Pandemııada júrek aýrýlary men ınsýltqa baılanysty ólim kóbeıdi - Roza Qýanyshbekova
Dárigerler aldyndaǵy úlken mindet - júrek-qan tamyrlary aýrýlarynan bolatyn ólim-jitimdi azaıtý.
Bul týraly Dúnıejúzilik júrek kúnine arnalǵan baspasóz konferentsııasynda Kardıologııa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń basqarma tóraıymy, medıtsına ǵylymdarynyń doktory, professor Roza Qýanyshbekova aıtty.
«Dúnıejúzilik júrek kúni - aldyn alý búkil álemde de, jeke deńgeıde de múmkin jáne qajet ekenin eske salýǵa arnalǵan. Bul kúni barlyq dárigerler kúsh biriktirip, adamdarǵa júrek-qan tamyrlary júıesiniń densaýlyǵyna nemquraıly qaraýdyń qaýiptiligi týraly habarlaıdy. Densaýlyqty nyǵaıtý júrek aýrýynyń qaýpin tómendetýge baǵyttalǵan. Aldyn alý sharalary ómir boıy júrgizilýi kerek. Júrek pen qan tamyrlary aýrýlarynyń aldyn alý úshin jumys pen demalys rejımin utymdy etý, fızıkalyq belsendilikti arttyrý, alkogol men temeki shegýden bas tartý, dıeta men dene salmaǵyn qalypqa keltirý qajet. Denege der kezinde kómektesý», - dedi ol.
Professor júrek-qan tamyrlary aýrýlary álemdegi ólim men múgedektiktiń negizgi sebebi bolyp tabylatynyn da atap ótti.
«COVID-19 pandemııasy kezinde barlyq sebepterge baılanysty ólim kóbeıdi, eń aldymen júrek-qan tamyrlary aýrýlary men ınsýlttan. Koronavırýs trombozǵa beıimdilikti týdyrady jáne júrek-qan tamyrlary aýrýlarynyń órshýine sebep bolady. Postkovıdti sındrom aýrýlardyń paıda bolýyna sebep bolady, arterııalyq gıpertenzııa, arıtmııa, júrektiń ıshemııalyq aýrýy, sozylmaly júrek jetkiliksizdigi, qant dıabeti paıda bolady. Pnevmonııadan bolatyn ólim-jitim 12%-ǵa ósti. Olar pnevmonııanyń ózinen emes, onyń asqynýynan qaıtys bolady», - deıdi R. Qýanyshbekova.
Sondyqtan, táýekelderdi azaıtý úshin júrek aýrýy bar adamdarǵa koronavırýs ınfektsııasyna qarsy vaktsınalaý qajet, biraq vaktsınatsııa turaqty jaǵdaıda ǵana júrgizilýi kerek.
Roza Qýanyshbekova óz sózinde 2013 jyldan beri Qazaqstanda eń kóp taralǵan júrek aýrýlaryn qamtıtyn aýrýlardy basqarý baǵdarlamasynyń oryndalýy týraly baıandady.
Baǵdarlama patsıentterge densaýlyǵyn baqylaýdy úıretedi.
«Baǵdarlamaǵa qatysýshylar dınamıkalyq negizde tirkelgen sozylmaly naýqastar bolyp tabylady. Naýqastyń ózi qyzyǵýshylyq tanytyp, nátıje úshin jumys isteýge daıyn bolýy mańyzdy. Dáriger oǵan aýrýy týraly tolyq aqparat beredi, densaýlyǵyn saqtaý jáne jaqsartý úshin ne isteý kerektigin túsindiredi. Patsıentter usynystar alady, densaýlyǵyn óz betinshe baqylaýdy úırenedi, daǵdarys jaǵdaıynda ózine alǵashqy medıtsınalyq kómek kórsetedi. Naýqastar úshin jeke is-qımyl jospary jasalady: dári-dármekterdi qabyldaý kestesi, fızıkalyq belsendilik mólsheri, dıeta», - deıdi professor.
Búginde baǵdarlamaǵa qatysatyn arterııalyq gıpertenzııamen, sozylmaly júrek jetkiliksizdigimen jáne qant dıabetimen aýyratyn naýqastardy qamtý - 56%.
Baǵdarlamany iske asyrý aýrýhanaǵa jedel jatqyzý sanyn azaıtty. Naýqastardyń jedel járdem shaqyrýy az boldy.
Sonymen qatar, Ulttyq kardıologııa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda tájirıbeli kardıologtar men hırýrgtar endovaskýlıarly aorta klapanynyń ımplantatsııasyna joǵary tehnologııalyq kardıologııalyq operatsııalardy sátti júrgizedi.
Aıta keteıik, 2011 jyldan bastap Dúnıejúzilik júrek kúni jyl saıyn 29 qyrkúıekte atalyp ótedi.
Merekeni belgileý qajettiligin kardıologtar jarııalaǵan, óıtkeni álemde jyl saıyn júrek-qan tamyrlary aýrýlarynan 17 mıllıonnan astam adam qaıtys bolady.
