Pavlodarlyq kollektsıoner jınaǵan zattardyń arasynda sırek buıymdar bar
AQSÝ. KAZINFORM – Aqsý qalasynda turatyn Erǵanat Ahmetov jyldar boıy eski teledıdarlar men radıoqabyldaǵyshtar, kúıtabaq oınatqyshtar men magnıtofondar, fotoapparattar, tolyp jatqan túrli turmystyq zattardy jınaı bergen. Búginde onyń jeke qorynda 300-den astam zat bar.
Eń kóne buıym – shamamen 1700 jyldary shyǵarylǵan ottyq. Ottyqtyń bir jaǵynda ishine qurǵaq shóp salyp qoıýǵa arnalǵan bylǵary qalta, ekinshi jaǵynda temir kesegi ornalasqan. Ertede adamdar álgi ottyqpen tasty úıkelep, odan paıda bolǵan ushqynnan qurǵaq shópti tutatqan. Kóne buıym eýropalyq mánerde jasalǵany kórinip tur.
Taǵy bir kóne zat – 1918 jyly shyǵarylǵan, eń alǵashqy qaltaǵa salatyn Kodak markaly fotoapparat. Búktemeli fotoapparatty aǵasynyń dosy Nıderlandydan arnaıy berip jiberipti. Este joq erte zamandarda shyǵarylǵan buıymdardyń qataryna HІH ǵasyrda jasalǵan kúmis qasyqty, HІH ǵasyrdyń sońy men HH ǵasyrdyń basynda shahterler keńinen paıdalanǵan karbıdti shamdy qosýǵa bolady. Bul shamnyń ydysyna kádimgi karbıd salynyp, ústine sý quıylǵan. Odan reaktsııa paıda bolyp, bólingen gaz kádimgi jaryq shyǵaryp turǵan.
Kúmis qasyqty Erǵanat aǵanyń anasy Marksıana Eskendirovanyń ájesi qoldanǵan eken. Anasy ǵumyr boıy muǵalimdik etip, jas urpaqty tárbıelegen, búginde jasy toqsannan asyp otyr.
«Eski zattarǵa degen qyzyǵýshylyǵym sonaý 1990-jyldardyń ortasynan bastap oıandy. Ol kezde Maı aýdanynda turdyq. Kúresinge laqtyrylǵan eski teledıdar, radıoqabyldaǵyshtardy úıge alyp kelip, tazartyp, saqtap qoıatynmyn. Meniń bul hobbıimdi baıqaǵan aýyldastarym kóne turmystyq zattardy birinen soń biri ákele bastady. Kóptigi sondaı, keıin tipti olardy qabyldamaı qoıdym. Tek bútinderin ǵana alatynmyn», - dep jymııady Erǵanat Álmyrzauly.
Munda sonaý 1960-jyldary Mınskide qurastyrylǵan, salmaǵy 38 keli bolatyn «Belarýs 110» teledıdary da jaqsy saqtalypty. Bul – teledıdar ǵana emes, radıoqabyldaǵyshy men kúıtabaq oınatqyshy bar erekshe qural. Ereksheligi sol, dybysy men ekran jaryǵyn retteýge arnalǵan qashyqtan basqarý pýlti de bar. Sol ýaqytta mundaı teledıdarlar 432 som turǵan eken.
Radıoqabyldaǵyshtyń eń kóneleriniń biri – Latvııada shyǵarylyp, KSRO-da tanymal bolǵan «Rıgondo Mono», 1965 jyly jasalǵan. Budan basqa sonaý 60-70-shi, tipti 50-jyldary qurastyrylǵan «Rodına-52», «Baltıka-M254», «Lenıngrad-315», «Iset» radıoqabyldaǵyshtary da bar. Alǵashqy keńestik kalkýlıatorlar, eski telefon apparattary men kóne saǵattar, shoq salyp qyzdyratyn útikter jaqsy saqtalǵan. Keıbir turmystyq zattar áli kúnge deıin iske jaramdy.
Qazirgi selektorlyq telefon baılanysynyń alǵashqy úlgileriniń biri – «KD-6» telefon apparatyn da baıqadyq. Keńes odaǵy tusynda sovhozdar men bólimshe basshylarynyń arasynda tanymal bolǵan baılanys quraly sonaý 1978 jyly shyǵarylǵan. Bul qural arqyly 6 adam bir ýaqytta sóılese alypty.
Keńes ókimetinde eń kóp shyǵarylǵan «Rekord 312» lampaly teledıdary, «Evrıka» magnıtofony, «Kontsertnyı» kúıtabaq oınatqyshy 1970-jyldardyń sońynda qurastyrylǵan. Ǵajaıyby sol, Erǵanat aǵanyń úıindegi bul quraldar áli kúnge jaqsy istep tur.
«Ol zamandarda ǵarysh taqyryby keńes adamdaryn erekshe qyzyqtyrǵan eken. Latvııada ǵalamshar úlgisinde shyǵarylǵan «Satýrn» shańsorǵyshymen áli kúnge deıin balalarym úı jınaıdy. Keıbir zattardy restavratsııalap, turmysqa laıyqty etip jasadyq. Mysal úshin, fotoapparattardyń obektileriniń ornyna jaryq shamyn ornatyp, kádimgi shamdal jasadyq. Aǵam da ónerli adam. Ol temir men aǵashtan, súıekten nebir týyndylardy jasaıdy. Jasaǵan zattarynyń birazyn maǵan syıǵa tartty. Men de qolónerge jaqynmyn. Al anam kezinde óz qolymen bastyrǵan kıiz alashasyn áli kúnge deıin shań tıgizbeı saqtaımyz», - deıdi ol.
Keleshekte otaǵasy úıindegi zattardyń esebin júrgizip, mýzeı ashpaq nıette.
