Pedıatr dáriger: Kavasakı sındromy asa qaýipti emes
- Dınara Baltabaıqyzy, koronavırýs kezinde balalardy qalaı saqtaýǵa bolady?
- Pandemııa kezinde balalardy saqtaýdyń negizgi joly – kópshilik jınalǵan jerge aparmaý. Barlyq jerde aıtylyp jatqan saqtyq sharalaryn oryndaý. Ol áleýmettik ara qashyqtyq, asa qajettilik týyndamasa, sýpermarket, toı, qonaq, oıyn ortalyqtaryna bala ertip barmaý. Úlkendeý balalarǵa maskaly rejımdi túsindirý jáne ony saqtaýǵa úıretý. Balalardyń bári qoldy durys jýýdy jáne daladan úıge kirgen saıyn qoldy jýý kerektigin bilý kerek. Durys tamaqtaný, balalardyń ratsıonynda tıisti mólsherde aqýyz, kómirsý jáne maılar bolý qajet. Sondaı-aq balalarǵa D-3 jáne S vıtamınderin berý kerek. Biz D-3 qabyldaý mólsheri balalar úshin 1000 mg, al S dárýmeniniń dozasy 200-300mg bolý kerek dep esepteımiz.
-Qazir oqýshylar arasynda kovıd juqtyrý kóbeıip barady. Qandaı aǵza ınfektsııany tez qabyldaıdy?
- Oqýshylarda koronavırýs jeńil túrde, sımptomsyz ótip jatyr. Alaıda olar vırýsty taratýshy retinde qaýipti. Olar úıindegi jasy úlken jaqyndaryna aýrýdy ońaı juqtyrady. Olar koronavırýsty pnevmonııaǵa deıin aýrýdyń asqynǵan túrine shaldyǵýy múmkin. Sondyqtan, meılinshe balalardy saqtaýymyz qajet. Kovıdke shaldyqqan balalardyń kóbinde sozylmaly aýrýlar bar. Infektsııa qabyldaýdyń da basty sebepteri – sol sozylmaly aýrýlary. Ol qant dıabeti, angına, tanzılıt, larıngıt, bronhıt, astma sııaqty aýrýlar.
- Kavasakı sındromy degen ne?
- Kavasakı sındromymen kóbinese 5 jasqa deıingi balalar aýyrady. Bul - qan tamyrlary qabyrǵalarynyń qabynýy. Kavasakı sındromy kezinde balanyń dene qyzýy kóterilip, qyzý túsiretin dárilerge kónbeı, jótel men entigý paıda bolýy múmkin. Sondaı-aq, alaqanda bórtpe nemese isiný paıda bolyp, tildiń, erinniń qyzarýy, konıýnktıvıt, lımfa túıinderi ulǵaıady. Balalar keýdesi qysylyp, júrek tusy, ishi aýyryp, qusý, júrek aıný, dıareıa sııaqty jaısyzdyqqa tap bolady. Bul sındrom koronavırýs ınfektsııasymen aýyrǵannan keıin 2-3 aptadan keıin bilinedi. Biraq ol emdeletin, asa qaýipti emes aýrý bolyp tabylady. Kavasakı – ólimge aparatyn aýrý emes.
- Pandemııa kezinde sizdiń jumysyńyz qalaı ózgerdi?
- Iá, karantındik shekteý sharalary engizilgennen bastap, biz úıden jumys istedik. Onlaın formatqa aýystyq. Árıne, dárigerler úshin naýqaspen vıdeo arqyly sóılesý kópke deıin úırenshikti bolmady. Patsıentterdi tek vıdeoqońyraý arqyly qabyldadyq. Al emhanada kezekshi brıgada jumys istedi. Olar qajettilikke qaraı patsıentterdiń úılerine baryp, saqtyq sharalaryn oryndaı otyryp, qabyldaý júrgizdi. Qazir shtattyq rejımde jumysty jalǵastyryp jatyrmyz.
- Balalar arasynda dtsp, daýn sındromy sııaqty aýrýdyń bolýyna ne sebep?
- DTsP-nyń paıda bolý sebepteri kóp. Kóbinese júktilik kezindegi túrli qaýipter, jynystyq ınfektsııalar, gerpes, qyzamyq, embrıonnyń gıpoksııaǵa ushyraýy, zııandy ádetter, ananyń sozylmaly aýrýlary, qant dıabeti, qalqansha beziniń aýrýlary, bosaný kezindegi balanyń jaraqat alýy, asfıksııa – osynyń bári deni saý balany dúnıege ákelýge kedergi bolatyn sebepter. Daýn sındromy – hromosomalyq aýytqý. Budan eshbir áıel saqtandyrylmaǵan. Daýn sıdromy kezdeısoq genetıkalyq anomalııa bolyp tabylady. Júktilik kezinde 21-jup hromosomalardyń qalypty eki kóshirmeniń ornyna 3 kóshirmesimen kórinetin genomdyq patologııa. Ol 700 áıeldiń bireýinde bolady. Daýn sındromynyń belgileri bar balanyń beti jalpaq, aýzy ashyq, tili úlkeıgen, murny kishkentaı, kózderi bir-birinen alshaq ornalasady jáne psıhıkalyq damýynda tejelý bolady.
- Deni saý bala týylý úshin ata-ana ne isteý kerek?
- Biz bolashaq ákeler men analarǵa júktilikti josparlaý kerektigin aıtamyz. Josparlaý degenimiz – erli-zaıyptylardyń tolyq tekserýden ótip, qandaı da bir aýytqý bolsa, ýaqytynda tıisti emin qabyldaý. Deni saý ata-anadan deni saý urpaq taraıdy. Al eger bolashaq ana júkti bolsa, onda júktiliktiń 8-aptasynan bastap gınekologtyń esebine turyp, dáriger aıtqan barlyq keńesterdi oryndaý kerek. Taza aýada serýendep, durys tamaqtanyp, psıhologııalyq tynyshtyqty saqtap, deni saý urpaqty dúnıege ákelýge talpyný kerek.