Prezıdenttiń Italııaǵa sapary ne berdi – sarapshy paıymy
ASTANA. KAZINFORM – Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Italııa Respýblıkasyna alǵashqy resmı sapary Ortalyq Azııaǵa degen qyzyǵýshylyq artyp kele jatqanyn taǵy bir márte aıǵaqtap, Rımniń Astanamen qarym-qatynasyn damytýǵa erekshe qyzyǵýshylyq tanytyp otyrǵanyn baıqatty. Bakýdegi «Topchubashov» saraptama ortalyǵynyń aǵa sarapshysy Kazinform tilshisine osyndaı paıymyn aıtty.
«Qazaqstannyń Ortalyq Azııada aıasyndaǵy geosaıası mańyzy geografııalyq turǵyda strategııalyq aýmaqta jatqanymen, tabıǵı resýrstarǵa baı bolýymen baılanysty. Osyndaı biregeı basymdyqtary bir shoǵyr memlekettiń Qazaqstanǵa degen nazary artqanyn kórsetedi. Italııa da sonyń biri», - dedi sarapshy.
Sımona Skottı Italııa men Qazaqstannyń ózara qarym-qatynasy 2009 jyly strategııalyq áriptestik týraly kelisimshartqa qol qoıylǵan kezden beri údep kele jatqanyn aıtyp otyr. Onyń paıymynsha, keıingi jyldary Rım saıasatynda Ortalyq Azııaǵa baǵyt alǵan eleýli qozǵalys baıqalyp otyr.
«Bul jańa tásil birneshe faktorǵa baılanysty. Onyń ishinde bul aımaqtyń kómirsýtekten basqa da tabıǵı resýrstarǵa baı bolýy da, strategııalyq jáne geografııalyq orny da, Eýropa men Shyǵys Azııa arasyn jalǵap turǵany da, tektonıkalyq geosaıası protsester de bar. Atalǵan faktordyń bári Ortalyq Azııanyń, onyń ishinde Qazaqstannyń tutas jahandyq saıasattaǵy mańyzyn salmaqty ete túsedi», - deıdi sarapshy.
Saıasattanýshy Italııanyń 2018 jyldan beri Qazaqstan úshin eń birinshi kezektegi ımporttaýshy elge aınalǵanyn eske saldy. Ózara saýda aınalymy boıynsha Reseı men Qytaıdan keıin úshinshi oryn alyp tur.
«Bul nátıjege Kaspıı kenishterinen eksporttalǵan munaıdyń arqasynda qol jetti. 1992 jyldan beri saladaǵy aýqymdy jobalarǵa ıtalııalyq «Eni» kompanııasy atsalysyp keledi. Óz kezeginde Qazaqstan da Italııa úshin Ortalyq Azııadaǵy basty saýda áriptesi bolyp otyr. Qazaqstan aýmaǵynda Italııanyń 300-den astam kompanııasy jumys isteıdi», - deıdi maman.
Sondaı-aq, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń 18-19 qańtarda Italııaǵa jasaǵan saparyn eki eldiń baılanysyna jańa serpin bergenin aıtady.
«Bul Qazaqstan Prezıdenti úshin Italııaǵa jasaǵan alǵashqy sapar boldy jáne ol birqatar joǵary deńgeıdegi kezdesýlermen este qaldy», - deıdi S.Skottı
Sarapshy osyndaı kezdesýler kezinde energetıka salasyn ártaraptandyrýdyń múmkindikteri talqylanǵanyna nazar aýdaryp otyr.
«Italııanyń Qazaqstanyń munaıyna degen qyzyǵýshylyǵy úırenshikti jaıt. Búgingi tańda ıtalııalyq kompanııalar balama energetıkany damytýǵa ınvestıtsııa daıyn ekenderin bildirip otyr.
Prezıdent Q.Toqaev ekijaqty áriptestikti de ártaraptandyrýdyń mańyzyna toqtaldy. Onyń ishinde sırek kezdesetin metaldardy óńdeý, jasyl ekonomıkaǵa kóshý, tsıfrlyq ınfraqurylym men jańa aýylsharýashylyǵyn, ónerkásipti damytý salalary da bar», - deıdi ol.
S.Skottı Prezıdentpen birge barǵan delegatsııanyń quramynda Energetıka, Ónerkásip jáne qurylys, Ǵylym jáne joǵary bilim, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrleri bolǵanyn aıtady. Al iri bıznes ókilderiniń ishinde qazaqstandy kompanııalardan bólek «Eni», «Leonardo», «Fincantieri» kompanııalary boldy.
«Italııa Syrtqy ister mınıstrligi uıymdastyrǵan jumys sessııalarynyń memleketaralyq, qorytyndysynda Sem m kommertsııalyq kelisimshartqa qol qoıyldy. Sondaı-aq, taraptar birlesken iskerlik keńes qurýǵa ýaǵdalasty. Sol arqyly ekonomıkadaǵy baılanystardy tereńdetip, jańa ınvestıtsııalyq múmkindikterdi izdeýge daıyn ekenderin ańǵartty», - deıdi ol.
Kezdesýler kezinde Italııanyń Syrtqy ister mınıstri Antonıo Taıanı kólik sektorynyń strategııalyq mańyzyn atap ótti. Sonyń ishinde Qazaqstan aýmaǵy arqyly Qytaı men Eýropanyń arasyn jalǵaıtyn Transkaspıı halyqaralyq marshrýty (Orta dáliz – red.) jobasynyń, mańyzyna arnaıy toqtaldy. Astana Qytaı men Eýropa elderiniń arasyndaǵy saýda tranzıtiniń 80%-ǵa jýyǵyn qamty otyrǵanyn eskersek, Orta dáliz ıtalııalyq kompanııalarǵa orasan múmkindikter usyna alady.
«Q.Toqaev saparynyń negizgi nátıjeleriniń biri «Eni» men «QazMunaıGaz» kompanııalarynyń arasyndaǵy Qazaqstanda 247 megavattyq gıbrıdti elektr stansasyn salý týraly kelisim boldy. Bul joba qos taraptyń aımaqta tehnologııalyq ınnovatsııa men ornyqty damý salasynda áriptestik ornatýǵa nıetti ekenin ańǵartady. Sondaı-aq, hımııa, toqyma, tamaq ónerkásibi sııaqty ózge de salalarda birlesken kásiporyn salý týraly kelisimder jasaldy», - dedi sarapshy.
Sımona Skottı paıymdaýynsha, Qazaqstan Prezıdentiniń Italııa astanasyna jasaǵan sapary Ortalyq Azııa elderiniń mańyzy artyp kele jatqanyn, Rımniń Astanamen qarym-aqatynasyn damytýǵa múddeli ekenin kórsetken.
«Osynyń bárin eskersek, Italııa men Ortalyq Azııa memleketteri ókilderiniń Rımdegi S5+1 formatyndaǵy kezekti kezdesýi mańyzdy ról atqarady», - dep túıindedi saıasattanýshy.
Onyń sózinshe, geosaıası shıryǵystyń ýshyǵýy jáne jahandyq tranzıt joldarynyń osaldyǵy Eýropanyń jetekshi elderin Ortalyq Azııa elderiniń qaýipsizdigi men turaqtylyǵyna barynsha nazar aýdaryp, áriptestik sapasyn jańa deńgeıge kóterýge májbúr etip otyr.
