Petropavldyq sheber kıiz ben jibekti úılestirip ulttyq buıymdar jasaıdy
PETROPAVL. KAZINFORM – Petropavl turǵyny Aıjan Daıyrova kıiz basyp, ulttyq qundylyǵymyzdy nasıhattap júr.
Feltmeıkerdiń bul ónerde ózindik qoltańbasy bar, ol kıiz sııaqty turpaıy materıal men jibek sııaqty juqa, qymbat matany úılestirip, zamanaýı dızaındaǵy kıimder men túrli aksessýarlar jasaıdy. Sondaı-aq ultymyzdyń umyt bolyp bara jatqan ónerin balalarǵa da úıretip keledi. Kazinform tilshisi sheberdi áńgimege tartqan edi.
- Aıjan Baýyrjanqyzy, kıiz basýdy qashan bastadyńyz, oǵan ne sebep boldy?
- Kıiz basýmen 17 jyl buryn aınalysa bastadym. Bastapqyda bul jaı ermek boldy. Eń alǵashqy kıizden jasaǵan buıymym - beret. Kórgender qyzyǵyp, maqtap, maǵan shabyt berdi. Kıiz basý ónerin men óz betimshe birtindep úırendim. Qazir ýaqyt óte kele ol meniń ómirimniń ajyramas bóligine aınaldy. Ata kásip bolǵandyqtan munyń bári bizdiń genetıkalyq jadymyzda saqtaýly. Aýylda turǵanda da qoıdyń qalaı qyrqylatynyn, júnin tútýdi, boıaý ádisterin kórgenmin. Ózim shyǵarmashylyqqa burynnan jaqynmyn. Sýret salamyn, kıim tigemin, sondyqtan bul ónerdi de meńgerý asa qıyn bolmady. Kıiz basý óneri – bizdiń baǵa jetpes muramyz. Kóshpendi ata-balalarymyz kıizben úıin qaptady, tósek etti, qabyrǵasyna ildi, kıim jasap kıdi. Naǵyz tabıǵı shıkizat qoldanylǵandyqtan paıdaly.
- Kıizden qandaı buıymdar jasaısyz?
- Kóbine kıim-keshek, túrli aksessýarlar, ınterer buıymdaryn, sonyń ishinde kartınalar jasaımyn. Jalpy, kıizden jasaýǵa bolatyn nárseniń shegi joq, eń bastysy – shyǵarmashylyq pen sheberlik. Kıizben jumys istegende túrli tehnıkalardy qoldanamyn. Sonyń biri buıymdy sabyndy sý arqyly jasaý bolsa, endi biri arnaıy ıne arqyly júndi qurǵaqtaı qoldaný. Tegis buıymdar men kilemder úshin dymqyl kıiz, al áshekeıler úshin aralas kıiz qoldanylady. Buıym ádemi shyǵýy úshin tústerdi tańdap, úılestire bilý de mańyzdy. Kúlgin-sary-jasyl-kók sııaqty názik túster kıimge ádemi reń berip turady. Sol sebepti, kóbine osy tústerge basymdyq beremin. Jalpy qazirgi tańda kıiz basý tehnıkasy jańa ádistermen tolyqtyrylyp, zamanaýı baǵytta damyp keledi.
- Kıizden jasalatyn buıymdarǵa qoıylatyn talaptar bar ma?
- Eń bastysy – shıkizat sapaly bolýy tıis. Joǵary sapaly materıaldardy tańdaýǵa tyrysamyn, sebebi buıymnyń beriktigi men ádemiligi soǵan baılanysty. Júndi men tapsyryspen alamyn. Buıym jaqsy shyǵýy úshin tehnologııany saqtaý kerek. Taǵy bir ereksheligi - kıizden jasalǵan buıymdar kútimdi qajet etedi, olardy kir jýatyn mashınaǵa salyp jýa almaısyń, tazalaý ádisteri bar.
- Kıiz basýdy balalarǵa da úıretip júr ekensiz...
- Iıa. Petropavldaǵy Nazarbaev zııatkerlik mektebinde kıiz basýdan qosymsha sabaq bar. Oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵy joǵary, ul balalar da bilek sybana iske kirisedi. Ár bala ony meńgerse, ózi úshin de óte paıdaly. Óıtkeni kompozıtsııa qurýdy, túrli tústerdi úılestirý zańdylyqtaryn meńgeredi. «Kıiz basý» páni bilim ordasynda 2015 jyldan bastap tek úıirme retinde jumys istegen. Al alty jyl buryn arnaıy sabaq retinde oqý baǵdarlamasyna engizildi. Negizinen tek kartınalar jasaýmen aınalysamyz.
- Birer kún buryn sizdiń qolyńyzdan shyqqan buıymdar kópshilik nazaryna usynylyp, kórme ótti. Bul qandaı joba?
- Qazaq kıimi tek ádemi ǵana emes, zamanaýı sán álemine de saı bolýy kerek degen oımen «Qyrmyzy Models» modeldik toby bir jyl buryn Petropavlda quryldy. Toptyń basty maqsaty – dástúrli qazaq kıimin jańasha úlgide tanystyrý. Meniń kórmem osy joba aıasynda ótti. Kórermen nazaryna kostıýmder men kartınalar kollektsııasyn usyndyq. Jún men jibekti biriktire otyryp, ádemi ári yńǵaıly buıymdar daıyndadym. Men úshin eń bastysy – tek sándi zattar jasaý emes, olar arqyly ulttyq mádenıetke degen súıispenshilikti jetkizý. Astanada ótken Kóshpendiler oıynyna da jasaǵan buıymdarymdy alyp bardym. Sheteldikter qyzyǵyp aldy. Kıizden jasalǵan buıymdardy ulttyq brendke aınaldyrý – maqsatym.
Aıta keteıik, Astanada 300 jas mýzykant áıgili kúılerdi oryndady.