaǵdaılar týyndatýy múmkin. Respýblıkalyq bıýdjetten atalǵan sý arnasynyń jóndeý jumysyna qomaqty qarjy bólindi. Biz bul qarajattyń durys ıgerilýin qadaǵalaıtyn bolamyz. Buǵan deıingi jóndeý sapasyz bolyp shyqty. Endigide ondaı kemshilik oryn almaýy kerek», - deıdi AMANAT partııasy óńirlik fılıalynyń partııalyq baqylaý komıssııasynyń tóraǵasy Oleg Kostenko.

Jalpy sońǵy jyldary Sátbaev arnasynyń jaǵdaıy keri ketip tur. «QazSýShar» RMK onyń jyldyq tabysynan 2 mlrd teńgeni jyryp alyp, elimizdiń ózge aýmaqtaryndaǵy ınvestıtsııalyq jobalarǵa jumsap jatqanyn, saldarynan arnanyń qarjylyq ahýaly nasharlap ketkenin kásiporyn ókilderi aıtyp otyr. Arnanyń ózi Pavlodar oblysynyń Maı aýdanyndaǵy Belaıa ózeninen bastalyp, Qaraǵandyǵa deıin jalǵasady. Uzyndyǵy 459 shaqyrym bolsa, sonyń 380-deı shaqyrymy Pavlodar oblysynyń aýmaǵynda ornalasqan. Sý torabynyń biregeıligi sol, 22 sýsorǵy stansalary sýdy tómennen joǵaryǵa qaraı aıdap, jalpy bıiktigi 418 metrge deıin kóteredi. Mundaı sý arterııasy jer betinde joq. Onyń joba-josparyn kezinde ǵulama Qanysh Sátbaevtiń ózi jasap ketkenin ekiniń biri bile bermeıtini de anyq. Sýsorǵy-qýat jabdyqtary jylyna shamamen 2200 mln KVt/saǵat elektr energııasyn tutynatyndyqtan arnanyń ekinshi kezegi – «Qaraǵandy – Jezqazǵan» baǵyty júrgizilmedi. ıAǵnı sol tusta­ǵy mamandar muny tıimdi emes dep esep­tedi. Sonyń áserinen arna búginde óz áleýetiniń tek 40 paıyzyn ǵana paıdalanady.

Resmı málimetterge súıensek, jy­lyna tutynýshylar arnadan 450-460 mln tekshe metr sý satyp alyp otyr. Kásiporyn azattyq jyldarynda úsh már­te bankrot bola jazdaǵan. Birneshe jaǵdaıdan áýpirimdep shyqqanymen, aqyr sońy 2000 jyly bankrot bolyp tanylyp, qaıta qurylymdaýdan ótedi. Sol tusta mekeme «Qanysh Sátbaev atyndaǵy sý arnasy» respýblıkalyq memlekettik kásiporyn bolyp ataldy. Alaıda 2011 jyly uıym respýblıkalyq mártebesinen aıyrylyp, «Qazsýshar» RMK-nyń fılıaly bolyp qana qaldy. Sý arnasyna qyzmet kórsetip turǵan kásiporyndardyń quldyraýy osy ýaqyttan bastalyp ketkeni kezdeısoqtyq emes. Sebebi «Qazsýshar» RMK ony derbestiginen ǵana aıyryp qana qoıǵan joq, jyl saıyn arna arqyly túsetin mıl­lıard­taǵan teńge tabysty jyryp áketip, respýblıkamyzdyń ózge óńir­lerine quıdy. Al arna boıyn­da jyldar boıy eńbektenip kelgen qyzmetkerlerdiń úlesine esh­teńe tımedi. Eńbekaqy óspedi, tehno­logııa­lyq jabdyqtarǵa kúrdeli jóndeýler jetkilikti júrgizilmedi.

Májilis depýtattary mekemege derbes zańdy tulǵa mártebesin qaıtaryp berýdi surap otyr. Bul pikirdi qostaýshylar qatarynda depýtat Nurjan Áshimbetov te bar.

