Reanımatsııadaǵy sábıler, revaktsınatsııa – ınfektsıonıst-dáriger brıfıngide ne týraly aıtty
Revaktsınatsııa. Álem boıynsha ortaq paıym joq
BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap bere otyryp, ınfektsıonıst maman revaktsınatsııa týraly qazir álemde túrli pikirler men paıymdar bar ekenin aıtty. Biri ol vaktsınanyń úshinshi komponenti túrinde egilýi kerek dese, taǵy bir top ár adamǵa aǵzasyndaǵy antıdene sanyna qaraı vaktsına taǵaıyndaý kerek degen ustanymdy alǵa tartyp otyrǵan kórinedi. Mamannyń aıtýynsha, eldegi ǵylymı orta da bul máseleni taqylap jatyr. Al Izraıl halyqtyń 60-tan asqan sanatyn qaıta vaktsınalaý týraly sheshim qabyldaǵan.
«Álem boıynsha bir ortaq paıym joq. Meniń oıymsha, halyqtyń kóp bóligi vaktsına alǵanyn eskersek, negizinen medıtsına qyzmetkerleri ekpeniń birinshi komponentin – aqpan aıynda, ekinshisin – naýryzdyń basynda aldy. Sonda kúzge qaraı alǵash bolyp ekpe alǵandardyń arasynan keıbirine revaktsınatsııa qajet bolýy múmkin. Bul másele qazir qyzý talqylanyp jatyr. Dáriger bolǵandyqtan biz de ımmýnıtetti saqtaýymyz kerek. Jaqynda bul suraqqa naqty jaýap alamyz dep oılaımyn», - dedi dáriger.
Medıtsına ǵylymdarynyń kandıdaty jalpy praktıkada revaktsınatsııanyń alǵysharttary qalaı anyqtalatynyn da túsindirdi.
«Ol úshin halyqtyń ımmýndyq deńgeıi, ınfektsııadan keıingi jáne vaktsınatsııadan keıingi ımmýnıtettegi qaıshylyqtar zertteledi. Aýyrǵan adamdar men vaktsına alǵan adamdarda antıdenelerdiń deńgeıi qanshalyqty joǵary ári uzaq saqtalatyny qadaǵalanady. Immýnolog, vırýsolog, ınfektsıonıst mamandar osynyń bárin taldaıdy. Sol talqylaýlardyń qorytyndysy boıynsha Densaýlyq saqtaý mınıstrligine halyqty qaıta vaktsınalaý qajettiligi nemese qajet emestigi týraly usynymdar beredi», - dedi ınfektsıonıst.
Vaktsına alǵan naýqas pen ekpe almaǵan naýqastyń aıyrmashylyǵy qandaı?
Juqpaly aýrýlar mamany vaktsına alyp baryp aýryý men ekpe almaı júrip syrqattanýdyń aıyrmashylyǵyn jiliktep turyp túsindirdi.
«Shynynda da, naýqastar arasynda vaktsına alǵandar bar. Ázirge olardyń úlesi óte tómen. Statsıonarǵa túskender tipti, saýsaqpen sanarlyq. Vaktsınatsııadan keıin naýqastar vırýsty ortasha aýyr ótkizedi. Ókpeniń zaqymdanýy da mınımaldy – 4, 5, 10% ǵana. Olar reanımatsııaǵa túspegenin de aıtý kerek. Statsıonarda emdelý merzimi de ekpe almaǵandarǵa qaraǵanda áldeqaıda qysqa», - dedi maman.
Sondaı-aq, ol vaktsına alyp, qaıta vırýs juqtyrǵandardyń kóbi antıdene qalyptaspaı jatyp vırýsqa tap kelgender ekenin túsindirdi.
