Pedagog mártebesi týraly zań – ustazdar úshin zor múmkindik – kókshetaýlyq oqytýshy

KÓKShETAÝ. KAZINFORM – 24 qazan kúni Astanada respýblıkalyq «Qazaqstan muǵalimi–2024» ulttyq syılyǵynyń fınalısterin saltanatty marapattaý rásimi ótti.

Іs-sharaǵa álemniń ár túkpirinen kelgen naǵyz «Eńbek adamdary» - ardager ustazdar, eren eńbegimen erekshelengen pedagogter, ǵalymdar men sarapshylar qatysty. Baıqaýǵa Qazaqstannyń túkpir-túkpirinen mektepke deıingi uıymdar men jalpy bilim beretin mektepterdiń, tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý uıymdarynyń 2 000-ǵa jýyq pedagogi qatysyp, 64 pedagog jeńiske jetip, «Úzdik pedagog» tósbelgisimen, 1 000 aılyq eseptik kórsetkish kólemindegi aqshalaı syılyqpen marapattaldy.

Osy baıqaýda úzdik atanǵan qazaqstandyq ustazdardyń biri – J. Mýsın atyndaǵy Kókshetaý joǵary qazaq pedagogıkalyq kolledjiniń qazaq tilin oqytý ádistemesi men ádebıetti oqytý ádistemesi pánderiniń oqytýshysy, pedagog-sheber, fılologııa ǵylymdarynyń magıstri, QR Pedagogıkalyq ǵylymdar akademııasynyń múshesi Toıyndyq Jolamanova. Ol Ulytaý oblysy Sátbaev qalasynyń týmasy.

«Mektep bitirgen soń, arman qýyp Kókshetaýǵa keldim, qazirgi Sh. Ýálıhanov atyndaǵy memlekettik ýnıversıtetiniń (burynǵy pedagogıka ınstıtýty) fılologııa fakýltetine oqýǵa tústim. Muǵalim mamandyǵy bala kúnimnen unaıtyn. Synyp jetekshim qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi boldy, sabaqty keremet beretin. Sol kisi ustazdyq mamandyqty tańdaýyma sebepshi boldy. Oqýshy kezimde dápter teksergen unaıtyn edi.

Eńbek jolym ınstıtýttyń qazaq tili kafedrasynda bastaldy. Ol jerde eki jyl jumys istep, otbasylyq jaǵdaımen týǵan ólkem Sátbaev qalasyna qonys aýdaryp, mektepke jumysqa turdym. Birneshe mektepte qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi jáne dırektordyń ǵylymı-ádistemelik jumysy jónindegi orynbasary bolyp, eki qyzmetti qatar alyp júrdim. 2008 jyly otbasymmen Kókshetaý qalasyna qaıta kóship keldim. Sodan beri joǵary qazaq pedagogıkalyq kolledjinde eńbek etip kelemin. Qazirgi ýaqytta dırektordyń óndiristik jáne kásiptik praktıka jumysy jónindegi orynbasarymyn, sonymen qatar, qazaq tili men ádebıetin oqytý ádistemesinen dáris beremin», – dedi Toıyndyq Jolamanova.

Ustazdyq jolyna 30 jyl ǵumyryn arnaǵan kókshetaýlyq muǵalimdi «Eńbek adamy» dep sıpattaýǵa bolady. Bala tárbıesi salasynda abyroıly eńbek etip kele jatqan Toıyndyq Jolamanova sekildi muǵalimder - «Eńbek adamdary» jaıly aıta kele Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev olar birinshi orynda turýy tıis degen bolatyn.

- Biz quryp jatqan ádiletti qoǵamda eńbek adamy eń birinshi orynda turýy kerek degen uǵymdy jastarymyzǵa túsindirý qajet. Sebebi, otanshyldyq degenimiz, eń aldymen, iskerlik, eńbekqorlyq, - degen edi Memleket basshysy.

Ustazdyń jeke jetistikteri joǵary, shákirtteri de biraz asýdy baǵyndyrǵan.

«Oqýshylarymdy ǵylymı jobalar, kórkem sóz sheberligine baýlydym. Kóptegen shákirtim qalalyq, oblystyq jáne respýblıkalyq, halyqaralyq deńgeıdegi túrli jarys, baıqaýlardyń jeńimpazy atandy. Stýdentterimniń jeńisi, jumysymnyń jemisi dep sanaımyn. Birneshe oqý-ádistemelik quraldyń avtorymyn, atap aıtqanda 2011 jyly «Ahmet Baıtursynovtyń shyǵarmalaryn oqytý joldary» atty kitabym jaryq kórdi, 2015 jyly «Jańa pedagogıkalyq tehnologııalar» atty oqý quraly shyǵyp, respýblıkaǵa taratyldy. 2018 jyly «Kórkem shyǵarmany taldaý joldary» atty oqý quraly jarııalandy jáne byltyr «Innovatsııalyq tehnologııalar arqyly ádebıetti oqytý ádistemesi» degen ataýmen oqý quralym jaryq kórdi», – deıdi ustaz.

Toıyndyq Jolamanovanyń ustazdyq joldaǵy jetistikteri:

• 2013 jyly Qurmet gramotasy (QR Bilim jáne ǵylym mınıstriniń atynan);
• 2015 jyly Qurmet gramotasy (QR Bilim jáne ǵylym mınıstriniń atynan);
• 2019 jyly QR Bilim jáne ǵylym mınıstriniń Ashyq haty;
• 2015 jyly Bilim berýge qosqan úlesi úshin medali (halyqaralyq entsıklopedııaǵa endi);
• 2020 jyly Qazaqstan bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri medali;
• 2023 jyly pedagogıkalyq qyzmetti múltiksiz atqarǵany eńbegi úshin medali (oblys ákiminiń qarjylaı grantyn utyp aldy);
• 2024 jyly Ybyraı Altynsarın tósbelgisi;
• 2022 jyly respýblıkalyq «Kásibı sheberlik» baıqaýynyń BAS júldesiniń ıegeri;
• 2024 jyly respýblıkalyq «Úzdik pedagog – 2024» baıqaýynyń jeńimpazy.