«Mem­­­leket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Q.Sát­baev atyndaǵy kanaldyń qanaǵattanarlyqsyz tehnıkalyq jaı-kúıin atap kórsetip, Úkimetke osy máse­leni zerdeleýdi tapsyrǵan edi. Odan soń byltyr elimizdiń áleýmettik-ekono­mıkalyq damýy máseleleri boıynsha keńeıtilgen keńeste Prezıdent sý resýrstaryn basqarý júıesin qaıta qarap, «Qazsýshardy» qarjylyq jaǵynan turaqty uıym etip qaıta formattaýdy tapsyrdy. Bul máseleni kanaldy alǵashqy salýshylar da, ma­mandar da qaıta-qaıta kóterip ja­tyr. Byltyr Májilistegi «Amanat» fraktsııasynyń músheleri Úki­met basshysyna depý­tattyq saýal joldadyq. Onda eki birdeı máseleni qarastyrýdy sura­dyq. Birinshiden, «Qazsýshar» kásip­orynynyń quramyndaǵy rentabeldi fılıaldardy derbes qy­lyp, jaǵdaıy qıyndaýlaryn bólek­tep «ońaltý sharasyn» júrgizý qajet. Bá­rin birdeı batpaqqa tyq­paı, jón­ge kelmeıtinderimen aınalys­qan jón. Biraq barlyq mekeme bir júıe­ge baǵynýǵa tıis, mysaly, sý komı­tetine nemese sý resýrsta­ryn basqaratyn jańa holdıngke. Ekinshiden, «Qazsý­shardyń» quramynda zańdy­lyq jáne qarjylyq erkindik berse, ózin-ózi aqtaı alatyn fılıaldar qazirdiń ózinde bar. Ol – Sátbaev atyndaǵy strategııalyq mańyzy bar kanal. Ka­nal­dyń biregeı ınfra­qu­ryly­my men qarjylyq táýelsizdigin saqtaý úshin oǵan derbes zańdy tul­ǵa mártebesin berý qajet. Bul óz kezeginde keıingi jyldary osy kásip­orynda qordalanǵan kóptegen másele­niń sheshilýine múmkindik beredi jáne sý arnasy Astana qalasy men Ortalyq Qazaqstan aýmaǵyn sý resýrstarymen senimdi túrde qamtamasyz etedi», - deıdi depýtat.

Bir kemshiligi, arnanyń máselesi jyl saıyn kóteriledi de, aıaǵy sıyrquıymshaqtanyp «jabýly qazan jabýly kúıinde» qalyp qoıa beredi. Bul tarapta Sátbaev atyndaǵy sý arnasy strategııalyq turǵydan elimizdiń birqatar óńiri úshin asa mańyzdy ekenin, onyń jumysynda kinárat shyqsa, zardabyn otandyq úlken ónerkásipter, qalalardaǵy mıllıondaǵan turǵyndar tartatynyn eskerýimiz qajet. Búginde sý arnasy Pavlodar, Qaraǵandy, Ulytaý oblystary men Astana qalasyna tir­shilik nárin jetkizip turǵan jalǵyz sý kózi ekeni, buǵan qosa Temir­taý metallýrgııalyq kombınaty, Ekibastuzdaǵy qos MAES-tiń buǵan baılaýly turǵany nazarǵa alyn­sa ıgi. Onyń ústine arnadan Aqmo­la oblysynyń Qorǵaljyn kóli­ne, Pavlodar oblysynyń Shiderti al­qabyna jyl saıyn sý jiberilip, kóltabandar men sýarmaly alqaptar­dy qamtamasyz etip turǵanyn nege umytamyz?

Bolashaqta Astana baǵytynda jańadan salynatyn Sofıevka sý qoımasyna deıin Shiderti arnasynan sý tarmaǵy júrgiziledi. Bul ju­mystar, atap aıtqanda, jobalaý, qurylys jáne odan arǵy qyzmet kórsetý Q.Sátbaev atyndaǵy sý arnasyna tikeleı júktelgeni jón bolar. Endeshe sý arnasynyń kásipornyn jeke qurý, onyń ábden eskirgen júıelerin jańartyp, uıymdy damytýdyń jón-jobasy qaıta jasalsa degen tilek bar.