Ózin-ózi jumyspen qamtyǵandarǵa jańasha qoldaý qajet - Nurdáýlet Orazhanov
«Statıstkalyq komıtet derekterine sáıkes, elimizde ózin-ózi jumyspen qamtyǵandar sany - 2 mln 100 myń adam. ıAǵnı jalpy eńbekke jaramdy turǵyndardyń 40 paıyzyn quraıdy. Sol 2 mln 100 myń adamnyń 800 myńy – eńbek kelisimi joq jaldamaly jumysshylar. Al 700 myńy – jumyssyzdar. 600 myńy – ózin-ózi júmyspen qamtyǵandar, ıaǵnı turaqty tabysy joqtar. Búgin biz dóńgelek ústelde osy sońǵy kategorııaǵa toqtalamyz. Bul sanatqa úı qyzmetkerleri, bala kútýshiler, páter jóndeýshiler, árleý jumysyn jasaıtyn qurylysshylar, taksı júrgizýshileri, sulýlyq salony jumyskerleri jáne t.b. azamattar jatady», - dedi QKHP Nur-Sultan qalalyq komıtetiniń birinshi hatshysy Nurdáýlet Orazhanov elordada ótken kezdesýde.
Onyń aıtýynsha, karantınde krızıstiń uzaqqa sozylýyna baılanysty eńbek naryǵy deformatsııalandy. Jumys oryndarynyń jabylýy, jumyskerlerdiń qysqarýy, qashyqtan jumys isteý, jartylaı jumyspen qamtý ózin-ózi jumyspen qamtýshylar men jumyssyzdardyń sanyn arttyrdy.
«2001 jyly ózin-jumyspen qamtyǵandar sany 2 mln 835 myń bolsa, qazir 2 mln 100 myńdy qurady. Munda statıstıkanyń jaqsarýy, ózin-ózi jumyspen qamtyǵandar sanynyń azaıýy – jeke kásipker retinde olardy rásimdeý men jaldamaly jumysshy retinde tirkeýmen baılanysty dep oılaımyz. Bul statıstıkaǵa senýge bolmaıdy. Karantınnen keıingi jańa jaǵdaılarǵa baılanysty jasyryn jumyssyzdyq ósip jatyr. 2019 jyldyń beıresmı jumys istep jatqandardyń qyzmetin zańdastyrý maqsatynda – Biryńǵaı jınaqtyq tólem júıesi (BJT) engizildi. Degenmen, bıylǵy mamyr aıynda BJT boıynsha jarna birneshe ese tómendegenin baıqadyq. Mysaly, sáýir aıynda BJT tólegender sany 3 mln assa, mamyr aıynda – 317 myń azamat tólegen. Sol sııaqty BZJQ boıynsha zeınetaqy jarnasy sáýir aıynda 11 trln 405 mlrd teńgeni qurasa, 1 maýsymda – 11 trln 388 mlrd qurap, 17 mlrd-qa azaıǵan. ıAǵnı, ózderińiz kórip otyrsyzdar, karantın ýaqytynda zeınetaqyǵa tólenetin jarnalary da 17 mlrd teńgege azaıǵan», - deıdi spıker.
Ózin-ózi qamtyǵan azamattardyń Biryńǵaı zeınetaqy júıesine qatyspaýy, med saqtandyrýǵa qatyspaýy, zeınetaqy jınaqtarynyń azdyǵy bolashaqta úlken máselelerdi týdyrýy múmkin.
«Joǵaryda aıtylǵan máselelerdiń barlyǵy azamattardyń eńbek etý quqyǵyn qaıta qaraýdy talap etedi. Jumyspen qamtý jol kartasy syndy baǵdarlamalarǵa úlken qarajat bólinedi. Biraq bul baǵdarlamalar qazirgi tańda jumyssyzdyq máselelerin sheshýshe qaýqarsyz. Kóbinshe ýaqytsha jumys oryndaryn ashý arqyly halyqtyń kóp bóligin qamtýda. Sapadan góri sanǵa kóp mán beriledi. Jáne eńbek naryǵyn ózgertýge esh baǵdarlamanyń yqpaly joq. Sol sebepti, jumyspen qamtý salasyna memleket tarapynan jańa baǵdarlamalar qajet. Jáne basty nazardy ózin-ózi jumyspen qamtýshylarǵa aýdarýymyz kerek», - deıdi Kommýnıstik partııa ókili.
Ózin-ózi jumyspen qamtýshylardyń kópshiligi saýda men kólik qatynastary jáne aýyl sharýashylyǵynda eńbek etýde. Osy salalarda eńbek ónimdiligin arttyrýǵa júıeli sharalar qabyldanýy qajet.
«Ashyqtyq jáne kásipkerlikti yntalandyrý sharalary júrgizilýi tıis. Ózin-ózi jumyspen qamtýshylardyń is bastaýlaryna kómektesý arqyly turaqty jumyspen qamtý bastamasy nazarda bolýy kerek. Jáne bul máseleler memleket tarapynan júıeli sheshilýin qajet etedi. Bul máseleler – tek bir mınıstrliktiń quzyretinde sheshiletin másele emes, jalpy Úkimettiń kúsh salýyn talap etedi. Ózin-ózi jumyspen qamtýshylarǵa jaǵdaı jasaý arqyly olardyń qosalqy sharýashylyqtarynyń jaqsarýyna yqpal etemiz. Mysaly mal sharýashylyǵynda daıyn ónimderdi ótkizýge qolaıly jaǵdaı jasaý arqyly tuqym men mal azyǵymen qamtamasyz etý, tehnıkamen jabdyqtar arqyly kásiptiń alǵa basýyna septigimizdi tıgizemiz», - deıdi N. Orazhanov.
