Pavlodarda daýylpaz aqyn Isanyń dombyrasy tabyldy
PAVLODAR. KAZINFORM - Aqyn Isa Baızaqov ustaǵan kóne dombyra tabyldy. Aspap uzaq jyldar boıy tulǵanyń týǵan jerinde saqtalyp kelgen. 1942 jyly óner ıesi Ertis-Baıan óńirine kelgende bul dombyrany dosy Múptı Ahmetovke syılapty.
Mádenıet jáne ulttyq salt-dástúr kúnine oraı Buqar jyraý atyndaǵy ádebıet jáne óner mýzeıi aqyn, ánshi-kompozıtor Isa Baızaqov ustaǵan kóne dombyranyń tusaýyn kesti.
«Isany kózi kórgender daýylpaz, arqasy qozǵanda jan balasyna boı bermeı ketetin surapyl aqyn edi dep eske alysatyn erterekte. Ókinishke qaraı, búginde áıgili jerlesimizdi kózimen kórgender aramyzda óte sırek. Al onyń elge mura bolyp qalǵan az-maz jádigerleri mýzeılerde toptastyrylyp, urpaqqa nasıhattalý ústinde. Keler jyly Isa Baızaqovtyń týǵanyna 125 jyl tolady. Mereıtoıǵa oraı qyzmetkerlerimiz zertteý-izdestirý jumystaryn bastap ketti. Mynaý kóne aspap – sol is-sharalardyń alǵashqy nátıjesi. Naýryz merekesi qarsańynda tusaýy kesilip otyrǵanyna qýanyshtymyz. Óńirimiz úshin tańǵalarlyq jańalyq bolyp otyr. Sebebi aqynnyń týǵan jerindegi mýzeılerde mundaı jádiger joq», - deıdi mýzeı basshysy Erbol Qaıyrov.
Tutas aǵashtan shabylyp, moıny dórekileý ári jýandaý etip jasalǵan aspaptyń bet taqtaıy keıin aýysqany baıqalady. Bul dombyrany Isa jerlesi, ónerli dosy Múptı Ahmetovke syılap ketken eken. Al Ertis aýdandyq mádenıet bóliminiń basshysy Gúldana Sársembenova ony Buqar jyraý mýzeıine tabys etti. Bul jaıynda aqynnyń atalas týysy, ardager ustaz Kúlásh Ábıeva keńirek áńgimelep berdi.
«Isa Baızaqov sońǵy ret 1942 jyly tamyzda Pavlodarǵa kelip, Ertis, Jelezın, Aqtoǵaı, Baıanaýyl óńirlerin aralaıdy. Biz Isamen birneshe atadan qosylamyz. Arǵy atamyz Meńdibaı osy tóńirekke belgili bı bolǵan adam. Ókinishke qaraı, ol kisi jaıynda el aýzynda málimetter az. Meńdibaıdan Orazbaı týady. Orazbaıdyń tórt uly bolǵan eken. Sol tórteýdiń úlkeni Erkebaıdan meniń atam Qýantaı týsa, taǵy bir uly Ótegennen Isanyń ákesi Baızaq dúnıege kelgen. Ákem kolhoz tóraǵasy bolǵan kisi, Isa sońǵy ret óńirge kelgende kólikpen qamtyp, saparynyń jaǵdaıyn uıymdastyryp beredi. Al dombyrany syıǵa tartqan Múptı Ahmetov zamanynda saýyqshyl, sýyrypsalma aqyndyǵy bar óner ıesi bolǵan. Ákem aıtyp bergendeı, sol joly Isa Múptıdi jáne birneshe ónerli azamattardy janyna alyp, eldi aralaýǵa shyǵady. Sapar sońynda rızashylyǵy retinde dosyna tartý etken. Negizi Múptı jas shamasy jaǵynan aqynnan shamamen on jasqa kishi bolsa kerek. Áıgili Maıranyń jolyn jalǵastyrýshy, ánshi, kıno akteri Hafıza Ábýǵalıeva Ertistiń týmasy ekenin kóbi bile bermeıtini anyq. Jas shaǵynda Múptı men Hafıza bir-birine ǵashyq bolǵan jandar. Alaıda 1942 jyldyń sońyna taman Múptı soǵysqa alynady. Al H.Ábýǵalıeva Pavlodar pedýchılışesin támamdaǵan soń Almatyǵa ketip qalǵan. Múptı aǵamyz soǵystan jaralanyp oralyp, birden Hafızany izdeýge kirisken ǵoı. Alaıda taǵdyr ekeýiniń qosylýyn jazbapty. Almatyǵa baryp, Isa arqyly súıiktisin izdep tapqanda ol ózge jigitpen otasyp qoıǵan eken. Sodan biraz ýaqyt almaly shaharda aıaldap, Shara Jıenqulovamen týysatyn bir qyzben tanysqan. Sol qyzben turmys quryp, elge alyp qaıtady. Ekeýi ǵumyrynyń sońyna deıin Ertis aýdanynda turdy. Búginde olardan qalǵan urpaq bolýy kerek. Ókinishtisi, bul dombyra kezinde kózden tasa qalyp, áldebireýlerdiń qolynda saqtalyp kelgen. Ol jaıynda aıtatyn kónekóz qarııalar da qazir joq. Elenbeı qalǵany da sodan», - dep áńgimeledi ardager ustaz.
Kúlásh Ábıqyzy Isa aqynnyń 90 jyldyǵynda týǵan jerinde, Úlgili aýylyndaǵy mektepte tuńǵysh ret óner ıesiniń mýzeıin ashty. Jádigerlerdi 20 jyl boıy úzdiksiz jınaǵan. Isanyń bórkine taqqan úkisin, shoqpary men samaýrynyn, shapan-tymaǵyn, ata-babasy jaıly jazylǵan shejireler men óner jolynan syr shertetin fotosýretterdi tirnektep jıǵan. Jádigerlerdiń kóbin Isanyń ul-qyzy Ertis pen Mákennen aldym deıdi. Jasy 80-ge qaraǵan Kúlásh apaı uzaq jyl Úlgilidegi mektepte ustazdyq etken.
Negizgi mamandyǵy – matematıka páni muǵalimi. Ustazdyq qyzmeti úshin Qazaq KSR halyq aǵartý isiniń ozyq qyzmetkeri, «Eren eńbegi úshin» medaliniń ıegeri atanypty. Aıtýynsha, týǵan jerindegi mýzeıde biraz zattar qoldy bolyp ketken. Ertis aýdanyndaǵy mádenıet úıiniń mýzeı qorynda aqynnyń sandyǵy men Qurany saqtalyp tur. Jalpy el ishinde arqaly aqynnyń ózge de dúnıeleri bar bolýy múmkin degen pikirin jetkizdi.
