Pavlodarlyq dáriger: Áıel baqytynyń ǵajaby – bala súıý
PAVLODAR. KAZINFORM - Inessa Vysotskaıany Ertis-Baıan óńirindegi analardyń kóbi «kindik sheshemiz» dep maqtan tutady. Aq jeleńdi abzal jan aýrýy asqynyp aldyna kelgen myńdaǵan anaǵa ota jasap, sábıleriniń ómirin qutqaryp qalǵan. Áriptesteri ony óz isiniń mamany retinde qurmetteıdi.
Inessa Valerevna 1997 jyly Semeı memlekettik medıtsınalyq akademııasyn támamdaǵan soń týǵan qalasy – Pavlodarǵa oralýdy jón dep sheshti. Munda birden analardy bosandyrý qyzmetine aralasyp, perzenthana isin tájirıbe turǵysynan meńgere bastady. Búginde bul qyzmette qatarynan 28 jyl eńbek etip jatyr. Qazirgi qyzmeti – óńirlik perınataldyq ortalyqtyń bas dárigeriniń emdeý isi jónindegi orynbasary.
- Perınataldyq ortalyq – qaterli toptaǵy júkti áıelderge bosaný ústindegi, bosanǵannan keıingi kezeńderde joǵary mamandanǵan akýsherlik-gınekologııalyq jáne neonatologııalyq kómek kórsetetin, sonymen qatar, shala týǵan nárestege kútim jasaıtyn elimizdegi eń iri mekemeniń biri. Kez kelgen otanyń túrin jasaýǵa mamandandym. Aýrýy asqynǵan, ishtegi sábıiniń patologııalyq belgileri bar analar úzbeı túsip jatady. Olardyń barlyǵyna kómek kórsetý, janyna súıeý bolý, óziniń jáne sábıiniń ómirine arasha túsý – kúndelikti jumysymyzdyń basty mıssııasy, - deıdi óz isiniń mamany.
Áriptesteri Inessa Valerevna únemi alǵy shepte júretin kásibı maman ekenin aıtady. Eń kúrdeli, kólemdi otalar oǵan tapsyrylady. Ásirese, ana boıyndaǵy túrli akýsherlik aýytqýlar men aýrýlar kezinde ota jasaý – eń qıyn úderis. Mundaı kezeńde ananyń jatyrymen baılanysty ishki aǵzalaryn saqtap qalýǵa kóbirek kóńil bólinedi. Іshtegi sábıdiń uryqjoldasy kóp jaǵdaıda ózge múshelerge, jatyrǵa jabysyp qalatyny bar. Kesar tiligi arqyly jasalatyn ota jasaý sátinde dárigerler aǵzanyń ózge múshelerine meılinshe tıispeýge, ota oshaǵyn mınımaldi kólemde jasaýǵa tyrysady eken. Mundaı kúrdeli ári aýyr otalardy perınataldyq ortalyq mamandary sońǵy 15 jylda úzbeı jasap jatyr.
- Ár dárigerdiń óz joly bar. Akýsherlik iste ádette ózgeris kóp bola qoımaıdy. Sebebi analardyń tabıǵı bosanýy ejelden jalǵasqan úderis qoı. Biraq sońǵy ýaqyttarda analar men ishte jatqan shaqalaqtardyń boıynda kóptegen aýytqý jıi kezdesýine oraı akýsherlik-gınekologııalyq salada kóptegen aýqymdy ózgeris bolyp jatyr. Meniń de sol tendentsııaǵa baılanysym baryna qýanamyn. Kóptegen jańashyldyq bolyp jatyr. 2008 jyldan bastap Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń usynysy boıynsha salmaǵy 500 gramm bolatyn balalardy bosandyryp alý normasy qabyldanǵan. ıAǵnı ana men balanyń densaýlyǵyna qaýip tónip tursa, júktiliktiń 22 aptasynan bastap bosandyryp alamyz. Este qalǵan bir jaǵdaı, 2019 jyly salmaǵy 470 gramm bolatyn sábıdi aman-esen dúnıege ákeldik. Ol bala qazirgi ýaqytta aman-esen, óz qatarlastaryn áldeqashan qýyp jetti. Eń bastysy – sábıdi tiri alyp qalý, - dep áńgimesin sabaqtaı tústi dáriger.
Álemdik koronavırýs pandemııasynan keıin ózge memleketter sııaqty Qazaqstanda da týý kórsetkishteriniń azaıýy baıqalady. Biraq bul ýaqytsha qubylys dep sanaıdy dárigerler. Sebebi keıbir jyldary jańa týǵan balalardyń sany birden kúrt kóterilip ketetin jaıttar az emes. Sońǵy jyldary jasóspirim qyzdardyń bosaný jaǵdaılary da jıi tirkele bastaǵan. Memleket buǵan nazar aýdaryp, jas analardy qoldaý baǵdarlamalaryn qabyldaný ústinde.
Perınataldyq ortalyqtyń ózi qajetti medıtsınalyq qural-jabdyqtarmen 95 paıyzǵa qamtamaz etilgen. Josparly kómek kórsetýden bólek, neonatologııalyq, retınopatııalyq kómek qyzmetteri jumys istep jatyr. Shala týǵan balalarda kóbine ókpe jetispeýshiligi, respıratorlyq dıstrosındrom, bas súıek ishine qan quıylý, bronh-ókpe dısplazııasy, týa bitken pnevmonııa, hırýrgııalyq aýrýlar jıi tirkeledi. Sondaı-aq retınopatııa aýrýlary da jıileı túsken. Másele mynada, shala týǵan shaqalaqtar uzaq ýaqyt ókpeni tynys aldyratyn apparatta jatqanda ottegi mólsheriniń tym kóp bolýynan kóz janarynyń tamyrlary zaqymdanady. Sóıtip, kóz aýrýlary paıda bolady nemese ol týa bitti paıda bolýy múmkin. Sondyqtan kóz dárigerleri qajetti em-domdy júrgizip, otalar jasaıdy. Neonanatologtar shala týǵan balalardy kútedi. Shala týǵan balalarda baıqalatyn derttiń barlyǵy ýaqytsha kezeńde baıqalatyn aýrýlar, olardy óse kele túzep, emdep jiberýge bolatynyn jetkizdi maman.
Sóz sońynda Inessa Valerevna ár medıtsına qyzmetkeriniń maqsaty adamdarǵa qyzmet etý ekenin eske saldy. Al áıel baqytynyń ǵajaby – bala súıý. Al perınataldyq iste jyldam oılanyp, shuǵyl áreket etý, jyldam sheshimder qabyldaý mańyzdy. Dárigerdiń mindeti - ana men sábıdiń ómirin barynsha aman qalýǵa tyrysý. Ana júktilik kezeńinde barlyq faktorlardy baqylaýǵa alyp, dáriger mamandardyń baqylaýynda bolýy kerek. Mamandardyń aqyl-keńesine únemi qulaq túrip, yqtımal qaýipti jaıttardyń aldyn alyp otyrsa, ómirge deni saý sábı ákelýdiń múmkindigi arta túsedi.
Aıta keteıik, Prezıdenttiń Jarlyǵymen otandyq medıtsınany damytýǵa eleýli úles qosqan mamandar marapattaldy.