«Ustaz – únemi izdenis ústinde júrý kerek, jetistiktiń shegi joq. Respýblıkalyq «Úzdik pedagog» baıqaýy jyl saıyn dástúrli túrde ótedi. Ol úsh kezeńnen turady, aldymen kolledj ishinde, sodan soń oblystyq deńgeıde, odan ári sońǵy synaq respýblıkalyq kólemde úzdikter anyqtalady. Men aldyńǵy eki kezeńnen sátti ótip respýblıkalyq baıqaýǵa joldama aldym. Respýblıkalyq kezeńde shart boıynsha tanymaıtyn aýdıtorııada 45 mınýt sabaq berý synaǵy qoıylǵan. Men 7 qazan kúni Maǵjan Jumabaev halyqaralyq kolledjinde alǵashqylardyń biri bolyp, sabaq berdim. Balalarǵa razy boldym, sabaq oıdaǵydaı shyqty. Negizi ustaz ben oqýshy arasynda únsiz baılanys bolady, kez kelgen tanymaıtyn oqýshy men ustaz bir-birin únsiz túsinedi, balalar meniń tapsyrmalarymdy oryndap shyqty. Árıne, baıqaý bolǵan soń tolqý boldy, jeńiske jetip, úzdik atanǵanymdy estigende qatty qýandym», – deıdi jeńimpaz ustaz.

Tájirıbeli ustazdan keıingi jyldary qabyldanǵan «Pedagog mártebesi» týraly zańnyń iske asý barysy týraly suraǵan edik. Atap aıtqanda, muǵalimderdi qaǵazbastylyqtan aryltý, qosymsha jáne pedagogıkalyq qyzmetke qatysy joq jumystarǵa tartý, onyń ishinde saılaý, senbilik, taǵy sol sııaqty qoǵamdyq jumystar bar.

«Pedagog mártebesi» týraly zań – ustazdar úshin zor múmkindik. Qazir kez kelgen pedagog ǵylymı zertteý jumysymen aınalysa alady, jan-jaqty jaǵdaı jasalǵan, tek múmkindikti paıdalana bilý kerek. Shyny kerek, 2000 jyldary mektepte qyzmet etip júrgende apta saıyn senbilikke shyǵyp turatynbyz, sosyn saılaý kezinde ózimizge bekitilgen ýchaskelerdi aralap, qaǵaz taratatyn edik, qazir onyń birin de atqarmaımyz, bári toqtatylǵan. Al senbilikke tek óz oqý ornymyzdyń aýlasyn tazartýǵa jylyna bir shyǵamyz, bunyń astarynda ekologııalyq jáne tazalyq tárbıesi jatyr. Qaǵazbastylyq ta azaıdy, qazir avtomattandyrylǵan elektrondy júıemen jumys isteımiz, ol jeńil ári tez. Buryn qysqa merzimdi sabaq josparyn jazyp, ony qaǵazǵa shyǵaratynbyz, qazir bári tek elektrondy formatta qoldanamyz», – dep túsindirdi oqytýshy.

Sondaı-aq fılolog maman óskeleń urpaqtyń ana tilinde sóıleý jáne patrıottyq tárbıe týraly áńgime órbitti.

«Bizdiń pedagogıkalyq kolledjge kóbine aýyldyń balalary keledi, olar qazaq tilin erkin meńgergen. Jalpy sabaq kezinde bolsyn, sabaqtan tys dálizde, ashanada, basqa da kópshilik oryndarda ana tilde sóıleýden problema joq. Mysaly, jarys, baıqaýlardyń jeńimpazy atanǵan shákirtterimniń arasynda orys ultynyń ókilderi bar, olar kolledjge túskende taza orys tilinde sóıleıtin, kolledjde oqyǵan tórt jyl ishinde taza qazaqsha sóılep shyqty. Árıne, ana tildi úıretý, ana tilde sóıleý otbasynan bastalady. Biz otbasymyzda qazaq tilinde sóılesemiz. Patrıottyq tárbıege kelsek, «Otanym» dep turatyn jandar óte kóp, qazir orta jáne arnaıy bilim berý oshaqtaryna arnalǵan «Birtutas tárbıe» tujyrymdamasy bekitilgen, ol birneshe baǵyttan turady. Onyń aıasynda biz tárbıe saǵattaryn ótkizemiz, tujyrymdama shyqpaı turyp bizdiń kolledjde «Ákeler mektebi», «Analar mektebi», «Tomırıs» patrıottyq qyzdar klýby, «Aıbyn» áskerı-patrıottyq er balalar klýby jumys istep keledi. Meniń oıymsha, tárbıelik is-sharalarmen qatar, óskeleń urpaqqa naǵyz patrıot adamnyń beınesin kórsetý kerek, sol kisilermen kezdesý ótkizip, jastarǵa úlgi etý qajet. Mysaly, kóktemgi sý tasqyny kezinde qanshama stýdent óz erkimen erikti (volonter) bolyp, tasqynnan zardap shekken adamdarǵa kómektesti, ıaǵnı patrıottar ortamyzda júr. Biz olardy bala desek te qıyn sátte azamattyq belsendilik tanytty, bul da patrıot bolýdyń belgisi», – deıdi tájirıbeli ustaz.