«Eger vaktsına alǵannan keıin eki-úsh apta ishinde aǵzaǵa vırýs tússe, ınfektsııa órshýi múmkin. Vırýs shyryshty qabyqtardan ókpe tinine, sol arqyly basqa organdar men júıelerge enýi yqtımal. Sondyqtan ár jaǵdaıdy jeke zertteý qajet. Ádette, biz óz klınıkamyzdyń deńgeıinde zertteý júrgizgen kezde, vaktsınadan keıin aýyryp júgingenderdiń kóbi 3, 5, 10 kún buryn ǵana ekpe alǵanyn baıqap otyrmyz. Statsıonarǵa osyndaı naýqastar túsedi. Iá, vaktsına alǵan adamdar da aýyrýy múmkin. Biraq olar jeńil túrde aýyrady. Vaktsına - syrqattyń aýyr ótýinen qorǵap, ólim-jitimniń aldyn alady. Bul - óte mańyzdy» - dedi Sáýle Atyǵaeva.
Vırýs shtamy qubylǵan saıyn qurbandary «jasaryp» keledi
Elordadaǵy epıdahýalǵa toqtalǵan Sáýle Atyǵaeva jasqa tolmaǵan balalardyń ózi koronavırýs saldarynan reanmaıtsıa túsip jatqanyn, 25-tegi jap-jas adamdar reanımatsııa tqseginen turmaı qalyp jatqanyn aıtyp, qazaqstandyqtardy ekpe alýǵa shaqyrdy.
«Kún saıyn birneshe adamnan aıyrylyp otyrdyq. Búgingi statıstıka da ońyp turǵan joq. Bir táýlikte Qazaqstan boıynsha koronavırýs ınfektsııasy rastalǵan 149 adam qaıtys boldy. Olardyń bári vaktsına almaǵan. 149 adam degenińiz bes qabatty, tórt podezdi úıdiń turǵyn sanyman shamalas. Bir táýlikte tutas bir turǵyn úıdiń adamy qaıtys boldy degen sóz. Bulaı kete berse, áli bir kúnde bir aýyldan, keıin bir shaǵynaýdannyń halqyna teń adamnan aıyrylamyz. Ol bireýdiń ata-anasy, bireýdiń balasy bolýy múmkin», - dedi ınfektsıonıst maman.
Dáriger indetpen reanımatsııaǵa túskenderdiń arasynda tipti jasqa tolmaǵan sábılerdiń bar ekenin eske saldy.
«Elordada bir jasqa deıingi, balabaqsha jasyndaǵy balalar reanımatsııaǵa, ókpeni jasandy jeldetý apparattaryna túsip jatyr. Biz 60-tan asqan naýqastardyń kóz jumatynyna boı úırete bastaǵan sııaqtymyz. Qazir 20-25 jastaǵy naýqastar da reanımatsııa tóseginen turmaı qalyp jatyr. Bul óte qorqynyshty, ásirese balalar qaýipke dýshar», - dedi Sáýle Atyǵaeva.
Dáriger 1,5 jyl ishinde koronavırýspen úsh ret aýyryp úlgergender bar ekenin aıtady.
«Qazaqstanda koronavırýs paıda bolǵannan beri, ıaǵnı 2020 jyldyń naýryz aıynan beri 1,5 jyl ótti. Osy kezeńde statsıonarǵa koronavırýspen úshinshi ret aýyryp adamdar júgingen jaǵdaı boldy. Ár kezekti syrqat aldyńǵysynan áldeqaıda aýyr júrgen», - degen ınfektsıonıst keı adamdarda vırýsqa qarsy antıdene nelikten qalyptaspaıtyny túsindirdi.
«Bastapqy jáne qaıtalama ımmýn tapshylyǵy bar naýqastar ınaktıvtendirilgen vırýsqa da, vırýstyń RNQ-bólikterinen jasalǵan vaktsınaǵa jaýap qata almaıdy. Negizinen, bul sozylmaly syrqatpen jıi aýyratyn jáne sonyń saldarynan dárini kóp ishetin adamdarda nemese ımmýn tapshylyǵyn týdyratyn emdeý áserine túsken adamdarda kezdesedi. Osy sanattaǵy adamdardyń aǵzasy antıdeneler shyǵarmaıdy. Sondaı-aq, vaktsına alǵan adamdardyń 5%-y aýrýdyń qozdyrǵyshyna qarsy eshqandaı antıdene shyǵarmaıdy», - dep túsindirdi Sáýle Atyǵaeva.
