Paıdalanylmaıtyn aýyl sharýashylyǵy jerlerin memleketke qaıtaryp alý tetikteri
«Qazaqstanda aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerdiń erekshe quqyqtyq mártebesi bar ekenin atap ótý qajet, sol sebepti olar saqtaý, qunarlylyǵyn arttyrý jáne alyp qoıýdy shekteý boıynsha qorǵaýǵa jatady. Aýyl sharýashylyǵynyń tabysty jumys isteýi úshin ár gektar jerdi utymdy paıdalaný qajet. Sondyqtan, aýyl sharýashylyǵy jerlerin maqsatty paıdalanýdy qamtamasyz etýdiń ajyramas sharty – tıimdi jumys isteıtin jer baqylaý jáne qadaǵalaý ınstıtýtynyń bolýy», - delingen mınıstrlik habarlamasynda.
Úkimet bos jatqan jerlerdi anyqtaý úshin ǵaryshtyq túsirilimderdi paıdalaný múmkindigin qarastyryp otyr. Paıdalanylmaıtyn aýyl sharýashylyǵy jerlerin ǵaryshtyq monıtorıng arqyly anyqtaýdy kózdeıtin zań 2019 jyly qabyldanǵan. 2021 jyly ǵaryshtyq monıtorıngpen elimizdiń barlyq aýmaǵy qamtylyp, 40,2 mln ga jaıylymdyq jerdiń paıdalanylmaıtyny anyqtaldy.
Sonymen qatar, mınıstrlik málim etkendeı, jaıylymdyq jerler (paıdalanylmaı otyrǵan jerlerdiń 90-95%-y) ǵaryshtyq monıtorıngke jatpaıdy. Olardy qoldanýdyń tıimdiligi belgili bir aýdanda tirkelgen aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń sany, osy aýdanda jáne naqty eldi mekende mal sharýashylyǵyn damytý jónindegi josparlar, qolda bar ýchaskelerdiń aýdany jáne basqa derekterge qatysty júrgiziletin esepteýlermen anyqtalady.
Qazirgi qoldanystaǵy Qoldau platformasynyń talaby boıynsha keıinnen monıtorıngke jatatyn jer ýchaskeleriniń shekaralaryn jer paıdalanýshy ózi (tanaptar tarıhy) engizýi tıis. Paıdalanylmaıtyn jerlerdi aıqyndaý boıynsha jumys barysynda shekaralardy (tanaptardyń tarıhyn) óz betinshe engizý kezinde alqaptar alańy men shekaralarynyń memlekettik akt pen qaýlydaǵy derektermen sáıkespeıtin jaıttarǵa jol beriletini anyqtaldy. Mundaı sáıkessizdikter jer túrleri, aýyl sharýashylyǵy ınfraqurylymy boıynsha keńistik derekteriniń jalpylanǵan beınesin kórsetetin tsıfrlyq kartografııalyq materıaldardyń joqtyǵynan bolady.
«Qazaqstan - quqyqtyq memleket. Tıisinshe, paıdalanylmaıtyn nemese tıimsiz paıdalanylatyn jerlerdi májbúrlep alyp qoıý – bir kúndik protsess emes, óıtkeni QR Konstıtýtsııasy men Azamattyq kodeksiniń normalaryna sáıkes menshik quqyǵy qorǵalǵan, al alyp qoıý protsesi tek sot tártibimen júrgiziledi», - dep atap kórsetedi vedomstvo.
Mınıstrlik málimetinshe, qazir paıdalanylmaıtyn aýyl sharýashylyǵy jerlerin májbúrlep alyp qoıýdyń kelesi tetikteri qoldanysta.
- jer ınspektory aýyl sharýashylyǵy jerlerin paıdalanýdyń ǵaryshtyq monıtorıngi arqyly alqaptardy aralamaı-aq, kásibı baqylaý júrgizedi. Eger osy kezeńde anyqtalsa, ol jer ıesine tıisti habarlama jiberedi. Osy oraıda ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is qozǵalmaıdy;
- eger olqylyqty joıý jónindegi nusqaýlar oryndalmasa, sol jerge baryp, kásibı baqylaý júrgiziledi. Bul kezeńde jer ınspektory kemshilikti 1 jyl merzimde joıý týraly nusqama beredi. Jer ıesi ákimshilik jaýapkershilikke tartylady;
- budan ári, eger jaǵdaı ózgermese, tekserý materıaldary paıdalanylmaıtyn jer ýchaskeleri boıynsha 20 eselengen salyq salýdy esepteý úshin memlekettik kiris organdaryna jiberiledi;
- sheshýshi tekseris júrgiziledi. Eger olqylyq joıylmasa, jerdi alyp qoıý týraly sot organdaryna talap aryz jiberiledi.
«Bul jaǵdaıda «májbúrlep alý» jáne «qaıtarý» uǵymdaryn ajyratý qajet. Májbúrlep alyp qoıý joǵaryda atalǵan barlyq sharalardyń saqtalýyn kózdeıdi jáne tek sot tártibimen qaralady. Al, «qaıtarýǵa» profılaktıkalyq-túsindirý jumystaryn júrgizýdi jatqyzýǵa bolady. Demek, nusqaýlar jiberý, ákimshilik aıyppul salý, ǵaryshtyq monıtorıng arqyly anyqtalǵan paıdalanylmaıtyn jer ýchaskesine bazalyq stavkalardy 20 eselengen mólsherine deıin ulǵaıtý. Jumys nátıjeleri kórsetkendeı, kóbinese jer paıdalanýshylar jer ınspektorynan habarlama alǵannan keıin aıyppul nemese joǵary salyq tólemeý úshin jerdi óz erkimen qaıtarady«, - dep tolyqtyrady mınıstrlik.
Aıta ketsek, buǵan deıin QR Úkimetiniń Qaýlysymen Ábilhaıyr Ǵalymuly Tamabek Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri qyzmetine taǵaıyndalǵan bolatyn.
